Periodontoloji Nedir?

Periodontoloji bölümü, diş eti gibi dişleri çevreleyen ve destekleyen dokularda meydana gelen hastalıkların teşhis, takip ve tedavisi ile ilgilenen tıp branşıdır. 

Diş eti, diş kökleri ve alveol adı verilen kemikler dişlerimizin etrafını sarar ve onların çene kemiğine tam olarak oturmasına yardımcı olur. Diş etlerinin bir diğer görevi ise diş çevresindeki dokuların beslenmesini sağlamaktır.

Periodontoloji; diş kökü, diş eti ve alveol kemiğinde çeşitli nedenlerle oluşan hastalıkların tedavisini yaparken, aynı zamanda hastalara da hijyen eğitimi de verir. 

Böylece tedavi sonrasında hastalıkların tekrar etmesi riski azalır. Diş etlerinde çekilme, diş kökü iltihabı ve diş eti kanaması gibi hastalıklar direkt olarak bu alanı ilgilendirmektedir.

Ağız ve dişler, sindirim sisteminin önemli bir parçasıdır. Bunun yanı sıra estetik açıdan da büyük bir rolü bulunur. Günümüzde insanlar genel tedavilere ek olarak, görünüm açısından da güzel dişlere sahip olabilmek için bazı operasyonlar yaptırırlar. 

Ancak estetik problemler de bir noktada sağlık sorunlarından kaynaklandığı için, tedavi edilmeleri kişilerin yararına olmaktadır.

Periodontist Ne Demek? Periodontoloji Uzmanının Görev ve Sorumlulukları Nelerdir?

Periodontoloji uzmanları, dişlerin etrafında bulunan yumuşak ve sert doku hastalıklarının teşhis, takip ve tedavisiyle ilgilenen hekimlerdir.

Periodonti bölümünde uzman olabilmek için ilk olarak diş hekimliği fakültesindeki 5 yıllık eğitim tamamlanır. Daha sonrasında 4 yıllık periodontoloji eğitimi alınır. 

Periodontistlerin görev ve sorumlulukları şunlardır:

• Hastaların genel sağlık durumları hakkında bilgi edinmek ve şikayetlerini değerlendirmek,
• Hastanın fiziki muayenesi yapmak ve gerekli laboratuvar tetkiklerini istemek,
• Tetkik sonuçlarını değerlendirerek en uygun tedaviyi planlamak,
• Kliniğe başvuran hastalara teşhis ve tedavi hakkında detaylı bilgi vermek,
• Hastalara ağız hijyeni eğitimi vermek,
• Muayene sırasında görülen sistemik hastalık belirtilerini hastaya anlatarak onu ilgili bölüm doktorlarına yönlendirmek,
• Tedavileri uygulamak için gerekli anestezi tekniklerini kullanabiliyor olmak,
• Diş taşı temizliği gibi işlemler sırasında gereken cihazları kullanmak,
• Tedavi sonrasında hastaların takibini yapmaya devam etmektir.

Uzmanlar özel periodontoloji kliniğinde çalışabileceği gibi, ağız ve diş sağlığı hastanelerinde de çalışabilirler. Akademik kariyer yapmak isteyen hekimler ise eğitimlerine devam eder ve kadro açılması halinde üniversitelerde akademisyenlik yapabilirler.

Periodontoloji Neye Bakar? Periodontologlar Hangi Hastalıklarla İlgilenir?

Ağız hijyenine yeterince dikkat edilmediğinde bakteriler kontrolsüzce üreyerek plak oluşumuna sebep olur. Plakların temizlenmemesi ise diş etlerinde iltihaplanmaya (gingivitis) yol açar. 

Tedavi edilmeyen iltihaplanma ilerleyerek sert dokulara, yani diş kökü ve kemiklerine yayılır. İltihabın yayılması ise kemikte deformasyonlara yol açarak kalıcı diş kayıplarına sebep olabilir. Bu durum, en sık görülen periodontal hastalıktır. 

