APTT
APTT, hastada görülen pıhtılaşma sorunlarına tanı koymak için kullanılan kan testidir.
APTT Nedir?
Tromboplastin (Faktör III), pıhtılaşma faktörlerinden birisidir. APTT (aktive parsiyel tromboplastin zamanı) ise hastada görülen pıhtılaşma sorunlarına tanı koymak için kullanılan kan testidir. Kanama riski bulunan hastalar için uygun tedavi uygulamalarına başlanmadan önce yapılan testlere “koagülasyon testi” adı verilmektedir. APTT testi de koagülasyon testlerinden bir tanesidir. Pıhtılaşma zamanının ölçülmesiyle sonuç alınmaktadır.
APTT Normal Değerleri Kaç Olmalı?
APTT referans aralığı, testin yapıldığı laboratuvar ve değerlendirmelere göre değişiklik gösterebilmektedir. Ancak sağlıklı bir insanın 25 – 35 saniye arasında değerlere sahip olması gerekmektedir. APTT değerinin 100 saniyeyi geçmesi durumunda kişinin vücudunda kendiliğinden kanamalar gelişmektedir.
APTT Nasıl Ölçülür?
Koldan alınan kanda APTT değerlerinin değerlendirilmesiyle yapılmaktadır. APTT, PT testi ile birlikte yapılabilen bir kan testidir. Hematoloji laboratuvarlarında çalışılan bir testtir. Kullanılan bazı ilaçlar kanın pıhtılaşma süresini etkileyebilmektedir. Bu nedenle test öncesinde alerji ilaçları, bazın vitaminler ve aspirin kullanımlarına ara verilmesi gerekmektedir. Dirsek içi dezenfekte edildikten sonra basınç yapması ve venlerin şişmesi için kol etrafı bant ile sarılır. Şişen damardan mavi kapaklı tüplere kan alınır. Kanın pıhtılaşma süresi ölçülür.
Hamilelikte APTT Değerleri Nasıl Olmalı?
APTT değerlerinin normalden düşük olabileceği bazı durumlar bulunmaktadır. Hamilelik de bu durumlardan bir tanesidir. Hamilelik süresi boyunca ve doğumlarda APTT değerlerinin düşmesinin olağan bir durum olduğu bilinmektedir.
Bebeklikte APTT Değerleri Nasıl Olmalı?
Bebeklikte APTT değerleri zaman içinde değişiklik göstermektedir. 1 günlük bebeklerde 31,3 – 54,5 saniye, 5 günlük bebeklerde ise 25,4 – 59,8 saniyedir. 1 aylık bebeklerde 32 – 55,2 saniye, 3 aylık bebeklerde 29 – 50,1 saniye ve 6 aylık bebeklerde 28,1 – 42,9 saniye olarak belirlenmiştir. Bebeklerde APTT yüksekliği tanısı, test sonucunun bu referans aralıklarından yüksek çıkmasıyla konmaktadır.
APTT Düşüklüğü Nedenleri ve Hastalıklar Nelerdir?
APTT test sonucunda belirlenen referans aralığından daha düşük değerler elde edilmesine “APTT düşüklüğü” denmektedir. Yani pıhtılaşma süresinin 25 saniyeden daha düşük olması halinde APTT düşüklüğü olduğu anlaşılmaktadır. APTT düşüklüğünün pek çok nedeni bulunmaktadır. APTT düşüklüğüne neden olan durumlar ve hastalıklar aşağıdaki gibidir;
- Hamilelik ve doğum sırasında
- Fiziksel olarak zor geçen zamanlarda
- Vücuda darbe alınması ve hasar görmesi durumunda
- Kişide sepsis olması halinde
- Cerrahi müdahalelerden sonra
- Aniden ortaya çıkan kanamalar esnasında
- Yumurtalık kanseri, kolon kanseri ve pankreas kanseri gibi durumlarda
- Yaygın damar içi pıhtılaşması başlangıcında
APTT Düşüklüğü Tedavisi
APTT düşüklüğü kanın referans değerlerden daha hızlı pıhtılaştığı anlamına gelmektedir. Bu durumun görüldüğü hastalarda ilaç tedavisi kullanılmaktadır. Pıhtı önleyici ilaçlar ikiye ayrılmaktadır. Bunlar; trombositlere etki eden antiagregan ilaçlar ve pıhtılaşma faktörlerine etki eden antikoagülan ilaçlar olarak bilinmektedir.
