Ayak Küçültme

Ayak Küçültme Nedir?

Ayak küçültme, ayakların yeniden şekillendirilmesi için yapılan estetik bir cerrahi işlemdir. Bu estetiğin birincil amacı, ayaklarda oluşan kronik ağrı veya deformiteden kaynaklanan sorunları ortadan kaldırmasıdır. İkinci amacı ise daha estetik bir görüntü sağlamak için ayakların daha küçük ve daha ince hale getirilerek yeniden şekillendirilmesidir. Genellikle ayak küçültme, anormal derecede geniş ayaklara, bunyonlara veya çekiç parmaklara sahip olan kişilere yapılmaktadır.   

Ayak şekil bozukluklarına çoğunlukla; ayak baş parmağının dış  tarafında oluşan bunyon (ayak baş parmağının yanında çıkan kemikli çıkıntı) deformitesi ve küçük parmağı etkileyen terzi bunyonu (ayağın kenarı boyunca oluşan kemikli yumru) neden olur. Bu şekil bozukları ayağın ön kısmını etkilerken yavaş yavaş kötüleşerek ayak deformitelerine sebep olur.

Ayak Küçültme Ameliyatı Yöntemleri

Ayak küçültme ameliyatı, genellikle 2. ayak parmağı baş parmağından daha uzun olduğunda, bir veya iki ayak parmağının düzleştirilmesi ve kısaltılması şeklinde yapılır. Bu ameliyat sonrası oluşan şişlikler düzeldikten sonra (3-6 ay) ayak biraz daha kısa görünürken daha dar bir görüntüye sahip olur. Bunun yanında 2. ayak parmağıyla birlikte 3. parmakta kısaltıldığı için, özellikle kadınların modaya uygun ayakkabılar giymesinde kolaylık sağlar. Ayak cildinin gerilmesi işlemi ise daha çok ayağın görünümünü estetik açıdan iyileştirmek için yapılır. 

Ayak küçültme ameliyatları, ayak görünümünden memnun olmayan, çarpık veya köşeli ayak parmakları nedeniyle ciddi ağrılar yaşayanlar için estetik cerrahi bir seçenektir. Bunun yanında ayak deformitesini tedavi etmek için farklı ayak küçültme yöntemleri mevcuttur ve bunlar şu şekilde sıralanabilir:  

Çekiç Parmak Cerrahisi

Çekiç parmak, ayak parmaklarının öne doğru durmak yerine aşağı doğru bükülmesine sebep olan yaygın bir ayak deformitesidir. Rahat ayakkabı giyilse bile ciddi ağrı ve zorluğa neden olabilir. Bu parmak deformitesi, ayak parmaklarındaki problem düzeltilene kadar zamanla ilerler ve çoğunlukla ikinci veya üçüncü parmağı da etkiler. Çekiç parmak doğuştan bir bozukluk olabilse de genellikle ayağa tam oturmayan ayakkabı veya artrit nedeniyle zamanla gelişir. 

Bu ayak deformitesinde parmakların esneme kabiliyeti kaybedildiğinde hareketi eski haline getirmek için tek seçenek ayak küçültme ameliyatı olmaktır. Bu ameliyat parmağın yeniden konumlandırılmasını, deforme olmuş veya yaralı kemiğin çıkarılmasını ve tendonların yeniden hizalanmasını içerir. İşlem sırasında çekiç parmaklar, bir iç klips kullanılarak orta eklemin kaynaştırılmasıyla düzleştirilirler. Bunun yanında bazen bir veya iki ayak parmağı düzgün bir şekilde büyümemişse, bu kısa parmaklar topuktan kemik grefti kullanılarak uzatılabilirler. Fakat bu karmaşık bir prosedürdür ve dolayısıyla iyileşmesi aylar sürebilir.

