Tonometre Nedir?

Göz hastalıkları her birey için önem taşımaktadır. Özellikle göz hastalıklarından olan glokomun tanı ve tedavisinde göz içi basıncın doğru şekilde ölçülmesi gerekir. Bu çerçevede göz içi basıncı en uygun ve doğru şekilde ölçen manometre adı verilen cihazdır. Ancak göz tedavilerinde göz içine konulan kanül isimli madde gerektirmesi sebebiyle kullanışlı olmayan manometrelerin yerine alternatif ölçüm cihazları geliştirilmiştir. Bu çerçevede göz içi basıncını hem pratik hem de doğru bir şekilde ölçmeye yaran ve glokom rahatsızlığının tedavisinde büyük önem taşıyan tonometreler kullanılmaya başlanmıştır.

Tonometre, Sir William Bowman’ın göz tansiyonu ölçümünün önemini vurgulamasıyla ortaya çıkmış bir cihazdır. 1800’lü yılların başından itibaren göz tansiyonuyla birlikte göz içi basıncın ölçülmesinin nasıl kolay olacağı şeklinde yapılan araştırmalar önce manometreleri daha sonra ise daha kullanışlı olan tonometre cihazı adı verilen pratik makineleri ortaya çıkarmıştır.

O zamandan günümüze kadar kullanılan birçok tonometre türü ortaya çıkmıştır. Bilim adamı Donders tarafından tasarlanan ilk tonometre sklera adı verilen göz beyazı üzerine temas ettirilerek ölçüm yapmaktaydı. Ancak bu göz sağlığı açısından oldukça tehlikeli bir durum arz ediyordu. Bu yüzden daha teknik ve göz sağlığını tehlikeye atmayacak şekilde ilk olarak 1900’lü yılların başında Schiotz kendi adıyla anılan ve oldukça yaygın bir şekilde tercih edilen tonometreyi kullanıma sunmuştur.

Tonometre Çeşitleri

Tonometre göz içi basıncı ölçen cihazdır. Glokom olgularının tanı ve teşhisinde kullanılan cihazlar farklı özelliklerle farklı çeşitlerde olabilmektedir. Kullanılan tonometreler göz içi basıncı farklı yollarla ve değerlerle ölçerek göz tansiyonu gibi rahatsızlıkların gözlenmesinde kolaylık sağlamaktadırlar.

Schiotz Tonometre

Schiotz tonometre, 1900’lü yılların başından itibaren yaygın olarak kullanılan tonometrelerin başında gelmektedir. Bir gövde bir de kornea üzerine yerleştirilen tabakadan oluşan cihaz, taban kısmında da rahatlıkla hareket eden bir şaft içinde pistona sahiptir. Korneaya yeterli baskı uygulayabilmek için harcadığı kuvvet göz basıncıyla ilişkilendirilerek göz içi basıncın ölçümü yapılmış olur.

Goldman Aplanasyon Tonometre

Tonometrik yöntemler içerisinde altın standart olarak kabul edilen Goldman Aplanasyon Tonometresi, en sık kullanılan ve ölçümlerde gerçeğe en yaygın değerler veren tonometre olarak bilinir. Biyomikroskoplarla kullanılan bu tonometre düzleştirici yüzeyi ile anestezik damlanın damlatıldığı göze temas ettirilerek ölçüm yapılır. Göz içine kadar hassasiyetle bakılmasını sağlayan Goldman Aplanasyon Tonometre yan taraftaki manivela çevrilerek göz içi basıncın ölçülmesini sağlar.

Non-Kontakt (Temassız) Tonometre

Hava üflemeli olarak da bilinen temassız tonometreler göze temas olmadan göz içi basıncın ölçülmesini sağlarlar. Bu çerçevede diğer tonometrelerin temas sonucu gözde enfeksiyon oluşma riskini taşımaz. Temassız tonometre ile ölçüm yapılırken kornea merkezine aletin ucundan bir hava püskürtülür ve o bölge düzleştirilir. Aynı bölgeden yansıyan hava tekrar alet tarafından algılanır ve mm cinsinden cıva yoluyla göz içi basınç ölçülmüş olur.

Tonometreler Hangi Durumlarda Kullanılır?

Göz içerisinde oluşan glokom vakalarında göz içindeki sıvılar dışarı atılamayarak göz içerisinde ciddi bir basıncın oluşmasına sebep olurlar. Göz içinde oluşan bu basınç tedavi edilmediği durumlarda gözün optik kısmına da zarar vererek görme kaybına kadar giden problemlere yol açmaktadırlar. Göz içinde yaşanan bu durum herhangi bir belirti göstermeden yıllar boyu devam edebilir.

Bu şekilde gözde oluşan glokom hastalığının tedavi edilmesi için kullanılan tonometreler bu çerçevede büyük önem taşımaktadırlar. Göz içi basıncı hassasiyetle ölçebilen tonometreler glokom rahatsızlığının tedavisinde de oldukça büyük bir öneme sahiptirler. Bu cihazlarla uygulanan testler glokom rahatsızlığının tedavisi için bir başlangıç oluşturmakta ve hastalığın tanısında büyük önem taşımaktadırlar.

Tonometreler Kimler İçin Kullanılabilir?

Herhangi bir göz rahatsızlığı sebebiyle göz doktoruna gidildiğinde doktor muayene sonrasında şüphelendiği hastalıklar konusunda daha net bir değerlendirme yapabilmek için tonometre ile ölçüm isteyebilmektedir. Bu çerçevede özellikle glokom rahatsızlığı için risk altında olan aşağıdaki kişilerde tonometreler kullanılmaktadır.

• Glokom hastalığından şüphe duyulan kişilerde
• 60 yaş üzeri göz rahatsızlığı yaşayan kişiler
• Ailesinde glokom rahatsızlığı geçirenlerde
• Diyabet ve hipotroidi gibi rahatsızlığı bulunanlarda
• Glokom haricinde diğer göz hastalıklarına sahip olan kişilerde
• Kortikosteroid ile ilgili ilaç kullanan kişilerde herhangi bir göz rahatsızlığında tonometre kullanılmaktadır.

Tonometre Kullanımına Sebep Olan Belirtiler

Tonometreler glokom belirtileri gösteren bütün hastalarda göz basıncı ölçümü için kullanılmaktadır. Glokom belirtileri ise şu şekildedir:

• Periferik bir şekilde kademeli göz kaybı yaşanması
• Tünel vizyonu denen göz hastalığı belirtisi gösterenler
• Gözlerde şiddetli ağrı ve kızarıklık
• Işıklar etrafında hale şeklinde etrafta uçuşan parçacıklar görme
• Gözlerde bulanıklaşma ve etrafı bulanık olarak görme

Tonometre Nasıl Kullanılır?

• Tonometreler kullanılmadan önce hastanın gözüne gözü uyuşturucu bir damla damlatılır.
• Uyuşan göze küçük turuncu renkli bir kağıtla dokunulur.
• Bu sayede tonometrenin vereceği değerlerin doğruluğu artırılmaya çalışılır.
• Daha sonra hastanın önüne yarık lamba denilen bir cihaz getirilir ve hastadan çenesini ve alnını gösterilen desteklere dayaması istenir.
• Cihazdaki lamba bu şekilde gözdeki korneaya temas edene kadar hareket eder.
• Kornea üzerinde düzleştirici bir işlem uygulayarak bu sayede göz içi basınç ölçülmüş olur.
• Bu işlem esnasında göz uyuşmuş olduğundan herhangi bir acı hissedilmez.
• Gerekli değerleri alan doktor tonometreyi gözden uzaklaştırarak ölçümü tamamlar.