Ferritin

Ferritin Nedir?

Ferritin, besinlerden alınan demir mineralinin, vücutta depolama ve salınım kontrolünü sağlayan bir tür protein kompleksidir. Ferritin proteini, karaciğerin yaklaşık yüzde 75’ini oluşturan hepatosit hücrelerinde, kemik iliğinde ve bağışıklık sisteminin belli bir bölümünde bulunmaktadır. Ferritin, halk arasında “Demir deposu” olarak da bilinmektedir.

Ferritin proteini, vücuda girişi yapılan demir mineralinden sorumludur. Demirin vücut içerisindeki depolanma miktarını, kullanım olduğunda ise salınım miktarını belirlemektedir. Demir ferritin ilişkisi, vücut içindeki olayları düzenlemede ve ihtiyaçların giderilmesinde önemli bir rol oynamaktadır.

Ferritin Normal Değerleri Kaç Olmalı?

Ferritin değeri kadınlarda, erkeklere oranla daha düşük seviyelerde seyretmektedir. Bunun nedeni, her ay düzenli olarak görülen adet kanamasıdır. Adet olan kadınlarda, kan ile beraber ferritin proteini de dışarı atılmaktadır.

Ferritin referans aralığı şu şekilde olmaktadır:

• Kadınlarda: 20 – 200 ng/ml,
• Erkeklerde: 20 – 500 ng/ml.

Ferritin değerlerinin, yapılan testler sonucunda eksik ya da yüksek çıkması durumunda, uzman doktora başvurulmalıdır. Hekim tarafından başlanılacak tedavi ile rahatsızlığın önüne kolayca geçilebilmektedir.

Ferritin Testi Nasıl Yapılır?

Ferritin test işlemlerinden önce 12 saatlik açlık istenebilmektedir. Kandaki ferritin seviyesine bakılarak, vücutta depolanan demir azlığı veya çokluğu hakkında bilgi sahibi olunabilir. Ferritin referans değerleri dışında bir sonuç çıkması halinde, uzman doktor tarafından kişiler tedavi edilebilmektedir.

Hastadan kan testi alınarak gerçekleştirilen ferritin seviyesi ölçme işlemi, aç karna ve sabah saatlerinde yapılmaktadır. Testin doğru sonuç vermesi adına, test saatine kadar hastanın sadece su tüketimine izin verilmektedir.

Bebeklerde ve Çocuklarda Ferritin Değeri Kaç Olmalı?

Yetişkinlerde olduğu gibi bebek ve çocuklarda da demir mineralinin depolanması oldukça önemlidir. Buradaki miktar ferritin testi ile görülebilmektedir. Bebeklerde ferritin düşüklüğü veya fazlalığı test sonucunda konulacak teşhis sonrasında kesinleşir.

Hamilelikte ferritin değeri de bebekler üzerinde etki göstermektedir. Doğum sonrası bebekte, anneden alınan demir mineralinin depolanması gerçekleştirilmektedir. Bu nedenle annede ferritin seviyesi normal değerlerdeyse, dünyaya gelen bebekte de değerin, normal seviyede olması beklenir.

Ferritin, çocukların gelişmesinde etkin rol oynayan bir proteindir. Çocuklarda ferritin düşüklüğü ortaya çıktığında, gelişim üzerinde olumsuz etkiler oluşabilmektedir. Rutin kan testlerinde ferritin değeri ölçülerek, uzman doktor tarafından ebeveynlere konu hakkında bilgi verilmektedir.

Bebeklerde ve çocuklarda normal ferritin değerleri şu şekildedir:

• Yeni doğan bebeklerde: 25 – 200 ng/ml,
• 1 aylık bebeklerde: 200 – 600 ng/ml,
• 2 – 5 aylık bebeklerde: 50 – 200 ng/ml,
• 6 ay – 15 yaş çocuklarda: 7 – 142 ng/ml.