Tokmak parmak deformitesinde ise, ayak ekleminin bir tarafından küçük bir kemik parçası alınarak parmak sabitlenirken, bu ayak parmaklarının düzleşmesini sağlar. Üç dikiş kullanılarak uygulanan bu ayak küçültme ameliyatı sonrası genellikle küçük bir iz kalır. Ayrıca hastalar iki hafta sonra işlerine ve dört hafta sonra spor salonuna dönebilirler.

Ayak Parmağı Düzeltme Cerrahisi

Çarpık veya köşeli ayak parmakları, yürüme veya ayakkabı giyme (ince modelleri) gibi normal aktiviteler sırasında rahatsızlık ve ağrıya neden olabilir. Ayak küçültme ameliyatı, yanlış hizalanmış ayak parmaklarını düzelterek ayaklara doğal bir görünüm kazandırılması amacıyla yapılan bir işlemdir. Bunun yanında yanlış hizalanmış ayak parmakları, genellikle bunyonların varlığıyla doğrudan ilişkili olarak ortaya çıkan bir durumdur. Yapılan ameliyat, ayak kemiğinin kesilmesini ve yeniden hizalanmasını içerirken, iyileşme sırasında kemiği yerinde tutmak için pimler, plakalar veya vidalar gerekli olabilir.

Ayak Parmağını Kısaltma

Ayak problemi yaşayan pek çok hasta, ayakkabılara baskı yapma eğilimi gösteren çirkin, rahatsız edici uzun ayak parmaklarından şikayet ederler. Bu gibi durumlarda bu parmakların ayak küçültme ameliyatı yapılarak kısaltılması gerekir. Parmağın sebep olduğu rahatsızlığın ciddiyetine ve uzunluğuna bağlı olarak, bir parmağı cerrahi olarak kısaltmanın birkaç yöntemi vardır. Genel olarak ayak parmağı kısaltma ameliyatı, ayak parmağını yeniden hizalamak için bu eklemdeki kemiğin bir kısmının çıkarılmasını içerir. Uzun ayak parmaklarını kısaltmak için eklemden bir kemik parçası çıkarılır ve parmak bir iç metal klips ile doğru pozisyonda birleştirilir. Bu işlem aynı zamanda çok uzun olan bir parmağın çekiç parmağa dönüşmesini de önler. 

Bunyon (halluks valgus) ve Terzi Bunyon Cerrahisi

Bunyon, ayak başparmağı eklemi dışa doğru kaymaya başladığında, bu kayma sonucu başparmak diğer parmaklara doğru eğildiği takdirde ayağın iç kısmında ortaya çıkan yumru oluşmasıdır. Bu durum her iki ayağın her iki tarafında da meydana gelebilirken, ayakları çok geniş hale getirir.

Bunyon deformiteleri genellikle kalıtsal bir özelliktedir ve zamanla kötüleşen bir durumdur. Konservatif (cerrahi olmayan) tedavilerle geri döndürülemez. Bu ayak problemi, ön ayağın tamamında deformasyona yol açarak daha fazla ağrıya, şekil bozukluğuna ve ayakkabı giyme sorunlarına neden olabilir. Yapılan ayak küçültme estetiği ile genellikle çekiç parmaklar gibi deformitelerle birlikte hafif, orta ve şiddetli bunyon deformiteleri de düzeltilebilir.

Varisli Damar Temizleme Cerrahisi

Ayak damarlarındaki varisler ameliyatla veya varisli damarları kapatmak için bir kimyasal enjekte edilerek düzeltilebilir. Bunun yanında kadınların yüzde 20’sinin bacaklarında kan akışını etkileyen gizli varisler bulunmaktadır. Eğer ayak küçültme estetiği ile tedavi edilmez ise tekrar edebilirler. Neredeyse tüm damar prosedürleri sonrası, iki hafta boyunca kompresyon çorapları giyilmesi gerekirken, lokal anestezi altında yapılırlar ve kısa bir iyileşme süresine ihtiyaç duyarlar.

