Auralı Migren

Auralı Migren Nedir?

Migren ataklar halinde meydana gelen, ataklar arasında belirti vermeyen, tekrarlayıcı, orta veya şiddetli baş ağrısı durumudur. Migren baş ağrıları genellikle 4 ile 72 saat süren, başın tek tarafında zonklayıcı, günlük aktiviteyi azaltan, hareketle artan karakterdedir.

Çocukluk çağından itibaren başlayabilse de sıklıkla 18-44 yaş aralığında görülür. 50 yaş üzerinde nadirdir. Çocukluk döneminde cinsiyet farkı yoktur. Ancak ergenlikten sonra kadınlarda erkeklerden 3 kat fazla görülür, her 5 kadından birini etkilemektedir.

Atak sırasında veya atak öncesinde görsel, duyusal ya da motor bozuklukların olmasına göre auralı veya aurasız olarak ayrılır. En sık formu aurasız migrendir.

Auralı migren ise migren hastalığının yaklaşık dörtte birini oluşturur. Özellikle 50 yaş üzerindeki kişilerde baş ağrısı olmadan da ortaya çıktığı bildirilmiştir; baş ağrısının olmadığı fakat diğer migren semptomlarının olduğu bu türe sessiz migren denir.

Auralı migren de diğer tüm migren çeşitleri gibi kadınlarda erkeklerden daha yaygın görülmektedir.

Aura migren atağı sırasında veya ataktan yaklaşık bir saat önce başlar ve en fazla bir saat sürer. Auralar görsel ve duyusal olmakla beraber en yaygın türü görsel olanlarıdır.

Hastalarda sadece görsel veya duyusal aura olabileceği gibi bu iki tür birlikte de görülebilir. Daha nadir olarak konuşma ya da dil bozuklukları da aura olarak gelişebilmektedir.

Auralı migrenin bazı alt türleri mevcuttur:

• Beyin sapı auralı migreni/baziler tip migren: Aura beyinden değil beyin sapından  kaynaklandığı için bu isim verilmiştir. Vertigo (baş dönmesi), çift görme (diplopi), kulakta çınlama ve konuşma bozukluğu görülebilir.
• Hemiplejik migren: Tek taraflı kas güçsüzlüğü, uyuşma ve karıncalanmaların hissedildiği migren tipidir.
• Vestibüler migren: Ani baş dönmesi, denge bozukluğu mevcuttur.
• Retinal migren: Bir gözde görme kaybının olduğu auralı migren türüdür. Genellikle 40 yaş altı kişilerde görülür.

Auralı Migren Belirtileri Nelerdir?

Auralı ve aurasız migrende ortak belirtiler tek taraflı;

• Şiddetli baş ağrısı
• Mide bulantısı
• Kusma
• Aşırı duyarlılık, aşırı tepki verme
• İştahta değişiklik,
• Kelime bulmada güçlük,
• Koku, ışık ve sese karşı aşırı hassasiyettir.

Bunun yanında auralı migrende ek belirtiler mevcuttur:

• Görsel aurada; sırasında ışık çakması, renkli lekeler, parlak noktalar, kör noktalar (skotom), tünel görüşü, geometrik şekiller görülmesi veya kısmi görme kaybı durumları oluşabilmektedir.
• Duyusal aurada; asıl belirti uyuşukluk ve karıncalanma duygusudur. Genellikle tek kolda başlayıp yukarı doğru çene, dil ve dudaklara doğru yayılır.

Daha az yaygın olmakla birlikte konuşma bozukluğu, mırıldanma, kelime bulmada ya da kelimede harflerin sıralamasında zorluk gibi belirtiler de gelişebilir.

Auralı Migren Nedenleri Nelerdir?

Migrenin beyindeki damarlarda genişleme sonucu geliştiği düşünülmektedir.

Henüz auranın asıl sebebi belirlenmiş değildir. Beyindeki bir elektriksel aktiviteden kaynaklandığı düşünülür. Riski arttıran belirgin bir faktör olmasa da ailede migren öyküsü olan kişiler risk altındadır.

