Sinir Sıkışması

Sinir Sıkışması Nedir?

Tıpta tuzak nöropatiler olarak da bilinen sinir sıkışması, sinirlerin bulundukları yollar boyunca, bazı noktalarda ve belli nedenlerle ortaya çıkan sıkışmalarına verilen addır. Sinirin bulunduğu yerdeki kas, kemik veya tendonlar veya kitleler sinire baskı uygular ve bu da sinirin o bölgede sıkışmasına sebebiyet verir. Sinirler, vücutta hissetme, dokunma, yanıt verme, refleks oluşturma gibi pek çok işlevde görev alır. Bu sebeple sinirin herhangi bir noktada sıkışması çokça şikayete neden olur. 

Sinir sıkışmaları daha çok vücudun üst yarısındaki ve özelde de kollardaki sinirlerde görülür. Tedavi sürecini, sinirin sıkıştığı yer, sıkışmanın nedeni, sıkışma boyutu gibi durumlar belirler. 

Sinir sıkışması, daha çok genç erişkinlerde görülür. Bu yaş grubunda daha çok mesleki aktiflik olarak veya yoğun çalışmalara bağlı olarak oluşur. Sinirlerdeki bu sıkışma, bu yaş grubunun işlevselliğinde azaltmalar yapar. 

40’lı yaşlardan sonra görülen sinir sıkışmasında daha çok hormonların rolü vardır. 

Sinirdeki bu sıkışma, pek çok vücut bölgesinde görülebilir. Bunda vücudun tüm noktalarına sinirlerin ulaşmasının rolü vardır. 

Sinir Sıkışması Belirtileri

Sinir sıkışmasının belirtileri, etkilenen sinire ve bölgesine göre değişmekle beraber genel olarak sıkışmanın olduğu vücut bölgesinde;

• Uyuşma
• Dokunma, basınç, hissetme duyularında kayıp
• Özellikle geceleri artan şiddette ağrı
• O vücut bölgesinde karıncalanma hissi
• Sinirin uyardığı kaslarda güç kaybı veya güçte azalma
• El ve ayaklarda hareket güçlüğü

Elde Sinir Sıkışması: Eli uyaran sinirlerdeki basılar sonucunda el ve parmaklarda uyuşma, karıncalanma ve ağrı hissi oluşabilir. 

Kolda Sinir Sıkışması: Kolda özellikle ulnar veya radial sinir sıkışmaları ile güçsüzlük, ağrı ve uyuşma hissedilebilir. 

Bilekte Sinir Sıkışması: El bileğinde ve ayak bileğindeki sinir sıkışmalarına bağlı olarak parmaklarda güçsüzlükler ortaya çıkar. Etkilenen sinirin uyardığı kısımlara bağlı olarak belli parmaklar etkilenebileceği gibi tüm parmaklarda da belirtiler oluşabilir. 

Kalçada Sinir Sıkışması: Omurganın en alt omurları kalçaya desteklik sağlar. Bu kısımlardaki sinir sıkışmaları kalçada çekme ve itme hareketlerinde zorlanmaya neden olur. 

Bacakta Sinir Sıkışması: Özellikle siyatik sinirin dallanma yapmasıyla oluşan bacak sinirlerindeki sıkışmalara bağlı olarak bacakta ağrı, uyuşma ve hareket zorlanmaları ortaya çıkar. 

Ayakta Sinir Sıkışması: Siyatik sinir dallarından tibial sinir ve peroneal sinirin uyarılarında aksaklık oluşursa uyardıkları kısımlara uyarı gitmez. Düşük ayak diye adlandırılan ayakta güçsüzlük durumları oluşabilir. 

Boyunda Sinir Sıkışması: Boyun kısmındaki omurgalar ile ilgili oluşacak baskı sonucunda omurilik sıkışabilir. Boyun kaslarında ağrı hissi oluşabilir. 

Omuzda Sinir Sıkışması: Omuz bölgesini uyaran sinirlerin sıkışması ile omuzda ağrı ve omzu yukarı kaldırmada yetersizlik gibi durumlarla karşılaşılabilir. 

