Omega 3

Omega 3 Nedir?

Omega 3 vücut tarafından üretilmediği için diyetle alınan çoklu doymamış bir yağ asidi çeşididir. Birçok işlevi olan bu yağ asidi, vücut tarafından depolanamadığı için düzenli olarak diyetle alınması gerekir.

Omega 3’ün yeterli miktarda alınması durumunda ruhsal ve nörolojik sağlık sorunları riskleri düşürülebilirken, kalp sağlığı ve genel sağlık açısından da değerli katkılar sağlar. Omega 3 faydaları şu şekilde sıralanabilir;

• Dikkat eksikliğini giderir,
• Hamilelik ve emzirme sürecinde bebeğin gelişimini hızlandırır,
• Çocuk ve gençlerde astım riskini azaltır,
• Depresyondan ve psikolojik hastalıklardan korur,
• Ağrı ve otoimmün hastalık şikâyetlerini azaltır,
• Karaciğer yağlanmasını önler, mevcutsa yağlanmayı azaltır,
• Kanser riskini azaltır, 
• Kandaki trigliserid seviyesini düşürür

Omega 3 Normal Değerleri

Bu yağ asidinin kanser ve karaciğer yağlanmasını önlemesinin yanında saça ve vücuda birçok yararı vardır. Bu faydalarından yararlanabilmek için sağlıklı bireylerin alması gereken günlük omega 3 ihtiyacı minimum 1 gram’dır. Ancak yetişkinlerde günlük 3 grama kadar çıkılması genellikle kabul edilir.  Bunun yanında kandaki trigliserid seviyesinin düşürülmesi veya kalp hastalıklarında bu miktarın 2 veya 3 katı şeklinde alınabilir.

Omega 3 Nasıl Ölçülür?

Omega 3 seviyelerinin ölçülmesi için Omega 3 indeks testi adı verilen test yapılır. Yapılan bu testle düşük Omega 3 seviyeleri tespit edilebilirken, Omega 3 eksikliğinden kaynaklı hastalıkların riski azaltılabilir. Test yapılırken tam kan sayımında olduğu gibi parmak veya koldan alınan kan numunesinde değer ölçümü yapılır. Son derece pratik ve kısa sürede uygulanan bu test öncesi herhangi bir hazırlığa gerek yoktur ve 6 ayda bir yenilenmesi, Omega 3 ihtiyacının doğru belirlenmesi için tavsiye edilir.

Hamilelikte Omega 3 Değerleri Nasıl Olmalı?

Hamilelik döneminde Omega 3 seviyelerinin normal değerlerde tutulması, hamilelik sürecinin daha rahat geçirilmesinde önemlidir. Çünkü erken doğum, doğum sonrası depresyon ve gebelik zehirlenmesi risklerinin azaltılmasında önemli bir yer tutar. Bunun yanında seviyelerin düşük olması sezaryen oranlarında artışı, erken doğum riski ve düşük ile ilişkilidir. Bu yüzden hamilelik sürecinde günlük en az 250 mg. Omega 3 içeren besinlerin tüketilmesi önerilir. Özellikle hamileliğin son 3 ayında bu yağ asidinin bulunduğu balık ya da balık yağı tüketilmesi tavsiye edilir.

Gebelikte Omega 3 seviyelerinin normal aralıkta seyretmesi, fetüsün beyin ve retina gelişiminde önemli rol oynar. Yapılan çalışmalara göre hamilelik döneminde Omega 3 alan annelerin bebeklerinde görsel ve odaklanmanın daha ileri düzeyde olduğu ve gelişimlerinin yaklaşık 2 ay önde olduğu belirlenmiştir.

Bebeklikte Omega 3 Değerleri Nasıl Olmalı?

Omega 3’ün zekaya etkisi göz önünde bulundurulduğunda bebeklerde ve çocuklarda normal seviyelerde tutulması önemlidir. Bunun sağlanması için bebek şayet anne sütüyle besleniyorsa annenin diyetinde Omega 3 açısından besinlerin düzenli olarak tüketilmesi yeterlidir. Bunun yanında bebeklerin Omega 3 içeren mamalarla beslenmesi tercih edilmelidir.  

Bebeklerde Omega 3’ün günlük alınması gereken miktar 250-500 mg iken daha büyük çocuklarda bu miktar 500-1000 mg arasındadır. Yeterli seviyelerdeki Omega 3 hastalık riskini azaltırken, ilerideki dönemde gelişimi hızlandırır, yazma, telaffuz ve okuma becerilerini artırır, matematik zekâsını geliştirir, hiperaktivite ve dikkat eksikliğinin azaltılmasında fayda sağlar. Obez olan çocuklarda kilonun dengelenmesine yardımcı olurken, eksikliği görülen bebeklerde takviyelere 1 yaşından sonra başlanması tavsiye edilir.

Omega 3 Eksikliği Nedenleri ve Hastalıkları Nelerdir?

Omega 3 eksikliği, diyette günlük olarak alınması gereken omega 3’ün yeteri kadar alınmadığı anlamına gelir. Tipik olarak, bunun nedeni uzun vadede diyette yeterli miktarda omega 3 kaynağı tüketilmemesidir. Bunun yanında günlük olarak omega 3 yağ kaynaklı bir diyet tüketilse bile bu yeterli gelmeyebilir.

Omega 3 Eksikliği Nasıl Anlaşılır?