Auralı ve aurasız migreni tetikleyen nedenlere bakıldığında bu nedenler benzerdir:

Duygusal Tetikleyiciler

• Stres
• Endişe hali
• Gerginlik
• Şok
• Heyecan
• Depresyon ve diğer duygu durum bozuklukları

Fiziksel Tetikleyiciler

• Yorgunluk
• Uykusuzluk veya aşırı uyuma
• Vardiyalı çalışma
• Jet- lag
• Yoğun egzersiz

Diyetsel Tetikleyiciler

• Düzensiz beslenme
• Alkol/ kafein tüketimi
• Çikolata, gıda katkı maddeleri
• Kurutulmuş etler

Çevresel Tetikleyiciler

• Fazla ışık
• Yüksek ses
• Televizyon veya Bilgisayar ekranı
• Sigara dumanı
• Parfüm, duman, benzin gibi keskin kokular
• Hava değişikliği

Diğer

• Hipoglisemi
• Kadınlarda adet dönemi, doğum kontrol hapı kullanımı, hamilelik
• Yüksek tansiyon
• Bazı ilaçlar

Auralı Migren Teşhisi

Migren tanısı öyküyle konur. Fizik muayene ve laboratuvar bulguları normal olan bu hastalıkta muayene ya da ileri tetkikler gerektiğinde başka hastalıkları dışlamak için kullanılabilir.

Öyküde ağrının başladığı zaman, ağrının süresi, ağrıyı iyileştiren ya da şiddetlendiren durumların varlığı, varsa kullanılan ilaçlar gibi sorular sorulur. Öykü, auralı migreni benzer diğer hastalıklardan ayırmada çok önemlidir. Örneğin aura baş ağrısını takip etmiyorsa, görme problemi sadece bir gözde mevcutsa bu durum retina yırtığı ya da geçici iskemik atağa daha fazla yönlendirir.

Her hastaya mutlaka göz muayenesi yapılır, auraya neden olabilecek göz hastalıklarını tarama yönünden gereklidir.

Migren ayırıcı tanısına giren diğer hastalıklar açısından (beyin kanaması, beyin kanlanmasında bozukluk, inme vb.) beyin tomografisi ya da MR görüntüleme kullanılabilir.

Auralı Migren Tedavisi

Auranın başladığını hissetmeniz halinde ilk yapmanız gereken sessiz ve karanlık bir ortam edinmenizdir. Alın ve enseye soğuk uygulama migren ağrısını hafifletebilir. Tedavi, hastaya ve semptomların şiddetine göre değişiklik gösterebilmektedir.

Atak sırasında kullanılan ilaçlar belirtilerin hafiflemesi için özellikle aura başlar başlamaz alınır:

• Asetaminofen ya da ibuprofen gibi ağrı kesiciler
• Sumatriptan gibi triptan grubu ilaçlar
• Dihiroergotamin adı verilen ergot türevi ilaçlar
• Bulantıyı önlemek için antiemetik denilen ilaçlar

Atakların gelişmesini önlemek için ise:

• Antidepresan (amitriptilin) ilaçlar
• Beta bloker, kalsiyum kanal blokörü ilaçlar
• Antiepileptik ilaçlar (topiramat) kullanılabilir.

Bu ilaçlar hakkında ayrıntılı bilgi auralı migren ilaçları bölümünde verilecektir.

Transkraniyal Manyetik Stimülasyon (TMS)

TMS ciltte manyetik darbeler oluşturan küçük elektrikli bir cihazın başa yerleştirmesidir. Migren tedavisinde nasıl çalıştığı henüz tam anlaşılamamıştır. Fakat yapılan çalışmalarda migren başlangıcında kullanımı ile migrenin şiddet ve sıklığında azalma gösterilmiştir.

Migren tedavisinde kullanılan ilaçlarla beraber ya da tek başına kullanımı mevcuttur. Etkinliği tam kanıtlanmadığı için sadece auralı migrende ve sınırlı durumlarda kullanılmaktadır. Uzun vadede baş dönmesi, yorgunluk, halsizlik, uyuşukluk hissi, kaslarda titreme, sinirlilik hali gibi yan etkileri vardır.

Akupunktur

İlaç kullanamayan ya da ilaçların etki etmediği hastalarda denenen bir yöntemdir.

Sinir uçlarına, özel iğneler ile uyarı yapılır.

Akupunktur sayesinde beyinden ağrı kesici özelliği olan endorfin, endişeyi azaltan ve sakinleştirici özelliği bulunan seratonin maddeleri salgılanır.

Auralı Migren Tedavi Edilmezse

Migren hastalığı iskemik inme riskinde az da olsa bir artışa ve zihinsel sağlık problemlerine neden olabilmektedir.

İskemik inme beyne kan akışındaki azalma veya kan akımının engellenmesi sonucu gelişir. Özellikle auralı migreni olan hastaların migreni olmayanlara göre iskemik inme riski 2 kat artmıştır.

Migrenin çok düşük de olsa depresyon, bipolar bozukluk, anksiyete, panik atak gibi bir çok zihinsel sağlık problemi ile ilişkilidir.

Auralı Migrene Ne İyi Gelir?