Sırtta Sinir Sıkışması: Sırt bölgesini uyaran sinirlerde herhangi bir sebeple sıkışma oluşabilir. Bu sıkışmalar yaygın sırt ağrılarına ve kas kuvvetsizliklerine neden olur.

Beyinde Sinir Sıkışması: Beyne giden sinirlerde sıkışma daha ciddi olabilir. Bu kısımda, sıkışan sinirin etkilediği vücut bölümüne bağlı olarak belirtiler oluşur. 

Sinirin bazı noktalardaki sıkışması özel isimler alır. Bunlara değinmek gerekirse;

Karpal Tünel Sendromu: Bu sinir sıkışması en sık rastlanan tiptir. Özellikle 20-40 yaş arası genç erişkinde görülür. Daha çok kadınlarda görülen bir durumdur. Ev hanımlarında fazla ev işi yapmaya bağlı olarak sık oluşur. 

Diyabet hastalarında, Romatoid Artrit hastalarında ve Tiroid hastalarında Karpal Tünel riski artar. Bu rahatsızlıkta koldan uzanıp el bileğine gelen median sinir el bileğinde carpal ligament baskısına uğrar. Buradaki sinirdeki sıkışmaya bağlı olarak elde, ilk üç parmakta ve yüzük parmağının yarısına kadar olan kısımda sıkışmaya bağlı şikayetler görülür. Bu şikayetler, karıncalanma, ağrı, uyuşma, el ayasında zayıflama, hissizlik gibi durumlardır. Gece ağrı şiddeti artar. Hastalar, ellerini bilekten itibaren sallamaktan fayda görürler.

Kübital Tünel Sendromu: Kollarda görülen bir diğer sinir sıkışması da kübital tünel sendromudur. Bu sendromdan sorumlu sinirin adı ulnar sinirdir. Bu sinirin dirsek civarında sıkışması ile küçük parmakta ve yüzük parmağının yarısını içine alan kısımda sıkışma belirtileri görülür. Bunlar da aynı şekilde uyuşma, ağrı, karıncalanma, güç kaybı gibi şikayetlerdir ve kişinin yaşam kalitesini önemli oranda etkiler. Ulnar sinirin dirsekte sıkışması ile 4. ve 5. parmakların eğik kalması sonucu pençe eli denen şekil oluşur. Dirsek, ulnar sinirin en hassas olduğu yerdir. Dirsekteki yaralanmalar sonucu ulnar sinir hasarlanabilir veya sıkışma yaşayabilir. 

Radial Sinir Sıkışması: Radial sinir en sık koltuk altında, ön kolda ve elde sıkışabilir. Koltuk değneği kullanan kişilerde, kol pozisyonu yanlış uyuyan kişilerde(Cumartesi Gecesi Felci) görülebilir. Kol ve elde uyuşma, karıncalanma, ağrı hissi görülür. 

Siyatik Sinir Sıkışması: Siyatik sinir, belden başlayarak aşağı iner ve dizin arka kısmında son bulur. Tüm bacağın ve ayakların duyularını oluşturan sinir budur. 

Bel kısmındaki omurgaların arasında bulunan ve iki omurganın birbirine değerek aşınmalarını engelleyen disklerin omurga arkasında ilerleyen siyatik sinire doğru fıtık(kayma)yapması ile siyatik sinir sıkışması görülür. Belirtileri, bel bölgesinde veya siyatik sınırın geçtiği herhangi bir vücut bölgesinde görülen şiddetli ağrılar, çekilmeler, bacakta hissizlik ve uyuşmalar, ayak bölgesinde karıncalanmalar görülebilir. 

Belde Sinir Sıkışması: Bel bölgesinde meydana gelecek sinir sıkışmalarından genellikle omurgalar arasındaki disklerin fıtıklaşması sorumludur. Bu fıtıklaşma, omuriliğe baskı yaparak belden başlayıp ayak tabanına kadar ağrı oluşturabilir. 