Ferritin Düşüklüğü Nedenleri Nelerdir?

Kanda ferritin düşüklüğü, vücuttaki demir depolarının boş olduğunu göstermektedir. Ferritin eksikliğinin doğal bir sonucu olarak, demir eksikliği de vücutta görülmektedir. Oksijen taşınmasında etkin rol oynayan demir mineralinin vücutta eksik olması, alyuvar üretimini de olumsuz etkilemektedir.

Ferritin eksikliği, vücutta depolanan demirin az seviyede ya da hiç olmadığını göstermektedir. Kadınlarda ya da erkeklerde ferritin düşüklüğü rahatsızlığının birçok sonucu bulunmaktadır. Özellikle kandaki oksijenin taşınmaması durumunda, pek çok rahatsızlık ortaya çıkabilmektedir.

Gebelik sırasında vücut, bebeğe demir minerali sağlayacaktır. Bu nedenle hamilelikte ferritin düşüklüğü, en sık karşılaşılan rahatsızlıklardan biridir. Annenin dengeli ve sağlıklı beslenmesi, gerektiğinde, doktor önerisinde, vitaminlerle desteklenmesi sonucunda rahatsızlık kolaylıkla tedavi edilmektedir.

Ferritin eksikliği nedenleri şu şekilde listelenebilir:

• Sık doğum yapmak,
• Düşük,
• Kürtaj,
• Erken doğum,
• Çok pişirilmiş et,
• İşlenmiş et ürünlerinin sık tüketimi,
• C vitavitaminiikliği,
• Hamilelik,
• Mide ve bağırsak rahatsızlıkları,
• Kronik rahatsızlıklar,
• Kan kaybı,
• Kanser.

Ferritin Düşüklüğü Belirtileri

Vücutta yaşanan demir eksikliği nedeniyle, ferritin düşüklüğü de ortaya çıkmaktadır. Yaşanan eksiklik nedeniyle, kırmız kan hücrelerinin üretimi yavaşlar ve vücutta birçok belirti ortaya çıkar.

Yeterince oksijen ulaşmayan dokularda işlev bozuklukları görülebilmektedir. Vücuttaki ferritin seviyesi düşüklüğünün az ya da orta miktarda seyretmesi halinde, herhangi bir belirti görülmeyebilir. Fakat ferritin değeri, olması gereken normal değerlerin çok altına bulunuyorsa bazı belirtiler ortaya çıkabilmektedir.

Ferritin eksikliği belirtileri şu şekilde listelenebilir:

• Halsizlik ve yorgunluk,
• Sabah zor uyanma,
• Anksiyete,
• İştahsızlık,
• Toprak ve kireç yeme isteği,
• Baş dönmesi,
• Baş ağrısı,
• Kulak çınlaması,
• Üşüme,
• Sinirli olma hali,
• Konsantrasyon bozukluğu,
• Kaşıntı,
• Saç dökülmesi,
• Cilt renginde yaşanan solgunluk,
• Cilt kuruluğu,
• Tırnaklarda kolay kırılma,
• Nefes darlığı,
• Bacak ağrısı,
• Cinsel isteksizlik,
• El ve ayak parmaklarında uyuşukluk,
• Huzursuz bacak sendromu.

Ferritin Düşüklüğü Tedavisi 

Gerçekleştirilen laboratuvar testleri sonucunda ferritin düşüklüğü teşhisi konulan hastalar için doktor gözetiminde tedavi işlemleri başlatılmaktadır. Kandaki demir eksikliğini ortaya çıkaran ferritin düşüklüğü rahatsızlığı, tedavi edilmediği durumlarda ciddi hastalıklara yol açabilmektedir.

Uzman doktor, tedaviye başlamadan önce, vücuttaki demir depolarının boş olmasının nedenini araştırmaktadır. Kanamaya yol açan ülser gibi hastalıklar ve yoğun adet kanamalarının bulunması durumunda hekim, bu rahatsızlıkları tedavi etmektedir. Yoğun kanamalar, vücuttaki ferritin proteini eksikliğine yol açmaktadır.

