Üveit

Üveit Nedir?

Üveit gözün uvea adı verilen orta tabakasının ve çevre dokuların iltihaplanması ve şişmesine neden olan bazı olayları ifade eder. Gözün uvea isimli tabakası retinaya (gözün görmeyi sağlayan, ışığa ve renklere karşı duyarlı tabakası) kan akışının çoğunu sağlayan tabakadır. İçerisinde iris adı verilen ve gözün renkli kısmını oluşturan yapıyı içerir.

Gözde meydana gelen bir yaralanma, virüs ya da bakterinin gözde iltihap yapması ya da altta yatan bazı başka hastalıklar üveit gelişmesine sebep olabilir. Tedavi edilmediği zaman görme kaybı gibi çok ciddi problemler oluşturabilen bu hastalık yalnızca bir gözü etkileyebildiği gibi her iki gözü de tutabilir.

Genellikle 20 ile 60 yaşları arasındaki bireyleri etkiler.

Üveitin bazı türleri vardır. Bu türler üveitin tuttuğu gözün bölgesine göre isim alır.

Bunlar:

Anterior (ön) Üveit: Anterior üveitte genellikle gözün renki kısmı (iris) etkilendiği için tıbbi olarak iritis de denilir. Anterior üveit en sık görülen üveit türüdür ve genelde sağlıklı insanlarda ortaya çıkar. Bir gözü ya da her iki gözü birden etkileyebilir. Genellikle en az ciddi üveit türü budur.
Ara (orta) üveit: Ara üveit gözün orta kısmında meydana gelir ve iridosiklit (gözün iris ve koroid bölümü arasındaki göz kısmı olan pars plananın iltihaplanması) olarak da isimlendirilir. Üveitin bu türü sağlıklı insanlarda da ortaya çıkabilir ancak daha çok multipl skleroz gibi bazı otoimmün hastalıklarla (bağışıklık sistemindeki hücrelerin kendi vücut hücrelerine saldırması ile oluşan hastalıklar) ilişkilidir.
Posterior (arka) üveit: Posterior üveit gözün koroid tabakasının (gözün beyaz kısmı ile retina tabakası arasında bulunan zar ve damar tabakası) iltihabı olduğu için koroidit olarak da isimlendirilir. Koroidin dokuları ve kan damarları öneme sahiptir çünkü gözün arka kısmını kan ile beslerler. Bu tür üveit ise genelde virüs, parazit ya da mantar gibi mikroplarla oluşan hastalık geçiren bireylerde ortaya çıkar. Aynı zamanda otoimmün bir hastalığı olan bireylerde de ortaya çıkabilir.

Posterior üveit ön üveite göre daha ciddi olmaktadır, çünkü retinada (gözün arkasındaki bir hücre tabakası) skarlaşmaya (yara dokusu oluşumu) yol açabilir. Posterior üveit en nadir görülen üveit türüdür.

Üveit Belirtileri Nelerdir?

Üveit belirtileri üveitin neden olduğuna, nasıl etkilediğine ve tedavinin ne kadar kısa sürede uygulandığına göre değişiklik gösterebilir.  Yalnız bir gözü etkileyebildiği gibi her iki gözü de etkileyebilir. Belirtiler hızla ortaya çıkabilir ve hızla kötüleşebilir. Bazen de yavaş yavaş gelişebilir. Bu belirtilerin varlığında hemen hekime başvurmak gerekir.

Belirtiler:

• Görme değişiklikleri
• Bulanık görme
• Göz ağrısı
• Gözde ciddi kızarıklık
• Işığa karşı hassasiyet
• Gözlerde şişlik
• Görme alanında karanlık, uçuşan nokta gibi cisimler

Üveit Nedenleri Nelerdir?

Üveitin genellikle neden ortaya çıktığı bilinmemektedir ve genelde başka bir problemi olmayan sağlıklı kişilerde meydana gelmektedir. Bazen ise otoimmün (vücut savunma hücrelerinin kendi vücut hücrelerine saldırdığı) bir hastalık sonucu ya da bir bakteri, virüs sebebiyle ortaya çıkan enfeksiyon sonucu meydana gelebilmektedir.