Trigeminal Nevralji: Nevralji; sinirlerde hasar veya sıkışmalara bağlı olarak görülen ağrı, duyu kaybı, kas güçsüzlüklerine verilen addır. Nevraljiler daha sık olarak kadınlarda görülür. Pek çok çeşidi olan nevraljilerin en sık görülen çeşidi trigeminal nevraljidir. Yüz bölgesindeki sinirlerde sıkışmaya bağlı olarak oluşan trigeminal nevraji sonucu yüzde şiddetli ağrı hissi, karıncalanma, uyuşma gibi durumlar oluşur. 

Omurilik Sıkışması: Omurgalar, içlerinden geçen omuriliği korumak ile görevli kemiklerdir. Fakat, kas, ligament veya disklerin kaymaları(fıtıklaşma) sonucu içlerinden geçen omuriliğe bası yaparlar. Bu baskı sonucunda bel ağrıları oluşur. Bu ağrılar belden bacağın arka kısmı ve hatta ayak parmaklarına kadar yayılabilir. 

Tarsal Tünel Sendromu: Siyatik sinirin dallarından biri olan tibial sinirin ayak bileği kısmında sıkışması ile oluşur. Travma, ödem, yanlış ayakkabı seçimi, ayak bileğini zorlama, kırık, tümör basısı gibi durumlarla sıkışma olabilir. Ayakta özellikle iç kısımda sızlayıcı ağrı uyuşma, his kaybı, karıncalanma oluşumuna neden olur. 

Maraljia Parestetika: Femoral sinirin bir dalının uylukta sıkışması ile görülen bir hastalıktır. Özellikle uyluk yan kısmında duyarlılık ve yanma hissi görülür. Genellikle şişman kişilerde ve kemer kullanan erkeklerde görülebilir. Ayrıca, sıkı pantolon giyinenlerde, gebelerde de görülebilir. Ağrıya, masaj yapmak veya ağrıyan yeri ovalamak iyi gelir. 

Sinir Sıkışması Nedenleri

Sinirlerde sıkışmanın nedeni kaslardaki genişlemelere bağlı olarak olabileceği gibi sıkışan sinir bölgesindeki baskı oluşturacak bir tümöre bağlı da olabilir. Vücutta sıkışmaların olduğu sinirin özelliklerine bağlı olarak da olabilir. 

Sinir sıkışmalarına neden olabilecek durumlar:

• Travmalar( koltuk altına veya dirseğe darbe, kırıklar, dize darbe yemek, uyluk kemiğinde kırılma)
• İyi huylu kitleler
• Eklem enfeksiyonları
• Şeker hastalığı
• Ayaklarda ödem
• Ayak bileğinde kırılma veya incinmeler
• Kemik, kas, eklemlerin büyümesine bağlı baskı oluşturmaları
• Obezite
• Sigara içmek
• Eklemlerde kireçlenmeler
• Genetik faktörler
• Tiroid hastalığı
• Gebelik
• Mesleki durumlar(ayakkabı boyacılığı, bilgisayar işi ile ilgilenme, el işçiliği ile ilgilenme) 
• Uzun süreli masa başında çalışmalar
• El ve parmakların çok çalışacağı ev işleri yapmak
• Özellikle kübital tünel sendromunda dirseği kendine çekerek, eğerek uyuma pozisyonu
• Kist oluşumları
• Egzersiz eksikliği

Yukarıda sözü edilen nedenlere bağlı olarak sinir çevresindeki kitle, kas, tendon veya kemikteki değişikliklere bağlı olarak sıkışmalar oluşur ve bu da sıkışmanın olduğu vücut bölgesinde kendini hissettirecek ağrılara sebebiyet verir. 

Sinir Sıkışması Teşhisi

Sinir sıkışması daha çok vücudun üst yarısında(el, kol, boyun, bel) görülen bir durumdur. Kişide sinirin sıkışma yaptığı yere göre belirtiler değişmekle beraber genel olarak, ellerde özellikle gece artan ağrı, uyuşma, karıncalanma veya hissizlik durumu görülür. Bel kısmındaki sıkışmalarda daha çok dize atan veya ayak tabanına kadar atan ağrı görülür. Boyun sinir sıkışmalarında daha çok omuriliğe baskı oluşur ve kişide felç, güçsüzlük gibi durumlar da oluşabilir. 

