Nefrektomi Nedir?

Böbreğin çıkarılması için yapılan ameliyatlara nefrektomi adı verilmektedir. Bu ameliyatlar açık ve kapalı olmak üzere iki şekilde yapılmaktadır. Nefrektomi ameliyatı, böbreğin görevini yerine getirememesi nedeniyle yapılmaktadır. Bu durum böbrek taşı, tekrar eden enfeksiyonlar, polikistik böbrek gibi pek çok sorun nedeniyle ortaya çıkabilmektedir.

Teşhis edilen hastalığın böbreklerin bütününü kaplaması durumunda böbreğin tamamının çıkartılması gerekmektedir ancak böbreğin küçük bir bölümünü kaplaması ve böbreğin sağlıklı tarafının vücutta kalması gereken durumlarda sadece hasta bölüm çıkartılmaktadır. Böylece böbreğin geri kalanı sağlıklı kalmakta ve çıkartılan böbreğin fonksiyonlarını da üstlenmektedir. 

Fonksiyonlarını yerine getiremeyen böbreğin vücutta kalması ciddi sonuçlar doğurabilmektedir. Kişide yan ağrıları, tekrar eden idrar yolu enfeksiyonları, böbrek taşı, kanama, hipertansiyon ve bundan kaynaklanan pek çok komplikasyon gelişebilmektedir. 

Nefrektomi Çeşitleri

Parsiyel Nefrektomi Nedir?

Parsiyel nefrektomi, küçük çaplı tümörler ve kısmi böbrek hasarlarının tedavisi için kullanılan nefrektomi yöntemidir. Parsiyel nefrektomi ameliyatında böbreğin sadece hastalıklı kısmı alınmaktadır. Bu işlem yapılırken vücutta mümkün olduğunca çok sağlıklı böbrek dokusu bırakmak önem kazanmaktadır. Genel anestezi altında, açık veya kapalı ameliyat şeklinde yapılmaktadır. Laparoskopik (kapalı) ameliyatlar daha avantajlı olduğu için sıklıkla tercih edilmektedir.

Radikal Nefrektomi Nedir?

Radikal nefrektomi, teşhis edilen hastalığın tedavisi için böbreğin tamamının ve çevresindeki yağlı dokunun çıkartılması işlemidir. Bu yöntem genelde hastalıklı bölgeyi çıkarırken sağlıklı böbrek dokusu bırakmanın mümkün olmadığı durumlarda uygulanmaktadır. Sıklıkla parsiyel nefrektomi yapılamayan 1. evredeki tümörler ve 2. evredeki kanserler için uygun bulunmaktadır. Pek çok kişinin ciddi sorunlarla karşılaşmadan   tek fonksiyonel böbrekle yaşayabildiği bilinmektedir. Radikal nefrektomi ameliyatları da genel anestezi altında, açık veya kapalı şekilde yapılabilmektedir. 

Laparoskopik Nefrektomi Nedir?

Laparoskopik nefrektomi, ameliyatın kapalı şekilde yapılmasıdır. Ameliyat sırasında organa ulaşmak için kullanılan bir yaklaşım şeklidir. Bu ulaşma şekli dışında açık ameliyattan bir farkı bulunmamaktadır. Açık nefrektomi ameliyatları ilgili bölgeye 15 – 20 cm uzunluğunda kesiler atılarak yapılırken, kapalı nefrektomi ameliyatları 1 cm’lik bir kesi ile yapılmaktadır. Laparoskopik ameliyatlarda bu küçük kesilerden bir kamera sokulup karın içine yerleştirilmektedir. Kesinin küçük olması nedeniyle ameliyattan sonra iyileşme süreci açık ameliyatlara göre daha rahat geçmektedir. 

Nefrektomi Ne İçin Yapılmaktadır?

• Basit Nefrektomi: Çalışmayan ve hipertansiyona yol açan, ağrı, iltihap yapan böbreğin tamamen çıkarılması için yapılmaktadır.
• Parsiyel Nefrektomi: Genellikle küçük çaplı tümörler ve böbreğin tamamını etkilemeyen hasarlı bölgenin çıkartılması için yapılmaktadır. 
• Radikal Nefrektomi: Böbrek kanseri olan hastalarda böbreğin, çevredeki yağlı dokunun, lenf bezlerinin ve aynı taraftaki böbrek üstü bezin (adrenal bez) çıkartılması için yapılmaktadır.

Nefrektomi Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Parsiyel Nefrektomi Nasıl Yapılır?

Parsiyel nefrektomi ameliyatının uygulama aşamaları aşağıdaki şekilde sıralanmaktadır;

• Hastaya anestezi verilir.
• Tümörün yeri belirlenir. 
• Tümörün bulunduğu tarafa ve boyutuna göre hasta sırt üstü ya da yan yatırılır. 
• İşlem ilgili bölgeye kesi atılarak başlanır. Açık ameliyatlarda geniş kesi atılır. Eğer laparoskopik ameliyat ise ilgili bölgeye 3 – 5 tane 0.5 ve 1 cm’lik kesiler atılır.
• Kesilerden birinden içeriyi görmeyi sağlayan küçük bir kamera sokulur.
• Başka bir kesiden ise kullanılacak olan cerrahi aletler sokulup gereken yere iletilir.
• Ameliyat sırasında rahat bir çalışma alanı yaratılabilmesi için karın içi gazla doldurulur.
• Böbreğin hastalıklı bölümü çıkartılıp bir torbaya alınır.
• Rahatça vücuttan çıkartılabilmesi için kesilerden bir tanesi biraz daha genişletilir.
• Hastalıklı bölüm çıkartıldıktan sonra gerekli olması halinde böbreğin bazı yerlerinde oluşan açıklıklar dikilir.
• Bu işlem sırasında idrar ve kan sızıntılarını önlemek için bazı maddeler kullanılabilir.
• Ameliyat sonunda bir kanama olmadığından emin olunduktan sonra karın içindeki gaz boşaltılır ve ameliyat bölgesine dren takılır.

