2 Yaş Sendromu

İki Yaş Sendromu Nedir?

Bebekler doğumdan itibaren el-motor, beceri gelişiminin yanında sosyal ve psikolojik gelişim de yaşamaktadır. İlk 18 ayda bebekler anneye karşı güven duygusunu pekiştirir. Bu güven duygusu doğumdan sonraki ilk dakika başlar ve uzun bir süre devam eder.

Anne ile güven duygusunu başarılı bir şekilde kuran bebek daha sonra bu güvenden aldığı cesaretle keşfetmeye anneden kısmen uzaklaşmaya başlar. Bu uzaklaşma dönemi bebekte, bazen olumlu bazen olumsuz deneyimlere neden olur.

İki yaşındaki bebeklerde hızlı bir el-motor ve beceri gelişimi mevcuttur. Bunun yanında entelektüel, kültürel, sosyal ve duygusal gelişim olur. Ancak kendini ifade edebilme, hissettiklerini anlatabilme yetenekleri aynı miktarda gelişmez. 

Bu dönemde bebekler daha birçok kelimeyi bilmemekte ve ne anlamlar ifade ettiğini anlamamaktadır.

Bunlara rağmen kendini tam ifade edemeyen bebek birçok üst konuyu anlayabilir durumdadır. Ailesinin izah ettiği konuları kafasında hızla yerleştirir ve yeni kavramlar oluşturmaya çalışır.

Ortalama 24 aylık bebekler bu psikolojik gelişmeyi yaşarken kendini yeterince ifade edemedikleri veya anlayamadıkları durumlarda durumunu öfke nöbetleri şeklinde gösterirler. Bu dönemde bebekte görülen kavgacı, sinirli, anlaşılmaz ruh hali 2 yaş sendromu (hastalık tablosu) olarak adlandırılır.

İki Yaş Sendromu Belirtileri Nedir?

Bebeklerde 2 yaş sendromu ruhsal durum ile ilgili olduğu için bebekler belirtilerini davranışları ile belli ederler.  

Bebeğinizin iki yaş sendromunda olduğunu doğum tarihi ile değil davranışı ile fark edebilirsiniz.

• İki yaş sendromu görülen bebeklerin ruh hali hızlı değişir. Birkaç dakika önce çok eğlenirken bir anda oyuncaklarını parçalamaya, anne babaya bağırmaya varan değişken bir ruh halinde olabilirler.
• İki yaş sendromu görülen bebekler ne istediklerini anlatamazlar. Birkaç dakika içinde istedikleri şeyler değişebilir.
• İki yaş sendromunda bebeklerin sıra beklemek istemedikleri gözlenmiştir. Özellikle eğlendikleri aktivitelerde bekleme süresinin uzaması daha sık öfke nöbetleri yaşamalarına neden olmaktadır.
• 2 yaş sendromu beraberinde uyku sorununu da getirir. Gece sebepsiz uyanmalar, ağlama krizleri görülebilir.
• Bu dönemdeki bebekler birçok beceriyi kendi başlarına yapmaya çalışacaklardır. Kendi başlarına yapıp başarılı oldukları beceriler özgüvenlerini geliştirirken, başarısızlıklar öfke patlamaları halinde kendini gösterecektir.
• Bebeklerinizde bu dönemde tekme atma, ısırma, ağlama krizi, gece ağlamaları, bir cismi fırlatma gibi davranışlar görülebilir.
• İki yaş sendromunun öfke nöbetleri çok uzun sürüyor gibi hissedilsede genellikle 5 dakikayı geçmemektedir.
• İki yaş sendromu üç yaşında da devam etse de öfke nöbetlerinin sıklığının azaldığı görülür.

İki Yaş Sendromu Nedenleri Nelerdir?

Yürümeyi yeni öğrenen bebek istediğinde annesinden uzaklaşabileceğini de öğrenir. Öğrenmenin ilk zamanları anneden ayrılmak güvensizlik oluşturduğundan bunu yapmayı pek istemez. 