Özellikle hastadan alınan ayrıntılı bir hastalık öyküsü teşhiste oldukça önemli yer kaplar. Hastaya ağrının günün hangi saatlerinde en şiddetli olduğu sorulabilir. Belde ağrı olup olmadığı sorulabilir. Ayaklarında hissizlik, uyuşma, güçsüzlük var mı diye de sorulabilir. 

Fizik muayenede kuvvet ölçümü, motor muayene incelemeleri ve ağrı olan bölgenin uyarılması ile oluşabilecek ağrı derecesine bakılabilir. 

Sinir sıkışmaları için spesifik bir laboratuvar testi yoktur. Başka bir hastalık düşünülüyorsa( Diyabet, Tiroid, Romatoid Artrit) bu hastalıklara yönelik ek testler yapılır. 

Vücuttaki kas ve sinirlerdeki iletimi ölçmek için elektriksel aktiviteden faydalanan Elektromiyelografi (Sinir Ölçüm Testi) sıkışmaların tanısında oldukça güvenilir bir testtir. Elektromiyelografi (EMG) yönteminde sinirlerden geçen elektrik akımının ilerleme durumuna göre yorum yapılır.

Özellikle boyun, sırt ve bel bölgesinde omuriliğe yapan baskılar da sinir sıkışması kapsamına girer. Omurga içerisinden geçen omurilik, korunaklı bir yere sahiptir. Kitle, kas veya ligament büyümesi veya kemikte meydana gelen değişimlerle omuriliğe baskı oluşabilir. 

Omurilik baskılarında daha çok ağrının olduğu omurga bölgesinin tomografisi (BT) ile kemik kısmındaki baskı gösterilebilir. Yumuşak dokuların (kas, tendon, tümör) sinire yaptığı baskı MRI ile oldukça iyi bir şekilde gösterilebilir.

Sinir Sıkışması Tedavisi

Sinir sıkışması tedavisinde yaşam tarzı değişikliği, ilaç tedavisi, fizik tedavi veya cerrahi gibi pek çok tedavi yöntemi vardır. Hafif vakalarda yaşam tarzı değişikliği veya ilaç tedavisi yapılabilir. Orta şiddetteki durumlarda bu tedavilere ek olarak fizik tedavi uygulanabilir. Şiddetli vakalarda ise bu tedavilere ek olarak cerrahi tedaviler de uygulanabilir. 

Vücutta ne kadar sinir bölgesi varsa o kadar sıkışma ihtimali vardır. Hepsi için uygulanabilecek sinir sıkışmaları egzersizleri vardır. Egzersizler;

• Siyatik sinir egzersizleri ile belden kayağa kadar olan sıkışma ağrıları, 
• Belde sinir sıkışma egzersizleri ile bel kısmındaki ağrılar, 
• Ayakta sinir sıkışma egzersizleri ile ayak tabanı veya yanlarındaki ağrı ve uyuşmalar,
• Kolda sinir sıkışması egzersizleri ile koldaki ağrı, güçsüzlük ve uyuşmalar, 
• Ulnar sinir sıkışma egzersizleri ile dirsekteki ve ön koldaki ağrı ve uyuşmalar,
• Elde sinir sıkışması egzersizleri ile parmaklardaki uyuşma ve ağrılar splint(sinir sıkışma bilekliği) ile tedavi edilebilir. 

Tüm bu egzersizlerden kişiye uygun olanını fizik tedavi uzmanları karar verebilir. 

Özellikle egzersizlerin yaşama katılması ile sinir sıkışmaları ve kas erimeleri ihtimal olarak azaltılabilir. Tedavi ile %100 sonuç alınabilir. Kişinin yaşam kalitesi sıkışan sinirin tedavisi yapılarak arttırılabilir. 

