Çekiç Parmak

Çekiç Parmak Nedir?

Parmak ucu ya da başparmak kuvvetli bir şekilde esnetilirken oluşan bu kuvvetin parmak ucunu düzelten tendonu (kemik ve kası birbirine bağlayıp hareketini sağlayan doku) hasarlamasına çekiç parmak deformitesi denir.

Bu deformite (hasar) genellikle beyzbolcularda oluştuğu için beyzbolcu parmağı olarak da anılır. Bu durum genellikle parmağın en uç kısmının devamlı esnetilmesine bağlı tekrarlayan hasarlarla meydana gelir.

Çekiç parmak çoğunlukla ayak parmaklarında oluşsa da el parmaklarında da oluşabilir. Parmak ucunun esneyememesine bağlı parmağın ortasındaki eklem kıvrılır. Kıvrılan parmak çekiç görünümünü aldığı için bu şekilde isimlendirilmiştir.

Çekiç Parmak Belirtileri Nelerdir?

Çekiç parmakta parmağın en uç kemiğine yapışan tendondaki (kas ve kemiği birbirine bağlayan doku) hasar sonucu parmak gevşeyemez. Bu duruma bağlı birçok belirti görülebilir.

Bunlar;

• Parmakta Şekil Bozukluğu, Kıvrılma: Çekiç parmakta hasarlanan uç tendon parmağın orta kısmındaki eklemin çekilmesine ve yukarı doğru yükselmesine sebep olur. Bu durumda hastanın parmağı çekiç görünümünü alır.
  
• Ağrı: Ağrı bu hastalığın en sık görülen belirtilerindendir. Tendondaki hasar sonucu çekiç halini alan parmağa ayakkabı, terlik gibi nesnelerin sürekli sürtünmesi sonucu ağrı oluşur. Eğer hastalık ilerleyen dönemde eklemleri de etkilerse bu durumda ayak tabanı ve bacak ağrılarına da neden olabilir.
  
• Kallus (Sertleşme), Nasırlaşma: Çekiç halini alan parmağa ayakkabı ve terliklerin sürekli sürtünmesi deriye hasar verebilir. Bu durumda deri kendini koruma altına almak için katmanlarını kalınlaştırarak nasırlaşmaya yol açabilir.
  
• Rahat Yürüyememe: Normalde çekiç parmak yürüyüşü etkileyecek kadar hasar yaratmaz. Ancak hastaların ayakkabı içerisinde parmakları sıkışıp ağrı yaratabilir. Bu durum rahat yürümeyi engeller.
  
• Ayakkabı Bulmada Zorluk: Hastalık sırasında kıvrılan parmak ayağın ayakkabıya girmesini zorlaştırabilir. Bu durum hastalarda rahat ayakkabı bulamamasına neden olur.
  

Çekiç Parmak Nedenleri Nelerdir?

Çekiç parmak tendonun hasarlanması sonucu oluşan bir rahatsızlıktır. Bu tendona hasar verecek her etken çekiç parmak deformitesine (hasarına) neden olabilir.

Bunlar arasında en sık şunlar görülür;

• Küçük ve Dar Ayakkabı Seçimi: Küçük ve dar ayakkabılar eklemin rahat hareket etmesini engeller, ayağın ayakkabı içerisinde kalıp gibi hareketsiz kalmasına neden olur. Bu durum sık tekrarlanırsa tendon hasarlanıp çekiç parmak görünümünü almasına neden olur.
  
• Topuklu Ayakkabı Kullanımı: Topuklu ayakkabıda vücudun dengesinin sağlanabilmesi için beden yükü parmak uçlarına iletilir. Bunun sonucunda parmaklar bükülü halde kalır ve esneyemez. Bu durum tendon hasarına ve çekiç parmak deformitesine neden olabilir.
  
• Yaş: Yaş arttıkça eklemlerin ve tendonların esnekliği azalır ve hastalanma ihtimali artar. Bu durumda parmaklar bükülü halde kalıp çekiç parmak deformitesi oluşturabilir.
  