APTT Yüksekliği Nedenleri ve Hastalıklar Nelerdir?
APTT testinin yapılırken pıhtılaşmanın referans değerlerden daha uzun sürelerde gerçekleşmesi durumuna “APTT yüksekliği” adı verilmektedir. APTT yüksekliğine neden olabilen pek çok durum ve hastalık bulunmaktadır. APTT yüksekliğinin nedenleri aşağıdaki gibidir;
- Hemofili Hastalığı: Kanama eğilimli olmaya ve geç pıhtılaşmaya neden olan hastalıktır.
- Siroz: Karaciğer yetmezliği nedeniyle karaciğer fonksiyonlarının kullanılamadığı hastalıktır. Birçok pıhtılaşma faktörü karaciğerde üretildiği için kanamaya yatkınlığa da neden olmaktadır.
- K Vitamini Eksikliği: Bazı faktörlerin üretiminde K vitamini de kullanılmaktadır. Eksikliği olması durumunda pıhtılaşmada bozulmalar meydana gelir.
- DİC - Dissemine İntravasküler Koagülasyon: Damar içi yaygın pıhtılaşmaya verilen isimdir. Pıhtılaşma faktörleri sadece kanın damar dışına çıkması durumunda aktif hale gelmektedir.
- Von Willebrand Hastalığı: Von Willebrand adı verilen faktörün kişide doğuştan var olmadığı hastalıktır. Pıhtılaşma süresinin uzamasına neden olmaktadır.
- Heparin ya da Coumarin Tedavisi: Kan sulandırıcı ya da inceltici ilaçlar kullanan kişilerde pıhtılaşma süreleri uzayabilmektedir.
- Lösemi
- Doğum sırasında aşırı kan kaybı
- Yetersiz beslenme
APTT Yüksekliği Belirtileri
Kişide APTT yüksekliği bulunması halinde görülen birtakım belirtiler bulunmaktadır. Bu belirtiler aşağıda sıralanmıştır;
- Burun kanamaları
- Diş eti kanamaları
- Cilt kanamaları
- Kas ve doku içi kanamalar meydana gelmesi
- Beyin kanaması riski
- Adet dönemlerinde şiddetli ve fazla kanama olması
- Her türlü kanamanın zor durdurulabilmesi
- Tekrar eden düşükler
APTT Yüksekliği Tedavi Edilmezse Ne Olur?
APTT yüksekliği bir çeşit koagülasyon hastalığının işareti olabilmektedir. Koagülasyon hastalıkları da yaşamı tehdit eden, ciddi ve mutlaka tedavi edilmesi gereken hastalıklardır. Tedavi edilmeyen hastalıklar ölümle sonuçlanabilmektedir. Bu nedenle tanı konduktan sonra mutlaka takip edilmesi, kontrol altında tutulması ve en uygun tedavi yöntemleri planlanarak hastalığın minimuma indirilmesi gerekmektedir.
APTT ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
APTT testi aç karnına mı yapılır?
APTT test sonucu üzerinde etkisi olan pek çok durum bulunmaktadır. Bu durumlar arasında en önemlilerinden biri de testin yapılacağı zamandır. Sabah saatlerinde, en az 10 – 12 saatlik açlıktan sonra alınan kan ile yapılan testlerden en doğru sonuç elde edilmektedir. Açlık sağlanması gereken 10 – 12 saat boyunca yemek yenmemesi, sigara ve çay – kahve içilmemesi gerekmektedir. Bu süreçte sadece su içilmesinde sakınca yoktur.
APTT neyi gösterir?
APTT testi ile kan pıhtılaşması hakkında bilgi sahibi olunmaktadır. Kan pıhtılaşma sorunları görülen hastalar için kullanılan bir tetkiktir. Aynı zamanda kan sulandırıcı ve inceltici özelliği olan ilaçları kullanan kişilerde de kullanılan bir testtir. Kanın referans değerlerden daha kısa sürede pıhtılaşması APTT düşüklüğü olduğu anlamına gelmektedir. Daha uzun sürelerde pıhtılaşması ise APTT yüksekliği olduğu anlamına gelmektedir.