Sinir Sıkışması Tedavi Edilmezse

Sıkışan sinir bölgesinde oluşan uyuşma, sızlama, ağrı, karıncalanma şikayetleri kişinin yaşam standartlarını kötü etkiler. Mesleki seçime bağlı olarak sinir sıkışmaları olabilir. Ayrıca ev kadınlarında, uzun süreli bilgisayar kullanımında, uzun süre masa başı çalışmaları sinir sıkışma ihtimalini arttırır. Kişide huzursuzluk ve yakınmalar oluşturur. Tedavi ile net bir şekilde sonuç alınabileceği gibi tedavi edilmezse de kendiliğinden düzelebilecek bir şikayet değildir. 

Sinir Sıkışmasına Ne İyi Gelir?

Sinir sıkışmaları oluşmadan uygulanacak yöntemler ile sıkışmalar engellenebilir. El bileğindeki sıkışmalar için; uzun süre elin aynı şekilde kullanılması gereken işlerde işi yaparken arada dinlendirmek, bazı zamanlarda hafif el egzersizleri uygulamak, el bileği travmalarından korunmak gerekir. Ayrıca şişman kişiler genel olarak sinir sıkışmalarına maruziyet açısından riskli gruptadırlar. Vücudu uygun yağ oranına getirilmelidir. 

Dirsek bölgesindeki sıkışmalar özellikle uzun süre masada çalışan öğrencilerde görülebilecek bir durumdur. Masa başı çalışmalarında arada bir dinlendirme iyi gelebilir. Ders çalışırken dirseğe fazlaca baskı yapmamak gereklidir. 

Uyluk (üst bacak) bölgesindeki sinir sıkışmalar özellikle sıkı pantolon giyen veya kilolu kişilerde kemer kullanımına bağı olarak oluşan durumlardandır. Bunlara dikkat etmek ve kilo vermek bu bölgedeki sıkışmalara neden olur. Bunlara dikkat etmek gerekir. 

Ayaktaki sıkışmalar için uygun ayakkabı seçimi önemlidir. 

Sinir Sıkışmasına Ne İyi Gelmez?

Ek hastalığı olanlarda sinir sıkışması dışındaki hastalıklarının kontrol altına alınmaması sıkışma ihtimalini arttırır. 

Fazla kilolu olan kişilerde sinir sıkışma ihtimali daha fazladır. Fazla kiloların verilmesi gerekir. Sürekli aynı pozisyonda oturmak, sürekli aynı el hareketlerinin yapılması ve vücut kısımlarını dinlendirmemek sinir sıkışmaları yapabilir. Hassas sinir bölgelerinin travmadan korunması gereklidir. 

Sinir Sıkışmasında Kullanılabilecek İlaçlar

Sinir sıkışmalarına özgü bir ilaç grubu yoktur. Sinir sıkışmasında ilaç tedavisi daha çok kişinin ağrılarını dindirmek amaçlı kullanılabilir. Bu amaçla non steroid antienflamatuar ilaçlar yani ağrı kesiciler kullanılabilir. Ayrıca kortizon enjeksiyonları sıkışan sinir bölgesine yapılabilir. Veya steroid ilaçlar kullandırılabilir.

Sinir Sıkışması Ameliyatı

Sinir sıkışmalarında ameliyat seçeneği genellikle son seçenek olarak ve ağır vakalarda kullanılabilir. Sinir sıkışma cerrahilerinde uygulanacak ameliyatlardaki amaçlar;

• Baskıya uğrayan sinir kısmının yeniden rahatlamasını sağlamak,
• Kişide baskıya bağlı oluşan yakınmaları önlemek,
• Baskı tümör veya kist sebepli ise dokuyu bu kitlelerden temizleyip daha kötüleşmesini önlemektir. 

Farklı sinir grupları için de olsa genel olarak cerrahide basıya neden olan durum ortadan kaldırılır. 

Bu ameliyatlarda açık kesi veya endoskopik girişim ile olmak üzere iki yöntem kullanılabilir. 

Açık kesi; küçük bir kesi ile sıkışan sinir bölgesi görülür ve onu sıkıştıran ligament kesilip alınır. En sık bu yöntem kullanılır.