Anneye duyulan güven ile birlikte keşif arzusu bebeklerin anneden kısmen uzaklaşmasını sağlamaktadır. Bu uzaklaşma illa ki mesafe olarak değil, daha önce anne ile yaptığı davranışları tek başına yapma isteği gibi de olabilmektedir.

Bebek bu davranışları gerçekleştirirken her zaman başarılı olamayacaktır. Ya da paylaşma, arkadaşlık gibi toplumsal kuralları kavrayamayacak kendisine ait olan bir nesnenin kendisinden alınmasına şiddetle karşı çıkacaktır. 

Yaş itibari ile empati yeteneğinden uzak olan bebek dünyanın kendi çevresinden ibaret olduğunu zanneder, her görüşün kendi görüşünde olduğunu düşünür. Bunun uyulmadığı ya da eylemlerindeki başarısızlık durumlarında kendini ifade edememesi, öfke patlamaları şeklinde ortaya çıkar.

İki yaşındaki bebekler ebeveyne bağımlılık ile bağımsızlık arasında mücadele etmektedirler. Bu ruh hali onlar için yeterince yıpratıcı olmaktadır. Keşif sürecinde yaşadıkları olumsuzluk onları öfkeli olmaya itmektedir.

Ebeveynden ayrılan bebekler toplum kurallarını kavramakta zorlanırlar. Kuralları kavrayamamak, yasak kavramını anlayamamak onlarda uyum problemine yol açmaktadır. 

Bunların yanında:

• Hamileyken alkol tüketmek
• Hamileyken sigara tüketmek
• Bebeğin şiddete maruz kalması
• Bebeğin bulunduğu ortamda şiddetin olması
• Bebeğin bulunduğu ortamda sürekli stresin hâkim olması
• Doğal olarak bebeğin mizacının öfkeye meyilli olması gibi nedenler, bebeğin 2 yaş sendromunu daha uzun süre ve şiddetli geçirmesine sebep olduğu araştırmalarda gösterilmiştir.

İki Yaş Sendromu Teşhisi

İki yaş sendromu bebeklerinizin normal gelişim sürecinde yaşadığı olağan bir durumdur. Teşhisinde en önemli bilgi bebeğinizin davranışıdır. Doktorunuz teşhis aşamasında bebeğinizin doğumdan itibaren geçirdiği hastalıkları öğrenmek isteyebilir. 

Öfke nöbetlerinin başka bir hastalıktan değil de iki yaş sendromundan ötürü gerçekleştiğini anlamak için doktorunuz öfke nöbetleri ile ilgili sorular sorabilir.

• Özellikle öfke nöbetlerinin süresi
• Öfke nöbetlerini başlatan durumlar
• Öfke nöbetlerini sonlandırma yöntemleri
• Öfke nöbetlerinde gerçekleşen davranışlar
• Doğumdan itibaren bebeğinizin geçirdiği yüksek ateşli hastalıklar
• Doğumdan itibaren bebeğinizin geçirdiği nöbetler
• Doğumdan itibaren bebeğinizin geçirdiği hastalıklar
• Hamilelik süresince annede ve bebeğinizde gelişen değişiklikler
• Hamilelik sürecinde annenin geçirdiği hastalıklar
• Hamilelik sürecinde annenin alkol, sigara, uyuşturucu tarzı maddeler kullanıp kullanmadığı
• Bebeğin (varsa) kullandığı ilaçlar
• Annenin hamilelik sürecinde kullandığı (varsa) ilaçlar sorgulanmalıdır.
• Etiket: davranış bozukluğu, öykü, hastalık geçmişi, anne öyküsü

İki Yaş Sendromunda Nasıl Davranmak Gerekir?

İki yaş sendromunu yaşayan bebeklerde bazı değişiklikler öfke patlamalarının sıklığını azaltıp bu dönemi başarılı bir şekilde geçirmeyi sağlar.

