Çift Görme

Çift Görme Nedir?

Çift görme yani diğer adıyla diplopi, bakılan bir cismin çift olarak görülmesidir. Normalde bir tane olarak gördüğümüz görüntüyü çift gören insanlar yan yana veya üst üste iki taneymiş gibi görürler.

Kişinin görüntüyü tek olarak algılayabilmesi için göz kaslarını, bu kasları uyaran sinirleri ve beyinde bulunan bazı merkezleri kullanmaktadır. Bu sistemlerin sadece birinin bile bozuk olması görüntünün tek ve net olmasını bozmaya yetmektedir.

Çift görmeye tek göz ve siniri sebep olabileceği gibi iki göz ve iki sinirinde hasarlı olması sebep olabilmektedir.

Gözlerin her biri ayrı ayrı görüntüyü oluşturur ve beynin arka kısmına gönderir burada da bu görüntüler birbirleriyle örtüşerek tam net bir görüntü oluşturur.

Eğer kişinin göz kasları sağlam değilse, sinirleri kasları uyaramıyorsa veya kas-sinir sağlam fakat görüntünün beyine iletildiği yolda hasar varsa oluşan görüntüler beyinin arkasında örtüşemez ve böylelikle tek görüntü oluşamaz.

Çift görmeyi üç kısımda inceleyecek olursak;

• Hastanın her iki gözünden birini kapattığımızda çift görme düzeliyor ama her iki göz açıkken birden fazla görüntü algılıyorsa buna iki çift gözde çift görme yani binoküler çift görme denilmektedir. Burada temel hastalık gözün kedisi kaynaklı değildir. Kişinin kas hastalığı, şeker hastalığı veya beyin tümörü olabilir bunlara bağlı nedenlerle çift görme oluşmuştur. Bu hastalıklar gözün sinirlerini etkileyerek kas uyarımını engelleyip görüntüye odaklanmayı engelliyor olabilmektedir. Bazı durumlarda da sinirleri etkilemeden kasların yapısını bozarak çift görme oluşturabilmektedir. Kişinin bu tarz bir çift görmesi varsa göz hastalıklarından ziyade nörolojik bir problem kaynaklı olma olasılığı çok yüksektir.
• Eğer hastanın tek gözü kapatıldığı halde diğer gözüyle hala çift görüyorsa buna tek gözde çift görme yani monoküler diplopi denilmektedir. Açık bırakılan gözle bakıldığında çift görmenin hala devam etmesi demek o gözde bir hastalık olduğunu göstermektedir. Bu hastalar uzağı çift görme sorunu yaşadığı gibi yakınına bakarken de aynı sıkıntıyı yaşarlar.
• Bazen sürekli değil de ara sıra çift görme sıkıntısı yaşatan hastalıklar olabilmektedir. Eğer sürekli değilse bu durum buna da geçici çift görme denilmektedir.

Çift Görme Belirtileri Nelerdir?

Fizyolojik olarak (normal) görme aksı paralel olmaktadır ve bu paralelliğin bozulması kişide çift görme oluşturmaktadır. Bu paralel aksın bozulmasına neden olan birçok sebep olduğu gibi bu sebepler de birçok şikayet oluşturabilmektedir.

• Hastanın bir görüntüye bakarken görüntünün tek olduğu halde onu çift olarak görmesi
• Hastanın tek gözünü kapatmasına rağmen hala karşısındaki tek görüntüyü tek olarak algılaması
• Hasta iki gözü açıkken çift görmesine rağmen tek gözünü kapattığında çift görüntü tek olarak görmesi
• Bir nesneye bakacağı zaman ileriye doğru değil de yandan bakması
• Görebilmek için hastanın gözlerini kısması
• Myastenia, gravis hastalığına bağlı olarak günün sonlarına doğru özellikle yorgunlukla göz kapaklarında düşme
• Göz kuruluğu çift görmeye neden olabildiği için gözde yanma ve batma hissi
• Astigmatizma ve katarakta bağlı diplopilerde çift görmeye ek olarak karşıdaki görüntünün netliğinde kaybolması

Çift Görme Nedenleri Nelerdir?

Çift görme birçok hastalığın beraberinde getirdiği kişinin konforunu bozan bir durumdur.