• Migren atağını tetikleyecek faktörlerden uzak durmak birincil hedef olmalıdır. Düzenli egzersiz, uyku ve beslenme düzeninin sağlanması, su tüketiminin arttırılması, kafein, alkol ve sigara alımının sınırlandırılması mümkünse kullanılmaması atakların azalmasında ve ataklarda şiddetin azalmasında yardımcıdır.
• Atak sırasında ise sessiz ve karanlık odada uyumak faydalıdır.

Auralı Migrene Ne İyi Gelmez?

• Sigara, tütün, kafein ve aşırı alkol kullanımı atağın tetikleyicilerindendir.
• Uykusuzluk, dengesiz beslenme, yoğun egzersiz, stres, yoğun duygu durumlarından kaçınılmalıdır.
• Yüksek ses, parlak ışıklardan özellikle atak sırasında kaçınmak gerekir. Çünkü bu durumlar atağı oldukça şiddetlendirmektedir.

Auralı Migren İlaçları

Hiçbir ilaç gibi bu hastalıkta kullanılan ilaçlar da reçetesiz, doktor kontrolünde olmadan kullanılmamalıdır.

Her ilaç hastaya özgüdür. Kişinin yaşına, bulunan ek hastalıklarına göre kullanılan ilaçlar değişiklik gösterebilmektedir.

İstenmeyen sonuçların doğmaması için doktorunuza danışmadan ilaç almanız önerilmez.

Auarlı migrende ağrıyı hafifletmeye yönelik kullanılan ilaçlar:

• Steroid olmayan yangı giderici ilaçlar (NSAİ - Asetaminofen, ibuprofen vb): Migren ağrısını hafifletmek için kullanılan bu ilaçların uzun süreli ve aşırı miktarda kullanımında şiddetli baş ağrıları gelişebilir. Buna ilaca bağlı baş ağrısı denir. Yine aşırı ve uzun süreli kullanımda mide yanması, mide ülseri, mide kanaması gibi yan etkiler gelişebilir.
• Triptanlar (Sumatriptan, rizatriptan): Reçetesiz kullanımı olmayan bu ilaçlar beyindeki ağrı yollarını bloke eder. Migren baş ağrısı için spesifik ağrı kesicilerdir. Beyin çevresindeki kan damarlarının kasılmasını sağlayarak etki gösterirler. Tablet, burun spreyi ya da enjeksiyon şeklinde kullanılır.  Sıcaklık hissi, karıncalanma, göğüs ağrısı gibi yan etkiler gelişebilir. İnme ya da kalp krizi açısından riskli gruplarda kullanımı önerilmez.
• Dihidroergotamin: Burun spreyi ya da kasa enjeksiyon yoluyla kullanılır. Özellikle uzun süren migreni olan hastalarda tercih edilir. Kalp damar hastalığı, yüksek tansiyonu, böbrek ya da karaciğer hastalığı olan kişilerde kullanımı önerilmez.
• Opioid türevi ilaçlar (morfin vb.): Bağımlılık yapma riski yüksek olduğundan diğer tedavilerde sonuç alınamadığı takdirde kullanılmalıdır.

Atak sırasında gelişen bulantıyı ve kusmayı önlemek için klorpromazin, metoklopramid veya proklorperazin denilen antiemetik ilaçlar kullanılabilir. Genellikle ağrı kesicilerle birlikte kullanılır.

Atakları önlemeye yönelik ilaçlar:

• Beta blokerler (propranolol, metoprolol tartarat, timolol vb.): Tansiyon düşürmeye yönelik kullanılan bu ilaçlar auralı ve aurasız migren ataklarının önlenmesinde kullanılır. Astım ve KOAH’ı bulunan hastalarda dikkatli kullanılmalıdır.
• Kalsiyum kanal blokerleri (örn: verapamil): Beta bloker kullanılamayan veya  kullanılması halinde yanıt alınamayan  hastalarda kullanılabilir.
• Antidepresanlar: Depresyon ve diğer duygu durum bozukluğu tedavisinde kullanılan antidepresanlar içerisinden Amitriptilin migreni önlemeye yönelik olarak kullanılabilir. Kilo artışı ve uyku hali gibi yan etkileri mevcuttur.
• Antiepileptik- nöbet önleyici ilaçlar: Valproat  ve topiramat migren atak sıklığını azaltmaya yönelik kullanılabilir. Baş dönmesi, kilo değişiklikleri, bulantı gibi yan etkilere neden olabilir. Böbrek ve karaciğer hastalığı olanlarda dikkatli kullanılmalıdır.
• Botox enjeksiyonları: Yaklaşık 12 haftada bir onabotulinumtoxinA (Botox) enjeksiyonları, bazı yetişkinlerde migrenlerin önlenmesine yardımcı olur.
• Kalsitonin geni ile ilişkili peptid (CGRP)) monoklonal antikorlar: Erenumab, fremane zumab ve galcane zumab migren tedavisinde onay almış yeni kullanılan ilaçlardır. CGRP migrene neden olan beyin damarlarında genişleme mekanizmasının sorumlusu kabul edilmektedir. Bu maddeye yönelik ilaçlarla bu genişleme engellenmekte ve hastalığın şiddet, azalmaktadır. Aylık enjeksiyon şeklinde uygulanır. En yaygın yan etki, enjeksiyon bölgesinde şişlik, kızarıklıktır.

