Kaybetme Korkusu

Kaybetme korkusu bireyin sahip olduğu herhangi bir nesneyi, kişiyi ya da duyguyu çeşitli nedenlere bağlı olarak kaybetmekten korkmasına neden olan bir fobidir. Diğer birçok fobi türünde olduğu gibi kaybetme korkusunda da yoğun bir anksiyete (kaygı) söz konusudur ve aşırı bağlanma ve küçüklük yaşlarda yaşanan duygusal travmalar altta yatan nedenler arasında yer almaktadır.

Her insan farklı şeylere bağlılık duyar ve kendince bunları sahiplenir. Örneğin bir kadın güzelliğini, bir anne çocuğunu, bir iş adamı şirketini ya da bir çift aşkını kendince sahiplenir ve asla kaybetmek istemez. Kaybetme korkusu da bu noktada, kişinin çok sevdiği şeye bağlılık duymasından itibaren ortaya çıkar.

Günümüzde en çok görülen kaybetme korkusu şekilleri şu şekilde sıralanabilir;

• Sevdiklerini kaybetme korkusu
• İşini kaybetme korkusu
• Kontrolü kaybetme korkusu
• Sevdiğini kaybetme korkusu
• Mutluluğu kaybetme korkusu
• Değerli bir nesneyi kaybetme korkusu
• Sevgiliyi kaybetme korkusu
• Yakınlarını kaybetme korkusu
• Anneyi kaybetme korkusu
• Çocuğun anneyi kaybetme korkusu 

Eğer kişi yaşamının herhangi bir döneminde bağlılık duyduğu bir şeyi kaybederse ya da kaybetme tehlikesi yaşarsa bu durumda büyük olasılıkla kaybetme korkusu ortaya çıkar. Bundan dolayı insanlarda meydana gelen kaybetme korkusu farklı şekillerde ortaya çıkabilmektedir.  

Kaybetme korkusu kişi tarafından belirli sınırlar içerisinde tutulduğunda kişiye faydası dokunan bir durumdur. Fakat kişinin kontrolünden çıkan kaybetme korkusu kişinin yoğun bir stres ve kaygı yaşamasına neden olur ve yaşam kalitesini oldukça olumsuz bir şekilde etkiler.

Kaybetme Korkusu Belirtileri

Kaybetme korkusunun ortaya çıkardığı belirtiler genel itibariyle ruhsal belirtiler ile ortaya çıkmaktadır. Fakat kaybetme korkusunun yoğun bir şekilde yaşandığı anlarda ortaya çıkan ruhsal belirtiler aynı zamanda fizyolojik belirtilere de yol açabilmektedir. 

Kaybetme korkusu yaşayan bireylerde ortaya çıkan ruhsal ve bedensel belirtiler şu şekilde sıralanabilir;

1. Kişinin çok sevdiği bir şeyi kaybetmeyi düşündüğü esnada yaşanan huzursuzluk
2. Kaybetme korkusunun meydana getirdiği yoğun bir anksiyete (kaygı bozukluğu) ve panik durumu
3. Yaşanan ruhsal belirtilerin ortaya çıkardığı tansiyon yükselmesi ve kalp atış hızında artış
4. Kişinin kaybedeceğini düşündüğü nesneye, kişiye ve duyguya karşı daha fazla bağlılık hissetmesi
5. Ani öfke ve sinir halleri kaybetme korkusunda meydana gelen belirtiler arasındadır.

Kaybetme Korkusu Nedenleri

İnsanlar pek çok şeye bağlılık hissi duyabilirler. Bu da zamanla kişide kaybetme korkusu olarak adlandırılan fobiye neden olur. Bu durumun ortaya çıkışında pek çok faktör etkili olabilmektedir. Kaybetme korkusuna neden olan faktörler şu şekilde sıralanabilir;

1. Çok sevilen bir kişi tarafından terk edilme, o kişide ciddi sağlık sorunlarının meydana gelmesi ya da o kişinin hayatını kaybetmesi
2. Çok iyi giden bir ilişkinin sona ermesi
3. Kişinin çok sevdiği işini kaybetmesi
4. Kişinin mal ve varlığını kaybetmesi
5. Anne ve babanın aşırı tutucu olması
6. Kişide özgüven eksikliğine neden olabilecek travmaların yaşanması
7. Dış çevreye karşı uyum sağlayamama gibi nedenler kaybetme korkusuna neden olabilen nedenler arasındadır. 

Kaybetme Korkusu Teşhisi

Birçok ruhsal kökenli rahatsızlıkta olduğu gibi kaybetme korkusunda da teşhis hastaların dile getirdiği şikayetler doğrultusunda konulmaktadır. Herhangi bir muayene yöntemi olmaksızın yalnızca psikiyatri uzmanı ve psikoloğun hastaları dinlemesi sonucunda anamnez (hasta öyküsünün dinlenmesi) alınarak kesin teşhis konulabilir. Ancak anamnez ile kaybetme korkusunun teşhisi konulurken kaybetme korkusunun neye bağlı olarak ortaya çıktığı ve ne kadar süredir bulunduğu mutlaka tespit edilmelidir. Bu tedavinin planlanma sürecinde büyük bir öneme sahiptir. 