Sebepsiz çift görme oluşabileceği gibi bu durumun oluşmasında birçok sebep de bulunmaktadır.

Bu nedenler incelenecek olursa;

• Şaşılık: Uzakta bulunan bir cisme bakıldığında görme ekseninin normal olması gereken paralelliğinin bozulmasıyla görüntünün tek görülmemesidir. Sinir hasarına bağlı şaşılık olabildiği gibi kaslardaki hareket bozukluğuna bağlı da oluşabilmektedir. Hastanın gözlerine bakıldığında bir göz veya iki gözü normal olması gereken eksende sabit durmamakta aşağı, yukarı, iç, dış veya bu yönlerin ara kısmına kaymış olarak görülmektedir.
  
• Tiroit Fonksiyon Bozukluğu: Hastanın göz kaslarını etkileyerek çift görme oluşturabilmektedir. Özellikle graves isimli tiroid hastalığında göz tutulumu sık oluşmaktadır. Tiroid yüksekliği göz tutulumu yapabildiği gibi düşüklüğü de neden olabilmektedir. Tiroid bezi boyunda bulunan iki parçalı hormon üreten bir organdır. Bu hormon üretimi normal sınırlarda olmaması göz kaslarını etkiler ve kişide çift görme hastalığı oluşturabilmektedir.
  
• İnme veya Geçici Olarak Kanlanmanın Azalması: Bazı nedenlerden dolayı kişinin damarlarındaki kan engelle karşılaşır ve bu yüzden beynin kanlanması azalır. Sinirlerde damarlar tarafından beslendiği için kanlanmanın azalmasına bağlı olarak sinirler çalışamaz duruma gelir ve çift görme oluşur.
  
• Diabetes Mellitus (Şeker Hastalığı): Gözün arkasında görüntüyü beyine iletmeyi sağlayan yolaktaki yapıları besleyen kan damarlarının zarar görmesine yol açar. Ayrıca göz kasının hareketini sağlayan sinirlere de zarar verebileceği için kişide çift görme oluşturabilir.
  
• Multipl Skleroz: Vücutta bulunan sinirlerin etrafını saran kılıfın (miyelin) zarar görmesiyle oluşan bir hastalıktır. Çift görme bu hastalıkta sıklıkla görülen bir durum olmaktadır. Gözün hareketini sağlayan kaslardaki bütünlüğü bozarak ve bu kasların hareketini sağlayan sinirleri etkileyerek çift görmeye neden olabilmektedir.
  
• Anevrizma: Zayıflayan kan damarlarının duvarında baloncuk şeklinde oluşan genişlemelere denilmektedir. Eğer bu genişleme göz kaslarının çalışmasını sağlayan sinirlerin çevresindeyse buraya bası yapar ve kişi de çift görme oluşturabilir.
  
• Astigmatizma: Korneanın aşırı kavisli olmasına bağlı ortaya çıkan bir hastalıktır. Kornanın aşırı kavisli olması gözde çift görme oluşturabilen sık rastlanan durumlardan biridir.
  
• Beyin Tümörleri ve Kanserler: Gözün arkasında oluşan bir tümör hem kanlanmayı bozabilir hem de göz kaslarının hareketini sağlayan sinirlere zarar verebilmektedir. Çift görme beyin tümörü ile de kendini gösterebilmektedir. Kişide çift görme ve baş ağrısı hastanın şikayetlerinden olabilmektedir.
  
• Myastenia Gravis: Kas ve sinir birleşim yerinde bulunan asetilkolin isimli uyarıları alabilen özelleşmiş hücre grubuna karşı oluşan immün cevaba bağlı bir hastalıktır. Hastalar kaslarında ağrısız güçsüzlükten yakınırlar. Göz kapağı düşüklüğü ve çift görme oluşumuna neden olmaktadır.
• Kafa travması: Göz küresine verilen fiziksel bir hasar veya beyinde, sinirlerde, kaslarda oluşabilecek bir hasar gözde çift görme oluşturabilmektedir.
  
• Kuru Göz: Gözün yeteri kadar yaşaramamasına bağlı olarak çift görmenin yaşanmasıdır.
  