• Uyku saatlerinin bebeğin ruh haline göre düzenlenmesi uykudan önce yaşanan öfke nöbetlerinin sıklığını azaltır.
• Öğle uykuları için bebeğin zorlanması uyku öncesi bebekte huzursuzluğa ve öfkeye sebep olur. Ayrıca gece uykusunun da daha geç saatlere sarkmasına ve gece vakitlerinde uykudan uyandıran öfke nöbetleri görülmesine sebep olmaktadır.
• Bebek aç değilken yemek yemeye zorlanması, aç halde uzun süre yemek saatinin beklenmesi bebeğinizde öfke ataklarına sebep olacaktır. Örneğin sevdiği bir yemeğin resmini çizebilir, sonrasında hikaye oluşturarak yemek yemeye özendirilebilinir veya meyvelerle çeşitli hayvan figürleri oluşturulup yemek yeme keyifli hale getirilebilinir.
• Sık atıştırmalıklar ile ana öğünlerin desteklenmesi bebeğinizin huysuzluklarını azaltacaktır. Atıştırmalıklarda yüksek kalorili yiyeceklerden kaçınmalısınız. Yüksek kalori alımı, bu kalorinin harcanamaması bebekte enerji fazlalığı oluşturacak bu da öfke patlamalarına, ağlama krizlerine neden olacaktır.
• Bebeğinizin gösterdiği, onayladığınız davranışları övmeniz kendilerine olan güvenlerini artıracaktır. Bebeğinizin olumlu davranışlarından sonra alkışlamak, davranışının güzelliğini ifade etmek olumlu davranışlarının pekiştirilmesini sağlayacaktır.
• Düzenli bir uyku ve yemek programınız olsun. Bu düzene bebeğin uyması zorlanmamalıdır. Bebeğiniz, zamanla bu yemek saatlerine yaklaştığında acıkacak, uyku saatleri geldiğinde de uykusu gelecektir.
• Bebeğinize kesinlikle şiddet uygulamayın. Avucuna vurmayın, sert sesle azarlamaktan kaçının. Stresli ortamlar bebeğinizin öfke nöbetlerini şiddetlendirecektir.
• Bebeğinizin öfke nöbetinde stresiniz artarsa başka bir odaya geçmeniz sakin kalmanızı sağlayacaktır.
• Öfke nöbetleri sırasında bebeğinizle iletişimi tam kuramıyorsanız, bebeğin davranışını değiştirmeye yönelik konuşmalar öfke nöbetini daha da şiddetlendirecektir. Bunun yerine belli bir süre bekleyip sonrasında bebeğin anlayabileceği şekilde durumu anlatmak aynı konularda öfke nöbetlerinin tekrarlamasını azaltacaktır.
• Öfke nöbeti sırasında ortamdan bebeğinizi uzaklaştırın. Dikkatini dağıtmak ya da dikkatini başka şeylere yönlendirmek faydalı olacaktır. Dikkatini yönlendiremediğiniz durumda beklemeniz, sesinizi yükseltmemeniz gerekir.
• Kuralları oldukça basit bir şekilde açıklayın. Durumu anladığından emin olun. Kurala uyulmadığı takdirde başına neler gelebileceğini basitçe anlatabilirsiniz.
• Bebeklerinize ikili, üçlü seçeneklerle seçim şansı verin. Bunlar yiyecekleri meyve ya da giyecekleri kıyafet olabilir. Örneğin “Atıştırmalık havuç mu yoksa elma mı istersin?” ya da “Bu akşam kırmızı mı yoksa yeşil bereni mi takmak istersin?” gibi yönlendirici ve seçenek şansı sunan sorular sorabilirsiniz.
• Aile olarak alacağınız kararlarda ne kadar ortak duruş sergilerseniz bebeğinizin bunu kabullenmesi o kadar kolay olur. Aile bireylerinin ortak tutum sergilememesi çocuğun bazı zaman ya da durumlarda daha fazla öfkelenmesine neden olacaktır.
• Mümkün olduğunca sakin olun. Öfke nöbetleri esnasında ondan geriye saymak sizin için yararlı olacaktır. İki yaş sendromunun olağan bir durum olduğunu kabullenmeniz bu zamanı daha çok sakin kalarak atlatmanızı sağlayacaktır.

