Presbiyopi

Presbiyopi Hastalığı Nedir?

Presbiyopi, gözün yakındaki objelere hızlı bir biçimde odaklanma kabiliyetini yavaşça kaybetmesine denir. Vücudun yaşlanması sonucu doğal olarak görülen bir durumdur. Kısacası yaşlanan herkeste görülebilen bir durumdur.

Işık, göze girdiği zaman korneanın içinden geçer. Ardından pupil dediğimiz göz bebeğinin içinden de geçerek lense ulaşır. Sağlıklı bir kişide lens kalınlığını ve uzunluğunu değiştirerek gelen ışığın tam olarak retina üzerine düşmesini sağlar. Düzgün ve net görme olayı için bu durum şarttır. Ancak yaşla birlikte lens, esnekliğini kaybeder. Kolayca şekil değiştiremez. Şeklini değiştiremediği için lense gelen ışıklar doğru kırılamaz ve retina üstüne düşmez. Bu duruma presbiyopi adı verilir. Presbiyopide lens esnekliğini kaybetmiş ve ışığı odaklayamaz durumdadır.

Presbiyopi Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Presbiyopinin en sık görülen belirtileri çoğu insanda 40 yaş civarında başlar. Genellikle yakın iş yapmada ve okumada güçlükle kendini belli eder.

En sık görülen belirtiler:

• Okuma veya yakın iş yapma sonucu gözde batma
• Baş ağrısı
• Mide bulantısı
• Baş dönmesi
• Küçük yazıları okuyamama
• Yakın iş yaparken yorgunluk hissetme
• Herhangi bir metni okurken daha yoğun ışıkta okuma isteği
• Okunacak metni kolu uzatarak ve gözleri kısarak okuma
• Şaşılık
• Yakındaki nesnelere odaklanma güçlüğü

Hipermetropi veya yakını net görememe, belirti olarak presbiyopiye çok benzer. Ancak presbiyopi ve hipermetropi tamamen farklı iki hastalıktır. İki durumda da hastalar uzaktaki nesneleri rahatça görebilirken yakındaki nesneleri net göremezler.

Hipermetropi, gözün yatay ekseninin normalden kısa olması veya korneanın normalden düz olması sonucu meydana gelir. Bu iki durum da göze gelen ışığın retinanın arkasına düşmesine neden olur. Aynı durum presbiyopide de görülür. Fakat hipermetropi doğumdan itibaren görülen bir kırılma kusurudur. Presbiyopi ise 40 yaşından sonra görülür. Doğuştan hipermetropi hastası olan bir insanda yaşla birlikte presbiyopi gelişebilir.

Presbiyopi Nasıl Olur?

Genç yaşta insan gözündeki lens esnek ve elastiktir. Çevresindeki ince kaslar sayesinde kısalabilir, uzayabilir, incelebilir veya kalınlaşabilir. Bu hareketler sonucu değişikliklere uğrayan lens göze gelen ışık dalgalarını kırıp görme alanına hızlı bir şekilde odaklar. Bunun sonucunda yakındaki ve uzaktaki cisimler net görülür.

Yaşla beraber lens ve çevresindeki küçük ipsi kaslar esnekliğini kaybeder ve sertleşmeye başlar. Bunun sonucunda lens yakındaki nesnelere odaklanmak için gerekli şekle dönüşemez. Bu durum lensteki sertleşme ile birleşerek gözün ışığı uygun yere odaklayamamasına neden olur. Böylece kişi yakındaki nesneleri net göremez.

Presbiyopi için en önemli risk faktörü yaştır. Sıklıkla 40 yaş civarında başlar. Ancak bazı hastalıklar ve ilaçlar 40 yaşından genç insanlarda presbiyopi gelişmesine neden olabilir. Presbiyopi belirtileri 40 yaşından önce başlarsa bu duruma prematür presbiyopi adı verilir. Eğer 40 yaşın altındaysanız ve presbiyopi belirtilerinin sizde bulunduğunu düşünüyorsanız mutlaka bir göz hastalıkları uzmanına muayene olunuz. Çünkü bu tip durumlarda altta yatan başka bir hastalık bulunabilir.

Eğer aşağıdaki hastalıklardan birine veya birkaçına sahipseniz prematür presbiyopi geçirmek için yüksek risk grubundasınız demektir. 

Bunlar:

• Anemi, kan hücrelerinin normalden az olması
• Kalp damar hastalıkları
• Diyabet veya kontrol altına alınamayan kan şekerine neden olan metabolik hastalıklar
• Hipermetropi
• Multiple skleroz, beyni ve omuriliği etkileyen otoimmün bir hastalık
• Myastenia gravis, sinirleri ve kasları etkileyen kas-sinir kavşağı hastalığı
• Geçirilmiş göz travması veya hastalığı
• Dolaşım yetmezliği

Bazı reçeteli ilaçlar da gözün yakındaki nesnelere odaklanmasını bozabilir. Aşağıdaki ilaçlar ve maddelerden bir ya da birkaç tanesini kullanmak prematür presbiyopi açısından risk faktörü oluşturur.