• Keratokonus: Korneanın ince ve koni şeklinde olmasından dolayı çift görmenin yaşanmasıdır.
• Katarakt: Yaş ilerlemesi gibi bazı nedenlerle gözün mercek kısmının saydamlığını kaybetmesi sonucu görmenin azaldığı bir hastalıktır. Bazen çift görme de oluşturabilmektedir.
• Geçici olarak çift görme; alkol zehirlenmesi, bendoazepinler, opioidler ve bazı epilepsi ilaçlarının kullanımına bağlı olarak oluşabilmektedir. Genellikle ilaç bırakıldığında kişinin şikayeti de yok olmaktadır. Bazen yorgunluğa bağlı da çift görme yaşayabilmektedir ve bu geçici bir durumdur.

Çift Görme Teşhisi

Çift görme hastalığı sıklıkla göz kaynaklı olduğu için öncelikli olarak göz doktoruna görünmek gerekmektedir. Eğer göz ile ilgili bir sıkıntı yoksa hastanın çift görmenin beraberinde bulunan şikayetleri önemlidir.

Bu şikayetlerini de dikkate alarak gerekiyorsa nöroloji, beyin cerrahi veya endokrinoloji bölümüne giderek hastalığın nedeni anlaşılmaya çalışılır.

Öncelikli olarak gelen hastanın özgeçmişini ve soy geçmişini sorgulamak gerekmektedir. Yani kişinin başka hastalıkları var mı, daha önce ameliyat oldu mu, birinci derece akrabalarında hangi hastalıklar mevcut bu tarz sorular teşhisi kolaylaştıracak sorulardır.

Öncelikli olarak gidilen göz hastalıkları bölümünde çeşitli çift görme testleri yapılır. Eşel denilen tablo üzerindeki E harflerinin yönü uzaktan hastaya sorulur ve görme kaybı olup olmadığına bakılır.

Monoküler diplopilerde görme kaybı az da olsa bulunmaktadır. Bu durumun sebebi ise genellikle bir gözde oluşan şaşılığa bağlı o gözün kullanımı azalır ve bu durum kişide göz tembelliği oluşturur ve sonrasında çift görme başlar.

Çift görmeye kaslarda oluşan problemlerde neden olduğu için doktor bu durumu anlamak için bazı testler uygular. Doktor eline bir kalem veya herhangi bir cisim alır.

Hastanın başını hareket ettirmesi rica edilir ve ardından doktor elindeki kalemi sağa, sola, yukarı, aşağı ve ara yönlere doğru getirir. Bu hareketler yapılırken hastaya kalemi gözleriyle takip etmesi söylenir ve doktor bakış pozisyonlarını inceler.

Eğer herhangi bir yöne bakarken problem yaşanıyorsa kasla ilgili bir bozukluktan dolayı hasta çift görüyordur denilir.

Beyin MR görüntülemesi çift görmesi olan her hastada yapılması gereken bir incelemelerden biridir. Kafa içerisinde veya göz etrafında oluşan tümörler görüntülenerek çift görme sebebi anlaşılabilmektedir. Ayrıca multiple skleroz hastalığı da MR ile teşhis edilmektedir.

Tiroid hormon bozukluğuna bağlı çift görme yaşanabileceği için endokrinoloji bölümünde öncelikle kan alınarak tiroid hormonlarının seviyesine bakılır.

Normal aralıklarda değilse tiroid oftalmopatisi denilen diplopi yapan durum oluşmuş olabilmektedir. Bu durum sadece çift görme yapmaz beraberinde göz kapağında çekilme, göz küresinin ileri doğru itilmesi gibi şikayetlerde oluşturacağı için tiroid hormonu düzensizliğini düşündürecektir.

Özellikle Graves isimli tiroid hastalığı bu duruma fazlasıyla sebep olmaktadır.

Myastenia gravis hastalığında kas ve sinir arasındaki bağın zayıflaması sonucu kaslar güçsüzleşmeye başlar. Üst göz kapağının düşmesine bağlı olarak hasta çift görmeye başlar.

Eğer kişinin myastenia gravis tanısı varsa ve dinlenmeyle kısmen düzelen bir çift görmesi varsa bu durum myastenia gravis hastalığına bağlıdır. Tanı almayan hastalarda ise EMG ismi verilen elektriksel dürtülerin uyardığı kas potansiyeli ölçülür.