Omega 3 alımının yetersiz olduğu durumlar kendini bazı belirti ve semptomlarla gösterir. Ancak bu belirti ve semptomların seyri ve şiddeti kişiden kişiye değişen bir durumdur. Omega 3 eksikliği veya yetersiz alınması birçok faydasından mahrum kalınmasına neden olur. Omega 3 eksikliğinde görülen ortak belirtiler şu şekilde sıralanabilir;

• Cilt sertliği, kuruluğu ve pul pul dökülme
• El ve ayaklarda soğukluk
• Aşırı kulak kiri
• Saç kırılması ve dökülmesi
• Tırnaklarda kırılma ve çatlama
• Uyku sorunları
• Halsizlik ve yorgunluk
• Dikkat dağınıklığı
• Görme yetisinde bozulmalar
• Odaklanma ve hafıza sorunları
• Üzgün, kızgın, endişeli, sinirlilik gibi depresif ruh halleri
• Bacak ve eklem ağrısı
• Alerji
• Kardiyovasküler sorunlar
• Adet düzensizliği
• Kanda plak oluşumu ve damar tıkanıklığı
• Saç derisinin kuruması ve dökülmesi

Omega 3 Eksikliği Tedavisi

Omega 3 eksikliği tedavi edilirken bir diyetisyen tarafından düzenli olarak Omega 3 açısından zengin gıdaların tüketilmesine yönelik diyet listesi hazırlanır. Yapılan bu diyet listesine uyulması ile seviyelerin normal düzeylere getirilmesi hedeflenir. Ancak diyet listesine ne kadar uyulmaya çalışılsa da her zaman bunların alınmasının imkânı olmayabilir. Bundan dolayı uzman tavsiyesi ile Omega 3 hapı veya Omega 3 bakımından zengin balık yağı içilmesi tavsiye edilebilir.

Omega 3 Eksikliğine Ne İyi Gelir?

Omega 3 seviyelerini yükseltmek için en etkili çözüm diyette Omega 3 ağırlıklı beslenmeye dikkat etmektir. Haftada 2 defa yağlı soğuk su balıklarından düzenli olarak tüketilmesi seviyelerin iyileştirilmesinde etkili bir yaklaşımdır. Omega 3 içeren besinler arasında; avokado, soya fasulyesi, lahana, karanfil, kurutulmuş nane, hardal yapı, kanola yağı, kabak çekirdeği, ceviz, keten tohumu, balık yağı ve somon gelir.

Omega 3 Eksikliği Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Birçok yararı olan Omega 3 yağ asidinin eksikliği durumunda riskini düşürdüğü hastalıklar kişide görülebilir. Bu hastalıklar arasında yüksek tansiyon, kanda plak oluşumu, kan pıhtılaşması, damar tıkanıklığı ve yüksek kolesterol bulunurken, bu hastalıklar hayati tehdit edici sonuçlar doğurabilir. Ayrıca Omega 3 eksikliğinden dolayı yaşanan dikkat dağınıklığı, depresif ruh hali, görme yetisinde bozulmalar gibi şikâyetler kişinin yaşam kalitesini düşürerek, daha ciddi hastalıklara neden olabilir.

Omega 3 Yüksekliği Nedenleri ve Hastalıkları Nelerdir?

Diyetle veya takviyelerle alınan fazla Omega 3’ün zararları vardır ve bu zararlar ciddi sonuçlar doğurabilir.

Günlük alınması gereken Omega 3 miktarı 1 gramdır. 3 gramın üzerine çıkılması durumunda ise pıhtılaşma sorunları ortaya çıkabilir. Yüksek dozda balık yağı, bağışıklık sisteminin aktivitesini de azaltarak vücudun enfeksiyonla savaşma yeteneğini azaltabilir.

Omega 3 Yüksekliği Belirtileri

Omega 3 yüksekliği durumunda bazı yan etkilerin görülmesi muhtemel bir durumdur. Ancak bu kişinin genel sağlık durumuna, yaşına ve vücudunun tolerans durumuna göre değişebilir.

Normal dozlarda alınan Omega 3 takviyelerinde çoğunlukla bir yan etki görülmez. Yüksek seviyelerde alanlarda ise görülen Omega 3 yan etkileri şu şekilde sıralanabilir;

• Asit reflü gibi mide problemleri,
• Bağırsak sorunları,
• İshal,
• Yüksek kan şekeri, 
• Kanama,
• Kan basıncının düşmesi,
• İnme,
• A Vitamini toksisitesi,
• Uykusuzluk hastalığı,
• Kanama süresinin uzaması
• Ağızda balık kokusu

Yan etkiler arasında olan bağırsak ve mide sorunları şikayetleri safra kesesi alınmış olan kişilerde daha ağır seyredebilir. Ayrıca kan sulandırıcı gibi ilaç kullanan kişilerin günde 2 gramdan fazla Omega 3 takviyesi kullanması önerilmez. Çünkü kanama riskini artırabilir.

Omega 3 Yüksekliği Tedavisi

Diyet veya takviyelerle fazla alınan Omega 3 seviyeleri, test ile doğrulandıktan sonra takviye alımı sonlandırılmalıdır. Takviye alınmadan Omega 3 bakımından zengin bir diyetle beslenme sonucunda değerler yüksekse, diyetten bu besinlerin çıkarılması gerekir. Yeni diyet listesinin seviyelerde iyileşmeye yardımcı olup olmadığı ise 6 ayda bir yapılacak olan Omega 3 indeks testi ile kontrol edilmelidir.

Omega 3 Yüksekliği Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Yüksek Omega 3 seviyeleri şayet tedavi edilmezse, yol açabileceği kanama gibi sorunlar hayati bir tehdit oluşturabilir. Yaşanan mide ve bağırsak sorunları bu organlarla ilgili daha önemli sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu yüzden bilinçsiz olarak Omega 3 takviyesi kullanılmamalı ve seviyelerin yüksekliğinden şüpheleniliyorsa test ile doğrulandıktan sonra takviye kullanımı bırakılmalıdır.