Üveite yol açabilecek bazı otoimmün hastalıklar şunlardır:

• Romatoid Artrit: El ve ayaklardaki eklemleri tutan bir tür iltihaplı romatizmadır.
• Psöriyatik Artrit (Sedef Romatizması)
• Ankilozan Spondilit: En başta omurgayı etkileyen bir tür eklem iltihabıdır.
• Juvenil İdiopatik Artrit: Neyin sebep olduğu bilinmeyen kalıcı eklem iltihabı ile giden bir hastalıktır.

Üveite yol açabilecek inflamatuar (iltihabi) hastalıklar:

• Crohn Hastalığı: Daha çok bağırsakta çıkan iltihabi bir hastalıktır. Karın ağrısı ve ishal görülür.
• Ülseratif Kolit: Kalın bağırsakta iltihaplanma ve yaralarla giden bir hastalıktır.
• Kawasaki Hastalığı: Daha çok çocuklarda görülen döküntü, ateş ile seyreden bir hastalıktır.
• Sarkoidoz: Bağışıklık sisteminin anormal çalışmasından dolayı ortaya çıkan bir hastalıktır.

Üveite yol açabilecek enfeksiyonlar:

• AIDS (HIV)
• Herpes simplex (uçuk virüsü)
• CMV (Sitomegalovirüs) Retiniti
• Batı Nil Virüsü
• Frengi (Sifiliz, Bel Soğukluğu)
• Toksoplazma
• Tüberküloz (Verem)
• Histoplazma

Üveite yol açabilecek diğer nedenler:

• Göze temas eden zararlı bir maddeye maruz kalmak
• Göze alınan darbe, hasar
• Travma
  

Üveit için Risk Faktörleri Nelerdir?

Bazı genlerde değişiklik olan bireylerde üveit gelişme olasılığı diğer insanlara göre daha fazladır. Bunun dışında sigara içmenin üveit oluşumunu artırdığı ile ilgili bilgiler de artmaktadır.

Üveite yol açabilecek enfeksiyonlara ya da hastalıklara yakalanmak üveit için risk faktörü oluşturmaktadır. Bu enfeksiyonlar;

• AIDS,Herpes simplex,
• CMV,
• Batı nil virüsü,
• Frengi,
• Toksoplazma,
• Tüberküloz,
• Histoplazma olabilir.

Hastalıklardan ise:

• Artritler,
• Ankilozan Spondilit,
• Ülseratif Kolit,
• Crohn hastalığı,
• Kawasaki hastalığı,
• Sarkoidoz risk faktörü olarak söylenebilir.

Üveit Teşhisi

Üveit için bir göz doktoruna gidildiğinde tam göz muayenesi ve özgeçmiş bilgilerini alacaktır. Göz doktoru göze özel ışıklı bir alet ile bakıp gözün sisli ya da açık olup olmadığını değerlendirir. Daha sonra bazı testler yapılacaktır.

Bu testler:

• Kan testleri
• Gözden sıvı analizi
• Anjiyografi (Retina içerisinde kan akışını değerlendirmek için)
• Röntgen

Bu testlerin sonuçlarına göre doktor üveit tanısını koyabilir.

Üveit Tedavisi

Tedavide eğer üveite sebep olabilecek farklı bir durum varsa öncelikle bu hastalık tedavi edilmelidir. Üveit tedavisinin amacı gözdeki iltihabı azaltmaktır. Tedavisi üveitin nedenine ve tipine bağlı olarak değişebilir. Genellikle göz damlaları ile tedavi edilir.

Her üveit türünde ortak olarak kullanılan tedaviler şunlardır:

• Anterior (ön) üveit tedavisinde koyu renkli gözlükler kullanmak, göz bebeğini genişletmek ve ağrıyı azaltmak amacıyla göz damlaları kullanmak, iltihabı ve tahrişi azaltmak amacıyla steroid içeren göz damlaları kullanmaktır.
• Posterior (arka) üveit tedavisinde oral (ağızdan) alınan steroidler ile birlikte göz çevresindeki enfeksiyonu tedavi etmek vardır. Sebep bir otoimmün hastalık ise ek uzman doktorlara ihtiyaç duyulabilir. Vücut genelinde bir bakteriyel enfeksiyon mevcut ise genelde antibiyotik tedavisi uygulanır.
• Ara üveit tedavisi ise steroid içeren göz damlası ve ağızdan alınan steroidleri içerir.