Myastenia gravis hastalığı için tanımlayıcı önemli tetkiklerden biridir.

Çift Görme Tedavisi

Çift görmenin tedavisi altta yatan nedene göre çeşitlilik göstermektedir ve tedavide amaç neden olan hastalığı düzeltmektir. Genel olarak etken ortadan kaldırılınca çift görme de düzelmektedir. Düzelmemesi durumunda alternatif birçok tedavi uygulanmaktadır.

• Şeker hastalığı yani Diabetes Mellitus göz kaslarını hareket ettiren sinirleri etkileyerek gözde kaymaya ve ardından çift görmeye neden olur. Diabetes mellitus özellikle retinopati isimli küçük göz damarlarını etkileyen görme sıkıntıları oluşturabilmektedir. Eğer şeker kontrol altına alınabilir ise birkaç ay içerisinde göz kayması ve çift görme kendiliğinden düzelebilir.
• Eğer hastanın göz kaslarının hareketini sağlayan sinirin çalışmamasına bağlı çift görmesi var ise; çalışmayan sinirin uyardığı kısmın zıt tarafına uygulanan madde ile büyük oranda düzeltilebilmektedir. Yalnız belirli periyotlarla bu maddeyi tekrar enjekte etmek gerekmektedir.
• Özellikle çocuklarda çift görme hastalığı olanlarda çift görmeyi düzeltebilmek için prizmatik gözlükler kullanılmaktadır. Bu gözlüklerin ön kısmına yapıştırıcı yapıştırılmıştır ve bunun sayesinde çift görüntü bulanıklaştırılarak görüntü düzgün bir şekilde görülmüş olur.
• Kapama yani oklüzyon tedavisi şaşılık ve ani sinir hasarına bağlı çift görmelerde kullanılmaktadır. Kolay bir tedavi seçeneğidir. Hastanın kayan gözü kapatıldığında hasta rahatlama hissettiği görülmüştür. Bu sebeple buzlu camla kapatılmış gözlükler kullanılarak kapama tedavisi uygulanabilmektedir.
• Tiroid hormon bozukluğuna bağlı göz hastalıklarının oluşumu genellikle hafiftir ve ilerleyici tarzda değildir. Bunlar sıklıkla kendiliğinden iyileşirler. Tiroid hastalığına bağlı kullanılan ilaçlara ek olarak göz için bir ilaç kullanmaya gerek yoktur. Fakat şiddetli olgularda ilaç tedavisi ve cerrahi gerekebilmektedir. İlaç tedavisini kullanırken de dikkat edilmesi gereken bir durum hastalık aktif iken uygulanmalıdır. Aktif olmadığı dönemde uygulanırsa bir faydası olmamaktadır. Eğer ilaçla dahi kontrol altına alınamıyorsa cerrahi gerekebilmektedir.
• Astigmatizma hastalığında korneanın kavisli olması çift görmeye neden olduğu için bu hastalar düzeltici gözlük veya kontakt lens kullanılabilir. Böylelikle koranın kavisinin sebep olduğu görüntü bozukluğu giderilir ve çift görme sıklıkla tedavi edilmiş olunur. Bazı durumlarda eğer gözlük ve lens yetersiz kalıyorsa veya hastanın isteğiyle eğer uygunsa lazer tedavisi uygulanabilmektedir.

Çift Görme Tedavi Edilmezse

Çift görmeye neden olan hastalıklardan biri olan şaşılık kısa bir zaman içerisinde tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır. Şaşılıkta kayan gözdeki görüntüyü beyine iletmez ve çift görme oluşur.

Hasta kayan gözü beyne ileti yapmayacağı için kaymayan gözünü devamlı kullanır. Normal bir bireyin görüntüyü derinlikli yani üç boyutlu görebilmesi için iki gözün aynı noktadan gelip görüntünün beyinde birleşmesi gerekmektedir.

Özellikle çocuklarda olmak üzere şaşılık tedavi edilmezse kişi derinlikli görme yetisini kaybedebilir ve tek gözünü sadece kullandığı için diğer gözde göz tembelliği oluşabilmektedir.

