Periodontitis

Periodontitis Nedir?

Periodontitis dişleri destekleyen dokuların iltihaplanması ile karakterize, dişleri çevreleyen kemik yapının yıkımının görüldüğü bir hastalıktır.

Periodontitisin 2 tipi vardır:

Kronik periodontitis; genellikle erişkin bireylerde görülür. Ancak plak ve diş taşı birikimine bağlı olarak çocukluk veya ergenlik dönemlerinde de görülebilir. Hastalık genellikle yavaş ilerler, sistemik ve çevresel veya kişisel faktörle hastalığın seyrini değiştirebilir. Hastalığın yıkım miktarı hastalığa maruz kalınan süreye bağlıdır.

Diş eti çekilmese bile kronik periodontitis de kemik kaybı vardır. Yani diş eti sağlıklı görünen bir bireyin hastalığı olmadığının düşünülmesi yanlıştır.

Agresif periodontitis; genellikle 30 yaş altında olan sistemik olarak başka bir hastalığı olmayan hastaları etkileyen bir hastalıktır. Siyah ırktan olan insanları daha sık etkiler. Belirli aralıklarla alınan her radyografide hastalığın kemik yıkımını arttırdığı görülür. Generalize agresif periodontitis tüm dişleri etkileyebilen ve ileri kemik kayıplarının görülebildiği bir hastalık olabileceği gibi birkaç dişi etkileyip yine çok şiddetli kemik kayıplarına neden olabilecek bir tiptir.

Klinik olarak lokalize ve generalize olmak üzere iki tipi vardır.

Agresif ve kronik periodontitisi klinik olarak birbirinden ayıran bazı özellikler vardır. Bunlar; hastalığın başlangıç yaşı, hastalığın ilerleme hızı, ailesel yatkınlık gibi özelliklerdir.

Periodontitis Belirtileri Nelerdir? Nasıl Anlaşılır?

Periodontitisli hastaların diş eti altında ve diş eti üstünde plak birikimi vardır. Bu durum diş etinde iltihaplanmalara neden olur.

Dişi destekleyen yapıda kemik yıkımı mevcuttur.

Diş etlerinde şişlik, kızarıklık, iltihap akışı, renk değişikliği, kanama vardır. Diş etindeki şişliğe bağlı olarak portakal kabuğuna benzer pürtüklü görünüm kaybolmuştur.

Agresif periodontitisin klasik belirtisi, ergenlik döneminde olan ve başka hiçbir hastalığı olmayan çocuklarda, birinci azı ve kesici dişler bölgesinde kemik kayıpları görülmesidir.

Periodontitis Nedenleri Nelerdir?

Periodontitisin en sık nedeni kötü ağız hijyenine bağlı olarak görülen plak birikimi ve diş taşı oluşumudur.

Sistemik olarak diş yapılarını etkileyen bir hastalık kemik yıkımını arttıracaktır. Diyabet (şeker) gibi bir hastalığı olan bireyde periodontitis şiddeti ve dağılımı artacaktır.

Sigaranın diş ve çevre dokularında oluşan hastalıkların şiddetini ve dağılımını arttırdığı kanıtlanmıştır. Sigara kullanan bireylerde kanama daha az görülür iken, kemik kaybı ve diş eti cep derinliği daha fazla görülür.

Stres bağışıklık sisteminde negatif etkiye sahip olduğundan diş eti hastalıklarına yatkınlığı arttırır. Periodontitis olan bireyde stresin artması hastalığın dağılımını ve şiddetini arttırır.

Genetik yatkınlığa bağlı olarak periodontitis ve diğer diş eti hastalıklarının görülme sıklığı artar. Aynı aile fertleri içerisinde diş eti hastalıklarının sık görülmesi ve bu durumun farklı şekillerde ortaya çıkması, hastalığa olan yatkınlıkta genetiğin ne kadar önemli olduğunu ortaya koyar. Kronik periodontisin genetik yatkınlığa bağlılığı agresif periodontitise göre daha azdır.

Periodontitis farklı bakteri ve virüslerin etkisiyle de görülebilen bir hastalıktır. Hastanın diş etlerinde hiçbir problem yok iken bir anda ortaya çıkan bir diş eti hastalığının bir virüs veya bir bakteriyle alakalı olma ihtimali daha yüksektir.

Periodontitis Teşhisi

Kronik ve agresif periodontitisin teşhisinde farklı klinik belirtiler önem taşır.

Kronik periodontitis teşhis edilirken, hastanın yaşı ve hastalığın ilerleme hızı göz önünde bulundurulmalıdır. Kronik periodontitisin ilerleme hızı genellikle çok yavaştır. Kronik periodontitiste ailesel yatkınlığın çok önemli olmadığı bilinmelidir. Kronik periodontitiste plak ve diş taşı birikiminin çok fazla olduğu unutulmamalıdır.

Agresif periodontitis teşhis edilirken, lokalize ve generalize olmak üzere iki formu olduğu unutulmamalıdır. Bu iki formu da birbirinden ayıran farklı özellikler vardır.

