Hipermetrop

Hipermetrop Nedir?

Hipermetrop, uzaktaki cisimlerin net ve berrak olarak görüldüğü, yakındaki cisimlerin ise bulanık ve net olmayan şekilde görüldüğü gözde kırma kusurudur. Kırma kusuru, miyop, astigmat, presbiyopi ve hipermetrobu içeren bir göz hastalıkları grubunun ortak adıdır. Gözde oluşması gereken görüntünün fazla ya da eksik kırılması sebebiyle yanlış yerde oluşması ve bunun neticesinde görmede bozulma olması ile karakterizedir. 

Ne kadar yakınlıktaki cisimlerin görülemeyeceği hipermetrobun derecesine bağlıdır. İleri derece hipermetropta yakındaki bir cisme dikkatle bakarken odaklanma sorunu da yaşanır, hastaların net görebilmesi için cisimlerin oldukça uzakta olması gerekir. Daha hafif hipermetroplarda çok yakına gelene kadar cisimler net algılanabilir. 

Hipermetrop, doğuştan gelebilir, yaşla ilerleyebilir ve genelde hipermetrop kişilerin ailelerinde de hipermetrop bireyler mevcuttur. Kısmen kalıtsal olduğu düşünülmektedir.

Gözlük ve kontakt lens kullanımı ile oldukça kolay yönetilebilir bir problemdir. Ciddi problemi olan ve kalıcı çözüm arayışındaki hastalar için ameliyat da bir tedavi alternatifi olabilir.

Hipermetrop Belirtileri Nelerdir?

Hipermetrop belirtileri şunlardır:

• Yakındaki cisimlere bakarken bulanık, cisimlerin kenar çizgilerinin net olmadığı görüntü
• Yakındaki cisimleri net olarak görmek için gözleri kısma ihtiyacı duymak
• Göz yorgunluğuna bağlı gözlerde yanma, kızarıklık
• Göz etrafında ya da içinde ağrı, sızlama
• Okuma, yazma, bilgisayar kullanma, çizim yapma gibi yakına konsantre olmayı gerektiren işler sırasında gözlerde rahatsızlık ve ardından başlayan ve yakına bakmayı gerektiren iş kesilmeden geçmeyen baş ağrısı

Hipermetrop Nedenleri Nelerdir?

Hipermetrop gözde oluşan bir kırma kusurudur. Kırma kusurlarını anlayabilmek için gözün normal çalışma prensibini bilmek gerekir. Normalde insanlarda göze gelen görüntü 2 noktada kırılır ve bir noktada odaklanarak görüntü oluşturulur. Bu iki kırılma yerinden ilki kornea ikincisi ise lenstir. 

Kornea, gözün önündeki saydam tabakadır. Gözün en kırıcı ortamıdır. Lens ise, kenarları ince ortası bombeli yapıda olan göz merceğidir. Işınlar bu iki ortamdan sırasıyla geçerek gözün arkasında bulunan ağ tabakada doğru noktada odaklanır ve bu sayede görüntü oluşur. Bu iki yapı da oldukça pürüzsüz, esnek ve gerektiği kadar bombeli niteliktedir.

Eğer bu pürüzsüzlük ve bombelik bir şekilde bozulursa kırma kusurları ortaya çıkar. Kırma kusuru sonucu görüntü odaklanması gereken yerin arkasında oluşursa ve göz küresinin çapı normale göre kısaldıysa bu duruma hipermetrop adı verilir ve yakındaki cisimleri görme bozulur. Bunun aksi duruma miyop, korneanın şeklinin yuvarlak değil yumurta gibi olması durumuna ise astigmatizm adı verilir.

Kırma kusurlarına ve hipermetroba sebep olabilecek durumlar şunlardır:

• Genetik ve ailesel miras
• Göz travmaları ve hastalıkları
• Yaşlılık ve diyabet gibi kronik hastalıklar: Lensin kırıcılığının azalmasına ya da kornea ve lensin yüzeyindeki pürüzsüzlüğün bozulmasına neden olarak hipermetroba yol açarlar.
• Anatomik kusurlar: göz küresinin olması gerekenden kısa olduğu durumda görüntü mecburen arkaya düşer ve hipermetrop oluşur. Bu genelde yenidoğan döneminde veya küçük yaşta görülen hipermetropun sebebi olur.

Hipermetrop Teşhisi

Hipermetrop teşhisi için hekim öncelikle hastadan yaşadığı şikayetleri dinleyecek ve tıbbi öyküsünü alacaktır. Bunun ardından özel optik cihazlarla göz muayenesi yapılır.