Sık karşılaşılan diğer periodontal hastalıklar ise şunlardır:

• Plak Oluşumu (Mikrobiyal Dental Plak): Plaklar, ağızda bulunan bakterilerin birikerek oluşturduğu sarı renkli tabakalardır. Temizlenmeyen plaklar asit salgılayarak dişlere ciddi hasar vererek çürüklere sebep olmaktadırlar. Çürüklere ek olarak diş eti iltihaplanması ve diş taşı oluşumuna da sebep olurlar. Bu yüzden mutlaka temizlenmeli ve yol açtıkları hastalıklar tedavi edilmelidir. Temizlemek için dişleri düzenli ve etkili bir biçimde fırçalamak, diş ipi ya da arayüz fırçası kullanmak gerekir. Eğer oluşumlara uzun süre müdahale edilmemiş ise temizleme işlemini bir periodontoloji uzmanı yapar.
  
• Diş Eti İltihabı: Diş fırçalarken dikkat edilmesi gereken kurallara uyulmaması, diş fırçasının bazı bölgelere temas etmemesi ve diş ipi kullanılmaması bakterilerin yayılmasına sebep olur. Yayılan bakteriler, diş etlerinde iltihaplanmaya sebep olur ve belirti göstermeden ilerlerler. Normalde açık pembe renkte olması gereken diş etleri kırmızıya yakın bir hal alır ve fırçalama işlemi sırasında kanar. Eğer ağız hijyeni yeterince sağlanabilirse herhangi bir müdahaleye gerek kalmaz. Ancak hastalığın ilerlemesine izin verilirse, iltihap diş kökü ve kemiklere yayılır. Yayılım gösteren hastalıklar, periodontal tedavi (cerrahi girişim ya da ilaç tedavisi) ile iyileştirilir.
  
• Diş Eti Kanamaları: Diş eti kanamaları, şeker hastalığı gibi sistemik bir hastalıktan kaynaklanabileceği gibi, diş eti iltihabından da kaynaklanabilir. Kanamaların fırçalama sırasında mı olduğu, yoksa durup dururken mi olduğu altta yatan sebep hakkında ipucu verir. Periodontolog, kliniğe başvuran hastanın genel sağlık durumu hakkında detaylı bilgi alır ve şikayetlerini dinler. Eğer hastada kanama hastalığı (hemofili vb.) varsa üstüne düşen tedaviyi uygular ve daha sonrasında altta yatan sebebin tedavisi için hastayı ilgili bölüme yönlendirir.
  
• Diş Eti Çekilmesi: Diş etlerinin, diş kökünü açıkta bırakacak şekilde geriye doğru çekilmesi problemidir. Diş etlerinin geriye çekilmesi sonucunda oluşan boşluklar bakterilerin üremesi için zemin oluştururlar. Diş fırçalamak ve diş ipi kullanmak, boşlukları temizlemek için yeterli olmaz. Bu yüzden tedavi edilmeyen diş eti çekilmeleri sonucunda oluşan enfeksiyonlar, diş köküne ve kemiklere kadar ilerleyerek diş kayıplarına sebep olabilir.
  

Diş ve diş eti hastalıklarında periodontoloji tedavisi, hastalıkların büyük ölçüde kontrol altına alınmasını sağlar. Ancak hastalar ağız hijyenine dikkat etmezlerse hastalıklar tekrarlayabilir. 

Ayrıca ağızda oluşan iltihaplar tedavi edilmediklerinde ilerleyerek kalp yetmezliğine varan ciddi sorunlara sebep olmaktadır. Bu yüzden hiçbir belirti ihmal edilmemeli ve en kısa sürede bir uzmana başvurulmalıdır.

Periodontoloji Ne Yapar? Periodontoloji Tedavisi Nasıl Yapılır?

Periodontal hastalıklarda erken teşhis ve tedavi oldukça önemlidir. Hastalıklar genellikle sinsice ilerler ve dişe ciddi hasarlar verene kadar ağrı oluşturmaz. 

İlerleyen hastalıklar, diş kayıpları ve kalp yetmezliği gibi ciddi problemlere yol açar. Diş eti kanaması ve renk değişikliği, ağız kokusu, ağrı ve plak oluşumu gibi belirtilerin bir ya da birkaçı görüldüğünde düzenli kontrol tarihi beklenmeden muayene olunmalı ve tedaviye başlanmalıdır.