Ayak Dolgunlaştırma Cerrahisi

Ayaklar, özellikle vücut yağı az olan kadınlarda yaşla birlikte kemikleşmiş bir görüntü kazanırlar. Ayakların doğal dolgusunun inceldiği bu durum, basma işlemi sırasında ağrılara neden olabilirken yapay dolgular kullanılarak iyileştirilebilir. Ayak küçültme ameliyatında ayakları dolgunlaştırmak için, kemiklerde doğal olarak bulunan kalsiyum hidroksiapatitten yapılmış bir dolgu maddesi kullanılır. Bu dolgu işlemi tipik hyaluronik dolgulardan daha uzun sürer. Deri altındaki alanı şişiren bu dolgu maddesi lokal anestezikle birlikte kullanıldığında kemiklerin üzerinde kalır ve dolayısıyla doğal bir görünüm sağlar.

Ayrıca topuklu giymeyi daha rahat hale getirmek için vücudun belirli bölgelerinden alınan yağ, ayak tabanına enjekte edilebilir. Bu işlemin uygulandığı bazı kadınlar, işlem sonrası uzun süre topuklu ayakkabı giyerken, herhangi bir ağrı hissetmediklerine dair memnuniyet içeren geri bildirimlerde bulunmuşlardır.

Ayak Küçültme Ameliyatı Neden Yapılır?

Ayak küçültme, tamamen kozmetik amaçlı yapılan bir ameliyat değildir. Çünkü bu ameliyatlar aynı zamanda bazı ayak anormallikleri ve deformiteleri gibi tıbbi sorunların ele alınmasında etkilidirler. Herhangi bir ayak probleminin iyileştirilmesi için yapılan ayak ameliyatlarının çoğu, lokal anestezi altında uygulanırlar. Bunun yanında ayakta tedavi prosedürü ile yapılan bu işlem, risksiz ve basit bir işlem olarak tanımlanmaktadır. Ayak küçültme operasyonu yaptırmanın farklı nedenleri olabilirken, başlıca nedenler şu şekilde sıralanabilir:

• Bunyon (halluks valgus) veya terzi bunyonu(bunyonet)
• Yumuşak doku kitleleri
• Çekiç, pençe veya tokmak parmaklar
• Nasır veya siğil
• Perdeli ayak parmakları
• Varisli ayak damarı
• Batık ayak tırnakları
• Ayak başparmağı artriti (halluks limitus veya rijidus)

Ayak küçültme Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Ayak küçültme ameliyatı; aslında istenen sonuçları elde etmek için birkaç prosedürün birlikte kullanıldığı bir cerrahi kombinasyondur. Bu cerrahi işlem kombinasyonunda, ayak parmaklarının kısaltılması, bunyonların tıraş edilmesi ve ayakların inceltilmesi için topakların çıkarılmasıyla ayak problemlerinin ve görüntüsünün iyileştirilmesi amaçlanır. Operasyon işlem türüne göre yaklaşık 30 dakika ile 3 saat arasında sürerken, genellikle lokal anestezi altında yapılır. Ancak bazı durumlarda genel anestezi altında yapılması da gerekebilir.

Ayak küçültme ameliyatı öncesi ve sonrası, her cerrahi işlemde olduğu gibi yapılması gerekenler vardır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

Ameliyat öncesi

• Hastanın tıbbi geçmişi hakkında tam bilgi alınırken, genel sağlığını kontrol etmek için fiziki muayene yapılır.
• Kan testleri veya diğer teşhis testleri uygulanır.
• Alınan tüm reçeteli veya reçetesiz ilaçlar ve bitkisel takviyeler bildirilmelidir.
• Kanama bozuklukları, alerji ve hastalık öyküsü olup olmadığı belirlenmelidir.
• Hamile veya hamilelik söz konusu ise bildirilmelidir.
• İşlemden önce; lokal anestezi yapılacaksa 2 saat, genel anestezi yapılacaksa 6 saat bir şey yenmemeli ve içilmemelidir
• İşlemden önce en az 3-4 hafta öncesi sigara ve alkol kullanımı bırakılmalıdır
• Koldan veya elin üzerinden damar yolu açılır.
• Kan basıncı, tansiyon, kalp atım hızı gibi yaşamsal değerler alınır
• Hasta genel veya lokal anestezi verildikten sonra ameliyat odasına alınır.