• Romatizmal Hastalıklar: Romatizmal hastalıklarda eklemde inflamasyon (enfeksiyon) var olduğu için hasarlanması ve çekiç parmağa neden olması kolaylaşır.
  
• Ayak Kavsinin Yüksek Olması: Bazı insanlarda doğuştan ayak tabanının altı(ayak kavsi) yüksektir. Bu durumda vücut yükünün çoğu parmaklara yüklenir. Bu durum çekiç parmak oluşumu için risk faktörüdür.
  
• Ellerin Sık Kullanımı: Ellerin sık kullanımı sonucu sürekli travmaya uğrayan eklem ve tendonlar çekiç parmak için bir risk faktörüdür.
  
• Kas Zayıflığı: Kişide kaslar zayıfsa vücut ağırlığını taşıyan eklem ve tendonların iş yükü artar. Bu durumda çekiç parmak görülebilir.
  
• Obezite: Obez insanlarda eklem ve tendonlara binen yük artacağı için çekiç parmak gelişimine yardımcı olur.
  
• Travma: Özellikle tendona hasar veren ve düzgün iyileşemeyen travmalarda oluşan yara dokusu eklemi sıkıştırıp çekiç parmağa yol açabilir.

Çekiç Parmak Teşhisi

Çekiç parmak eğer ileri düzeyde ise tecrübeli bir hekim tarafından dışarıdan bakıldığında teşhis edilebilir. Ancak erken dönemde diğer birçok eklem ve tendon rahatsızlıklarını taklit edebilir. Bu durumda tanı zorlaşır, ek tetkikler gerekebilir.

Teşhiste en sık kullanılan yöntemler;

• Anamnez ve Fizik Muayene: Hasta hekime ağrı, yürümede zorluk, parmaklarda oluşan nasırlar, rahat ayakkabı bulamama gibi nedenlerle gelir. Hekim hastaya yaşını, mesleğini, ek hastalığı olup olmadığını, belirtilerin ne zamandan beridir var olduğunu, arttırıp azaltan nedenleri sorar. Fizik muayenede etkilenen parmağın düzleştirilmesi söylendiğinde hasta bunu yapamaz, yada kısıtlı bir biçimde yapar. Hekim diğer parmakların normal bir şekilde açılmasından bu durumu ayırt etmiş olur. Hekim bu durumda çoğunlukla tanıyı koymuş olur.
  
• Direkt Grafi: Direkt grafi X ışınları kullanılarak görüntü elde edilir. Burada yoğun kemik yapısından geçemeyen ışınlar beyaz olarak görünür. Kemiğin yüzeyi hakkında bilgi verir. Çekiç parmakta bazen aşırı yük binmesine bağlı  parmak ucu kemiklerinin kırıklarına rastlanabilir. Bu durum çekilen direkt grafide görülür.
  
• Bilgisayarlı Tomografi (BT): Bilgisayarlı tomografi de direkt grafi gibi X ışınları ile çalışan bir cihazdır. Ancak tanı konması daha yüksektir. Özellikle erken dönemdeki çekiç parmak birçok kemik, kas ve tendon yaralanmaları, sinir sıkışmaları, kas ve kemik tümörlerindeki  belirtilerle benzerlik gösterir. Bu durumda hastadan ayırıcı tanı için bilgisayarlı tomografi istenebilir.
  
• Manyetik Rezonans (MR): Manyetik rezonans manyetizmanın kullanıldığı, henüz bilinen bir zararı olmayan bir cihazdır. Yumuşak dokuları (kas, tendon, sinirler) bilgisayarlı tomografiye göre daha iyi gösterir. Genellikte gebe hastalarda kullanılır.
  

Çekiç Parmak Tedavisi

Çekiç parmak erken tanı konulduğunda hasar oluşmadan cerrahi girişim dışı (ameliyatsız) tedavi edilebilen, tedaviye yanıtı iyi olan hastalıklardandır.

Ancak ilerleyen dönemde deformite (kalıcı hasar) oluşmuşsa bu durumda cerrahi girişime gereksinim duyulur.