Hekim bu aşamada, hastaya ferritin ilacı kullanması yönünde tavsiyede bulunabilmektedir. Ferritin ilaçları içerisinde yer alan ferritin serum plazma ile vücuttaki demir seviyesinin artmasını sağlamaktadır.

Ferritin eksikliği kanser, saç dökülmesi gibi ciddi sorunlara neden olabilmektedir. Bu nedenle uzman doktor tarafından en kısa sürede tedavi edilmelidir.

Ferritin tedavisi şu yöntemlerle yapılmaktadır:

• Oral yolla demir takviyesi,
• Damar yoluyla demir takviyesi,
• Diyet,
• Sağlıklı ve düzenli beslenme.

Ferritin Düşüklüğüne Ne İyi Gelir ve Hangi Besinlerde Var?

Ferritin düşüklüğü teşhisi konulmasının ardından hasta, uzman doktor tarafından tedaviye alınmaktadır. Uygulanan tedavi yöntemleri arasında genellikle demir takviyesi uygulaması tercih edilmektedir. Hastaya oral ya da damar yoluyla demir takviyesi uygulaması, vücuttaki demir seviyesinin yükselmesini sağlamaktadır. Yükselen demir minerali vücutta depolanacak düzeye geldiğinde ise ferritin artışı sağlanmaktadır.

Demir takviyesinin yanında doktor önerisinde diyet uygulaması da yapılmaktadır. Bazı sebze ve meyvelerde bulunan demir minerali, vücuttaki demir miktarını yükseltmeye yardımcı olmaktadır. Diyette yer alan gıdalar genellikle C ve B12 bakımından zengin besinler olmaktadır.

Ferritin diyeti için şu besinler tavsiye edilmektedir:

• Mayalı ekmek,
• Kuru baklagiller,
• Yumurta,
• Tavuk, 
• Kırmızı et,
• Yeşillik,
• Susam,
• Pekmez,
• Fındık,
• Fıstık,
• Kayısı,
• Dut.

Ferritin Düşüklüğü Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Ferritin eksikliği, kesinlikle tedavi gerektiren bir rahatsızlıktır. Kandaki oksijenin doku ve hücrelere yeterli seviyede taşınmasını gerçekleştiren demir mineralinin eksikliği sonucunda pek çok ciddi hastalık meydana gelebilmektedir.

Kanser ve türevleri, ferritin eksikliği sonucunda ortaya çıkabilecek hastalıklardandır. Aynı zamanda ferritin eksikliği bulunan hastalarda saç dökülmesi, cilt dökülmesi gibi kişisel görünümü olumsuz yönde etkileyecek sonuçlar oluşabilmektedir.

Ferritin düşüklüğü sonucunda oluşabilecek, halsizlik ve yorgunluk hali, günlük aktivitelerin yapılmasına engel oluşturabilmektedir.

Ferritin Yüksekliği Nedenleri ve Hastalıkları Nelerdir?

Ferritin yüksekliği, vücutta ihtiyaçtan daha fazla demir mineralinin depolanması sonucunda ortaya çıkmaktadır. Vücuttan doğal yollara atılamayan demir minerali, fazla depolanarak organ fonksiyon bozukluklarına veya kalp damar sorunlarına yol açabilmektedir. Ferritin fazlalığı tedavi gerektiren ciddi bir rahatsızlıktır.

Ferritin yüksekliğine neden olan durumlar şu şekilde listelenebilir:

• Alkol tüketimi,
• Sigara kullanımı,
• Kronik karaciğer hastalıkları,
• Kalıtsal veya sonradan edinilmiş demir metabolizması bozuklukları,
• Tip 2 diyabeti
• Hipertiroidi,
• Lösemi,
• Hepatit C.

