Progesteron

Progesteron Nedir?

Progesteron, sağlıklı ve üreme çağındaki kadınların her ay bir döngü halinde yumurtalıklar tarafından salgılanan, kadınları bu yönüyle hamilelik sürecine hazırlayan ve döllenen yumurtanın rahim duvarına tutunmasını sağlamak için kalınlaştırma görevini gören hormondur. Progesteron hormonunun görevleri hamileliğin kolay yaşanabilmesi açısından önemlidir. Bu hormon çok bilinmese de erkek vücudunda da çok az miktarda üretilmektedir. Kandaki kolesterol kullanılarak üretilen progesteron, bir cinsiyet hormonudur. Bu hormon embriyonun gelişimi için gerekli olan rahim duvarını hazırlama görevini üstlenmekle birlikte hamilelik süresi boyunca üretimini devam ettirir.

Yapılan çalışmalar sonucunda progesteron hormonunun yumurtalıkların yanı sıra sinir sistemi ve böbrek üstü bezlerinde de salgılandığı görülmüştür.

Progesteron Normal Değerleri Kaç Olmalı?

Kadınlarda gebelik sürecinin sağlıklı bir biçimde sürebilmesi için hayati bir öneme sahip olan progesteron hormonunun normal değerleri şu şekilde olmalıdır;

• Hamileliğin üç aylık döneminde 11.2- 90 ng /ml arasında,
• Adet döngüsünün başlangıcındaki kadınlarda 1 ng/ml veya altında, 
• Adet döngüsünün ortasındaki kadınlarda 5 ila 20 ng/ml arasında,
• Hamileliğinin ilk trimesterinde olan kadınlarda 11.2- 90 ng /ml arasında,
• Hamileliğinin ikinci trimesterinde olan kadınlarda 25.6- 89.4 ng/ml arasında, 
• Hamileliğinin üçüncü trimesterinde olan kadınlarda 48.4-42.5 ng/ml arasında olması gerekmektedir. 
• Dış gebelikte progesteron değerleri de 5 ng/ml veya daha düşük seviyelerde görülmektedir.

Progesteron Nasıl Ölçülür?

Progesteron eksikliği, rahim duvarının hamilelik için hazır olmadığı, hamile kalmakla ilgili sorunların yaşandığı ve hamileliğin sağlıklı bir şekilde gerçekleşmediği durumlara yol açmaktadır.

İkiz ya da çoğul gebeliklerde, doğum kontrol hapları veya hormonal tedavi ilaçları kullanılması durumunda, adet düzeni ya da turner sendromu gibi durumlarla karşı karşıya gelindiği takdirde meydana gelen progesteron yüksekliği, daha çok hamilelik dönemlerinde meydana gelmektedir.

Progesteron ölçümü ise oldukça basit bir yöntemdir. Yapılacak olan bir progesteron testi ile kan dolaşımındaki progesteron seviyesi anlaşılmaktadır.

Hamilelikte Progesteron Değerleri Nasıl Olmalıdır?

Gebelikte progesteron düşüklüğü veya yüksekliği durumu yaşanabilmektedir. Süreç boyunca yakında takip edilmesi gereken progesteron değerleri, hamilelik döneminde şu şekilde olmalıdır;

• Hamileliğin ilk trimesterinde 11.2- 90 ng/ ml arasında,
• Hamileliğin ikinci trimesterinde 25.6- 89.4 ng/ ml arasında,
• Hamileliğin üçüncü trimesterinde 48.4- 42.5 ng/ ml arasında olması gerekmektedir

Gebelikte progesteron düzeyleri, anne ve bebek sağlığı açısından takip edilmesi gereken değerlerden biridir. Olması gereken değerlerin dışında bir sonuç ile karşılaşılması durumunda anormallikler ile karşılaşılma ihtimali vardır.

Progesteron Düşüklüğü Nedenleri ve Hastalıkları Nelerdir?

Hamileliğin başlaması ve devamı açısında önemli rol oynayan progesteron, olması gereken seviyenin altına düşmesi durumunda hamileliğin görülmesi ve devamı pek olası değildir. Bir kadının vücudunda döllenme durumu sorunsuz bir şekilde gerçekleşse dahi progesteron hormonunun az salgılanması durumunda rahim duvarı kalınlaşamayacağı için hamileliğin devamı için yetersiz bir durumu teşkil eder ve bu durum kadınlarda düşük riskine ve kanamaya yol açar. Aşırı alınan kilolar, safra kesesi problemleri ve miyomlar gibi sebeplerden dolayı progesteron eksikliği yaşanabilmektedir. Ayrıca menopozda progesteron kullanımı yan etkilerinin zararlı ölçüde yaşanmaması açısından 59 yaşına kadar kullanılmasında yarar vardır.

Progesteron Düşüklüğü Belirtileri

Progesteron eksikliği belirtileri olarak birden fazla faktör bulunmaktadır. Bunlardan en önemlileri ve en ciddiye alınması gereken etkenler aşağıdaki gibidir;

• Kilo alımında dalgalanma
• Depresyon
• Baş dönmesi, baş ağrısı
• Şişkinlik
• Vücudun su tutması
• Bacaklarda rahatsızlık ve ağrı
• Mide bulantısı
• Gergin veya kaygılı hissetme durumu
• Uyuşukluk hissi
• Libido değişiklikleri
• Adet düzeninde değişiklikler

Progesteron Eksikliği Tedavisi

Progesteron eksikliği tedavisi hususunda mutlaka uzman bir doktordan randevu alınması gerekmektedir. Doktor kişiye en uygun tedaviyi uygulayacaktır. Progesteron eksikliği tedavisi için doktorunuzun tavsiyesi üzerine yapılacak tıbbi tedaviler şu şekildedir;

• Vajinal ve topikal olarak kullanılabilen çeşitli krem ve jeller
• Vajinal kuruluğa, gece terlemelerine ve sıcak basmalarına iyi gelen hormon tedavisi
• Doğurganlık sorunlarına neden olan düşük progesteronu tedavi etmek için kullanılan supozituvarlar
• Bazı oral ilaçlar
• Fitil

Progesteron Eksikliğine Ne İyi Gelir?