Öncelikle, genel görme ölçümleri yapılır ve ardından gözün kırıcılığı refraktometre adlı cihazla ölçülür. Refraktometre kırma kusurlarında numarayı belirler ardından örnek camlar ile hastanın rahat ettiği numara belirlenir ve buna göre gözlük ya da kontakt lens reçete edilir. Hipermetropta numaralar + olarak ifade edilir.

Göz muayenesi esnasında, daha rahat muayene yapılması için hekim göz bebeğini büyütecek bir göz damlası damlatabilir. Bu damlaya bağlı olarak bazı bireylerde kısa bir süre gözlerde yanma ve rahatsızlık hissi oluşabilir fakat geçici bir durumdur.

Hipermetrop Tedavisi

Hipermetrop tedavisinde amaç, gözdeki kırma kusurunu gidererek görüntünün doğru yere yani ön tarafa düşmesini sağlamaktır. Bu amaçla gözlük ve lenslerde ince kenarlı mercekler kullanılır. Hipermetropta gözlük, kontakt lensler ve ameliyat olmak üzere 3 farklı tedavi seçeneği mevcuttur ve hepsinin avantajları/dezavantajları vardır. Hastanın istekleri, yaşam tarzı, ihtiyacı ve genel göz sağlığı gibi kriterlere bağlı olarak en uygun tedavi yöntemi belirlenir.

• Gözlük: Ucuz, kolay elde edilebilir, kolay kullanılabilir ve güvenli olması sebebiyle en sık kullanılan tedavi şeklidir. Özel ince kenarlı mercek içeren camlardan ve camların dış çerçevesinden oluşan bir aygıttır.

Gözlüğün avantajları, 

• Kolay kullanılabilmesi,
• Ek bakım ve özen gerektirmemesi,
• İstenildiğinde çıkarılıp takılabiliyor olması,
• Kirlendiğinde (toz, kum, toprak teması gibi) kolayca temizlenebilmesi,
• Gözün dışında bulunması
• Enfeksiyon, göz kuruluğu gibi ek hastalıkların görülme ihtimalini artırmamasıdır.
  
• Kontakt lens: Gözü tamamen kaplayacak büyüklük ve esneklikte, ince kenarlı yapay göz mercekleridir. Camdan değil özel esnek bir maddeden yapılır ve steril (mikroptan arındırılmış) sıvılar içinde tek tek paketlenmiş şekilde satılırlar. Gözlükler gibi numaraları vardır ayrıca gözlüğe ek olarak lens seçiminde göz çapı gibi kriterler de rol oynamaktadır. Bu sebeple reçeteleri gözlüklerden ayrı düzenlenir. Aylık, günlük ve tek kullanımlık versiyonları mevcuttur. Kontakt lens kullanımı oldukça özen gösterilmesi gereken bir durumdur çünkü doğrudan göze temas eden bir aygıttır.

Kontakt lensin gözlüğe göre avantajları, 

• Dış ortamdan etkilenmemesi (ıslanma, buğulanma gibi),
• Gözde varlığının hissedilmemesi,
• Kulak ve burun kökünde ağrı yapmaması,
• Tüm göze takıldığı için kişinin görüş alanını kısıtlamaması (gözlükle etrafı görüş açısı kısmen daralır),
• Kozmetik sebeplerle tercih edilmesi
• Egzersiz gibi bedensel aktivitelerde problem yaratmamasıdır.
• Ameliyat (lazer tedavisi)

Hipermetrop Ameliyatı

Hipermetrop ameliyatla çözüme kavuşabilen bir durumdur. Genelde hafif ve orta hipermetrop problemi olan hastalarda tercih edilir. Ameliyatla korneanın bozulmuş yapısı düzenlenir ve doğru şekilde eğim yapması sağlanır. Operasyon genel anestezi altında yapılır ve genelde aynı gün taburculuk verilir. Günümüzde kullanılan 4 ameliyat metodu mevcuttur:

• LASIK(Laser-assisted in situ keratomileusis): LASİK prosedürünün halk arasındaki adı göz çizdirmedir. Her hasta göz çizdirme operasyonu için uygun değildir. Bu açıdan bu metodun tercih edilebilir olduğuna karar vermek için hasta pek çok muayene ve testten geçirilir. Kornea dokusunun gücü ve yapısı ve ek göz hastalıkları (keratokonus, şaşılık, katarakt) gibi bir problem olup olmadığı araştırılır. LASIK prosedürünün uygulanabilmesi için:
  • Hastanın 18 yaşından büyük olması
  • Son 1 senedir göz numarasında artma ya da azalma olmaması
  • Ek göz hastalığı bulunmaması
  • Şiddetli göz kuruluğu olmaması
  • Hipermetrop derecesinin 6’nın altında olması gerekir.