Elde oluşan tetik parmakta tedavi için parmak atellenir ve kullanımı yaklaşık 2 ay kadar süre boyunca sınırlandırılmış olur. Atellemede amaç parmak ucunu iyileşene kadar düz tutmaktır.

Atelleme esnasında hastalıktan etkilenen parmak yanındaki diğer sağlam parmaklarla birlikte sarılır, sabit kalması ve desteklenmesi sağlanmış olur.

Ayakta oluşan tetik parmakta hastanın ayak parmağı yanındaki diğer iki parmakla beraber atellenir, atellendikten sonra üzerine basmaması, dar ayakkabı giymemesi, ayağı fazla yormaması tembihlenir. Bu durumda yaklaşık 2 ay içinde parmak eski halini almış olur.

Hastalarda ağrıları azaltmak için ağrı kesici (non steroid antiinflamatuar ilaçlar) kullanılabilir. Ayrıca nasırlar için de nasırları yumuşatıcı kremler ve bantlar kullanılabilir.

Eğer hastalık ilerlediyse bu durumda cerrahi girişime gereksinim duyulur. Bu tedavide hastanın hasarlanan tendonu ve varsa ek hasarlanmalar düzeltilir.

Çekiç Parmak Tedavi Edilmezse

Çekiç parmak erken tanı aldığında ve tedavi uygulandığında herhangi bir sekel (kalıcı hasar) bırakmadan iyileşme gösterir. Ancak tedavi geç uygulanırsa yada hiç uygulanmazsa hastayı sıkıntıya sokacak komplikasyonlar yaratabilir.

Çekiç parmak tedavi edilmediğinde ayakkabı ile sürekli temas eden cilt bir süre sonra kallus dokusu oluşturur (deri sertleşir) ve nasırlaşmalar başlar.

Çekiç parmakta kemik ve tendon üzerine binen yük arttığı için tedavi edilmediğinde bu yapıların hasarlanması kaçınılmazdır.

Çekiç parmak tedavi edilmediğinde bir süre sonra ayak tabanı ve bacak ağrılarına da yol açabilir. Bu durumda çekiç parmak bu belirtilere yol açan diğer hastalıklarla da karışabilir ve tanısı gecikebilir.

Çekiç Parmağına Ne İyi Gelir?

Çekiç parmak tedavi altına alınıp ateş uygulaması yapılması gereken bir hastalıktır. Hastalar buna ek olarak dar ve sık ayakkabı giymemeli, eklem hareketini sınırlandırmalı, aşırı kiloluysa kilo vermeli ve çekiç parmak egzersizlerini yapmalıdır.

Çekiç parmak egzersizinde; hastaya elini veya ayağını yavaşça ve olabildiğince gerdirmesi ardından tekrardan kapatması istenir. Yere küçük bir bez sererek onu ayaklarıyla buruşturmaya çalışabilir.

Eline küçük ve yumuşak bir top alıp onu hafif sıkıp bırakabilir. Bu egzersizleri sık sık uyguladıkça o bölgenin kas ve tendonları güçlenmiş olur.

Hastalar kaslarını ve eklemlerini aşırı zorlamadan sakınmalıdır. Yoksa bu durum tendon hasarının ilerlemesine sebep olabilir.

Hastalar olabildiğince dengeli beslenmeli, protein ve vitamin tüketimini arttırmalıdır. Bu durum tendonun iyileşmesini hızlandırır.

Çekiç Parmak İlaçları

Çekiç parmağın esas tedavisini el veya ayak parmağı ateli yada cerrahi girişim oluşturur. Ancak hastalarda oluşan ve yaşam kalitesini düşüren semptomlar için bazı ilaçlar kullanılabilir.

Bunlar;

• Non Steroid Antiinflamatuar İlaçlar: Bu ilaçlar ağrıyı hafifletmede en sık kullanılan ilaçlardandır. Non steroidler hasar sonucu o bölgede oluşan kimyasalların (sitokinler) miktarını azaltarak ağrının hafiflemesine yardımcı olur. Etken maddeleri genellikle parasetamol, ibuprofen, naproksen, perbufen gibi maddelerdir. Yan etkileri arasında bulantı, kusma, özofajit (yemek borusu iltihabı), baş dönmesi gibi semptomlar görülebilir.
  
