Yağ Ölçümü Nedir?

Vücut yağ oranı ya da bir diğer adı ile vücut yağ yüzdesi; bir bireyin vücudundaki bütün yağ dokularının ağırlığının totaldeki vücut ağırlığına olan oranı olarak ifade edilebilir. Vücudun yağ yüzdesi cinsiyete, boy uzunluğuna, kilo durumuna göre kişiden kişiye değişiklik gösterir niteliktedir .

Yağ Ölçümü Nerede ve Nasıl Yapılır?

Vücut yağ oranı ölçme için kullanılan birden çok yöntem mevcuttur. Ancak unutulmamalıdır ki vücut kitle indeksi olarak tabir edilen BKI; bedenimizle ilgili ihtiyaç duyduğumuz bütün bilgileri sağlayamaz. DXA Scan ismi verilen cihaz ile yapılan yağ ölçümleri, en verimli olanlardır. Çünkü bu cihazın yanılma payı %1’lik bir orana sahiptir ve bu oran neredeyse yok denecek kadar azdır. Fakat bu cihaz her kesimden insanın kolay bir şekilde erişebileceği nitelikte değildir.

Diyetisyenlerin muayenehanelerinde ya da spor salonlarında kas yağ ölçümü yapmak amacı ile kullanılan farklı farklı markalarda ve türlerde ulaşılması oldukça kolay nitelikte cihazlar da bulunmaktadır. Bu cihazlar tutma aparatları yardımı ile kişinin vücuduna elektrik bazlı dalgalar (bio - elektrik impedans) gönderip yağ dokusunun oranının ne kadar olduğunu ölçmektedir. Ölçümlerdeki hata payı yaklaşık olarak %10 olarak belirtilmektedir. Vücuda gönderilen elektrik bazlı dalgalar hissedilmeyecek niteliktedir ve oldukça güvenlidir. Cihaz, vücudun elektrik akımına karşı gösterdiği dirençleri kayıt altına alır. Alınan kayıtlar ise kilo, yaş be boy gibi faktörler de eklenerek otomatik bir şekilde hesaplanır.

Aynı zamanda özel olarak belirlenen matematiksel formüller aracılığı ile de vücudun belli bölgelerinden ölçüler alınarak genel yağ oranının belirlenmesi mümkündür. Bu noktada ise “Navy Body Fat Calculator” adı verilen bir algoritma tercih edilmektedir. Hata payı ise yaklaşık olarak %5 olarak belirtilmektedir. Bu oran birçok cihaza göre daha düşüktür.

En doğru ölçüm sonucunu elde edebilmek için:

• Yağ ölçümü yapılmadan en az 4 saat süre öncesine kadar yemek yeme ve sıvı bir şey içme (çay ve kahve gibi kafein içeren maddeler) ve sigara tüketimi sonlandırılmış olmalıdır.
• Yağ ölçümü öncesinde vücudun sıvı dengesini bozacak nitelikteki buhar banyosu, hamam, sauna, jakuzi ya da havuz gibi sıcaklığın fazla olduğu ortamlardan uzak durulmalıdır. 
• Yağ ölçümü öncesindeki 48 saatlik süre içerisinde alkol tüketimi yapılmamalıdır.
• Yağ ölçümü öncesindeki 12 saatlik sürede egzersiz yapımı sonlandırılmış olmalıdır. 
• Yağ ölçümü öncesinde tuvalete gidilmelidir.
• Uykunun tam olarak alındığından emin olunmalıdır.

Yağ Ölçümünün Uygun Olmadığı Kişiler

• 7 yaşından küçük çocuklara ölçüm yapılmamalıdır.
• 70 yaşından büyük kişilere ölçüm yapılmamalıdır.
• Gebelik durumu olan kişilere ölçüm yapılmamalıdır. 
• Bağırsak düzenleyici ilaçlar, kardiyovasküler ilaçlar ya da hormonal denge için kullanılan ilaçları kullanan kişilerde ölçüm yapılmamalıdır.
• Kadınların menstruasyon dönemi (regl dönemi – adet dönemi) de dahil olmak üzere herhangi bir hastalık dönemi içerisinde olan kişilere ölçüm yapılmamalıdır. Üzerinden en az 72 saat geçmesi beklenmelidir. 
• Depresyon, stres gibi etkileyici faktörleri olan kişilere ölçüm yapılmamalıdır. 
• Böbrek rahatsızlıkları sebebi ile diyaliz makinasına bağlı olarak yaşayan kişilere ölçüm yapılmamalıdır. 
• Kalp rahatsızlığından dolayı kalp pili takılı olan kişilerde ölçüm yapılmamalıdır. 

Yağ Ölçümü Esnasında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Yağ oranının ölçümü yapılırken vücut ölçülerinin alındığı noktalar büyük önem taşımaktadır. Bu yüzden;

• Boyun ölçüsü alınırken adem elması adı verilen noktanın etrafından ölçüm yapılması,
• Bel ölçüsü alınırken en ince olan yerin belirlenmesi ve o noktadan ölçüm yapılması,
• Kalça ölçüsü alınırken en geniş olduğu noktanın belirlenmesi ve o noktadan ölçüm yapılması önemli faktörlerdir. 

İdeal Vücut Yağ Oranı Kaç Olmalıdır?

İdeal vücut yağ oranı, her birey için değişiklik gösterir niteliktedir. Bu sebeple net bir oran vermek çok doğru olmamak ile birlikte belirlenen ve kabul gören değerler de mevcuttur.

Kadınlarda ideal yağ oranı;

%20 ila %25 arasında olmalıdır. Genel olarak değerlendirildiğinde %30 üzerinde elde edilen bir sonuç kişinin obez olduğunun göstergesidir. Farklı oran düzeyleri için ise belirli vücut tipi isimlendirmeleri bulunmaktadır.

• %10 ila %13 arasında elde edilen bir sonuç kişinin gerekli düzeyde bir vücut yapısına sahip olduğunu gösterir. 
• %14 ila %20 arasında elde edilen bir sonuç kişinin atletik bir vücut yapısına sahip olduğunu gösterir.
• %21 ila %24 arasında elde edilen bir sonuç kişinin formda bir vücut yapısına sahip olduğunu gösterir.
• %25 ila %31 arasında elde edilen bir sonuç kişinin ortalama bir vücut yapısına sahip olduğunu gösterir.
• %32 ve üzerinde elde edilen bir sonuç ise kişinin obez bir vücut yapısına sahip olduğunu gösterir.

Erkeklerde ideal yağ oranı;

%8 ila %14 arasında olmalıdır. Genel olarak değerlendirildiğinde %25 üzerinde elde edilen bir sonuç kişinin obez olduğunun göstergesidir. Farklı oran düzeyleri için ise belirli vücut tipi isimlendirmeleri bulunmaktadır.

• %2 ila %5 arasında elde edilen bir sonuç kişinin gerekli düzeyde bir vücut yapısına sahip olduğunu gösterir. 
• %6 ila %13 arasında elde edilen bir sonuç kişinin atletik bir vücut yapısına sahip olduğunu gösterir.
• %14 ila %17 arasında elde edilen bir sonuç kişinin formda bir vücut yapısına sahip olduğunu gösterir.
• %18 ila %25 arasında elde edilen bir sonuç kişinin ortalama bir vücut yapısına sahip olduğunu gösterir.
• %26 ve üzerinde elde edilen bir sonuç ise kişinin obez bir vücut yapısına sahip olduğunu gösterir.