Bunlar;

Lokalize agresif periodontitis için hastanın ergenlik döneminde olması, azı dişler ve kesici dişler bölgesinde daha yoğun görülen kemik kaybı gibi özelliklerdir. Hastada iltihap görülmesi ihtimali çok düşüktür ve plak birikimi yok denecek kadar az veya hiç yoktur.

Generalize agresif periodontitis için hastanın genellikle 30 yaş altında olması, dişler arası bölgelerde daha fazla kemik yıkımının görülmesi gibi özelliklerdir. Kemik yıkımı sürekli değil belirli aralıklarla ve bir süre devam eden periyotlar şeklindedir. Kısa zaman aralıklarla alınan radyografilerde bile kemik miktarında önemli miktarda değişiklik olması bu tipte karakteristiktir. Tüm dişler etkilenebileceği gibi az sayıda diş de etkilenebilir. Plak birikimi genellikle azdır.

Tüm tiplerde alınan radyografilerde kemik yıkımının görülmesi ortak özelliktir. Belirli aralıklarla alınan radyografilerde hastalığın tüm formlarında kemik yıkımları gözlenir. Ancak hastalığın farklı tiplerinde kemik yıkımı miktarı değişiklik gösterir. En fazla kemik yıkımı agresif periodontitiste görülür.

Periodontitis Tedavisi

Periodontitiste teşhis ne kadar erken konulursa tedavi o kadar başarılı olur. Tedaviyle iltihabın geçmesini sağlamak ve hastalığın ilerlemesini engellemek asıl hedeflenir.

Periodontitis tedavisinde cerrahi olmayan yöntemler ve cerrahi yöntemler olmak üzere 2 tedavi yaklaşımı izlenir.

Cerrahi olmayan yöntemler, kemik kaybı olan bütün alanlarda diş yüzeyi temizliği ve kök yüzeyi düzleştirilmesi gibi işlemlerin yapılmasını içerir. Sadece diş yüzeyi temizliği ile veya kök yüzeyi düzleştirilmesi ile tam tedavinin sağlanamayacağı bilinmelidir. Bu yüzden bu işlemler yapıldıktan sonra hastaya destekleyici olarak ilaçlar reçete edilebilir. Hasta mutlaka kontrollere çağırılmalıdır.

Cerrahi yöntemler, hastalığın tipine ve şiddetine göre uygulanabilen çok farklı seçeneklerden oluşur.

Rezektif periodontal cerrahi; diş eti ceplerinin ortadan kaldırılmasına ve periodontitis tedavisine olumlu etkiler sağlayabilir. Bu işlem sonucunda hastalıktan etkilenen bölgedeki diş ve kemik yapısı ile etkilenmeyen bölgedeki diş ve kemik yapısı birbirinden farklı yapıda ve yükseklikte olabilir. Bu yüzden bu tedavi seçeneğinin faydası dikkatlice düşünülmeli ve doğru bir karar alındığından emin olunmalıdır. Aynı zamanda bu yöntemin diş destek dokularında kayıplara ve diş hareketlerinde artışa neden olabileceği unutulmamalıdır.

Rejeneratif tedavi; kronik periodontitis tedavisi için daha başarılı bir yöntemdir. Etkilenen bölgeye doku iyileşmesini sağlayacak maddelerin yerleştirilmesi ile uygulanan ve genellikle başarılı sonuçlar alınan bir yöntemdir. Kemik yapımı hızının artması, doku iyileşmesinin sağlanması, agresif formlu periodontitislerin kronik forma dönüşmesinin sağlanması gibi avantajları vardır.

Kontrol programı; hastalar, hastalığın aktif döneminde 3-4 haftada bir sıklıkla randevuya çağırılır. Tedaviyi takip eden dönemlerde hasta ilk 6 aylık süreçte her ay, daha sonraki dönemlerde 3 aylık kontrollere çağırılır. Her kontrol seansında; kanama, diş eti cebi derinliği ve kemik düzeyi incelenmelidir. Gerekli görüldüğünde diş taşı temizliği ve kök yüzeyi düzleştirilmesi işlemi gerçekleştirilmelidir.

Hastalıktan etkilenen her diş veya her alandan yılda bir kez radyografi alınmalı ve ayrı ayrı değerlendirilmelidir. Riskli bölgede antibiyotik uygulaması tercih edilebilir.

Agresif periodontitisli bireylerde tedavinin başarı şansı; kemik kaybı miktarına oral hijyen durumuna, dişlerde görülen hareketlilik durumuna, etkilenen dişin karşıt dişlerle olan çatışma durumuna göre değişir. Özellikle agresif periodontitiste erken teşhis çok önemlidir. Çünkü bu tip periodontitis diğerlerine göre daha yıkıcı davranır.

Periodontitis Tedavi Edilmezse

Periodontitis tedavi edilmediği veya kontrol altına alınmadığı zaman ciddi kemik kayıplarına ve diş kayıplarına neden olabilecek yıkıcı bir hastalıktır. Hasta daha önce periodontitis tanısı aldıysa mutlaka aralıklarla bir diş hekimi kontrolüne gitmeli ve ağız hijyenine dikkat etmelidir.

