Göz Kuruluğu

Göz Kuruluğu Nedir?

Göz kuruluğu, gözyaşının yeteri kadar gözü nemlendiremediği sık görülen bir durumdur. Gözyaşı, gözü nemlendirirken gözün yüzeyini pürüzsüz yapar. Böylece göze kaçan yabancı cisimlerden kurtulmayı ve gözün enfeksiyonlardan korunmasını sağlar. Gözyaşı doğal koşullardaki gibi olmazsa göz; mikroplara, yabancı cisimlere karşı açık kalır.

Gözyaşı birçok sebeple gözü nemlendirmede yetersiz kalabilir. Gözyaşı yetersiz üretilmesi ya da üretilen gözyaşının içeriğinin uygun olmaması sebepler içerisinde sayılabilir. Gözyaşı içeriği; su, yağlar, mukus, mikroplardan gözü korumak için antikorlar ve özel proteinler şeklindedir. Bu içerik gözdeki bezlerde üretilir. Kuru göz, bu sistemin bozukluğundan kaynaklanabilir.

Göz kuruluğu geçici yada uzun dönemli olabilir. Bu durum göz kuruluğuna sebep olan hastalığa bağlıdır. Göz kuruluğu, bazen sadece yaşam stilini değiştirmekle iyileşir bazen de altta yatan ciddi bir hastalığın bir belirtisi olabilir. Bu sebeple hastanın durumunu dikkatli değerlendirmek gerekir.

Göz Kuruluğu Belirtileri

Göz kuruluğu şikayeti olan hastanın belirtileri geniş yelpazede olabilir.

Bu belirtiler şunlardır:

• Gözde yanma, batma hissi
• Gözlerde kum varmış gibi his
• Göz etrafında biriken mukus kıvamlı tabaka
• Gözde dumana, rüzgâra karşı hassasiyet
• Gözlerde kızarıklık
• Gözü açık tutmada zorlanma
• Herhangi bir şey okuduktan sonra gözlerde hissedilen yorgunluk
• Bulanık görme özellikle günün son saatlerine doğru
• Işığa karşı hassasiyet
• Kontakt lens kullanırken rahatsızlık hissi
• Gözlerde aşırı yaşarma
• Uyanırken göz kapaklarının sanki birbirine yapışıyor gibi bir his olması

Bazen gözyaşı yetersizliğine bağlı bezlerde aşırı göz yaşı üretilir. Bu da gözlerde aşırı yaşarmaya sebep olur. Bu durum göze kum kaçtığı zamandaki gibidir. Gözde yabancı madde var hissi oluşur ve sinir sisteminde gözyaşı üretilme sinyali oluşturur ve aşırı gözyaşı üretilir. Fakat bu gözyaşının içeriği çoğunlukla sudur ve çabuk buharlaşır, gözü kaplamaz.

Göz Kuruluğu Nedenleri Nelerdir?

Göz kuruluğuna sebep olabilecek birçok durum ve hastalık mevcuttur.