Ameliyat esnasında, lazer yardımı ile korneadan oldukça küçük bir parça kaldırılır ve yine lazer yardımı ile kornea eğimi düzeltilir. İyileşme kolay, hızlı gerçekleşir ve hastaya daha az rahatsızlık hissi verir, diğer operasyonlara üstünlüğü budur.

• LASEK (Laser-assisted subepithelial keratectomy): Korneada LASIK prosedürüne göre daha az yapısal değişikliğin yapıldığı ve LASIK’e uygun olmayan hastalara uygulanan bir yöntemdir. Yine lazer ışınları ile uygulanır.
• PRK (Photorefractive keratectomy): LASEK prosedürüne benzer bir operasyondur fakat farkları mevcuttur. Bu operasyonda korneanın en dış ince tabakası sıyrılır ve altta kalan tabakaya yine lazer eşliğinde doğru eğimlendirme işlemi yapılır.
• Göz içi Lens İmplantasyonu: Kişinin doğru kırma yapamayan lensinin yerine göz içine doğru odaklama yapacak yapay bir lens yerleştirilmesi işlemidir. Lazer ameliyatların hiçbirine uygun olmayan hastalarda başvurulan bir yöntemdir.

Hipermetrop Tedavi Edilmezse

Hipermetrop tedavi edilmese de ölümcül seyreden veya acil problemlere yol açabilen bir hastalık değildir fakat tedavi edilmezse yol açtığı çeşitli sorunlarla kişilerin hayat kalitesini düşürebilir. Bu sorunlardan bazıları şunlardır:

• Özellikle çocuklarda gelişebilen yakına bakarken zorlanma sonucu zamanla gelişen şaşılık (gözlerde içe bakma) tablosu
• Günlük aktiviteleri özellikle de akademik aktiviteleri gerçekleştirirken zorlanma ve istenen sonucu alamama, performans düşüklüğü ve konsantrasyon güçlüğü
• Göz yorgunluğu, gözlerde batma, yanma, kızarma gibi rahatsız edici belirtiler ve odaklanmaya çalışırken ortaya çıkan baş ağrısı
• Özellikle, iş makinası kullanımı ve sürücülük gibi yakındaki göstergelerin görülmesinin hayati olduğu işlerde meydana gelebilecek kazalar, kişinin kendini ve etrafındakileri bu yolla tehlikeye atması

Çocuklarda Hipermetrop

Çocuklarda hipermetrop sık görülen bir görme kusuru değildir, ileri yaşla beraber hipermetrop sıklığı artar fakat bazen gözün anatomik olarak ekseninin kısa olması çocuklarda da probleme yol açabilmektedir. 

Belirtileri yetişkinlerle aynıdır; uzağı rahat gören çocuk yakına bakarken problem yaşar. Okuması, yazması bozulabilir, ders başarısı düşebilir.

Tedavisinde ise genellikle hijyen ve kullanım kolaylığı sebebiyle gözlükler lenslerden daha çok tercih edilir. Küçük çocuklarda tutucu özel bantlarla gözlüğün düşmesi engellenebilir. Bebeklerde ve gözlük takamayacak yaşta çocuklar için kontakt lensler de kullanım kolaylığı sağlayabilir. Çocuklarda ameliyatlara kalıcı ve riskli olması nedeni ile genellikle başvurulmaz.

Hipermetrop çocuklarda mutlaka tedavi edilmesi gereken bir problemdir çünkü uzun süren hipermetrop çocuklarda şaşılık sebebi olabilmektedir. İnsan gözü doğal olarak yakındaki bir nesneye bakarken gözler birbirine yaklaşır ve çok hafif düzeyde bir şaşılaşma olur. Bu gözün uyum mekanizmasıdır. Eğer hipermetrop ileri seviyede ise çocuklar sürekli bu uyum mekanizmasına başvurduğundan zamanla şaşılık oluşur. Şaşılık göz kaslarının yapısından kaynaklanmadığı için genellikle hipermetropun tedavi edilmesiyle ortadan kalkar.

Hipermetrop Tedavisi için Hangi Doktora Gidilmeli?

Hipermetrop tedavisi ile ilgili olan tıp bölümü Göz Hastalıklarıdır. Kişide ve ya bir yakınında, yakını görmede, okumada, yazmada eskiye göre zorlanma, gözleri kısma ihtiyacı, okuma esnasında okunan nesneyi uzağa tutma ihtiyacı oluşuyorsa bir uzmana başvurulması gerekir.

Hipermetrop acil tedavi edilmesi gereken bir problem değildir fakat kişinin hayat kalitesini düşürdüğü ve çözümü oldukça basit olduğu için bir an önce çözülmesi uygun olacaktır.