Ayrıca bu hazırlıklar yanında kişinin tıbbi duruma bağlı olarak, başka özel hazırlıklar yapılması gerekebilir.

Ameliyat sırasında

Ayak küçültme ameliyatı yapılırken kullanılacak cerrahi yöntem; geniş ayağın deformitesine ve nedenine bağlı olarak değişmektedir. Yapılacak olan ameliyatta, sorunun nedeni genellikle ayak baş parmağı ekleminin deformiteye olmasıysa, belirli bir teknikle hizalanmaktadır. Bunun yanında, ayağın dış kenarındaki kaslar sorumluysa, kas cerrahi olarak inceltilir ve çevresindeki deri yeniden şekillendirilir. 

Aynı zamanda ayaklarda oluşan deformite sorunlarında, tek bir ameliyatında yanında ek bir ameliyat yapılması da tercih edilebilir. Bunlar arasında parmak kısaltma, parmak uzatma ve yağ yastığı büyütme veya ayak dolgunlaştırma olabilir. Ayak küçültme ameliyatı öncesi gereken hazırlıklar tamamlandıktan sonra ameliyat aşamaları şu şekilde sıralanabilir

• Ameliyat bölgesi antiseptik bir solüsyonla temizlenir.
• İşlem görecek alana bir kesi yapılır.
• Ayak problemine bağlı olarak etkilenen ayağın kemik, bağ ve tendon kısımları kesilir, yeniden hizalanır veya çıkarılır.
• Gerekli görüldüğünde hasarlı eklemi ve deformiteyi düzeltmek için vida veya metal plakalar yerleştirilir.
• Kesi bölgesi dikiş veya zımbayla kapatılır ve pansuman yapılarak steril bir bandaj uygulanır.

Ameliyat sonrası hasta önce izleme odasına alınırken, şayet işlem lokal anestezi ile yapıldı ise o gün taburcu edilebilir. Ancak genel anestezi uygulandıysa bir gece yatması gerekebilir. Bu dinlenme sürecinde hastanın ayağının kan dolaşımı ve his durumu izlenir. Aynı zamanda kan basıncı ve nabız gibi hayati değerlere de dikkat edilir.

Ayak Küçültme Ameliyatının Zararları

Her ameliyatta olduğu gibi tüm ayak küçültme ameliyatlarında da yan etkiler veya zararlar oluşur. Bu yan etkiler ve zararlar çoğunlukla çok düşük olmasına rağmen, ayak ameliyat türlerine göre bu zararlar artabilir. Ayak küçültme ameliyatının olması bazı zararları şu şekilde sıralanabilir:

• Anesteziyle ilişkili riskler 
• Şişlik ve morarma
• Hafif kanama ve ağrı 
• Aşırı parmak kısalması
• Kesi bozuklukları
• Metatarsalji (ayak önü ağrısı)
• Zayıf kemik iyileşmesi (gecikmiş kaynama, kaynamama)
• Derin ven trombozu (pıhtı oluşması)
• Sinir sıkışması
• Ayak parmağında güçsüzlük
• Uzun iyileşme süresi 
• Kompleks bölgesel ağrı sendromu
• Şekil bozuklukları
• Yara sorunları 

Ayak Küçültme Ameliyatının Riskleri

Ayak küçültme ameliyatı kozmetik kaygılar harici, daha fazla yaşanan rahatsızlıklar sonrasında tercih edilen bir cerrahidir. Her cerrahi işlem gibi kendine has riskleri bulunan ayak küçültme ameliyatındaki riskler, yapılan işlemin tekniğine ve kişinin sağlık durumuna göre değişmektedir. İyileşme sonrasında dikkat edilmesi gerekenlere gösterilen hassasiyet ile risk oranları düşürülebilir. Bu riskler şu şekilde sıralanabilir;

