Kawasaki Hastalığı

Kawasaki Hastalığı Nedir?

Kawasaki hastalığı ilk defa 1967 yılında Çocuk Hastalıkları uzman hekimi Tomisakü Kawasaki tarafından tanımlanmıştır. Kawasaki hastalığı orta boy damarlarda enfeksiyona neden olan daha çok çocukları etkileyen bir hastalıktır. Kawasaki vakalarının neredeyse tamamına çocukluk çağında rastlanılır.

Hastalık lenf düğümlerini de etkileyerek burunda, ağızda ve boğazda birtakım belirtilerin ortaya çıkmasına neden olur. Bu yüzden Kawasaki hastalığı, Mukokutanöz lenf nodu sendromu olarak da bilinir. Kawasaki hastalığı erkeklerde daha yaygın olarak görülür. Hastalık nadir olarak görülür fakat ciddi sonuçları olabilecek bir hastalıktır. Çocuklarda meydana gelen kalp rahatsızlıklarının en yaygın nedenidir.

Hastalığa neyin sebep olduğu tam olarak bilinmemektedir. Genellikle Kawasaki hastalığı tedavi edilebilir ve kişiler tedavi olduktan birkaç gün sonra ciddi bir sorun olmadan iyileşirler. Hastalığın tekrar nüks ettiği vakalar nadirdir. Fakat Kawasaki hastalığı, tedavi edilmezse ciddi kalp rahatsızlıklarına yol açabilir.

Kawasaki Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Kawasaki hastalığı aniden ortaya çıkar ve 10 ila 14 gün gibi kısa bir süre içerisinde kalp rahatsızlıklarına neden olabilir. Hastalığın belirti ve bulguları aşamalar halinde görülür. Erken aşamada ve geç aşamada ortaya çıkan belirti ve bulguları birbirinden farklıdır. Hastalık genellikle kış mevsiminin son zamanlarında ve ilkbahar mevsiminde ortaya çıkar.

Erken Aşama

Hastalığın erken aşamasında görülen belirtiler 2 hafta kadar sürebilir. Bu belirtiler şunlardır:

• Uzun süre görülen ve devam eden ilaç kullanımına rağmen düşmeyen yüksek ateş( 5 güne yakın veya daha fazla sürebilir) 
• Göğüs, karın ve kasık bölgelerinde döküntü
• Kan çanağına dönen kıpkırmızı kızarmış gözler (akıntı görülmez)
• Dudaklarda kızarıklıkların ve dudağın kurumasından dolayı çatlakların oluşması
• Şişmiş parlak olarak görülen çilek dili
• Lenf düğümlerinde şişlikler
• Eller ve ayaklarda şişlikler
• Kızarmış el ayası ve ayak tabanı

Bu erken süreçte kalp problemleri de meydana gelebilir.

Geç Aşama

Yüksek ateşin görülmesinden 2 haftanın geçmesi üzerine bu aşamadaki belirtiler ortaya çıkmaya başlar. Elde ve ayakta cilt soyulmaları başlayabilir ve bu cilt soyulmalarının şiddeti zamanla artarak deri tabakalar halinde soyulabilir. Bazı hastalarda geçici olarak eklem iltihabı (artrit) ve eklem ağrıları görülebilir.

Bunların dışında şu belirtiler de görülebilir:

• Karın ağrısı
• İshal
• Geçici olarak görülen işitme kaybı
• Kusma

Kawasaki hastalığı genellikle çocuklarda meydana gelir. Eğer çocuğunuzun uzun süredir ateşi varsa veya bu belirtilerden herhangi biri görülüyorsa en kısa sürede bir hekime başvurunuz. 1 yaşından küçük veya 5 yaşından büyük çocuklarda bu semptomların bazıları görülmeyebilir. Bu yaş aralığındaki çocuklar vakaların yaklaşık %25’ini oluşturmaktadır. Bu yaş aralığındaki çocuklarda kalp hastalığının oluşma riski yüksektir.

Kawasaki Hastalığının Nedenleri Nelerdir?