İki Yaş Sendromunda Ne Gibi Sorunlar Oluşabilir?

İki yaş sendromunun bebeğiniz için başarılı bir şekilde atlatılması önemlidir. Bu dönem bebeğin kişiliğinde araştırmacılık, özgüven, aileyi kabullenme, anne dışı diğer bireylerle ilişkiler kurma konusunda gelişim gösterdiği önemli bir zamandır.

İki yaş sendromunun uygun atlatılamaması özgüven kayıplarına, anneye uygun olmayan şekilde bağlılığa neden olur.

Bu dönemi uygun geçirmeyen bebekler büyüdüklerinde toplum içindeki yerlerini olumsuz noktalarda görebilmektedirler.

Bu dönemde aile tarafından engellenen çocuklar aile bireylerini kabullenmede zorluklar yaşayabilirler. 

Bu dönemde, yanlış kelimelerle sürekli engellenen çocuğun gelişimi olumsuz etkilenmektedir. Çocuğa karşı kötü kelimelerin kullanılması ileriki dönemde çocuğunuzda davranış bozukluklarının görülmesine sebep olabilir.

 Bebekte öfke ataklarının sık olması ileriki dönemlerde çocuğunuzun öfkeli kişiliğe sahip olmasına neden olabilir. 

İki yaş sendromunun başarılı bir şekilde atlatılamaması ile gelişebilecek bozukluklar henüz yeterince araştırılamamış bir konudur. Bu sebeple yukarıda okuduğunuz bilgiler kesin değil sadece öngörülen davranışlardır.

İki Yaş Sendromuna Ne İyi Gelir?

Bebeğin kendini iyi ifade etmesi, dil gelişiminin yüksek olması, bebeği dinlemek için daha çok zaman ayırmak iki yaş sendromunun daha hafif atlatılmasını sağlar.

Bebeğin bu dönemde çok soru sorması ve bu sorulara doyurucu cevaplar alması süreci hafif geçirmeyi sağlar ve kişiliğin gelişmesini olumlu etkiler.

İki yaş sendromu için az kalorili yiyecekler, günlük 1000-1200 kaloriyi aşmayan menüler daha az öfke nöbeti oluşturacaktır. Örneğin çikolata yerine meyve, yoğurt; hazır gıdalar yerine ev yapımı yiyecekler tercih edilmelidir.

Bebeğinizin aynı yerde 1 saatten fazla oturmasına izin vermeyin. Mümkün olduğu kadar çok hareket etmeli, dışarıda oyun oynamalıdır. Bebeğinizin var olan enerjisini boşaltabilmesi için sık sık dışarı çıkarmak tavsiye edilir.

İki Yaş Sendromu için Hangi Doktora Gidilmeli?

İki yaş sendromu bebeğin normal gelişiminin bir parçası olarak görülmektedir. Bu süreçte yaşadığı ataklar normal karşılanmalıdır.

• Bebeğiniz öfke atakları sırasında başkalarına zarar veriyorsa
• Göz teması kurmaktan özellikle kaçınıyorsa
• Kendine zarar veriyor ya da vereceğini söylüyorsa
• Evde çok fazla stresli ortam oluşturuyorsa
• İki yaş sendromunun bulguları 3-6 yaş arasında da sık devam ediyorsa
• 3-6 yaş arasında günde 20 seferden fazla öfke nöbeti görülüyorsa

3 yaşından sonraki atakların süresi 25 dakikayı geçiyorsa bir Çocuk Psikiyatrisi uzmanına danışmanız gerekmektedir.