Protez Diş
Protez diş; kişilerin çeşitli sebeplere bağlı olarak kaybettikleri dişlerinin eksikliklerini tamamlamak ve böylelikle ağız içinde bütünlüğü sağlayabilmek amacıyla yapılan yapay dişlerdir.
Protez Diş Nedir?
Protez diş; kişilerin çeşitli sebeplere bağlı olarak kaybettikleri dişlerinin eksikliklerini tamamlamak ve böylelikle ağız içinde bütünlüğü sağlayabilmek amacıyla yapılan yapay dişlerdir. Protez dişlerin farklı çeşitleri bulunmaktadır. Hekimin yapacağı muayene sonucunda, mevcut haldeki rahatsızlığa bağlı olarak hasta için en uygun olan protez seçilmektedir.
Protez dişler iki ana grupta incelenir:
Sabit protez: Sabit protezler; yapıştırma yöntemi kullanılarak uygulanmaktadır. Genellikle birden çok diş kaybı yaşanması durumunda, komşu haldeki dişlerin küçültülmesi ve kaplanması ile arada kalan boşlukların doldurulması olarak yapılan köprü işlemi ve kuron olarak adlandırılan kırılma, çürüme ya da benzeri bir duruma bağlı olarak dişin küçültülmesinin ardından kaplanması bu gruba dahildir. Diş hekimi tarafından takılıp çıkartılabilir niteliktedir. Kaplama sırasında genellikle zirkonyum veya seramik gibi maddeler kullanılmaktadır.
Hareketli protez: Hareketli protezler ise kendi içerisinde gruplara ayrılır haldedir. En önemli tercih sebebi, çok sayıda ve yoğun bir şekilde diş kaybı sorunu olması ya da dişlerin bütünü ile kaybedilmesidir. Kullanan hasta tarafından takılıp çıkartılabilir haldedirler. Hareketli protezler; çıt çıt protez diş, perfect smile takma diş, plastik takma diş, damak, yarım damak protez diş, silikon diş protezi şeklinde sıralanmaktadır.
Protez Diş Çeşitleri
Protezler, kendi içerisinde farklı çeşitlere sahiptir. Hastanın ağız yapısı ve ihtiyaçları göz önünde bulundurularak en uygun protez diş seçilerek yapım aşamalarına başlanır. Protez diş çeşitleri:
- Total protez (tam protez): Ağızdaki bütün dişlerin kaybedilmesi durumunda tercih edilir. Total protez diş dizimi oldukça önemli ve dikkat edilmesi gereken bir noktadır.
- Parsiyel protez (bölümlü protez): Ağızdaki dişlerin bir bölümünün kaybedilmesi durumunda tercih edilir. Kanca ve kanca türevi materyaller kullanılarak sabitlenmektedir.
- Hassas protez (geçici protez): Ağızdaki dişlerin bir bölümünün kaybedilmesi durumunda tercih edilir. Estetik görüntü amacı ile kullanılır.
- İmplant protez (overdentures): Ağızdaki kemiklerin yeterli olmaması durumunda kullanılır. Kendi içerisinde farklı türleri mevcuttur.
Protez Diş Nasıl Yapılır? Nasıl Takılır?
Protezlerin yapılış aşaması, protezin çeşidine ve hastanın ağız yapısına bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Protezlerin uygulanabilmesi için ağız içerisine müdahalede bulunulması gerekiyorsa işlem daha uzun sürecektir. Yapım aşamasında değişiklikler olmasına karşın genel olarak aşağıdaki adımlar izlenir:
Sabit Protez Diş Nasıl Yapılır?
- Öncelikle boşluk haldeki yerlerin yan taraflarında bulunan sağlam dişlerin kontrolü yapılır.
- Çürük halde bulunan bir diş var ise tedavisi yapılır.
- Ölçü alma işlemi yapılır. Farklı farklı yöntemlerle ölçü alınabilmektedir. Günümüzde ise genellikle dijital tarama yöntemlerinden faydalanılmaktadır.
- Renk tonu seçme işlemi yapılır.