Periodontal tedavi yöntemleri şu şekilde sıralanır:

• Profesyonel Diş Temizliği: Diş eti çekilmeleri sonucunda oluşan boşluklara “cep” denmektedir. Bu boşlukların boyutları ne kadar büyükse, bakteri üreme riski de bir o kadar artar. Bu yüzden muayene sırasında bu ceplerin boyutları ölçülür ve hekim tarafından temizlenir. Çünkü diş ipi kullanımı ya da fırçalama işlemi bu sorunu tam olarak çözmez. Ayrıca diş taşları da özel cihazlar kullanılarak temizlenir. Normalde rutin kontrol işlemleri 6 ayda bir olsa da, diş hastalıklarına yatkın kişilerde bu süre daha kısa olabilmektedir.
  
• İlaç Tedavisi: Erken dönemde teşhis edilen enfeksiyon hastalıkları antibiyotik tedavisi ile tamamen iyileştirilebilir. Ayrıca kanal tedavisi ya da dolgu işlemi gibi girişimsel tedavilerden önce antibiyotik kullanılır ve enfeksiyon temizlenir. Eğer enfeksiyon temizlenmeden işlem uygulanırsa, diş etlerindeki organizmalar kana karışarak sepsis (kan zehirlenmesi) tablosu oluşturabilir. Antibiyotiklerin haricinde, antiseptik özelliği olan gargara ve ağrı kesiciler de sıklıkla reçete edilen ilaçlar arasında bulunmaktadır.
  
• Cerrahi - Girişimsel Tedavi: İlaçla tedavi edilemeyecek kadar ilerlemiş hastalıklar, çoğunlukla girişimsel tedavi yöntemi ile iyileştirilir. Ancak bazen diş etlerine yama (greft) yapmak gibi cerrahi müdahaleler gerektiren hastalıklar da oluşabilir.
  

Periodontoloji kliniklerinde yapılan cerrahi tedaviler şunlardır:

• Gingivektomi: Kullanılan bazı ilaçlar, genetik yatkınlık ya da enfeksiyona bağlı olarak büyüyen diş etlerinin cerrahi yolla kesilerek çıkarılması işlemidir.
  
• Doku Grefti: Yumuşak ve sert doku greftleri olmak üzere iki çeşit greft vardır. Yumuşak doku grefti kalıtsal sebepler, yanlış fırça kullanımı ya da tedavi edilmeyen diş hastalıklarına bağlı olarak gelişen ciddi diş eti çekilmelerinde kullanılan yöntemdir. Oluşan cepler, çoğunlukla damaktan alınan bir doku parçası ile kapatılır. Bu ameliyat hem estetik açıdan hem de sağlık açısından oldukça gereklidir. Sert doku greftlerinde ise zarar gören kemiklerin yerine özel maddeler kullanılarak oluşturulmuş yapay kemikler yerleştirilir.
  
• Gingivoplasti: Bu işlem genellikle gingivektomi işleminden sonra uygulanır. Sağlıklı durumdaki diş etlerinin şekillendirilmesi operasyonudur.
  
• Detertraj (Kök Yüzeyi Düzleştirmesi): Diş kökünün yüzeyinde oluşan tartarların (diş taşı) özel aletler kullanılarak temizlenmesi işlemidir.
  
• Flap Cerrahisi: Diş eti çekilmesi sonucunda oluşan cepler, diğer tedavi yöntemlerine cevap vermezse bulundukları yerden alınmaları gerekir. Cebin oluştuğu bölgedeki diş eti alınır, dişteki diğer problemler çözülür (kemik erimesi vb.), daha sonrasında ise kalan sağlıklı dokular estetik biçimde dikilir ve işlem sonlandırılır.
  

Periodontistler, seanslar sırasında hastalara ağız hijyeni eğitimi verip beslenme alışkanlıklarında yapmaları gereken değişiklikleri anlatır. Tedavi sonrası dönemde diş eti rengi normale döner, kolay kolay kanamaz ve dişlerin üzerinde plak oluşumu görülmez. 

Ancak ağız hijyenine dikkat edilmemesi, sigara kullanımı, şeker hastalığı, kan hastalıkları, yüksek tansiyon ilaçları, kortizon tedavileri, kanser tedavisinde kullanılan ilaçlar, alkolizm ve bağışıklık sistemi hastalıkları gibi etkenler uygulanan tedavilerin başarı ihtimalini düşürmektedir. 

Bu nedenle hekimlerin uyarıları dikkate alınmalı ve düzenli kontroller aksatılmamalıdır.