Kaybetme Korkusu Tedavisi

Kaybetme korkusu ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen bir rahatsızlık değildir. Ancak buna rağmen hastalar üzerinde ortaya çıkan ruhsal ve bedensel belirtilerin sonucunda hastaların yaşam kalitesi oldukça olumsuz bir şekilde etkilenmektedir. Bunun sonucunda da kaybetme korkusunu yenmek konusunda çeşitli tedavi yöntemlerine gereksinim duyulmaktadır. Bu tedaviler genellikle tıbbi yöntemlere başvurulmadan konuşma seansları şeklinde yürütülmektedir.

Kaybetme korkusuna sahip olan kişilere yapılan tedaviler şu şekilde sıralanabilir;

• Hastaya tedavi veren psikolog bilişsel davranışçı terapi ile hastaların mevcut olarak bulunan rahatsızlık hakkında bilgilendirilmesi sağlanabilir. Bu tedavi yönteminde terapist kaybetme korkusunun neye bağlı olarak ortaya çıktığı, gerçekçi olup olmadığı, hangi olumsuzluklara neden olduğu ve kişinin bu rahatsızlık ile nasıl başa çıkabileceği hakkında konuşur.
• Tedaviyi veren uzmanlar hastaların gün içerisinde kafa dağıtacak aktiviteler yapmasını isteyebilir. Bu sayede özellikle başlangıç evrelerinde olan kaybetme korkuları düşünülmediği için hastalarda iyileşme görülecektir.
• Tedavide büyük yol kat eden kişilerin kesin bir şekilde iyileşmesini sağlamak için uzmanlar altta yatan nedeni ortadan kaldırmaya yönelik çalışmalar yapar. Uzmanlar hastaların kaybetme korkusuna neden olan şey hakkında farkındalık oluşturmasını sağlar ve kişi bu rahatsızlığı yener.
• Hastalarda ortaya çıkan kaybetme korkusu eğer ruhsal ve bedensel açıdan hastalara zarar veriyorsa antipsikotikler, antihistaminikler ve antianksiyete ilaçları uzman psikiyatristler tarafından reçete edilebilir.

Kaybetme korkusu kişiden kişiye farklılık gösterebilmektedir. Bu nedenle her hastada uzman bir klinisyenden tedavi ve terapi almaya gerek duyulmadan kişi kendi başına da kaybetme korkusunu yenebilmektedir. Kişi irade sahibi olduktan sonra hayatın devam ettiğinin farkına varmalı ve farklı aktiviteler ile kafasını boşaltarak bu korkudan uzaklaşmalıdır. Bu noktada uzmanlar kişinin korktukları şeylerin listesini yaparak teker teker mücadele etmesini ve bu korkuyu yenmesini önermektedir. Fakat kendi başına kaybetme korkusu ile mücadele edemeyen kişilerin mutlaka uzman bir psikiyatri hekiminden ya da psikologdan yardım almalıdır. 

Kaybetme Korkusuna Ne İyi Gelir?

Kaybetme korkusuna iyi gelen şeyler kişiden kişiye göre ve kaybetme korkusunun yaşandığı şeye göre değişiklik göstermektedir. Örneğin işini kaybetme korkusu yaşayan kişinin işine daha fazla önem vermesi, yakınını kaybetmekten korkan bir kişinin yakınıyla daha az vakit geçirerek bağlılık duygusunun azalması gibi yöntemler kaybetme korkusunun olası olumsuz etkilerini azaltarak kişinin daha rahat bir yaşam sürmesine neden olur. 

Kaybetme Korkusuna Ne İyi Gelmez?

Kaybetme korkusuna kişinin korku duyduğu şeyleri sürekli olarak düşünmesi iyi gelmemektedir. Bu nedenle uzmanlar kaybetme korkusu yaşayan kişilerin korkularını düşünmemesi gerektiğini ve başka uğraşlar bulması gerektiğini söylemektedirler. 

Kaybetme Korkusu İlaçları

Kaybetme korkusunda uzmanlar genellikle terapi yöntemleri ile tedavinin yürütülmesini sağlamaktadırlar. Fakat bazı hastalarda çeşitli ruhsal ve bedensel belirtiler kişilerin yaşam kalitesini olumsuz bir şekilde etkilediği için çeşitli ilaçlara başvurulabilmektedir. Bundan dolayı uzmanlar hastalarda antipsikotikler, antihistaminikler ve antianksiyete ilaçları uzman psikiyatristler tarafından hastalara verilmektedir. 