Periodontitise Ne İyi Gelir?

Periodontitisli hastanın ağız hijyenini sağlamak dışında yapabileceği bir şey yoktur. Erken tanı kemik yıkılımı derecesi artmadan diş hekiminin müdahalesini sağlar ve hastalığın ilerlemesi nispeten engellenir. Hasta randevularını takip etmeli ve tedavi konusunda istekli olmalıdır.

Periodontitise Ne İyi Gelmez?

Periodontitise hastanın umarsız olması, tedaviyi kabul etmemesi, oral hijyenine dikkat etmemesi gibi durumlar iyi gelmez. Ancak periodontitis çok hızlı bir şekilde diş ve kemik yıkımlarına neden olduğundan dolayı hastanın tedaviyi düşünmek gibi bir süresi olmadığını bilmelidir.

Periodontitis İlaçları

Periodontitis tedavisinde sadece mekanik yöntemlerin kullanılmasının başarıyı sağlamadığı veya geç sağladığı bilinmektedir. Hastaya tedaviyi destekleyecek ilaçlar reçete edilmelidir.

Periodontitis tedavisinde kullanılan antibiyotikler; amoxicillin- klavulanik asit, clindamisin, ciprofloxacin, metranidazol, tetrasiklin, azitromisindir. Hekim hastanın ve hastalığın durumuna göre en uygun antibiyotiği reçete eder. Antibiyotik kullanımı etkinin görülebilmesi için düzenli olmalıdır ve hasta kendi kendine ilaç kullanmayı yarıda kesmemelidir.

Agresif periodontitis tedavisinde bu ajanlara ek olarak; flurbiprofen, indomethacin, naproxen kullanılabilir.

Antibiyotik tedavisine ek olarak hastaya günde iki kez povodin iyot (%10) ve klorheksidin içeren gargaralar tavsiye edilir.

Hasta diş etlerinde bir değişiklik hissettiği zaman mutlaka bir doktora başvurmalı ve rastgele ilaç kullanmamalıdır. Hekimin belirlediği ilaç tedavisine sadık olmalıdır.

Hamilelikte Periodontitis

Hamile olan bireylerde hormonal dengenin bozulması sonucunda çeşitli diş eti hastalıkları ortaya çıkabilir.

Diş eti hastalıkları, annenin ve bebeğin sağlığını etkiler, erken doğum ve düşük ağırlıklı bebek doğum riskini arttırmaktadır. Bu durum diş eti hastalıklarında enfeksiyona bağlı olarak görülür.

Hamilelikte diş eti rahatsızlıkları yaygın bir durumdur. Hamile kadınların %30’unda bu hastalıklara rastlanmaktadır.

Bu hastaların diş etlerinde; kanama, şişlik, kızarıklık ve büyüme gibi belirtiler görülür. Bu belirtiler hafif seyirli olabileceği gibi şiddetli ağrı ve kanamalara neden olacak şekilde ilerleyebilir.

Hamilelik öncesindeki ağız sağlık durumu hastalığı şiddetini ve ilerlemesini etkileyebilir. Ön dişler bölgesinde ve dişler arasında görülme ihtimali daha yüksektir.

Hamile birey diş etlerinde bahsedilen değişikliklerden birini fark ettiğinde bir diş hekimine başvurmalıdır. Hamilelik sürecini en az yıkıcı olacak şekilde atlatmalı ve hamilelik süreci sonlandığında ilaç tedavileriyle tedavisini sürdürmelidir.

Çocuklarda Periodontitis

Özellikle okul döneminde olan çocuklarda okul stresine bağlı olarak periodontitisin görülme sıklığı artmaktadır. Ancak bu durum çok yaygın değildir.

Çocuklarda periodontitisin ana sebebi özellikle ergenlik döneminde hormonal dengenin değişmesidir. Hormonal dengenin değişmesi sonucunda çocukta kronik periodontitis izlenir. Bu hastaların genel özelliği diş taşı ve plak birikiminin görülmemesidir. Çünkü hastalık kötü ağız hijyeninden değil değişen hormonal dengeden dolayı ortaya çıkmıştır.

Çocuk veya ebeveynleri diş etlerinde bir değişiklik izlediğinde bir diş hekimine başvurmalı ve tedavi sürecini başlatmalıdır.

Bebeklerde Periodontitis

Periodontitis diş taşı ve plak birikimi kaynaklı olan bir hastalıktır. Bebeklik döneminde dişler mevcut olmadığından herhangi bir diş eti rahatsızlığının görülmesi beklenmez.

Periodontitis için Hangi Doktora Gidilir?

Periodontitis hastalığı ile diş hekimliğinin bir branşı olan “Periodontoloji” bölümü ilgilenmektedir.

Hasta diş etlerinde bir değişiklik hissettiği zaman bir diş hekimine başvurmalı ve bir hekime danışmadan herhangi bir ilaç kullanmamalıdır.

Hastalığın tedavisi için istekli olmalı ve tedavi konusunda hekime yardımcı olmalıdır.