Kawasaki hastalığına kesin olarak neyin sebep olduğu henüz bilinmemektedir. Araştırmacılar hastalıkta genetiğin ve çevresel faktörlerin rol aldığını düşünüyorlar. Hastalığın bulaşıcılığıyla ilgili herhangi bir kanıt bulunamadığından dolayı bulaşıcı olmadığı düşünülüyor. Bazı teorilere göre de hastalık bakteri ve virüs gibi mikroorganizmalarla ilişkilendirilmiştir. Fakat bunlarla ilgili de kesin bir kanıt bulunmamaktadır. Hastalık ile ilgili çalışmalar halen devam etmektedir. Bazı faktörler hastalığın meydana gelme riskini arttırmaktadır. Şu anda hastalığın gelişmesi riskini artıran üç faktör bilinmektedir.

Kawasaki hastalığı için risk faktörleri:

• Yaş: 5 yaşın altındaki çocuklar Kawasaki hastalığı için risk altındadırlar.
• Cinsiyet: Kawasaki hastalığın erkeklerde görülme olasılığı kızlarda görülme olasılığından daha yüksektir.
• Etnik köken: Japonya, Güney Kore, Moğolistan gibi Asya ve Pasifik Adası ülkeleri kökenli çocuklarda Kawasaki hastalığı görülme sıklığı daha fazladır.
• Kalıtım: Aile öyküsünde Kawasaki hastalığı bulunan kişilerin Kawasaki hastalığına yakalanma ihtimalleri artabilir. Kawasaki hastalığını taşıyan birisinin kardeşlerinde hastalığın görülme ihtimali 10 kat artmaktadır.

Kawasaki Hastalığı Teşhisi

Kawasaki hastalığını teşhis etmek için şu anda özel bir test yoktur. Hekim hastanın öyküsünü dikkatli bir şekilde dinler. Belirti ve bulgularını öğrenir. Eğer hastada 5 gündür sebebi açıklanamayan ateş görülmüşse veya Kawasaki hastalığının belirtilerinden birkaçı aynı anda görülüyorsa kişi Kawasaki hastası olabilir.

Kawasaki hastalığı ile benzer belirti ve bulgulara sebep olabilen hastalıklar vardır. Hekim öncelikle onları ekarte ederek (dışlayarak) tanı koymaya çalışır.

Kawasaki hastalığı ile benzer belirti ve bulgulara sahip olabilecek hastalıklar:

• Streptecoccus (streptokok) bakterilerinin enfeksiyonu (ateş, titreme, boğaz ağrısı, döküntü gibi belirtilere yol açar) 
• Juvenil (çocuk) Romatoid Artriti (eklem ağrısı ve iltihapların görülmesine neden olabilen kronik bir hastalıktır)
• Kızamık
• Toksik şok sendromu
• Sebebi bilinmeyen çocuk artriti (eklem iltihabı)
• Çocuk cıva zehirlenmesi
• Kenenin sebep olduğu bazı hastalıklar

Bu hastalıkların dışlanması ile tanı koyulmaya çalışılır. Kawasaki hastalığı kalbi etkileyen bir hastalık olduğundan dolayı kalbi nasıl etkilediğini kontrol etmek amaçlı hastaya ek testler uygulanabilir.

Ekokardiyografi: Kalpten gelen ses dalgaları ile kalbin iç yapısının ve fonksiyonlarının incelenmesini kapsayan ağrısız bir araştırma metodudur. Bu metot için ultrason kullanılır. Ultrason kullanılarak kalpten gelen ses dalgaları ile ekranda oluşan görüntü ile kalp incelenilir. Kawasaki hastalığının zamanla kalbi nasıl etkilediğini ortaya koymak için bu test belli aralıklarla tekrarlanır.

Kan Testi: Kawasaki hastalığı ile benzer hastalıkları dışlamak için kan testlerinden faydalanılır. Kawasaki hastalığında akyuvar sayısında artış, alyuvar sayısında ise düşüş görülebilmektedir. Kalp stres altındayken B tipi Natriüretik Peptit (BNP) salgılar. Kandaki BNP düzeyi teşhise yardımcı olabilir.