Çift görme kafa içinde oluşmuş kitle kaynaklı da oluşabilmektedir. Eğer tedavi edilmezse bu kitle daha da büyüyüp hem sinire bası yapabilir hem de görüntüyü oluşturacak yolağı etkileyerek körlüğe kadar giden ciddi sıkıntılar oluşturabilmektedir.

Eğer şeker hastalığına bağlı kişide çift görme oluştuysa göz damarları etkilenmiş demektir. Şekerin hemen kontrol altına alınması gerekmektedir yoksa ani görme kayıpları oluşabilmektedir.

Çift Görmeye Ne İyi Gelir?

Çift görme göz kaslarında ki hastalıklardan dolayı bazı durumlarda oluşabilmektedir. Göz egzersizleri kasları çalıştırarak güçlendirir ve çift görmeyi azaltmaya yardımcı olabilmektedir.

Ayrıca göz egzersizlerinin beyindeki görme merkezini de uyardığı düşünülmektedir. Fakat çift görme egzersizlerinin görme netliğini artırdığına dair bilimsel bir çalışma bulunmamaktadır.

Ayrıca her çift görme nedenine fayda sağlayacağı kesin ve net değildir. Bu yüzden başlamadan önce bu egzersizlere hekiminizle istişare etmeniz sizin ve sağlığınız için son derece önemlidir.

Myastenia gravis hastalığına bağlı çift görme yaşıyorsanız beslenme çok önemlidir. Çünkü myastenia gravis bir kas hastalığıdır ve zamanla kaslarda güçsüzlüklere yol açar.

Bu güçsüzlüklerin oluşmasını azaltmak için az ve sık sık beslenmek yararlıdır. Özellikle hastaların besin değeri yüksek gıdaları tüketmeleri az ve sık beslenecekleri için faydalı olacaktır.

Çift Görmeye Ne İyi Gelmez?

• Sigaranın tiroit hormonun neden olduğu tiroid oftalmopatisi yani tiroit hormonuna bağlı göz hastalıklarını şiddetlendirdiği düşünülmektedir. Ayrıca tiroit için verilen tedaviye cevabı da azalttığı için kullanılması tavsiye edilmemektedir.
• Antihistaminikler, fenotiazinler, anksiyolitikler benzer mekanizmalarla gözyaşı sekresyonunu azaltabilmektedirler ve buna bağlı olarak çift görme oluşturabilmektedirler. O yüzden bu ilaçları bilinçsizce kullanmak çift görmeye iyi gelmemektedir.

Çift Görme İlaçları

Gözde çift görme tedavisi için çeşitli ilaçlar kullanılmaktadır. Genellikle bu ilaçlar sebep olan hastalığa yönelik olmaktadır.

Sebep olan hastalığı kontrol altına alarak çift görme büyük oranda tedavi edilebilmektedir.

• Botulinum toksini; ilk bir yıllık dönemde hasarlı sinirin uyardığı kasın zıt tarafına bu toksin uygulanır. Kişinin böylece çift görmesi engellenmiş olur. Fakat bu tedaviyi 3 ayda bir tekrarlamak gerekmektedir. Çünkü bu toksin vücutta yıkıma uğradığı için belirli dönemlerde tekrar uygulatmak gerekmektedir.
• Pridostigmin, prednizolon; göz semptomları olan myastenia gravis hastalarında kullanılan ilaçlardır. Önce pridostigmin kullanılır yanıt yoksa prednisolon kullanılır. Hala yanıt yok ise prednizolon dozu artırılır. Yanıtsızlık devam ediyorsa tedaviye ek olarak immunsupresifler eklenebilmektedir.
• Steroid, Siklosporin A, anti- sitokin ajanlar, orbital radyoterapi; tiroit hormon bozukluğuna bağlı göz hastalıklarında kullanılan ilaçlardır.
• Metformin, miglitol, pioglitazon; gibi ilaçlarla şekerin kontrol altına alınmasıyla belirli bir süre sonrasında çift görme de engellenebilmektedir.

