Hormon Testi

Hormon Testi Nedir?

Vücudumuzdaki bazı organlardan veya endokrin bezlerinden salgılanarak kana karışan kimyasal maddeye hormon ismi verilir. Kan, idrar veya tükürük örnekleri ile hormonların çalışma performanslarının tetkik edilmesine, yapılan tetkiklerin sayısal verilerle belirli referans aralıkları ile gösterilip belgelenmesine hormon testi denir.

Hormonlar peptid, steroid, monoaminler olarak  3 gruba ayrılmaktadır.

Vücudumuzda salgılanan pek çok hormon türü ve hepsinin ayrı ayrı işlevleri vardır.  Bunlardan başlıcaları büyüme, gelişme, kilo alıp verme, doğurganlık gibi tüm vücut sistemini etkileyen hormonlardır. Hormonlar sadece büyüme ve gelişme değil, kadın ve erkeklerde ayrı ayrı  üreme ve gelişme sistemlerinin doğru çalışmasında büyük rol oynamaktadır. Kadın ve erkekler için ayrı ayrı hormon testleri yapılmaktadır. Bazı hormonlar ise hem kadınlarda hem erkeklerde bulunmasına karşın her ikisinde de farklı miktarda ve özellikte bulunurlar.

Hormonların yetersiz veya fazla çalıştığını hormon testleri ile tespit edilmektedir.

Hormon Testi Nasıl Yapılır?

Hormon testleri, sağlık ocaklarında, özel hastane ve devlet hastanelerinde yapılmaktadır. Genellikle sabahları aç karnına kan alma ve ihtiyaç halinde bakılacak hormon türüne göre idrar verme şeklinde yapılmaktadır.

Bazı hormon testleri için açlık gerekmemektedir. Örneğin tiroid hormonu için açlık tokluk fark etmez

Sağlık ocağında hormon testleri sabah 08:00-10:30 arasında aile hekiminin talebi doğrultusunda yapılmaktadır.

Hastanelerde de hormon testleri dahiliye ,endokrin, kadın hastalıkları , üroloji  bölümlerinde muayene olduktan sonra doktorunuzun  talebi doğrultusunda yapılmaktadır.

Hormon Testleri Niçin Yapılır?

Hormonlar vücudunuzun kimyasal dengesini oluşturmaktadır. Endokrin bezlerinde üretilen bu kimyasallar kan dolaşımı sayesinde  dokulara ve organlara nasıl çalışması gerektiğini iletirler.

Özellikle çocuk sahibi olmak isteyen çiftlerin normal yöntemlerle gebelik oluşmaması halinde mutlaka üroloji ve kadın doğum bölümlerine giderek gebelikte önemli rol oynayan hormon değerlerinin yeterli düzeyde çalışıp çalışmadığına bakılması gerekmektedir.

Çocuklarda ise gelişim geriliği, boy kısalığı, geç ergenliğe girme, kas yapısında eksiklik gibi hastalıkların sebebi de büyüme hormonlarının yetersiz çalışmasından kaynaklı olabilir. Bunun tespiti için mutlaka hormon testi yapılmalıdır.

Tüm yaşamsal fonksiyonlarımızın doğru çalışmasında önemli rol oynayan hormonların yeterli düzeyde çalışmaması, fazla veya eksik çalışması, ancak hormon testleri ile tespit edilebilir. Çıkan test sonuçlarına göre fazla veya eksik çalışan hormonlar doktorunuzun belirleyeceği tedavi yöntemleri ile yeterli düzeye getirilebilir. 

Hormon Testinin Çeşitleri

Birçok hastalığın tespitinde, var olan hastalıkların seyrinde uygulanması gereken tedavi yöntemlerinin belirlenmesinde sadece bir tüp kan verilerek yapılan bu testlerin oldukça önemi bulunmaktadır.

