Yama Testi Nedir?

Alerjik Kontakt Dermatit adı verilen egzamanın teşhis edilmesi için uygulanan Yama Testi bir tür alerji testidir. Testin İngilizce adlandırılışı “Patch Testi”dir.

Alerjik egzama, alerjiye neden olan herhangi bir maddenin deri ile teması sonrası iki ila üç gün içerisinde kendini gösteren bir hastalıktır. Yama Testi uygulanmasındaki amaç ise, alerjik egzamanın, yani alerjik kontakt dermatitin deride ortaya çıkmasına neden olan alerjenleri saptamaktır. Yama Testi bu açıdan düşünüldüğünde tamamen teşhis elde etmeye yönelik bir değerlendirme sürecidir. Yama Testi yaptıranlar da tam olarak alerjik kontakt dermatit teşhisi konusunda muayene olduklarında bu sürece dahil olurlar. Yama Testi sonuçları da uzman dermatologlara alerjik dermatite ilişkin güvenilir bir teşhis yaklaşımı imkanı tanır.

Yama Testi Nasıl Yapılır?

Deri, herhangi bir temas halinde çabuk tepki verebilen bir yapıdadır. Dolayısıyla herhangi bir materyal ile temas gerçekleştiğinde deride kaşıntı, kızarıklık, su toplama ya da döküntüler meydana gelmesi derinin aşırı bir tepkisidir. Bunun nedeni alerjik bir durumun meydana gelmesi ile ilişkilidir. Bu yüzden derinin bu tarz tepkilerinin altında yatan nedenleri araştırmak için Yama Testi bazı özel materyaller ile yapılır.

Test özellikle bireyin derisinin üzerinde herhangi bir tepkinin olmadığı pasif durumlarda uygulanır. Bunun amacı da test sırasında derinin vereceği tepkileri minimum hata payı ile belirlemektir. Yama Testi yapan hastaneler tarafından uygulama esnasında bu kurala özenle riayet edilir.

Yama Testi Nasıl Hazırlanır?

Hazırlanışı sırasında saf vazelin içerisinde bekletilen bantlar, en önemli Yama Testi materyallerinden biridirler. Bu vazelinli bantlara, temas halinde dermatite yol açabilecek kimyasallar, yani alerjenik yapıda olması muhtemel antijenler emdirilir. Alerjenik kimyasallar ile donatılmış bu bantlar daha sonra uygulanacak olan bireyin doğrudan sırtına yapıştırılır. Yama Testi uygulanması sırasında pasif kontrolör olarak saf vazelin tercih edilmektedir.

Yama Testi Kaç Gün Sürer?

Hastanın sırt bölümüne yapıştırılan bantlar 48 saat boyunca cilt yüzeyinde kalmaktadır. Hastanın cilt yüzeyi yağlı ya da terli bir durumda ise alkol aracılığıyla sırt temizlenir ve bantlar olmaları gereken yerlere bu ön temizlik sonrası yapıştırılır. Test materyallerinin sırtta bulunacağı süre boyunca hastadan duş almamaları, terlememeye çalışmaları ve bantların cilt yüzeyinden çıkmasına yol açabilecek herhangi bir aktivitede bulunmamaları önerilir. Bu direktiflere harfiyen uyulduğu takdirde, Yama Testi sonuçları uzmanlara güvenilir bir yorumlama imkanı verecektir.

Bu arada test için yapıştırılan bantların sırtta kaldığı süre boyunca derinin verdiği tepkileri baskılayabileceği için farmakolojik bazı önlemler alınmalıdır. Örneğin derinin antijenlere vereceği tepkileri geciktirmesi ya da sabote etmesine karşı sırt için kullanılan krem ve ilaçların kesilmesi gerekir. Bunun dışında, kullanılan herhangi bir alerji ilacı ya da kortizonlu ilaçların da testten bir hafta kadar önce kesilmesi, testin sağlığı için büyük önem teşkil etmektedir.

Yama Testi Nasıl Değerlendirilir?

Hasta, sırtındaki bantlarla 48 saati tamamladıktan sonra testi uygulayan hekim tarafından bantların yerleri kalemle işaretlenir. Hekim, bantların yerlerini işaretledikten en az 30 dakika sonra test sırasında vücudun verdiği tepkileri gözlemler ve değerlendirmeye alır. Reaksiyon vermeleri daha geç gerçekleşebilen alerjenler de söz konusu olabileceği için test sonrasındaki 72. ve 96. saatler arasında hastanın test yeri tekrar değerlendirilmelidir. Hekim testin tekrar değerlendirilmesi gerektiği hakkında size bilgilendirmelerde bulunacaktır.

Yama Testi Sonuçları

Yama Testi sonuçları hekim tarafından hastanın test bölgelerindeki durumun gözlemlenmesi sonrası değerlendirilir. Yama Testi sonuçları derinin vereceği şu tepkiler ışığında yorumlanmaktadır:

• Testin uygulandığı bölgede hiçbir tepki, herhangi bir reaksiyon yoksa sonuç: Negatif (-)
• Testin uygulandığı bölgede hafif şiddetli bir kızarıklık yer alıyorsa sonuç: Şüpheli Reaksiyon 
• Testin uygulandığı bölgede kızarıklık, su toplaması, kabarmalar varsa sonuç: Alerjik Dermatit 

Yama Testi Alerjenleri

Avrupa standardizasyonuna tabi olan Yama Testi, dünya üzerinde alerjiye en sık neden olan alerjenler aracılığıyla yapılır. Evrensel standartlara göre gerçekleştirilen Yama Testi ile sahip olunan meslek dolayısıyla maruz kalınan alerjenlerin %80’lik bir kısmı teşhis edilebilmektedir. Yama Testi yapılacak hastanın mesleki etkinliği dışında temasta bulunduğu materyaller de mevcuttur. Dolayısıyla Yama Testi sadece mesleki alerjen teşhisi için uygulanan bir test değildir. Test sırasında kullanılan bazı alerjenler;

• Parfümler
• Koruyucu maddeler
• Antioksidanlar
• Tatlandırıcılar 
• Plastikler 
• Yapıştırıcılar 
• Birçok kimyasal şeklindedir.

Teşhis için ek alerjenler test sürecine dahil olabilir ve cilt hekimi tarafından ek olarak bu alerjenlerle de test edilebilir. Bu yüzden Yama Testi öncesinde hasta hikayesi alınmaktadır. Standart Yama Testi alerjenleri ile de test uygulanabilir. Ancak teşhis koymak için yeterli veri elde edilemezse, ek alerjenler de hekim önerisiyle devreye girebilmektedir. Ek alerjenler ise;

• Alerjenik etkiler yapabilecek gıdalar,
• Kozmetik maddeler, 
• İlaçlar,
• Dental materyaller ve buna benzer maddelerdir.

Yama Testi Yan Etkileri

Yama Testi hastada ciddi bir yan etkiye neden olmamaktadır. Genellikle uygulama sırasında, bantlarda bulunan alerjenlere cildin aşırı bir tepki verip vermeyeceği gözlemlenebilir. Buna göre gereken önlemler hekim tarafından alınacaktır. Yama Testinin amacı zaten derinin alerjenlere vereceği tepkileri belirlemektir. Bu tepkiler de alerjik dermatit teşhisi şüphesi nezdinde kızarıklık, su toplama, kaşıntı ya da buna benzer hafif şiddetli durumlar olabilmektedir.