- Modelleme tercihi belirlenir.
- Prova yapılarak ağız içerisinde uyumlu olup olmayacağı kontrol edilir.
- Gerekli ise düzenlemeler yapılır.
- Özel nitelikteki yapıştırıcılar (protez diş sabitleyici) kullanılarak hazır hale getirilir ve kullanımına başlanır.
Hareketli Protez Diş Nasıl Yapılır?
- Ölçü alma işlemi yapılır.
- Alınan ölçülere uygun diş örnekleri oluşturulur (geçici diş protezi) ve ağız içerisindeki uyumunun kontrol edilebilmesi amacı ile ağzın içerisine yerleştirilir.
- Uygunluk durumunu takiben protezler işleme alınır.
- Entegrasyon işlemi gerçekleştirilir.
- Protez diş bakımı bilgilendirmesinin ardından işlem sonlandırılır.
Protez Diş Kullanımı
Diş hekimleri tarafından hastanın ağız ölçüsüne uygun olarak hazırlanan protez dişleri uzun süreli ve sağlıklı şekilde kullanabilmek için kullanım aşamasında dikkat edilmesi gereken durumlar bulunmaktadır. Protez diş kullanımı aşağıdaki gibidir:
- Hareketli nitelikteki protez dişler (takma diş) günün her saatinde kullanılmamalıdır. Bunun nedeni ise bu türdeki protezlerin yoğun kullanımına bağlı olarak çene kemiğinde aşınma ve erimelerin meydana gelebilme ihtimalidir. Gün içerisinde 8 saatlik bir süre zarfı boyunca kullanılmamalı, ağız içerisinde tutulmamalıdır.
- Hareketli protez dişler çıkarıldıktan sonra normal su içerisinde bekletilebilir veyahut temiz bir bez ile sarılarak kaldırılabilir. Su kesinlikle sıcak olmamalıdır. Maksimum düzeyde hijyen sağlayabilmek için ise kimyasal temizleyici içeren maddeler ile temas halinde tutulması oldukça önemli bir noktadır.
- Hekimin önerdiği aralıklar ile kontrollere gidilmesi sağlanmalıdır. Bu kontrol süresi genellikle ilk uygulama sonrası birinci hafta ve takip eden 6 aylık süreler halindedir.
- Protez diş yapısına zarar verebilecek nitelikteki müdahalelere izin verilmemelidir.
- Hareketli protez dişin takılması ve çıkarılması esnasında tutucu kısımlar hassasiyet ile kontrol edilmeli, hiçbir şekilde baskı uygulanmamalıdır.
- Diş etleri üzerinde baskı hissi, ağız içerisindeki tükürük miktarının aşırı şekilde artması, hassasiyet ve ağrı olgusunun varlığı gibi durumlar söz konusu olursa bir sağlık kuruluşuna başvurulmasında fayda olduğu unutulmamalıdır.
Protez Diş Temizliği Nasıl Yapılır?
Sabit nitelikteki protez dişlerin kullanımında düzenli bakım yapılması ve kontrollerinin rutin aralıklar ile gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Protez temizliği için tasarlanmış olan diş macunu, diş fırçası, diş ipi gibi materyalleri kullanarak temizlik işleminin yapılması mümkündür. Hareketli nitelikteki protezlerde ise her gün bakım yapılmalı ve kullanım esnasında daha titiz davranılmalıdır. Özellikle gün başlangıcında, gün sonunda ve öğünlerden sonra olmak üzere; sabit protezlerde olduğu gibi protez temizliği için özel olarak tasarlanmış haldeki fırçalar ve macunlar kullanılmak sureti ile temizlik işlemi yapılmalıdır.
Protez Diş Kullanımının Avantajları
Protez dişler ağız ve diş yapısında problem yaşayan hastalar için bazı avantajlar barındırmaktadır. Protez diş kullanımının avantajları aşağıdaki gibi sıralanmaktadır:
- Protez dişler; komşu nitelikteki sağlam dişlerin korunmasına yardımcı olur. Ağız içerisinde sağlam halde bulunan kişinin doğal dişlerinin yer değiştirmesi, kayması veyahut eğilmesi durumları protez kullanımı ile önlenebilen durumlardır.