Başlıca hormon testleri;

• AMH (Anti-Müllerian Hormon)
• FSH (Follikul Sıtmulan Hormo)
• LH (Luteınızan Hormon)
• E2 ( Estradiol Hormon)
• PRL (Prolaktin Hormon)
• TSH (Troid Hormon)
• HGH (Human Growth Hormone hormon, Büyüme hormonu)
• ÖSTROJEN Hormon (Kadınlık Hormonu)
• Testosteron Hormon (Erkeklik Hormonu)

Kadınlarda Hormon Testleri

Kadınların ergenlik, yumurtlama, doğurganlık, regl gibi birbirinden farklı, çok fazla değişken hormon seviyeleri olduğundan, bakılacak hormon ve testin yapılma zamanı çok önemlidir. Test sonuçları ise erkeklere göre bir o kadar değişken olabilmektedir.

Örneğin; ergenlik döneminde çok yüksek olan bazı hormonlar aynı kişinin menopoz döneminde düşüş göstermesi normaldir.

Vücuttaki hormonların seviyeleri, hastalıkların tespit etmenin yanı sıra kadınlarda doğurganlığı da direkt olarak etkilemektedir. Bazı hormonların eksik olması veya çok çalışması kısırlıkla doğrudan ilişkilendirilmektedir. Bu tip olağan dışı hormon test sonuçlarında mutlaka bir kadın doğum uzmanına danışmak gereklidir.

Kadınlarda Hormon Testleri Ne zaman Yapılmalı

Tiroit hormon testi dışındaki tüm hormon testleri sabah aç karnına bir tüp kan verme şeklinde yapılmaktadır. Tiroit hormon testi için böyle açlık tokluk zorunluluğu bulunmamaktadır. Yumurtlama döngüsü nedeni ile kadınlar da yapılacak testlerin, hormonların en yüksek olduğu zaman dilimi olan, adetin üçüncü ve dördüncü günleri yapılması doğru sonuçlar verilmesi adına uygundur. Bazı durumlarda adet kanamasının iki veya dördüncü günü ve bu aralıktaki günde de yapılabilmektedir.

Kadınlarda Ölçülen Hormonlar ve Değerleri

İnsanların vücudunda çok sayıda hormon vardır. Bunların içinde kadınlık hormonu olarak bilinen ve kadınların adet, cinsellik, gebelik ,dönemlerinin sorunsuz geçmesinde son derece önem arz etmektedir. Bu hormonlar cinsiyete yaşa ve kadınların içerisinde bulunduğu döneme göre hızla değişkenlik gösterebilmektedir. Kadınlar için ölçümleme yapılan başlıca hormonlar aşağıdaki gibidir.

FSH Hormonu 

FOLLIKUL STIMULAN HORMON denilen bu hormon, kadınların üreme, gebe kalmasında direk etkisi bulunmaktadır. Bu nedenle bebek sahibi olmak isteyen kadınların ilk yapılacak hormon testi FSH testidir. FSH hormonunun ideal aralıkları aşağıdaki gibidir.

LH Hormonu

LUTEINIZAN HORMON denilen bu hormon, kadınlarda üreme, yumurtlama işlemlerinin sağlıklı olabilmesinde direk etkisi bulunmaktadır. Bu hormonun ideal değeri yaşa göre değişmekte olup, ortalama değer aralıkları aşağıdaki gibidir.

E2 Hormonu

Bu hormonda diğer kadınlık hormonları gibi üreme işleminin ölçümlenmesinde kullanılmaktadır. E2 hormonun ideal değeri yaşa göre değişmekte olup, ortalama değer aralıkları aşağıdaki gibidir.

