Varikosel Ameliyatı

Varikosel Ameliyatı Nedir?

Erkeklerde skrotumda (testisleri korumaya yarayan gevşek cilt torbası) bulunan toplardamarların şişmesi ile ortaya çıkan varikosel hastalığı genellikle sol testiste meydana gelir. ‘Variköz ven’ adı verilen bacaklardaki varisli damarlara benzeyen bu hastalık, testislerdeki ter bezi torbalarının genişlemesi sonucu damarların gözle görünür hale gelmesidir.

Testislere elle dokunulduğunda kolayca hissedilebilen damarsal kabarıklıklar hasta ayakta iken daha fazla ortaya çıkar. Yatar pozisyonda hastanın şikayetleri azalabilir. Testislerin normal düzeyde gelişimini tamamlamasına engel olan varikosel, bazı durumlarda infertiliteye (kısırlık) yol açabilir. Testislerin büzülmesi ve yeterli miktarda sperm üretememesi sonucu hastalarda kısırlık sorunu yaşanabilir.

Ülkemizde erkeklerin %15’inde varikosel hastalığı görülürken yalnızca ağır semptomlar gösteren kişilere varikosel ameliyatı ile müdahale edilmektedir. Ağrı gibi şikayetlerin yaşanması halinde zaman kaybetmeden üroloğa başvurulması gereklidir. Erken teşhis yapılması halinde cerrahi işlemin yapılmasına gerek duyulmaz.

Varikosel Belirtileri

Varikosel çoğu zaman hastada herhangi bir belirti göstermez. Hasta muayene edilmesi ya da kısırlık sorunu ile doktora başvurması halinde varikosel hastalığı tanısı konur. Varikosel görülen hastalarda ortaya çıkan belirtiler şunlardır;

• Testislerde içi plastik boru dolu torba görünümünün oluşması
• Sol testiste şişme
• Testiküler (anormal) ağrı
• Skrotal (testisteki cilt keseleri) kitlelerin ortaya çıkması
• Spor yapma ya da uzun süre ayakta durma sonucu ağrının artması
• Testislerin farklı boyutlarda olması
• Sperm azalması sonucu kısırlık yaşanması

Varikosel Nedenleri

Genellikle genç erkeklerde sıkça görülen varikosel, sağ taraftakine göre daha aşağıda olan sol testiste ortaya çıkar. Spermatik korttaki damarlarda kan dolaşımının düzensiz olması ya da kan dolaşımını engelleyen valflerin bulunması halinde ortaya çıkar. Kan dolaşımının durması halinde kan bir yerde toplanır ve damarlar genişler. Sperm akışının ve üremesinin yavaşlaması sonucunda ise infertilite ortaya çıkar.

Her varikosel olan hastada kısırlık görülmez. Hastanın herhangi bir ciddi şikayeti yoksa varikosel ameliyatı yapılmasına gerek yoktur. Ancak kısırlık sorunu yaşayan bir hastaya yapılan IVF (in vitro fertilizasyon) tedavisi sonucu sperm kalitesi arttırılamazsa cerrahi işleme ihtiyaç duyulur.

Varikosel Tanısı Nasıl Konur?

Ameliyat yapılmadan önce hasta ayakta nefesini tutarak fizik muayene yapılır. Normalden fazla genişleyen damarların tespit edilebilmesi için yapılan muayene sonucu hastalık 3 seviyede görülür.

1. Seviyede hiçbir belirti yoktur.
2. Seviyede hasta nefesini tutması halinde damarlar ortaya çıkar.
3. Seviyede ise hasta nefesini tutmaması halinde damarlar gözle görünür haldedir.

Fizik muayene ile tespit edilemeyen 1. seviye hastalıklarda ya da herhangi bir tümör şüphesi halinde ses dalgalarından faydalanılarak yapılan ultrason çekimi yapılır. Böylece damarların durumu fotoğraflanarak incelemek daha kolay hale gelir.

Varikosel Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Testislerde tıkanarak kan dolaşımını engelleyen damarların tamamen sıkıştırılıp kapatılması sağlanarak diğer normal damarlara yönlendirilmesinin yapılması için varikosel ameliyatı yapılır. İki farklı yöntem ile yapılan varikosel ameliyatı (varikoselektomi) sonucu hastanın damarlardaki kan dolaşımı normal hale getirilir.