Üveitin iyileşme hızı sahip olunan üveit türüne ve belirtilerin şiddetine göre değişiklik gösterebilir. Gözün arka kısmını etkileyen üveit, gözün önündeki üveite göre daha yavaş olarak iyileşir. Şiddetli iltihabın temizlenmesi hafif olanlara göre daha uzun sürer.

Üveit tedaviye rağmen yeniden ortaya çıkabilir. Başarılı tedaviyle ortadan kaldırılmış üveitten sonra üveit belirtileri yeniden ortaya çıkarsa hızlıca doktora başvurmak ve yeniden tedavi olmak gerekir.

Üveit Tedavi Edilmezse

Üveit tedavi edilmediği zaman bazı daha önemli problemlere yol açabilir. Bu problemler şunlardır:

• Katarakt: Göz bebeğinin arkasında görmeyi sağlayan merceğin saydamlığını kaybetmesidir.
• Retinada sıvı
• Glokom: Göz içindeki basıncın artarak sinirlere zarar verecek kadar yükselmesidir.
• Retina dekolmanı: Retinada meydana gelen yırtık ve deliklerdir. Acil tedavi gerektirir.
• Kalıcı görme kayıpları
• Optik sinir (Gözün sinirinin) hasarı: Görmeyi sağlayan sinirde hasar oluşması kalıcı körlüğe sebep olabilir.
• Maküler ödem: Gözün sarı nokta da denen kısmında sıvı toplanması
• Yara dokusu

Üveite Ne İyi Gelir?

Öncelikle üveite yol açabilecek sebeplerden uzak durmak üveiti önlemek için ilk yoldur. Ancak üveit meydana gelmişse üveite yol açan sebebin gözden mi kaynaklandığını yoksa herhangi başka bir hastalıktan dolayı mı meydana geldiğini belirlemek gerekir. Eğer üveite sebep başka bir hastalık ise bu hastalığa iyi gelen, iyileştiren her şey erken dönemde üveiti de tedavi edebilir. Eğer üveitin sebebi gözden kaynaklı ise göze faydalı olan şeyler bu hastalığa da iyi gelebilir.

Göze faydalı bazı besinler şunlardır:

• Portakal
• İstiridye
• Havuç
• Balık
• Kabuklu yemişler
• Yumurta
• Sarımsak

Üveite Ne İyi Gelmez?

Üveite iyi gelmeyen nedenler üveiti artıran ya da üveite neden olan hastalığın etkisini artıran faktörlerdir. Üveite neden olabilecek mikroplarla temasta olmak ve bulaş bu hastalığı oluşturabildiği gibi etkisini de artırabilir. Bunun dışında inflamasyona (iltihaba) yol açan hastalıklar da bu hastalığa olumsuz etki yapabilirler. Aynı zamanda sigara içmek de üveit oluşumuna sebep olabilir.

Üveit İlaçları

Üveit ilaçları şunları içerir:

• İnflamasyonu (iltihabı) azaltan ilaçlar (Kortikosteroid): Antiinflamatuar grubu bu ilaçlar ön üveit tedavisinde damla olarak ya da merhem olarak verilir. Arka üveit ya da panüveit tedavisinde ise sistemik etkili olarak oral (ağızdan) verilir. Tedavi edilmemiş, tek taraflı tutulumu olan ve maküla ödemi gelişmiş hastalarda ise göz çevresine enjeksiyon şeklinde uygulanabilir.
• Bağışıklık sistemini düzenleyen ya da baskılayan ilaçlar (Siklofosfamid, İnterferon): Üveit her iki gözü de etkiliyorsa, kullanılan kortikosteroidlere karşı iyi yanıt alınamamışsa ya da görüşü engelleyecek kadar şiddetli hale gelmişse vücudun bağışıklık sistemini baskılayıcı bu ilaçlar kullanılabilir.
• Bakteri ya da virüslerle savaşan hücreler: Eğer üveit bir enfeksiyondan kaynaklanıyorsa enfeksiyonu kontrol altına almak için antibiyotik ilaçlar (bakterilere karşı etkili), antiviral ilaçlar (virüslere karşı etkili) kullanılabilir.
• Diğer: Ön üveitte kortikosteroid kullanımının yanında yapışıklıkları önlemek ve göz çevresindeki ağrıyı azaltmak amacıyla göz bebeğini dilate edici (genişletici) ilaçlar damla olarak kullanılabilir.