Elektrokardiyogram (EKG): Kawasaki hastalarında kalp ritim bozuklukları görülebilir. Hastada kalp ritim bozukluğu olup olmadığına bakmak için EKG’sine bakılır. Tanı koymaya yardımcı bir testtir.

Kawasaki Hastalığı Tedavisi

Kawasaki hastalığı teşhisi konulan hastalarda hemen tedaviye başlanmalıdır. Geç kalındığında hastalarda kalp hasarı meydana gelebilmektedir. Başlangıçta tedavinin amacı, ateşi ve enflamasyonu önlemek, kalpte meydana gelebilecek hasarı engellemektir.

Kawasaki Hastalığı 1. Basamak Tedavisi

Gama Globulin: Gama globulinler bağışıklık proteinidir. Hastaya damar yoluyla (intravenöz) verilerek koroner arterde oluşabilecek problemler önlenmeye çalışılır.

Aspirin: Yüksek dozda verilen aspirin iltihabın iyileşmesine yardımcı olur. Ayriyeten aspirin ateşinin düşmesine de yardımcı olur. Hastalarda ateş düştükten sonra da kanın pıhtılaşmasını önlemek amaçlı 6 ila 8 hafta kadar daha düşük dozlarda aspirine devam edilir. Çocuklarda aspirin sakıncalı olabileceği için genelde tercih edilmez. Fakat Kawasaki hastalığı çocuklarda hastalığın tedavisinde aspirin kullanılan nadir hastalıklardandır. Aspirin çocuklarda sadece hekim tavsiyesi ile hekim kontrolünde tedavide kullanılır.

Kawasaki hastalığı ciddi komplikasyonlara yol açabileceği için ilk tedavi genellikle hastanelerde yapılır. Çocuklarda tedavi sırasında grip veya suçiçeğine rastlanılırsa tedavide aspirin bırakılması gerekebilir. Viral bir enfeksiyondan sonra aspirin kullanımı hastaların kanını, karaciğerini ve beynini etkileyebilen, nadir olarak görülen fakat hayati tehlike oluşturabilen bir hastalık olan Reye sendromuyla ilişkilidir. Bu yüzden aspirin alımı sakıncalı olabilir. Hastalarda genellikle ilk gama globülin tedavisinden sonra iyileşme görülür.

Hastalarda tedavi süresi hastadan hastaya farklılık gösterir. Bazı hastalarda kısa sürede olumlu sonuçlar alınırken bazı hastalarda ise tüm riskleri ortadan kaldırmak için daha uzun süre tedavi gerekebilir. Tedavide zamanlama çok önemlidir. Tedavinin zamanında başlatılması ile ciddi kalp komplikasyonları önlenebilmektedir.

Kawasaki Hastalığı Tedavi Edilmezse

Kawasaki hastalığı çocukların yaklaşık olarak 4’te 1’inde ciddi kalp komplikasyonlarına neden olur.

Kawasaki hastalığı tedavi edilmediğinde hastalarda;

• Kalp krizi riski artabilir.
• Miyokardit (Kalp kası iltihabı) görülebilir.
• Disritmi (Anormal kalp ritmi) görülebilir.
• Anevrizma (Damar duvarlarının zayıflaması ile damarda genişlemelerin görülmesi) görülebilir.

Koroner arter problemi gelişen hastaların kalp krizi riskini artırabilecek olaylardan kaçınmaları gerekir. Obezite, yüksek kolesterol ve sigara kullanımı kalp krizi görülme riskini artırabilir.

Kawasaki Hastalığına Ne İyi Gelir?

Kawasaki hastalığının belirtileri ile karşılaşınca yapılacak en iyi şey en kısa zamanda bir hekime başvurmaktır. Eğer hastaya Kawasaki tanısı konulursa hastanın vakit kaybetmeden tedavi olması hasta için en iyi yöntemdir.

Kawasaki Hastalığına Ne İyi Gelmez?