• Enfeksiyon 
• Kalıcı veya geçici ağrı, 
• Denge bozukluğu 
• Birden fazla ameliyat 
• Deformitenin nüksetmesi, 
• Özellikle ayak başparmağında eklem sertliği
• İltihaplanma 
• Rahat bir şekilde yürüyememe veya ayakkabı giyememe 
• Sakatlık

Ayak Küçültme Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

Ayak küçültme prosedürü, ayak deformitelerini düzeltir ve aynı zamanda bu deformiteden kaynaklanan ağrıları da giderir. Bunun yanında daha estetik bir görünüm sağlar, fakat ayak yeniden şekillendirileceği için iyileşme süresi daha uzun olabilir. Ayak küçültme ameliyatı sonrası iyileşmeyi hızlandırmak ve enfeksiyon riskini azaltmak için alınması ve dikkat edilmesi gereken önlemler vardır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

• Ameliyattan sonraki ilk 10-14 gün ayağın üzerine ağırlık verilmemelidir ve ilk 2-3 hafta boyunca mümkün olduğu kadar ayakta durulmamalıdır, ayrıca sadece genel ihtiyaçlar için ayağa kalkılmalıdır.
• Ameliyat sonrası en az 2 hafta boyunca önerilen ortopedik özel bir ayakkabı giyilmelidir.
• Dikişlere önerildiği şekilde pansuman yapılmalıdır. 
• Ameliyattan 2 hafta sonra spor ayakkabı gibi bol ve rahat ayakkabılar giyilmelidir. 
• Ağrıyı hafifletmek için buz kompleksleri uygulanmalıdır.
• İlk iki hafta sonrası ayakları çok yormadan koltuk değnekleriyle basma pratikleri yapılmalıdır.
• Ameliyattan sonra uzanırken ve uyurken ayaklar bel hizasından yüksekte tutulmalıdır.
• Bandajlar kuru ve temiz tutulmalıdır.
• İyileşme sürecini desteklemek için besin takviyesi alınmalıdır.
• Şişliği minimum düzeyde tutmak için ayak, çok sıkmayacak şekilde elastik bandajla sarılmalıdır.
• Ağrıyı hafifletmek için önerilen şekilde ağrı kesiciler alınmalıdır.
• Ayaklar havaya kaldırılarak yapılacak dairesel hareketlerle bacak kasları düzenli olarak çalıştırılmalıdır.
• Bazı ayak operasyonlarında deriden dışarı çıkan teller kullanılabileceğinden dikkatli olunmalıdır. Bir tel gevşerse, içeri sokmak için itilmemelidir.
• Normal diyete devam edilmelidir, fakat verilen ağrı kesiciler kabızlığa neden olabileceğinden lifli gıdalar tüketilmelidir.
• İlk 4 hafta sonrası hafif düzeyde egzersiz yapılmalıdır.
• İlk 4 hafta sonrası ayaklara ağırlık verilmemek kaydıyla;  üst vücut ağırlığı kaldırma, yüzme, sabit bisiklet sürme gibi faaliyetler ve darbesiz egzersiz yapılmalıdır.

İşlem sonrası kesi bölgesine yapılan dikişler yaklaşık 1 hafta sonra alınmaktadır. Çoğu operasyonda derinin derinliklerine gömülü teller veya vidalar kullanılırken, bunlar bazen operasyondan sonra gevşeyebilir. Bu durum ameliyat sonrası erken dönemde nadirdir ve genellikle ameliyattan sonra haftalar ve aylar sonra ortaya çıkma eğilimindedir. Bu sorun oluştuğunda çıkarılmamalı ve en kısa uzmanla iletişime geçilmelidir.