• Yaşlılık: 50 yaştan sonra gözyaşı miktarını azalması sık görülür. Tedavi ile tamamen iyileştirmek mümkün olmayan bu durumda yapay göz yaşları ile şikayetler azaltılır.
• İlaçlar: Antihistaminler, antidepresanlar, tansiyon ilaçları (beta blokörler, diüretikler) gibi ilaçlar gözyaşındaki mukus miktarını azaltarak göz kuruluğuna sebep olur. Böyle durumlarda hekiminize başvurup ilacı değiştirmesini ya da doz azaltmasını isteyebilirsiniz. İlacın değiştirilemeyeceği durumlarda yapay gözyaşı kullanılır.
• Göz lazer cerrahisi: Operasyon sırasında gözlerdeki bazı sinirler hasar görebiliyor. Bu sebeple göz daha az gözyaşı üretiyor. Fakat bu durum geçicidir. Göz iyileşince kuruluk da geçer.
• Menopoz: Hormonlar göz kuruluğunda rol oynar. Gebelikte, doğum kontrol hapı kullanan kadınlarda, menopoz kadınlarda gözyaşı miktarı azaldığı görülmüş. Hormon tedavilerinde göz kuruluğu şikayeti ne yazık ki iyileşmiyor.
• Vitamin A eksikliği: Gece körlüğü gibi görme bozukluklarıyla beraber göz kuruluğu da görülür.
• Sjögren’s sendromu: akyuvarların gözyaşı ve ter bezlerine saldırdığı bir bağışıklık sistemi hastalığıdır.
• Şeker hastalığı gibi otoimmün hastalıklar (bağışlık sistemi elemanlarının kendi vücudumuza saldırdığı hastalıklar) kuru göze sebep olabilir.
• Göz kapağı iltihabı (blefarit): göz kapağı altında küçük yağ bezleri bulunuyor. Bu hastalıkta bu bezler iltihaplanıp tıkanır ve göz kuruluğu şikayetine sebep olur.
• Alerijiler uzun süreli göz kuruluğuna sebep olabilir. Göz sulu, kızarık, kaşıntılı bir hal alır.
• Susuzluk: İdrar renginde koyuluk, halsizlik, hızlı kalp atımı gibi şikayetler yanında kuru göze de sebep olur. Tedavisinde su içmek göz kuruluğunu iyileştirir.
• Rüzgarın aşırı olduğu yerlerde gözyaşı buharlaşır ve göz kuruluğuna sebep olur. Güneş gözlüğü ile gözler rüzgardan da korunabilir.
• Bilgisayar ekranına uzun süre bakmak da gözyaşı miktarını azaltır. Bunun sebebi bilgisayar kullanan kişiler daha az göz kırpma eğiliminde oluyorlar ve bundan dolayı gözyaşı buharlaşıyor. Bunu engellemek için 20 dk aralıklarla gözü dinlendirmeli ve sık sık kırpmalı. Yapay gözyaşı da kullanılabilir.
• Nem oranı düşük yerlerde yaşamak da göz kuruluğu için bir sebeptir.
• Sigara içmek ya da pasif içicilik de göz kuruluğu sebebidir.
• Kontakt lenslerin uzun süreli kullanımı kuru göz için risk faktörüdür.

Göz Kuruluğu Teşhisi

Hekimin alacağı öykü ve yapacağı muayene ile göz kuruluğu teşhisi ve altta yatan hastalık büyük ölçüde anlaşılacaktır. Ayrıca göz kuruluğu testi olarak bilinen Schirmer testi ile gözyaşı miktarı da ölçülebilir. Test için alt göz kapağına bırakılan özel bir kağıtla 5 dakika beklendikten sonra gözyaşı miktarı ölçülür. Diğer bir test ise göz hastalıkları uzmanının göze özel boyalar damlatarak gözyaşının buharlaşma süresini ölçtüğü bir testtir.

Göz Kuruluğu Tedavisi

Göz kuruluğu şikayeti şiddetli olmayan hastalarda yapay gözyaşı damlaları tedavi için çoğu zaman yeterli olmaktadır. Şikayeti şiddetli, uzun süredir devam eden hastaların göz kuruluğuna sebep olan hastalığın ne olduğunu saptayıp ona göre tedavi verilmesi gerekir. Bazı tedavi yöntemleri göz kuruluğuna sebep olan hastalığı tedaviye yöneliktir. Diğer tedaviler gözyaşının içeriğinin kalitesini artırmak ve gözyaşının hızlıca boşaltıldığı kanalları kapatmaktır.