- Protez dişler sayesinde dişlerdeki kayıplardan kaynaklanan çiğnemenin zor oluşu ve konuşmanın zor oluşu gibi durumlar ortadan kaldırılabilir.
- Protez dişler; kişinin gülme olayı esnasında eksik olan dişlerine bağlı duyduğu rahatsızlığı ortadan kaldırır.
Protez Diş Yapımı Ne Kadar Sürer?
Protez diş tedavisi; genellikle tedavi esnasında yapılması gereken normal müdahaleler ve ek müdahaleler, kullanılacak olan malzemelere göre farklı farklı şekillerde gerçekleştirilmektedir. Genellikle 4 seans sürer ve ortalama olarak 3 haftalık bir süre içerisinde kullanılacak protez dişler tamamen hazır halde gelir.
Protez Diş ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Protez diş vurmasına ne iyi gelir?
Protez diş vurması, dişin ağız yapısına uygun olmadığını veya tam olarak uyum sağlamadığını göstermektedir. Bu durum ilk etapta ağrı kesiciler ile kontrol altına alınmaya çalışılır ancak kalıcı çözüm için diş hekimine başvurarak gerekli revizyon işlemlerinin yaptırılması gereklidir.
Protez diş yapıştırıcısının zararları nelerdir?
Protez diş yapıştırıcıları içerisinde çeşitli seçenekler mevcuttur. Uzun süreli kullanımlarda diş yapıştırıcısı seçiminde vücut yapısına minimum zarar verecek ürünler seçilmelidir. Kimyasal madde içeren protez diş yapıştırıcıları ağız içerisinde tahrişe, diş kayıplarına ve enfeksiyonlara neden olabilir.
Kırılan protez diş tamiri nasıl yapılır?
Kırılan protez dişin tamiri genellikle dişin ağızdan çıkarılması ile gerçekleştirilir. Tamir işlemi tamamlanan protez diş, uygun koşullar sağlandığında tekrar hastanın ağzına yerleştirilir. Kırılan protez dişin tamir edilerek kullanılması, ağız hijyeninin ve yapısının tekrardan sağlanması için önemlidir.
Protez diş nasıl beyazlatılır?
Protez diş temizliği ve beyazlatma işlemi için kullanılabilecek en uygun madde özel olarak tasarlanmış nitelikteki beyazlatıcılardır. Protez diş beyazlatmak için özel olarak hazırlanan ürünler kullanılabilir. Bu konuda uzman diş hekiminden yardım alınabilir.
Sabit protez diş nasıl çıkarılır?
Sabit diş protezlerinin çıkarılmasının gerekli olduğu durumlarda hekim müdahalesi gereklidir. Hastanın tek başına bu işlemi yapması uygun değildir. Bu sebeple ilgili diş hekimine başvurulmalı ve kullanılan özel aletler aracılığı ile çıkarılmasının sağlanması gerekmektedir.
Protez diş yutulursa ne olur?
Protez dişlerin yutulması durumunda bir sağlık kuruluşuna başvurulmasında fayda vardır. Gaita yardımı ile çıkarılamayan protez dişler, bulundukları bölgeye göre yapılacak olan işlemler yardımı ile vücuttan tahliye edilirler. Protez dişlerin yutulması hafife alınmamalıdır.
Adetliyken protez diş takılır mı?
Regl dönemindeyken protez diş takılmasında herhangi bir sakınca bulunmamaktadır. Ağız içerisinde enfeksiyon durumu olmadığı takdirde işlem yapılmaktadır. Yapılacak işlemlerin bu duruma etkisi var ise uzman hekim tarafından gerekli bilgilendirme yapılmaktadır.
Protez diş kaç yılda değişir?