• Nemlendirici Kremler ve Nasır Bantları: Çekiç parmakta parmağın sürekli ayakkabı ile sürtünmesi ve zedelenmesi nasır oluşumuna neden olabilir. Bu durumda hastalar nasırın yumuşamasını sağlamak için nemlendirici krem uygulayabilir. Nemlendirici sayesinde bir miktar yumuşayan nasırı tırnak makası yada törpü yardımıyla temizleyebilir. Ayrıca Nasır bantları sayesinde nasırlı bölgenin sağlam deriden ayrılarak düşmesi sağlanabilir.
  

Çekiç Parmak Ameliyatı

Çekiç Parmak uygulanan atelleme ve ilaç tedavisine rağmen geçmediyse cerrahi girişime gereksinim duyulur. Burada amaç hasar gören tendonun yeniden tamiridir.

Ameliyat esnasında çekiç halini almış (bükülmüş) parmak küçük bir kesi yardımıyla açılır. Parmak kemiğinin içine 4-6 hafta kadar bir süre burada kalacak olan bir tel yerleştirilir ve dikişler atılarak operasyon sonlandırılır.

Ameliyat lokal (sadece o bölgenin uyuşturulduğu) anestezi ile yapılır. Hastaneye yatış gerektirmez. Hastalar ameliyat sonrası enfeksiyonu engellemek için yara bakımına dikkat etmeli ve parmağı fazla yormamalıdır.

Gebelikte Çekiç Parmak

Gebelikte çekiç parmak nadiren de olsa rastlanılan bir durumdur. Hastada gebeliğin getirdiği şişkinlik, ödem, vücut ağırlığı gibi nedenler de eklenince yaşam kalitesini oldukça azaltan bir hastalığa dönüşür.

Bu durumda hastaya tanı konduktan sonra tedavi (atel ve ilaç tedavisi) altına alınmalıdır. Hastalık çok ileri düzeyde ise (kalıcı hasar oluşturduysa) gebeliğin yaşına ve annenin durumuna göre cerrahi girişime başvurulabilir.

Çocuklarda Çekiç Parmak

Çocuklarda çekiç parmak genellikle travma sonucu oluşur.

Belli bir travma sonucu çocukta ağrı, şişlik, morluk oluşabilir. Bu durumda hekime başvurulmadığında ve tedavi edilmediğinde bir süre sonra parmakta takılmalar ve çekiç görünümünü alma görülebilir.

Burada önemli olan etkilenen bölgenin kemiğin uzama bölgesinde olup olmadığıdır. Çünkü çocuklarda kemik gelişimi hala devam ettiği için kemik uzama bölgesi etkilenirse parmak kısa kalabilir.

Çekiç Parmak için Hangi Doktora Gidilir?

Çekiç parmak deformitesi hem görüntü hem de duyusal olarak rahatsızlık veren bir hastalıktır. Hastalar genellikle parmağın görünümünden, ağrıdan, rahat ayakkabı bulma zorluğundan, nasırlaşmalardan yakınırlar.

Bu durumda genellikle Ortopedi ve Travmatoloji bölümünden bir Ortopedi hekimine başvururlar. Ortopedi hekimi hastaya tanı koyup tedaviyi uygular.

Hastalar bazen Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon bölümünden Fizik Tedavi hekimine de müracaat edebilirler. Bu durumda hastalık çok ileri seviyede değilse fizik tedavi hekimi tedaviyi uygulayabilir.

Ancak hastalık ilerlemişse (ameliyat olma seviyesine gelmişse) fizik tedavi hekimi hastayı ortopedi ve travmatoloji hekimine yönlendirir.

Hastaların ağrı, hareket kısıtlılığı, nasırlaşma gibi durumları yaşadığı zaman bir hekime başvurması gerekmektedir.