• Yaşlılığa bağlı göz kuruluğunda, tedavi yapay göz yaşıdır. Çünkü insan yaşlandıkça üretilen göz yaşı giderek azalır ve bunun önlemenin şimdilik herhangi bir başka yolu yoktur.
• İlaçlara bağlı göz kuruluğunda ilacın dozunu azaltmak ya da ilacı kesmek gerekebilir. Böyle durumlarda doktora danışmadan ilaç kesilmemeli.
• Bilgisayara uzun süre bakmak göz kuruluğunun sebebi ise, 20 dakikada bir 2 dakika boyunca göz dinlendirilip kırpılır.
• Geçirilen lazer göz ameliyatı sonrası başlayan bir göz kuruluğuysa, göz iyileşene kadar yapay damlalar kullanılır. Göz iyileştiği zaman göz kuruluğu da geçecektir.
• Menopoz gibi hormon değişikliklerine bağlı göz kuruluklarında yine yapay göz yaşı damlaları kullanılır. Hormon tedavisinin göz kuruluğuna iyi gelmediği düşünülüyor.
• Vitamin A eksikliğine bağlı göz kuruluklarında vitamin A içeren göz damlaları hastaya verilir. Eksik olan vitamin vücutta tamamlanır.
• Rüzgar maruziyetine bağlıysa gözlük kullanılabilir.
• Sjögren’s sendromu gibi otoimmün bir hastalık göz kuruluğuna neden oluyorsa, steroid içeren damlalar yanında yapay gözyaşı damlaları ile birlikte verilir. Bazı vakalarda gözyaşını depo etmek ve korumak için gözyaşı kanalları silikon kapakçıklarla kapatılır.
• Göz kapağı iltihabı (blefarit) gözde bulunan yağ bezi kanallarının iltihaplaşması ve bunun sonucunda kapanması ile seyreden bu hastalıkta, iltihabı azaltmak ve yağ tıkaçlarını çözmek için ılık torbalar göz kapağı üzerinden uygulanır. Gözü göz yakmayan bebek şampuanlarıyla temizlemek de tavsiye edilir.
• Alerjiye bağlı kurulukta antihistamin içeren ilaçlar kullanılır. Bu ilaçların hap olarak kullanılması aynı zamanda göz kuruluğu yan etkisine sebep olur. Bu sebeple damla şeklinde kullanılabilir.
• Susuzluğa bağlı ise su içmek önerilir.
• Nem oranı düşük odalara hava nemlendiricisi alınabilir.
• Kontakt lensler göz kuruluğuna sebepse, doktordan gözlük istenebilir ya da göz kuruluğuna karşı özel üretilen lensleri kullanılabilir.
• Göz enfeksiyonları için antibiyotikler hap olarak verilir.
• Göz kapağının ters dönmesi gibi hastalıklarda ameliyat ile göz kapağı düzeltilir.

Göz Kuruluğu Tedavi Edilmezse

Gözyaşı, gözü mikroplardan korur. Göz kuruluğu tedavi edilmezse göz mikroplara açık hale gelir. Göz enfeksiyonları artar. Göz yeterince nemlenmediği zaman gözde iltihaba, göz yüzeyinde çiziklere, yaralara, görme bozuklularına neden olur.

Devam eden kuruluk kişinin gündelik hayatında sıkıntılara sebep olur. Kitap okurken zorlanmak buna bir örnektir.

Göz Kuruluğuna Ne İyi Gelir?

Göz kuruluğuna iyi gelenler şu şekildedir:

• Gözleri temiz tutmak. Yabancı cisimlerden, mikroplardan korunmak için.
• Bilgisayar kullanırken, kitap okurken gözleri dinlendirmek.
• Bilgisayar kullanırken, kitap okurken gözleri yormamak için göze en uygun mesafede durmak.
• Nem oranı düşük bir odada yaşanıyorsa odaya bir hava nemlendirici koymak.
• Yeterli miktarda uyumak.
• Kontakt lens kullanılıyorsa arada çıkarıp gözlükleri kullanmak.
• Doktor göz kuruluğu için damla verdiyse bunu aksatmadan kullanmak.

Göz Kuruluğuna Ne İyi Gelmez?