Protez dişlerin ortalama olarak belirlenen kullanım süresi 4 yıldır. Belirlenen süreden daha önceki süreçlerde değiştirilmek istenen diş protezleri için SGK herhangi bir ödeme yapmamaktadır. Düzenli diş kontrolleri ile dişin ömrü hakkında yorumlamalar yapılmaktadır.
Protez dişlere ne kadar süre içerisinde alışılır?
Protez dişlere alışma süresi kişiden kişiye değişen bir olgudur. Çok kısa sürede de alışılabilir, çok uzun bir zaman da gerekebilir. Alışma sürecinde karşılaşılan her sorunun diş hekimi ile paylaşılmasında fayda vardır. Ortalama 2 haftalık süreç içerisinde bireylerin protez dişlere uyum gösterdiği görülmektedir.
Çok fazla tahribata uğramış haldeki dişlerin kurtarılması mümkün müdür?
Genellikle porselen nitelikteki kuron yapımı öncesinde “post-core” adı ile bilinen tedavi öncesi işlemler ile çok fazla tahribata uğramış haldeki dişlerin köklerinde bulunan kanallar kullanılarak güçlendirme ve sağlamlaştırma işlemi gerçekleştirilir. Bu işlem niteliğine göre çok kısa süre içerisinde de tamamlanabilirken, uzun seanslar gerektirmesi de söz konusu olabilir.
Protezler 24 saat süre ile sürekli olarak mı kullanılır?
Alışma sürecinde genellikle devamlı kullanım önerilmektedir. Alışma süreci tamamlandıktan sonra ise özellikle geceleri çıkartılıp uygun koşullarda sterilize edilerek muhafaza edilmeleri gerekmektedir. Böylelikle ağız içerisinde bulunan yumuşak dokular dinlenebilir.
Tedavi sürecinde ağrı yaşanır mı? Protez diş takıldıktan sonra ağrı olur mu?
Uyuşturma işlemleri sayesinde herhangi bir ağrı durumu söz konusu olmamaktadır. Tedavi sonrası süreçte ise protez diş takıldıktan sonra ağrı problemi ortaya çıkabilir ancak geçicidir. Alışma sürecinin tamamlanmasının ardından ağrılar da yok olacaktır.
Protez dişlerde lekelenme olur mu?
Evet, protez dişlerde de normal dişlerde olduğu gibi lekelenme olabilir. Bu durum tamamen kullanılan malzemenin kalitesi ve kullanım süresi ile ilgilidir. Gerekli temizleme işlemleri uygulandığı takdirde daha sağlıklı ve lekesiz protezlerin kullanımı mümkündür.
Protezler konuşma şeklinde değişikliğe neden olur mu?
Ağız ve diş yapısının konuşma üzerinde etkisi bulunmaktadır. Protezler de direkt olarak ağız ve diş yapısını etkilediği için zaman içerisinde konuşma tarzında değişiklikler olabilir. Ağız ile uyumlu olan protez dişler kişinin konuşmasını olumsuz etkilemez. Bazı durumlarda sesin oluşumu daha kaliteli bir seviyeye yükselebilir.
Protez diş kokusu nasıl giderilir?
Protez diş tek başına kokuya sebebiyet veren bir şey değildir. Genellikle protez diş kullanımında diş bakımlarının düzenli bir şekilde yerine getirilmemesine bağlı olarak ağız içerisinde bakteriler nedeni ile kötü koku oluşumu meydana gelebilir. Düzenli bakım ile giderilmesi mümkündür.
Protez diş fiyatları ne kadardır? SGK ödemesi kapsamında mıdır?
Protez diş fiyatları ülkemizde Türk Diş Hekimleri Birliğinin belirlediği fiyatlar kapsamında ilerlemektedir. Genellikle kullanılacak olan materyalin ve yapılacak olan diş sayısının durumuna göre fiyatta değişiklikler meydana gelmesi mümkündür. SGK ödemesi kapsamında sadece hareketli protez diş yapılmaktadır ve genellikle kullanılan malzemenin ücretinin ödenmesi gerekmektedir. SGK protez diş fiyatları kullanılan malzemeye göre değişiklik gösterir niteliktedir.