Kawasaki hastalarında tedavide gama globülin kullanılmışsa, hastalar tedavi olduktan kısa süre sonra hemen suçiçeği veya kızamık aşısı olmamalıdırlar. Bu hastalıkların aşısını olmak için en az 11 ay beklemeleri gerekmektedir. Çünkü gama globülin bu aşıların bağışıklık yanıtını etkilemektedir.

Kawasaki hastalığını taşıyan çocuklarda kalp tutulumu gerçekleşmemişse spor veya yüksek enerji harcayacak herhangi bir günlük aktivitesinde kısıtlamaya gerek yoktur. Fakat koroner anevrizması olan çocukların ergenlik çağı boyunca yüksek enerji harcayacakları etkinliklere katılabilmeleri için hekimine danışmalarında fayda vardır. Bu çocuklar için spor ve yüksek efor sarf ettirecek aktiviteler sakıncalı olabilir.

Kawasaki Hastalığı İlaçları

Kawasaki hastalığında görülen belirtileri ve oluşabilecek komplikasyonları yok etmek için ilaç tedavisi uygulanır.

Hastalık için kullanılan ilaçlar:

• Aspirin
• İntravenöz Gama Globulin

Bu ilaçlar hekim tavsiyesi olmadan kesinlikle kullanılmamalıdır. Özellikle aspirin çocuklarda ciddi komplikasyonların oluşmasına neden olabilir.

Çocuklarda ve Bebeklerde Kawasaki Hastalığı

Kawasaki hastalığı çocuklarda damar iltihaplanmasına (vaskülit) en çok neden olan hastalıklardan birisidir. Hastalık esas olarak 5 yaşın altındaki çocuklarda görülür. Yetişkinlerde de damar iltihaplanmaları görülebilir. Fakat genellikle farklı bir klinik tablo ile seyreder. Kawasaki vakalarının neredeyse tamamına çocukluk çağında rastlanılır. Hastalığın şiddeti çocuktan çocuğa farklılık gösterir. 

Her hastada aynı belirtiler veya hastalık belirtilerinin tamamı görülmeyebilir. Çocukların çoğunda kalp hasarı görülmez. Kalp tutulumu görülen çocukların yaklaşık olarak %25’inde sebep gecikmiş veya yanlış konulmuş tanıdır. Kawasaki hastalığını taşıyan çocuklarda, 1 veya 2 yılda bir EKG çekilerek, kalp problemi olup olmadığını taramak gereklidir.

Anevrizmaya ise yaklaşık olarak 100 çocuktan sadece 2’sinde rastlanılmaktadır. Bebeklerde hastalığın tam olmayan formu gözlenir. Bu yüzden bebekler belirti ve bulguların çoğunu taşımazlar. Hekimler, bebeklerde belirti ve bulguların eksik görülmesi sebebiyle tanı koymakta zorlanırlar. Hastalığın teşhisi gecikirse bebeklerde de anevrizma görülebilir. 

Kawasaki hastası olan çocukların ve bebeklerin çoğu tedavi edilerek iyileştirilebilirken ne yazık ki hastalığın ilerlemesi ile bebeklerde ve çocuklarda kalp komplikasyonları da gelişebilir. Hastalıktan herhangi bir korunma yolu yoktur. Fakat hastalık gelişmişse en erken zamanda tanı konularak tedavi edilmelidir.

Kawasaki Hastalığı için Hangi Doktora Gidilir?

Kawasaki hastalarının neredeyse tamamı çocuklarda görüldüğü için Kawasaki hastalığı için Çocuk Romatolojisi ve Çocuk Hastalıkları bölümünde uzman bir hekime başvurulması gerekir. Eğer kalpte bir tutulum gözlenmişse hastayı Çocuk Kardiyolojisi bölümünden bir hekimin de görmesi gerekebilir. 

Kawasaki hastalığının belirtilerinden birkaçı aynı anda görülüyorsa kişi Kawasaki hastası olabilir. Bu durumlarda vakit kaybedilmeden bir uzman hekime başvurulması gerekir. Hastanın sağlığı için kesinlikle vakit kaybedilmemelidir.