Rubber Dam Nedir?

Diş hekimliği uygulamalarında operasyon alanının nemden, atıklardan ve tükürükten arındırılabilmesi, optimal koşulların sağlanabilmesi ve işlemlerin başarılı bir şekilde gerçekleştirilebilmesi amacıyla Rubber Dam kullanılmaktadır. 1864'te Dr. Sanford C. Barnum tarafından geliştirilen bu materyal, endodontik cerrahide ve operatif diş hekimliği uygulamalarında kullanılmak üzere tasarlanmıştır.

Rubber Dam, hastanın tedavi uygulanan dişleri ile diğer ağız bölgesi arasında bir bariyer görevi görmektedir. Bariyerin içerisinde kalan alan, tedavi yapılacak alandan tamamen ekarte edilir. Bu materyal, ince yapıda elastik bir örtü biçimindedir ve kullanıma hazır hale getirilebilmesi için metal tutuculara ihtiyaç duyulmaktadır. Rubber dam seti, örtü ve tutucularla birlikte bir bütün olarak üretilmektedir.

Rubber Dam Hangi İşlemlerde Kullanılır?

Hassasiyet gerektiren diş hekimliği uygulamalarında önemli bir materyal olan Rubber Dam'ın kullanıldığı işlemler şu şekilde sıralanabilir:

• Adeziv teknikler (dişin rengini ve şeklini değiştirmek için yapılan müdahaleler)
• Cam iyonomer restorasyonlar
• Diş beyazlatma uygulamaları
• Direkt restorasyonlar
• Derin kaviteler (Diş boşlukları)
• İndirekt restorasyonlar
• Endodontik tedaviler (kanal tedavisi)
• Kompomer restorasyonlar
• Restoratif diş tedavileri
• Relatif korunma tekniğini içeren diğer tüm diş hekimliği operasyonları

Kullanılması Mümkün Olmayan İşlemler

Rubber Dam, özellikle operasyonel kabiliyetin azaldığı bazı uygulamalarda kullanılamaz. Ayrıca kişinin lateks malzemesine bir alerjisi varsa, bu durumlar için de kullanılması mümkün olmaz. Rubber Dam kullanılmayan diğer işlemler şu şekildedir:

• Obstruktif solunum yolu hastalıkları
• Kooperasyonun sağlanamadığı rahatsızlıklar
• Alerjik reaksiyonlar
• Epileptik hastalıklar

Rubber Dam Kullanımının Avantajları

Rubber Dam, lastik örtü olarak da tanımlanabilen bir malzemedir. Diş hekimliğinde tedavi esnasında ve tedaviden sonra, uygulanabilecek tedavilerin başarısını etkileyen birçok faydayı beraberinde getirmektedir. Bu avantajlar:

• Kanal tedavileri, kavite (boşluk) hazırlanması ve dolgu uygulamaları sırasında, tükürük ve bakterilerin çalışma sahasını etkilememesi 
• Operasyonu uygulayan hekimi, enfeksiyonlardan ve kontaminasyonlardan (istenmeyen maddelerden) koruması
• Adeziv operasyonlarında, diş dokularında istenilen şekilde nem dengesinin korunabilmesi
• Hekim ile hasta arasında enfeksiyona sebebiyet verebilecek ajanların geçişinin önlenmesi (Özellikle aeratör kullanılan operasyonlarda meydana çıkan aerosol ve damlacıklar bakteri ve kan içermektedir. Bu da potansiyel olarak AIDS ve hepatit gibi enfeksiyonların geçişini kolaylaştırmaktadır. Rubber Dam ile ortaya çıkan bakteri sayısında önemli bir azalma görülebilmektedir.)
• Uygulamada kolaylık sağlaması açısından, hastanın ağzının daha uzun süre açık tutulabilmesi
• Uygulama sırasında kullanılan malzemelerin, irrigasyon (yıkama) solüsyonlarının ve ilaçların yutulmasını engellemesi
• Bazı işlemler esnasında, diş eti çizgisinin üst bölgesinde kalan alanda uygulanması gereken işlemlerde, yumuşak dokuların ve diş etlerinin uygulama sahasından ayrı tutulabilmesi
• Yanak, dudak ve dil gibi bazı organların operasyondan korunması
• Hasta açısından tedavilerin daha sağlıklı ve rahat bir ortamda gerçekleştirilmesi
• Uygulamaların daha kısa sürede tamamlanabilmesi (Rubber dam örtüsünün tedaviye hazır hale getirilebilmesi için biraz zaman ayırmak gerekse de tedavi süresince daha rahat, daha işlevsel ve daha aydınlık bir çalışma ortamının sağlanması gerekçesiyle toplam tedavi süreci önemli ölçüde kısalabilmektedir.)

Rubber Dam Kullanımının Dezavantajları

Özel muayenehanelerde diş hekimleri çok az sıklıkla rubber dam kullanmaktadır. Bunun en önemli nedeni, rubber dam yerleştirmenin zaman almasıdır. Bir diğer neden ise maliyetli olmasıdır. Bazı hastaların bu materyalin kullanımını hoş karşılamaması, diş hekimleri açısından kabiliyet ve el becerisi gerektirmesi, deneyimli olmayan hekimlerin rubber dam kullanımından çekinmesi dezavantajlarındandır.

Rubber Dam Nasıl Kullanılır?

Rubber Dam'ın etkin bir şekilde kullanılabilmesi, hekimin el becerisine bağlıdır. Son yıllarda geliştirilen Rubber Dam setleri her ne kadar daha pratik ve kullanışlı olsa da tedavi sırasında oluşabilecek risklerin engellenmesi için titiz bir biçimde kullanıma hazır hale getirilmesi gerekmektedir.

• Rubber Dam diş hekimi tarafından kullanılır ve hazır hale getirilir.
• İnce ve elastik bir malzeme olan örtünün üstünde, tedavinin yapılması gereken diş bölgesi işaretlenir ve ardından işaretlenen bölgelere delik açılır.
• Daha rahat çalışma alanı sağlanabilmesi için bu deliklerden yüzeye çıkan dişler üzerine, genellikle metal malzemeden imal edilmiş tutucular konumlandırılır.
• Lastik örtünün istenilen şekilde gerilmesi sonucu, uygulama esnasında meydana çıkan kimyasal sıvılar, solüsyonlar, vb. istenmeyen maddeler ağız içine giremez.