Hamilelikte Kaybetme Korkusu

Hamilelik dönemine giren kadınlarda kaybetme korkusu hiç de azımsanmayacak sıklıkta meydana gelen bir fobi türüdür. Özellikle geçmiş yıllarda yaşanan büyük kayıplar ya da hamilelik döneminde bebeğin kaybedilme riski gebe annede kaybetme korkusuna sahip olmasına neden olabilmektedir. 

Çocuklarda Kaybetme Korkusu

Çocuk yaşlarda meydana gelen kaybetme korkusu genellikle daha küçük yaşlarda ortaya çıkan duygusal travmalar, istismarlar, baskıcı ailede yetişmek gibi nedenlere bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Çocuklarda meydana gelen kaybetme korkusunda genellikle çocuk anne ve babasını kaybetmekten korku duyar.

Kaybetme Korkusu İle Nasıl Başa Çıkılır?

Kaybetme korkusuna sahip olan bireyler herhangi bir uzman desteğine gerek kalmadan kendi başına bu fobi ile başa çıkabilmektedir. Özellikle bu fobinin başlangıç evresinde olan bireyler aşağıdaki yöntemler sayesinde kaybetme korkusunu yenebilmektedirler.

1. Farkına Varma: Kaybetme korkusu yaşayan kişinin bu korku duygusuna neden olan şeyin gerçekçi olmadığını ve olası olumsuz etkilerinin çok da ağır olmadığının farkına varması gerekmektedir. Kişi kaybetme korkusu yaşadığı şeyin neden ortaya çıktığını, ortaya çıkarsa olası etkilerin ne kadar şiddette olacağını ve kendi iradesi ila başa çıkabileceği konusunda kendini hazırlamalıdır. Bu sayede kaybedilen şeyin olumsuz etkilerinden kişi en az düzeyde etkilenir. Ayrıca yakın bir arkadaş ya da aile üyesinden destek alma kişinin kaybetme korkusunun farkına varmasında daha etkili olmaktadır.
2. Sakinleşme: Birçok korkuda/fobide olduğu gibi kaybetme korkusunda da sakin kalmak büyük bir önem arz etmektedir. Kaybetme korkusunun en yoğun yaşandığı anlarda kişinin kendini sakin tutması hem korkunun büyümesine engel olacak hem de kişinin kendi başına kaybetme korkusu ile baş etmesine yardımcı olacaktır. Bu hususta fobiye sahip olan kişiler doğru nefes alıp verme egzersizleri, yoga ve meditasyon gibi sakinleştirici uygulamaları öğrenerek kaybetme korkusu ile başa çıkabilirler.
3. Gerçekçiliği Sorgulama: Kaybetme korkusu yaşayan bireylerin çoğu gerçekçi olmayan duygulara kapılarak kaybetme korkusu yaşamaktadır. Kişi bu durumun gerçekçi olmadığını ve yaşamı boyunca devam etmediğini bilmelidir. Bu sayede hasta kaybetme korkusu ile kendi başına başa çıkabilir.
4. İyileşmek İstemek: Kaybetme korkusunun farkına varmak ya da gerçekçi bir korku olmadığının farkına varmak iyileşmek için yeterli olmamaktadır. Bundan dolayı kişinin bu fobiyi yenmesi için çözüm odaklı olması gerekmektedir. Olumsuz düşünceleri atarak olumlu düşünceler ile yaşamına devam eden kişi kısa süre içerisinde kaybetme korkusunu yener ve olası etkilerden kurtulmuş olur. Ayrıca kişi kendini daha güçlü ve daha iradeli hissettiği için bu fobinin tekrardan ortaya çıkma olasılığı da büyük oranda azalmış olur.

Kaybetme Korkusu için Hangi Doktora Gidilmeli?

Kaybetme korkusu yaygın görülen ruhsal bir rahatsızlıktır. Bundan dolayı günümüzde kaybetme korkusu problemini yaşayan kişilere hastanelerdeki Ruh Sağlığı ve Hastalıkları polikliniği doktorları ya da alanında uzman Psikologlar tarafından teşhisi koyulmakta ve gerekli tedavileri vermektedir. 

Kaybetme korkusu yaşamın herhangi bir döneminde herkes tarafından yaşanabilen bir korkudur. Bu kaybetme korkusu kısa sürdüğü sürece ve kişinin yaşam kalitesini etkilemediği sürece hiçbir probleme neden olmamaktadır ve herhangi bir tedaviyi vs. gerektirmemektedir. Fakat uzun süredir devam eden ve ortaya çıkardığı belirtiler nedeniyle kişinin yaşam kalitesini bozan kaybetme korkusu vakalarında kişilerin mutlaka uzman bir psikolog ya da psikiyatri doktoruna görünmeleri gerekmektedir. Kişiler muayene olmaya gitmeden önce kendilerindeki bu durumu kabullenmeli ve tedavi olarak iyileşeceklerine inanmaları gerekmektedir.