Radikal Nefrektomi Nasıl Yapılır?

Radikal nefrektomi ameliyatının uygulama aşamaları aşağıdaki şekilde sıralanmaktadır;

• Hastaya anestezi verilir.
• Tümörün yeri ve boyutu belirlenir. 
• Buna göre hasta sırt üstü ya da yan yatırılır.
• İşlem yine kesi atılarak başlanır. Laparoskopik ameliyat yapılması halinde 3 – 5 adet 0.5 ve 1 cm’lik kesiler atılır. Açık ameliyat yapılması halinde ise daha geniş bir kesi atılır.
• Parsiyel nefrektomide de olduğu gibi kesilerden birinden küçük bir kamera sokulur, diğer bir kesiden de ameliyat sahasında kullanılacak cerrahi aletler sokulur.
• Cerrahın rahat çalışabilmesi için karın içi gazla doldurulur.
• Böbrek, çevresini saran koruyucu yağ tabakasıyla birlikte tutulur.
• Renal arter, renal ven ve üreter böbrekten ayrılır.
• Böbreğin tamamı çıkartılıp bir torbaya konur.
• Vücuttan rahat çıkması için kesilerden biri genişletilir veya bir kesi daha atılır.
• Karnın içindeki gazın boşaltılması ve dren bağlanması ile ameliyat sonlandırılır.

Nefrektomi Ameliyatının Yan Etkileri Nelerdir?

Nefrektomi ameliyatının yan etkileri aşağıdaki gibidir;

• Sık görülen yan etkiler: Ağrı
• Nadir görülen yan etkiler: Kesi yerinin kısmi ya da tamamının açılması, kesi yerinin enfeksiyon kapması, geçici bağırsak tıkanması (uzamış ileus), karın zarı iltihabı (peritonit)
• Çok nadir görülen yan etkiler: Damarlarda hasar oluşmasına bağlı kanamalar, böbrekten idrar kaçağı olması (üriner fistül), bağırsak, karaciğer ya da dalakta yaralanmalar, idrar yolu enfeksiyonu, enfeksiyonun kana karışması (bakteriyemi ya da sepsis), karın içinde apse oluşması

Nadir görülen ile çok nadir görülen yan etkilerin yanı sıra ateş, kan kaybı ve idrarda kan görülmesi durumlarında doktora danışılmalıdır.

Nefrektomi Ameliyatının Riskleri

Nefrektomi ameliyatına ait olası riskler aşağıdaki gibidir;

• Ameliyat sırasında vücuda verilen pozisyon nedeniyle kas ağrıları olabilir.
• Büyük böbrek damarlarından kanamalar olabilir. Bu durumda cerrahi girişim ve kan nakli gerekmektedir.
• İşlem sırasında böbreğin bağırsaklara yapışık olması halinde bağırsağın bir bölümünün de çıkartılması gerekebilir. Bu durum ameliyat yarasının daha büyük olmasına ve hastanede daha uzun kalınmasına neden olabilir.
• Karın içinde gizli kanamalar oluşabilir. Bu durumlarla karşılaşıldığında ek cerrahi müdahaleler ve sıvı tedavisi gerekebilmektedir. 
• Karın içinde enfeksiyon oluşabilir. Böyle durumlarda antibiyotik tedavisi ve cerrahi müdahale ile enfeksiyonun boşaltılması gerekebilir.
• Bağırsak yaralanmaları oluşması, bağırsak içeriğinin kaçağına sebep olabilir. Bu nedenle ameliyat yarası daha büyük olabilir, ileostomi ya da kolostomi gelişebilir ve hastanede kalınması gereken süre uzayabilir.
• Operasyondan sonra bağırsak hareketleri yavaşlayıp durabilir. Bu durum ise bağırsaklarda şişkinlik oluşmasına ve kusmaya neden olabilir. Sıvı ve antibiyotik tedavisi gerekebilir.
• Bazı hastalarda yara iyileşmesi anormal şekilde ilerleyebilir. Bu durumda kalınlaşma, kızarıklık ve ağrı görülebilir. 
• Sinirlerin hasar görmesi sonucu kas güçsüzlüğü ve fıtığa benzer bir görüntü ortaya çıkabilir.
• Bağırsaklar arasında yapışmalar görülebilir. Bu durumun tedavisi için cerrahi işlem gerekebilir.
• Böbrek yetmezliği gelişebilir. Bu durumun tedavisi için diyaliz gerekebilir.

Nefrektomi Ameliyatı Sonrası Bakım

Parsiyel ve radikal nefrektomi sonrası iyileşme sürecinin verimli geçmesi için dikkat edilmesi gereken bazı hususlar bulunmaktadır. Bu hususlar aşağıdaki gibidir;

• Ameliyattan sonra 3 – 7 gün hastanede kalınır.
• Ameliyatın 1. gününden itibaren yürünmelidir.
• Günlük 1 – 2 litre sıvı alınmalıdır. Özellikle bol bol su içilmelidir.
• Ağır egzersiz yapılmamalıdır. 
• Taburcu olduktan sonra verilen reçeteye mutlaka uyulmalıdır.
• Dikişlerin alınmasından 1 gün sonra banyo yapılabilir. 
• Önerilen tarihlerdeki kontroller aksatılmamalıdır.