Progesteron eksikliğini gidermek için birtakım gerekli olan hususlara dikkat etmek gerekmektedir. Bunlardan en çok uygulanması gereken faktörler şu şekildedir;

• Stresli olunduğunda vücudun progesteron yerine kortizol salgılamasından ötürü stres düzeyini kontrol edebilmek gerekir.
• Progesteron içeren yiyecekler yemek de çok önemlidir. Özellikle de kabuklu ve deniz canlıları gibi çinko bakımından zengin yiyecekleri tercih etmek veya çinko takviyesi almak gerekir. 
• Ayrıca progesteron hormonunu arttıran yiyecekler arasında olan B ve C vitamini açısından zengin besinlerin tüketilmesi gerekir. 

Progesteron Eksikliğinin Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Hamilelik dönemi boyunca salgılanan ve bebeğin rahimde tutunmasına yol açan progesteron hormonu, belli seviyenin altına düştüğü durumlarda işlevini tam anlamıyla yerine getiremez ve hamile kalmakla ilgili sorunlar yaşanır. Bununla birlikte diğer kadınlık hormonu olarak tanımlanan östrojenin bazı etkilerini tamamlayamaz, adrenal hormonların öncüsü olan testosteron ile uyumlu çalışamaz, tedaviye başvurulmadığı takdirde rahim içi kanseri riskinde artış gözlenir.

Gebelik oluşumunda ve sürdürülebilmesinde önemli rol oynayan progesteron, olması gereken seviyenin altına düştüğünde şu durumlara neden olmaktadır;

• Kısırlık
• Depresyon
• Tiroid fonksiyonu bozukluğu
• Fibrokistik meme
• Kilo alımı
• Safra kesesi hastalığı
• Panik atak
• Düzensiz adet döngüsü
• Magnezyum eksikliği
• Vajinal kuruluk
• Göğüslerde hassasiyet
• Kalp krizi ve felç
• Belirli meme kanseri türleri
• Kan pıhtıları

Gebelik düşünmeyen kişiler, progesteron seviyelerinin azalmaması için ve rahim içindeki bebeğin yerleşmesi gereken yerin elverişsiz olmaması için progesteron içeren doğum kontrol hapları kullanabilirler.

Progesteron Yüksekliği Nedenleri ve Hastalıkları Nelerdir?

Yumurtalık kistleri ve progesteron hormonunun çok üretilmesi, hamileliğin ilk üç ayında beklenen durumlardandır. Yükselmeyle birlikte anne adaylarında birtakım değişiklikler görülebildiği gibi adrenalin bez problemlerinde de benzer etkiler görülebilmektedir. Vücutta bu gibi etkiler yaratan progesteron, şayet bir takviye nedeniyle yüksek bir artış gösterdi ise bu artış bir süre sonra düşecektir.

Progesteron Yüksekliği Belirtileri

Progesteron yüksekliği belirtileri hususunda birtakım etkenler görülmektedir. Bu etkenlerin bazen birkaçı bazen ise hepsi kişide aynı anda görülebilmektedir. Belirtilerden bazıları şu şekildedir;

• Şişme
• Hafif baş dönmesi
• Hafif depresyon
• Mide bulantısı
• Yavaş uyanma
• Uyuşma hissi
• Vücudun su tutması
• Bacaklarda rahatsızlık veya ağrı 

Progesteron Yüksekliği Tedavisi

Progesteron ilaçlarının fazla kullanılmasından dolayı progesteron yan etkileri görülebilmektedir. Progesteron yüksekliği tedavisi, genellikle ilaç tedavisi ile yürütülmektedir. İlaçlar enjeksiyon veya oral yolla kullanılabilmektedir. İlaç tedavisinin yanı sıra progesteron hormonunu dengelemek için sağlıklı bir beslenme düzeni de oluşturulmalıdır. Kişisel özellikleri ve vücudunun ihtiyaçları doğrultusunda özel olarak hazırlanan diyet programı da tedavinin bir parçasıdır.

Progesteron Yüksekliğine Ne İyi Gelir?

Progesteron değerleri ve sonuçları sonrasında eğer progesteron yüksekliği tespit edilir ise, doktorun gözetimi altında dengeli beslenme düzenine geçilmesi gerekmektedir. Sadece kadınlarda değil, erkeklerde de progesteron yüksekliği sıklıkla rastlanılan bir durumdur. Progesteronu dengeleyen yiyecekler şu şekilde sıralanmaktadır;

• Brokoli
• Avokado
• Nar
• Hindistan cevizi yağı
• Kinoa

Sağlığımıza hizmet eden birçok hormonla bağımlı bir şekilde vücut döngümüzü devam ettiren sistemin bir parçası olan progesteron, gebelik başında ve devamında en büyük rolü üstlenmektedir ve hem gebelik dönemi için hem de başka herhangi bir sağlık sorununa yol açmaması adına dengede kalması ve bu dengeyi koruması gerekmektedir. Düşüşü veya ani yükselmesi durumunda vücuda verdiği çeşitli rahatsızlıklar ve sağlık sorunlarına yol açabilen progesteron, adet döngüsünün ve doğurganlığın sağlıklı bir biçimde ilerleyebilmesi için çeşitli fonksiyonlara sahip hayati bir hormondur.