Göz kuruluğu olanların sakınması gerekenler şunlardır:

• Sigara içmek ve pasif içicilikten.
• Alkol kullanımı
• Dumanlı, tozlu, kuru ortamlarda uzun süre durmak
• Klimalı ya da ısıtıcılı odalarda uzun süre durmak. Isıtıcılı odalarda bir hava nemlendirici kullanabilir.
• Göz kuruluğuna sebep olan ilaçları doktor tavsiyesi dışında bırakmamak gerekir.

Göz Kuruluğu İlaçları

• Yapay gözyaşı çoğu hastaya göz kuruluğu damlası olarak verilir.
• Gentamisin gibi antibiyotikler göz enfeksiyonlarında verilir.
• Loratadin alerjik durumlarlarda kullanılan antihistaminik bir ilaçtır.
• Sjögren’s sendromu gibi hastalıklarda steroid damlaları kullanılır.
• İltihaplanma olan gözlerde kortikosteroid ile birlikte bağışılık sistemini baskılayan siklosporin etken maddeli ilaçlar kullanılır.
• Pilokarpin, sevimelin gibi göz yaşı üretimini artıran kolinerjik ilaçlar kullanılabilir.

Tedavi için belirtilen ilaç türevleri sadece bilgilendirme amaçlıdır. Doktor tavsiyesi olmadan hiçbir ilaç kullanılmamalıdır.

Göz Kuruluğu Ameliyatı

Göz kapağı problemleri göz kuruluğuna sebep olabilir. Göz kapağı dışa dönük, kapanmasına engel durumlar ameliyatla düzeltilir. Göz kuruluğunda daha şiddetli vakalarda gözyaşı kanalları tamamen ya da kısmen silikon tıkaçlarla kapatılır. Termal koterlerle gözyaşını döküldüğü kanalları yakarak büzüştürmek ve kapanmasını sağlamak da diğer bir ameliyet seçeneğidir. Gözyaşı bezi nakli, inatçı ve şiddetli göz kuruluğu hastalarında bir tedavi seçeneğidir.

Hamilelikte Göz Kuruluğu

Gebelikte göz kuruluğu sık görülen bir durumdur. Sebebi gebelikte görülen hormonal değişikliklerdir. Göz kuruluğu 2. gebelikte ve devam eden gebeliklerde daha da şiddetli hale gelir. Hastalığın belirtilerinde fark yoktur. Göz kuruluğu daha rahatsız verici hale getirdiği için gebelikte makyaj yapmak da zorlaşır. Gebelikte görülen kusmalarda vücudu susuz bırakacağı için göz kuruluğunu şiddetlendirir. Bulantıya rağmen gebe su içmeye devam etmeli. Risk faktörleri gebe olmayan kişilerle aynıdır. Tedavide yapay gözyaşı kullanılır.

Çocuklarda ve Bebeklerde Göz Kuruluğu

Çocuklarda göz kuruluğu ciddi ve nadir görülen bir durumdur. Çocukta göz kuruluğu sebepleri doğumsal, hormonal, otoimmün, beslenme yetersizliği sayılabilir. Çocukta şikayetleri yakalamak da anne babaya kalabilir.

Bu belirtiler, çocuğun sık göz kırpması, gözlerini ovalaması, gözlerde kızarıklıklar, okurken ve ekrana bakarken zorlanma, gözde kum var hissi olarak sayabiliriz. Tedavi için altta yatan hastalık teşhis edilip tedavi edilmeli. Gözyaşı damlaları çocuklarda da kullanılır. Gözyaşı kanallarına silikon tıkaçlar yerleştirilebilir.

Göz Kuruluğu için hangi doktora gidilmeli?

Bu hastalık için başvurulması gereken hekim Göz Hastalıkları uzmanıdır.

Göz kuruluğu şikayetleri uzayan hastaların ya da göz kuruluğu şikayetine ek olarak görmede bulanıklığın, kızarıklığın, ağrının arttığı hastalarda doktora başvurulması gerekir.