Bunlar:

• Alkol
• Anksiyete giderici ilaçlar
• Antidepresanlar
• Antihistaminikler
• Antipsikotikler
• Kasılma önleyici ilaçlar (antipsikotikler)
• Ödem söktürücü ilaçlar

Riski artıran diğer faktörler ise;

• Kadın cinsiyet
• Göz içi cerrahi operasyon geçirmiş olmak
• Sağlıksız beslenme
• Vurgun yemek: Genellikle dalış yapanlarda görülen bu durum, derin sulardan yüzeye çok hızlı çıkılmasıyla oluşur. Derin sularda kanda çözünen gazlar, yüzeye hızla çıkılması durumunda gaz formuna geri döner ve kılcal damarlarda yırtıklara neden olur. Ölümcül bir durumdur.

Presbiyopi Teşhisi

Kendinizde presbiyopiye ait belirtilerden birinin olduğunu düşünüyorsanız bir göz doktoruna başvurunuz. Eğer presbiyopi belirtileriniz bulunmuyorsa ve 40 yaşın üstündeyseniz rutin muayene için yine de göz doktoruna başvurmalısınız.

Presbiyopi kapsamlı bir göz muayenesiyle tanısı konulabilecek bir hastalıktır. Göz muayenesi temel olarak görme bozukluklarını ve göz hastalıklarını ayırt etmek için yapılır. Muayeneden önce göz bebeklerinizin büyümesi için gözlerinize özel bir damla damlatılır. Bu sayede doktorunuz göz kürenizin içini daha rahat muayene edebilir.

Presbiyopi testi temel olarak gözün yakındaki nesneleri ne kadar göremediğini ölçme amaçlı yapılır. Muayene yapılan ortamın fiziksel kapasitesine göre çeşitli makineler veya materyaller yardımıyla hastaya okumalar yaptırılır. Bunun sonucunda görme kusuru tespit edilir ve uygun tedavi uygulanır.

Presbiyopi Tedavisi

Presbiyopi yaşlanma sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Bu nedenle kesin bir tedavisi bulunmamaktadır. Genel olarak vücut yaşlanmasıyla ilişkili olduğu için presbiyopiyi önleyen herhangi bir presbiyopi egzersizi de mevcut değildir. Yalnızca mevcut görüş kaybını gidermek için çeşitli destek tedavileri önerilebilir. Hayat stiliniz, görme kusurunuz ve kişisel tercihlerinize bağlı olarak kontakt lens, yakın gözlük ve ameliyatla görüşünüzü düzeltebilirsiniz.

Reçetesiz Gözlükler: Eğer presbiyopi tanısı konulmadan önce gözlük kullanmamışsanız, reçetesiz yakını okuma gözlüğü kullanabilirsiniz. Bu gözlükler çeşitli optik marketlerde satılmaktadır. Farklı oranlarda büyütme oranına sahip olan bu gözlükler yakın işler ve okuma için kullanıma uygundur.

Reçetesiz gözlük alacakken çeşitli büyütme oranı olanları deneyip kendinize en uygun olanı satın alınız. Yanlış büyütme oranında kullanılacak gözlükler baş ağrısı ve gözlerde kanlanma yapabilir. Eğer gözünüzle alakalı presbiyopiden başka herhangi bir rahatsızlığınız varsa mutlaka göz doktoruna başvurunuz.

Reçeteli Gözlükler: Eğer reçetesiz gözlükleri denerken kendinize uygun bir büyütme sağlayan gözlük bulamadıysanız, reçeteli gözlüğe ihtiyacınız olabilir. Bunun haricinde hâlihazırda bir gözlük ya da lens kullanıcısıysanız da yine reçeteli gözlüğe ihtiyaç duyabilirsiniz demektir. Reçeteli gözlükler birden fazla nedenden dolayı tercih edilebilir.

Gözlüğünüzü rastgele bir stanttan değil, göz hastalıkları uzmanının reçetesiyle almak istiyorsanız tercih edebilirsiniz.

Bifokal gözlük adı verilen ortasında çizgi bulunan bir gözlük tipi de bulunmaktadır. Bu gözlüğün camlarının alt kısmı yakını rahat görmeyi sağlarken, üst kısmı uzağı net görmeyi sağlar. Eğer hâlihazırda bir miyop gözlük kullanıcısıysanız presbiyopi tanısından sonra bu gözlüğe geçmeyi tercih edebilirsiniz.

Ameliyat: Presbiyopiyi tedavi etmek için çeşitli ameliyat yöntemleri mevcuttur. Bunlar;

• Kondüktif keratoplasti
• Lazer yardımlı korneanın yeniden şekillendirilmesi (LASİK)
• Kalıcı lens değişimi ameliyatıdır.

Hastalığınıza ve genel sağlık durumunuza bağlı olarak doktorunuza danışarak bu tedavileri de olabilirsiniz.

Gözleriniz, yaşınız ilerledikçe yakındaki nesnelere odaklanma kabiliyetini yitirecektir. Bu yüzden seneler içinde yakın gözlüklerinizi değiştirmeniz gerekebilir. Bu tamamen normal bir durumdur. Ek sorularınız ve kafanıza takılan kısımları mutlaka doktorunuza danışınız.