Varikosel Ameliyatı Uygulama Aşaması

1. Yöntem 

• En fazla tercih edilen yöntem açık cerrahidir. Sol varikosel ameliyatı için bu yöntem tercih edilir. 
• Hasta ameliyata hazırlandıktan sonra duruma göre genel ya da lokal anestezi yapılır. 
• Kasık bölgesi, kasık altı veya karın bölgesinde küçük bir kesi yapılarak istenilen damara ulaşılır.
• Mikroskop ile damarların durumunu gözlemleyen cerrah, tıkanıklığa neden olan anormal yapıdaki toplardamarları birbirine bağlar.
• Ultrason ve mikroskop kullanılarak yapılan mikrocerrahi varikosel ameliyatı sırasında hangi damarların tıkanık olduğu kolayca tespit edilir. 
• Tıkanan damarlara gelen kan normal yapıdaki damarlara doğru yönlendirilir. 

2. Yöntem 

• Açık ameliyata göre daha az invaziv bir işlem olan 2. yöntem ile kasık bölgesindeki toplardamara kateter (içi boş ince yapılı plastik tüp) takılır. 
• Önce kateterin içine bobin yerleştirilir.
• Sonra kanın anormal damarlara ulaşmasını önlemek amacıyla varikosele bobin yerleştirilir.
• Kasık bölgesindeki dokuların tahrip edilmesi amacıyla enjeksiyon yapılır. 
• Böylece kan akışı kendiliğinden normal damarlara doğru yönlendirilmiş olur.

Varikosel Ameliyatı Riskleri 

Diğer ameliyat türlerine göre varikosel ameliyatı zararları en az olan cerrahi işlemlerden biridir. Genel olarak her ameliyat sonrası istenilen başarı elde edilir. Ancak hastanın özel durumuna bağlı olarak bazı riskli durumlar ortaya çıkabilir. Varikosel ameliyatı sonrasında hastalarda en sık görülen belirti hidroseldir. Testislerin iç ve dış kısımlarında sıvı toplanması olan hidrosel çeşitli problemlerinde beraberinde yaşanmasına yol açar. Varikosel ameliyatı riskleri arasında;

• Varikosel damarlarının tekrar ortaya çıkması
• Toplardamar hasarının meydana gelmesi
• Enfeksiyon oluşumu 
• Ağrı
• Yumurtalık şişmesi yer alır. 

Varikosel Ameliyatı Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

Varikosel ameliyatı sonrası dikkat edilmesi gereken tüm durumlar uzman doktor tarafından hastaya iletilmektedir. Bu uyarıların dikkate alınması, ameliyatın başarı oranını artırırken yaşanabilecek nüks ve risk ihtimalini azaltır. Dikkat edilmesi gerekenler aşağıdaki gibi sıralanmaktadır:

• Varikosel ameliyatı sonrası hasta bir gün hastanede kalır. Varikosel ameliyatı sonrası istirahat edilmesi iyileşme sürecini hızlandıracağından oldukça önemlidir. 
• Hasta taburcu olduktan sonra ilk iki gün boyunca ani hareketlerden kaçınmalıdır. Ağır kaldırmak dikişlerin açılmasına neden olabilir. Günlük işlerini yapabilecek kadar hasta hareket edebilir. 
• Varikosel ameliyatı sonrası ağrı şikayeti ilk 10 gün boyunca görülebilir. Bu süreçte doktorun önerdiği reçeteli ağrı kesici ilaçlar kullanılır. 
• Varikosel ameliyatı sonrası cinsel ilişki yaşanması enfeksiyon riskini oluşturabileceğinden ilk iki hafta önerilmez. 2. haftadan sonra cinsel ilişki yaşanabilir. 
• Varikosel ameliyatı sonrası spor yapmak sakıncalıdır. Ancak ilk haftadan sonra ağır egzersiz hareketleri rahatlıkla yapılabilir. 
• Varikosel ameliyatı sonrası duş almak ameliyat edilen bölgenin enfeksiyon kapmasına neden olabilir. Bu nedenle varikosel ameliyatı sonrası banyo 3-4 günün ardından yapılmalıdır. 
• Varikosel ameliyatı sonrası yapılması gereken en önemli konulardan birisi de beslenme düzenine dikkat edilmesidir. 
• Sigara ve alkol kullanımına uzun süre ara verilmelidir.
• Varikosel ameliyatı sonrası iltihaplanma görülebilir. Doktorun önerdiği antibiyotik ilaçlar ya da kremler kullanılarak iltihap kurutulur. İltihap ve akıntı oluşması iç çamaşırın kirlenmesine neden olur. Gerekli hijyenin sağlanması amacıyla varikosel ameliyatı sonrası külot sık sık değiştirilmelidir. Dar ve lastikli iç çamaşırları kullanmaktan kaçınılmalıdır. 
• Kısırlık sorunu yaşayan kişiler ameliyattan 3 ay sonra semen analizi yaptırarak sperm kalitesini ve sayısını test yaptırabilir. 3 ay süren yeni sperm oluşumu meydana geldiğinde kısırlık sorunu tamamen ortadan kalkmış olur.