Çift Görme Ameliyatı

Ekstraoküler (göz dışı) kas cerrahisi, tiroit fonksiyonu bozukluğuna bağlı çift görmesi olan hastalarda yapılmaktadır. Bu ameliyat için hastalığın 6 ay boyunca aktif olmaması gerekmektedir.

En sık düzeltme gereği oluşan kas gözün altında bulunan (inferior rektus) kastır. Bu cerrahi şiddetli tutulumlu ise hastaların çoğunda uygulanmaktadır.

Astigmatizmaya bağlı çift görme yaşayan hastalıklarda gözlük ve lens tedavi seçenekleri olduğu gibi eğer göz yapısı uygun ise lazer ameliyatı uygulanabilmektedir. Lazer ameliyatı için farklı cerrahi yöntemler kullanılabilmektedir. Bunlardan biri lasik denilen yöntemdir.

Bu yöntemle gözde bir kapak açılır ve işlem öyle gerçekleştirilir. Ameliyat sonrası kişide yanma, batma ve ağrı gibi şikayetler genellikle olmamaktadır. Başka bir yöntemde ise kornea da kesi oluşturmadan bu ameliyat tamamlanmaktır.

Korneanın üzerinde bulunan kavis sıyırılarak tedavi edilir. Ardından hasta birkaç gün kontakt lens kullanır. Birkaç ay içerisinde de görüntü gittikçe netleşmeye başlar.

Eğer hastanın katarakt nedenli çift görmesi varsa bu durum cerrahi ile düzeltilmektedir. Göz çevresi uyuşturulur, mercek çıkarılır ve yerine yapay mercek yerleştirilir. Böylelikle saydamlığını kaybeden mercek çıkarıldığı için yeni mercekle artan kırma gücü sayesinde net görüntü sağlanır.

Bebeklerde Çift Görme

Herhangi bir hastalığı olmadığı halde bebekler ilk iki aylarında gözlerinde kayma oluşabilmektedir. Oluşan bu kaymalar sıklıkla altı ay içerisinde düzelirler.

Ama hala düzelmiyorsa bebekte şaşılık olabilir. Hekiminizin hemen tedaviye başlaması gerekebilmektedir.

Özellikle bebeklerde şaşılık erken dönemlerinde tedavi edilmelidir. Çünkü derinlikli görme ve beyinin bunu algılaması bebeğin gelişimi için önemlidir.

Hatta erken tedavi edilmezse kalıcı görme kayıpları bile oluşabilmektedir. Ebeveynler genellikle bebeğin dalgın bakışları olduğu sırada izlerken fark edebilmektedirler.

Çocuklarda Çift Görme

Çocuklarda sık rastlanan bir durum olan gözde yalancı kaymaları ebeveynler şaşılık olduğunu düşünerek hekime getirebilirler.

Göz muayenesi tam yapıldıktan sonra eğer sıkıntı yoksa yalancı kayma var mı diye akla gelebilmektedir.

Çocuğun burun kökü genişliği ve göz kapağının pozisyonu şaşılık varmış gibi görünmesine neden olabilmektedir.

Göz muayenesi sonucu çift görmesi olduğu karar verilen çocuklarda genellikle prizmatik gözlükler kullanılır.

Eğer 7 yaşından küçük ise hasta prizmatik gözlük üzerindeki yapıştırıcıyı belirli dönemlerle önce bir gözlüğe sonra diğer gözlüğe yapıştırmak gereklidir.

Eğer böyle yapılmazsa çocukta göz tembelliği oluşur.

Çift Görme için Hangi Doktora Gidilir?

Eğer gözünüzün birini kapattığınızda çift görmeniz hala devam ediyorsa yani monoküler diplopiniz varsa gözünüzle ilgili bir sıkıntı vardır.

Bunun için Göz Hastalıkları uzmanına gözükmeniz gerekmektedir.

Eğer tek gözünüzü kapattığınızda çift görmeniz de sonlanıyorsa yani binoküler diplopiniz varsa beyini ilgilendiren bir sıkıntınız olabileceğinden dolayı Nöroloji Hastalıkları uzmanına gözükmeniz gerekmektedir.

Tiroid fonksiyonlarınızın bozukluğuna bağlı  çift görme yaşıyorsanız Endokrinoloji Hastalıkları uzmanına gözükmeniz gerekmektedir.