PLR Hormonu

Prolaktin denilen bu hormon beyinde bulunan Hipofiz bezi tarafından salgılanan hormondur. Kadınlarda gebeliğin 8. Haftasından başlayarak meme bezlerinin gelişmesini ve doğumla beraber süt salgılanmasını sağlayan bir hormon türüdür. Genel olarak süt hormonu olarak da bilinir. Bu hormon kadınlarda süt üretimini sağlamaya yardım ederken, erkeklerde ise tam tersi prolaktinin yükselmesi ile beraber , testosteronun düşmesi, cinsel isteksizlik, sperm kalitesinin bozukluğu bütün bunlarla beraber kısırlığa kadar yol açar. Bu hormon kadınlarda yükseldiğinde yani anne süt üretimi sebebi ile yeni doğum yapmış kadınlarda  FSH ve GNRH hormonlarının çalışmasını engellediğinden yeni doğum yapan veya emziren kadınlar bir süre tekrar gebe kalmayabilir yahut adet görmeyebilir. Bu hormon kadınlarda ortalama 15-25 arasında olması gerekir. Prolaktin hormonunu ölçmek için en ideal zaman adet döngüsün 3 ile 4. gününde hormon testi yapılabilir. 

AMH Hormonu

Anti-Müllerian Hormon denilen bu hormon yumurtalıkların kapasitesini belirlemekte son derece etkilidir. Bu hormon testi adetin herhangi bir gününde yapılabileceği gibi 3.ve 4.Günlerinde de yapılabilir. Bu hormon testi sayesinde kadının yumurtlama kapasitesi ölçümlenebilir. Bu test için ideal değer 1,82-3,0 ng/Ml  olmalıdır. 1'in altındaki AMH hormon test sonuçlarında  yumurtalık kapasitesi az olduğundan gebe kalabilme olasılığı da düşüktür tüp bebek vb yöntemler denenebilir. 

Östrojen Hormonu

Halk arasında kadınlık hormonu olarak bilinen östrojen hormonu, FSH ve LH Hormonunun üretimine de katkıda bulunan, kadınların regl ,göğüs büyümesi, tüylenme gibi bir çok kadınsal faaliyetlerinin yerine getirilmesinde çok büyük etkisi olan bir hormondur. Östrojen hormonu ergenlikte salınmaya başlamasıyla boyların uzaması, göğüslerin büyümesi, tüylerin çıkması, vücut hatlarının belirginleşmesi gibi bir çok önemli etkisi vardır. Östrojen hormonu yine kan verme ile ölçülebilmekte olup eksik veya fazla üretilmesi halinde tedavisi mümkündür. 

Erkeklerde Hormon Testleri

Erkeklerde hormonlar doğuştan veya sonrasındaki fiziksel şartlar sebebi ile değişkenlik gösterebilmektedir. Erkekler için hormon testi denilince erkeklik hormonu olarak bilinen Testosteron gelmektedir. Bu hormonun çok veya az salgılanmasının birçok sebebi ve sonucu bulunmaktadır. Erkeklerde hormonlar kadınlar kadar ergenlik ve andropoz aralığında çok büyük değişimler göstermemektedir. Erkeklerin hormon değişkenliği kadınlara nazaran daha stabildir.

Erkekler de Hormon Testleri Ne zaman Yapılmalı

Erkekler için hormon testleri testin niteliğine göre değişmekle beraber, sabah aç karnına kan verme şeklinde yapılmaktadır. Üreme ve gelişme sorunları ile ilgili özel testler için bakılacak hormona göre testlerin yapılma zamanı farklılık gösterebilmektedir.

Testosteron Hormon (Erkeklik Hormonu)

Anrojen grubuna giren halk arasında erkeklik hormonu olarak bilinen testosteron hormonu, kadınlarda da az miktarda bulunmaktadır. Yetişkin bir erkekte günde ortalama 20 mg testosteron hormonu üretilir. Böbrek üstü bezlerinde üretilen bu hormonun az veya çok üretilmesinin birçok sebebi ve sonucu vardır.

Hipofiz bezlerinin yeterince çalışmaması testosteron hormonunu da etkiler. Hormonun genetik veya doğuştan çalışmaması durumuna klinefelter sendromu denir.