Hamilelikte Auralı Migren

Hamilelerde en sık görülen nörolojik problem baş ağrısıdır ve bu ağrının altından en çok çıkan durum migren hastalığıdır.

Hamilelikte migrene bağlı baş ağrılarında gerileme ve belirtilerinde azalma gözlendiği bilinmektedir. Fakat bu daha çok aurasız migren için geçerlidir. Aurasız migren ataklarının sıklık ve şiddetinde azalma gözlenirken, auralı migren atakları gebeliğin herhangi bir döneminde oluşabilir.

Gebelikte yeni başlangıçlı migren hastalığının genellikle auralı migren olduğu belirtilmektedir. Çalışmalarda gebelerde, diğer hastalardan farklı olarak duyusal auranın daha fazla geliştiği saptanmıştır.

Migren tedavisinde kullanılan her ilaç hamilelerde kullanılmaz. Hamilelerde bulantı kusmaya yönelik antiemetiklerden prometazin, ağrı kesicilerden parasetamol, ibuprofen ve şiddetli durumlarda meperidin kullanımı güvenlidir.

Sumatriptan gibi triptanların gebelikte kullanımı ile ilişkili olumsuz etki gösterilmemiştir. Triptan ve ergot türevi ilaçlar hamilelerde kesinlikle kullanılmamalıdır; ancak sumatriptanın hamilelikte kullanımı ile ilişkili olumsuz etki gösterilememiştir.

Emzirme döneminde kullanılabilir fakat emzirmeye 24 saat ara verilmesi gerekmektedir.

Çocuklarda Auralı Migren

Migren gençlerin yaklaşık %10’unda görülür. 11-12 yaşa kadar cinsiyet ayrımı yoktur. Fakat 12 yaş ve üzerinde kızlarda erkeklerden daha fazla görülmektedir.

Çocuklarda baş ağrısı genellikle başka sebeplere bağlanır ve tanı az konulur.

Çocuklarda erişkinlerdeki gibi tek taraflı zonklayıcı ağrı olabileceği gibi erişkinlerden farklı olarak bağı çepeçevre saran ağrılar da görülebilir. Gözlerde kızarıklık, yaşarma ve şişkinlik oluşabilir.

Atakların süresi erişkinlerden daha kısadır, genellikle 2-4 saat içinde düzelme görülür. Yine çocuklarda berberinde mide ağrısı da görülebildiği için migren tanısı yerine mide bağırsak hastalıklarına yönelik tanı konulması sıktır.

Tedavi kısmında da erişkinlerden ayrılır. Erişkinlerde genellikle ilk tedavi basamağını ilaç kullanımı oluştururken çocuklarda beslenme ve uyku düzeni gibi yaşam tarı değişikliklerine iyi yanıt alınır.

İlaç kullanımı durumunda ise tercih edilen ilaçlar aspirin, ibuprofen, naproksen gibi ağrı kesiciler, bulantı için proklorperazin, kalsiyum kanal blokerleri, beta blokerler, daha çok nöbet tedavisinde kullanılan valproat, topiramat, gabapentin gibi antikonvülzan ilaçlar kullanılır.

Triptan grubu ilaçlardan sadece almotriptan ergenlik döneminde kullanım için onaylıdır.

Erişkinlerde kullanılan diğer ilaçlar uygun değildir.

Auralı Migren için Hangi Doktora Gidilir?

Konuyla ilgilenen esas bölüm Nöroloji bölümüdür.

Aşağıda yer alan belirtilerden birkaçı kişide görülüyor ise doktora başvurması gerekmektedir.

• Ani başlayan ve bir saatten fazla süren belirtiler
• Vücudunuzda aniden gelişen uyuşma, karıncalanma veya konuşma bozukluğu
• Geçici görme kaybı, şekiller ya da zikzak çizgilenmeler görme
• Bilinç kaybı, zihin bulanıklığı
• Normal yaşantınıza engel olacak boyutta belirti varlığı