Endoskopik yöntem; endoskopik ve kamerası olan bir cihazla çok daha küçük bir kesi yapılarak sıkışan sinir bölgesi görülür. Yine aynı cihaz ile baskı yapan ligament kesilir. Bu işlem henüz yeni bir yöntemdir ve he hastanede uygulanmamaktadır. 

Tüm sıkışan sinir bölgeleri için aynı ameliyat uygulanabilir. 

Bu işlem ters bir durum oluşmadıkça en fazla yarım saat süren bir ameliyattır. Lokal(bölgesel) anestezi altında uygulanabilir. 

Gebelerde Sinir Sıkışması

Gebelik süreci artan vücut kütlesi ve değişen hormonlar ile sinir baskılarına neden olabilecek bir süreçtir. Bu süreçteki hormonal değişikler ve kilo alma ile alt kısımlardaki sinirler baskılanabilir. Gebelikte en sık meydana gelebilecek sinir şikayeti karpal tünel sendromudur. Gebelikte genellikle her iki eli etkileyen bu şikayette; elde uyuşukluk ve karıncalanma hissi ile özellikle geceleri artan ve sallama ile geçen bir el ağrısı vardır. Bu şikayetlerin olduğu gebede hafif vakalarda egzersiz veya splint gibi fizik tedavi amaçlı kullanılabilecek el bileği sargıları kullanılabilir. 

Doktor tavsiyesi ile gebelikte tehlikesi olmayan ağrı kesiciler de kullanılabilir. Çok şiddetli vakalarda ameliyat seçeneği de düşünülebilir. 

Erişkinlerde Sinir Sıkışması

Özellikle kişinin mesleği erişkinlik dönemindeki sinir sıkışmalarından sorumludur. Masa başında geçen sürenin uzun olduğu veya bilgisayarın fazlaca kullanıldığı iş gruplarında sinir sıkışmalarına bağlı iş gücü kaybı olabilir. Bacak bacak üstüne atarak oturmak da bacak bölgesindeki sinir sıkışmalarının sebebi olabilir. 

Uyurken kola fazlaca baskı yapma da kol bölgesinde sıkışmalara neden olabilir. Bu gibi durumlarda baskıya maruz kalan sinirin uyardığı vücut kısmında şikayetler görülür. Bu şikayetler kişinin yaşamını hafiften ciddiye değişen bir oranda etkiler. Bu şikayetler genel olarak kasta kuvvetsizlikler ve kas erimeleri, el-kol-bacak veya sıkışan sinirin uyardığı kısımda hissizlik, karıncalanma, uyuşma, ağrı, sızlama gibi şikayetler ortaya çıkar. 

Bu şikayetlerin görüldüğü kişide doktor tavsiyesi ile yapılacak rahatlatma egzersizleri ağrıların hafiflemesinde etkili olabilir. Aynı şekilde uzun süre bilgisayar kullanımını gerektirecek iş kollarında çalışan kişilerin bazen bilgisayar başından kalkıp vücudu dinlendirmeleri veya uzun süre ders çalışmaya bağlı dirseğine fazlaca baskı yapan öğrencilerin belli aralıklarla vücudunu dinlendirmesi faydalıdır. Bunlar etki etmezse doktor tavsiyesi ile ağrı kesici ilaçlar, steroid enjeksiyonları tedavi için kullanılabilir. En son seçenekte de bu kişiler cerrahi uygulama adayları olabilir. 

Sinir Sıkışması Tedavisi için Hangi Doktora Gitmeli? 

Sinir sıkışması kompleks bir şikayet olduğu için kişi pek çok doktora şikayetleri doğrultusunda başvurabilir. Örneğin, el ve kollarında uyuşmalar olan biri için Nöroloji bölümü uygun olabilirken aynı zamanda bacaklarda veya kollardaki ağrılar sebebiyle gidilecek Ortopedi bölümünde de uygun görüntülemelerle sinir sıkışması teşhisi konabilir. Omurilikteki sıkışmalar için Beyin ve Sinir Cerrahisi bölümü uygundur.