Presbiyopi Tedavi Edilmezse

Presbiyopi yakın mesafedeki nesneleri net görmeyi engelleyen bir hastalıktır. Tedavi edilmemesi durumunda kişilerin hayat kalitesini ciddi olarak düşürebilir. Presbiyopi tedavisi olmayan kişiler günlük hayatta gazete, fatura, kitap, telefon yazılarını okuyamazlar. Yakın mesafe görüşü gerektiren ince işler yapamazlar. Uzun süren tedavisiz bir dönem sonucunda geçmek bilmeyen baş ağrıları, göz yorgunluğu, gözlerde kızarıklık ve çapaklanma oluşabilir.

Presbiyopi 40’lı yaşlardan itibaren görülmeye başlar ancak aynı yaşlarda diğer göz rahatsızlıkları da görülebilir. Örneğin;

• Astigmatizm: Korneanın şeklinin bozulmasına bağlı olarak görmede bulanıklaşma
• Hipermetropi: Yakını net görememe bozukluğu
• Miyopi: Uzağı net görememe bozukluğu

Ayrıca iki gözde aynı anda farklı hastalıklara maruz kalabilir. Bu yüzden 40 yaşından sonra görmede oluşan sorunlar ihmal edilmemelidir. Mutlaka bir göz hastalıkları uzmanına gidip kapsamlı bir göz muayenesi olunmalıdır.

Presbiyopiye Ne İyi Gelir?

Presbiyopiyi önlemek için kanıtlanmış bir yöntem bulunmamaktadır. Presbiyopi yaşla birlikte gelişir ve her insanı etkiler. Ancak bazı yöntemlerle görüşünüzü korumak mümkün olabilir.

Bunlar;

• Düzenli göz muayenesi olmak
• Görüş kaybına neden olabilecek kronik hastalıkları kontrol altında tutmak: Diyabet ve hipertansiyon gibi
• Güneş gözlüğü kullanmak
• Göz yaralanması oluşturabilecek aktivitelerde bulunurken koruyucu gözlük kullanmak: Odun kesmek, boya yapmak gibi
• A vitamini ve beta karoten gibi antioksidanlar içeren besinleri tüketerek yaşlanmanın yıkıcı etkilerine karşı dirençli olmak
• Göz yapınıza ve numaranıza uygun gözlük kullandığınızdan emin olmak
• Okuma yaparken uygun şiddette ve doğru açıda ışık kullanmak bunlardan birkaçıdır.

Görüşünüzde veya göz sağlığınızda herhangi bir değişiklik olması durumunda göz hastalıkları uzmanına başvurunuz. Birçok göz hastalığı erken tanı ve tedavi ile iyileşebilir durumdadır.

Presbiyopi Ameliyatı

Presbiyopi tedavisi için birden fazla ameliyat yöntemi bulunmaktadır.

Kondüktif keratoplasti: Yüksek enerjili dalgalar kullanılarak korneanın eğikliği değiştirilir. Çoğu insanda bu yöntem görüşün düzelmesini sağlar. Ancak bazı insanlarda bu düzelme zaman içinde kaybolabilir.

Lazer yardımlı korneanın yeniden şekillendirilmesi (LASİK): Bu ameliyat yardımı ile bir göz yakını net görebilir hale getirilir. Diğer göz ise uzak görüşü sağlamak için yeniden şekillendirilir. Korneanın mikro bıçaklar veya lazer ile kesilip uygun şekilde katlanması yöntemi ile yapılan bir ameliyattır.

Kalıcı lens değişimi: Gözde bulunan lens çıkarılır. Yerine gözün içine bir kontakt lens yerleştirilir. Bu lens yakın görmeyi sağlar.

Presbiyopi için Hangi Doktora Gidilir?

Presbiyopi hastalığı göz ile ilişkili bir hastalık olduğundan Göz Hastalıkları uzmanı bir doktora muayene olmalısınız. Göz hastalıkları uzmanı size genel bir göz muayenesi yapıp tanınızı koyacaktır.

Bu muayene esnasında:

• Retinanız
• Lens çevresi kaslarınız
• Göz içi yansıma
• Düz lamba testi
• Görüş keskinliğiniz muayene edilecektir.

Eğer bir metni okurken zorlanıyorsanız, yakın işler yaparken görüş bulanıklığı yaşıyorsanız veya günlük hayatınızda yakınınızdaki objelere odaklanmakta güçlük yaşıyorsanız göz hastalıkları uzmanına muayene olmanız gerekebilir. Doktorunuz size gerekli muayeneleri yapıp presbiyopi olup olmadığınızı söyleyecektir.

• Eğer bir gözünüzde ani görüş kaybı
• Ani gelişen puslu, bulanık görme şikayeti
• Işık patlamaları, siyah noktalar veya ışık çevresinde hareler görüyorsanız
• Aniden gelişen çift görme şikayetiniz varsa en yakın acil servise başvurunuz.

Bu şikayetler presbiyopi ile ilgili değildir. Acil olarak tedavi edilmesi gereken başka bir sağlık sorununuz bulunabilir.