Bu ilaçlar vücutta yağ dağılımında bozulma, deride çatlama, önemli sindirim ve iskelet sorunları, glokom ve katarakt gibi ciddi yan etkilere sebep olabilir.

Bu sebeple hekim tavsiyesi ve reçetesi olmadan kullanılması kesinlikle önerilmemektedir.

Üveit Ameliyatı

Üveit tedavisi için uygulanan ameliyatlar şunlardır:

• Vitrektomi: Vitreusun (göz küresinin iç kısmını dolduran şeffaf doku) cerrahi olarak boşaltılması işlemidir. Üveitin ilerleyen dönemlerinde yapılması gerekebilir.
• Göze yerleştirilen cihaz: Tedavisi zor Posterior üveiti olan kişilerde göze implante edilen (yerleştirilen) bir cihaz ile iki ile üç yıl boyunca göze yavaş yavaş kortikosteroid ilacını salar. Yan etkisi katarakt ve glokom geliştirebilir.

Hamilelikte Üveit

Gebelik sırasında steroid kullanımın artması, aynı zamanda bazı kompleks mekanizmalara bağlı olarak mikroplardan kaynaklı olmayan üveitlerin görülmesinin sıklığının azaldığı görülmüştür. Bunun yanında var olan üveitlerin de hamilelik döneminde hem gözdeki hem vücuttaki belirtilerinin azaldığı görülmüştür.

Sarkoidoz, romatoid artrit ve spondiloartropati gibi hastalıklardan kaynaklı üveitte de gebelik sırasında göz ve vücudun diğer bölgelerindeki belirtilerde iyileşmeler gözlenir. Buna rağmen doğumdan sonraki ilk 6 aylık süreçte üveitte tekrarlamalar görülebilir.

Kronik (uzun dönemli) üveitte, görmeyi tehdit edecek boyutlara gelmiş üveitte, gebelik dönemi avantaj denilebilir. Üveit tedavisinde kullanılan bazı ilaçların (bağışıklık sistem baskılayıcı) gebelikte kullanımının güvenli olup olmadığı konusunda yetersiz bilgilerden dolayı ya da bilinen zararlı etkilerinden dolayı kullanımının azaltılması ya da tamamen kesilmesi gerekebilir. Olabilecek ataklarda ise lokal (bölgesel) kortikosteroidler kullanılır.

Çocuklarda Üveit

Çocuklarda erişkinlere oranla daha az sıklıkla görülse de üveit tedavi edilmediği zaman kalıcı körlük riski taşımaktadır. Çocuklarda görülen üveitlerin yaklaşık üçte birinde ciddi görme kayıpları ortaya çıkmaktadır. Çocuklarda üveitler genellikle hiç belirti vermeden ilerlemesi, tekrar eden tarzda, kronik seyirli ve tedavisi zor olması sebebiyle önemlidir. Bu nedenlerden dolayı çocuklarda üveit en kısa sürede ve en uygun şekilde tedavi edilmelidir.

Bebeklerde Üveit

Endojen endoftalmi (göz içi dokularında iltihapla giden bir hastalık) görmeyi tehdit eden üveitlerin ilk sebeplerinden birisidir. Uzun süre hastanede kalanlar, damar içi ilaç kullanım öyküsü olanlar, yetersiz beslenme öyküsü olanların yanında aynı zamanda prematüre (erken doğan) bebekler de bu hastalık açısından risk grubudur.

Üveit için Hangi Doktora Gidilir?

Üveit uzun dönemde kalıcı olarak görme kaybına yol açabilir. Bu nedenle en kısa sürede doktora gitmek gerekir. Üveit için öncelikle bir Göz doktoruna gidilmelidir.

Altta yatan ve üveite sebep olan başka bir hastalık var ise bunun tedavisi için de hastalığa göre farklı bölümlere gitmek gerekebilir.