Ferritin Yüksekliği Belirtileri Nelerdir?

Ferritin seviyesi yaş ve cinsiyete göre farklı normal değerlere sahiptir. Referans aralığı üzerinde seyreden ferritin seviyesi ciddi hastalıklara yol açabilmektedir.

Vücutta bulunan ferritin fazlalığı pek çok belirtiyi de beraberinde getirmektedir. İnsan sağlığı üzerinden ciddi sorun oluşturan ferritin yüksekliği için birçok belirti görülebilmektedir. Ferritin yüksekliği, vücut fonksiyonlarında bozulmalar yaratması nedeniyle, hızlı bir şekilde tedavi işleminin gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Ferritin yüksekliği belirtileri şu şekilde listelenebilir:

• Kalp çarpıntısı,
• Halsizlik,
• Sürekli yorgunluk hissi,
• Cinsel isteksizlik,
• Karın ağrısı,
• Göğüs ağrısı,
• Eklem ağrıları,
• Cilt renginde koyulaşma,
• Kilo kaybı.

Ferritin Yüksekliği Tedavisi

Ferritin yüksekliği tedavisi öncesinde uzman hekim, vücuttaki demir seviyesini arttıran bir hastalık olup olmadığını kontrol etmektedir. Herhangi bir hastalık teşhisinde, önce rahatsızlığın giderilmesi sağlanır ve dolaylı yoldan demir seviyesinin düşürülmesi amaçlanır.

Ferritin seviyesi fazlalığı, vücutta bulunan demir minerali seviyesinin yüksek olmasından kaynaklanmaktadır. Bu nedenle doktor, demir seviyesini düşürecek ilaçlar ile tedavi uygulayabilmektedir.

Bazı durumlarda, hastanın beslenme düzeni ve alışkanlığının değiştirilmesi, ferritin seviyesinin düşmesini sağlayabilmektedir. Hekim, hastaya belli bir süre için yeşil çay, kahve ve kalsiyum açısından zengin besinler tüketmesini önerebilir. Bu gibi durumlarda demir mineralinin vücuttaki seviyesinde düşme gözlemlenmektedir.

Ayrıca kan bağışında bulunmak, vücuttaki demir seviyesinin azalmasını sağlamaktadır. Bu durumda ferritin değerlerinde de düşme yaşanmaktadır. Kan bağışı da ferritin yüksekliği tedavisinde kullanılan bir diğer yöntemdir.

Ferritin Yüksekliğine Ne İyi Gelir?

Uzman doktor, ferritin yüksekliği bulunan hastaya çeşitli ilaçlar ile yardımcı olmaktadır. Kullanılan ilaçların etkisini arttırmak için beslenme düzeninde ve alışkanlıklarında değişiklik yapılması da önerilmektedir.

Kalsiyum açısından zengin gıdalar, yeşil çay ve kahve tüketimi ferritin seviyesinin düşmesine yardımcı olmaktadır. Aynı zamanda çinko, magnezyum gibi minerallerin, tüketiminin arttırılması da ferritin fazlalığı tedavisinde yardımcı olabilmektedir.

Ferritin fazlalığı bulunan hastaların kan bağışında bulunması da vücuttaki demir seviyesinin düşmesini sağlayarak, tedaviye katkıda bulunmaktadır.

Ferritin Yüksekliği Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Ferritin yüksekliği rahatsızlığı, ciddi sonuçlara neden olan bir hastalıktır. Gerekli testler sonucunda teşhis edilen hastalığın, uzman doktor yardımıyla tedavi altına alınması gerekmektedir. Ferritin yüksekliği tedavi edilmediği takdirde, kalp krizi, felç, organ fonksiyon bozuklukları gibi hayati tehlikeye sahip hastalıklar ortaya çıkabilmektedir. Ayrıca sürekli yorgunluk ve halsizlik hali, günlük yaşamı olumsuz etkileyen diğer etkenler arasındadır.