Whipple Ameliyatı Nedir?

Whipple ameliyatı, pankreas, safra yolu, on iki parmak bağırsağı ve pankreas başında bulunan tümörlerin neden olduğu kanser rahatsızlıklarının tedavisi için uygulanan yöntemdir. Çoğu kez pankreas kanseri hastalığının tedavisi için kullanılan yöntem bazen de kanserden ayırt edilemeyen iyi huylu hastalıkların da tedavisinde kullanılır. Özellikle pankreas başı, safra yolu ve on iki parmak bağırsağının birleştiği noktada oluşan kanserli hücrelerin tedavisinde tercih edilir.

Whipple ameliyatı adını 1930 yılında ilk kez bu ameliyatı gerçekleştiren alman Doktor Allen Whipple’den almıştır. Ağır bir ameliyat olması sebebiyle ilk yapıldığı yıllarda ameliyat sonrası ölüm oranı %30’larda iken günümüzde bu oran özellikle bu ameliyat üzerine hizmet veren merkezlerde %1 veya 2 düzeylerindedir. Ancak yine günümüzde bu merkezlerin haricinde yapılan ameliyatlarda bu oran %10 seviyelerinde seyretmektedir. Pankreas kanseri ameliyatı olarak da bilinen Whipple ameliyatı, ameliyat sonrasında hastanın yaşam süresinin daha uzun olmasını sağlamak amacıyla pankreas cerrahisinde uzman olan merkezler ve doktorlar tarafından yapılmalıdır.

Whipple Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Whipple ameliyatı cerrahi bir uygulamadır ve özellikle cerrahlar için oldukça zor bir ameliyattır. Ameliyat şu aşamalarla yapılır:

• Whipple ameliyatında midenin bir kısmı, safra yolunun bir kısmı ve pankreasın etrafındaki lenf bezleri çıkarılır. 
• Safra kesesinin mide ile pankreas sıvısının işlevine devam etmesi için mide, pankreas ve safra yolu bağırsakla birlikte bitiştirilir. 
• Pankreas kanseri için gerçekleştirilen Whipple ameliyatlarında kanserli hücrelerin damarı etkilemesi durumunda bazı damarlar da ameliyata dahil edilir.
• Özellikle tümörün damarlarla iç içe olması ameliyata engel bir durum olmasa da ameliyatı daha da zorlaştıran bir sebep olarak ön plana çıkar.
• Whipple ameliyatında mide kapağının hasar almasının da engellenmesi gerekir. Sindirim sistemi için oldukça önemli olan mide kapağının muhafaza edilmesi, ameliyat sonrasında oluşacak sindirim problemlerinin önüne geçmiş olur.

Whipple Ameliyatı Riskleri

Whipple ameliyatı uzman cerrahlar tarafından yapılmış olsa da ciddi riskler taşıyan bir ameliyattır. Bu aşağıdaki şekilde sıralanabilir:

• Whipple ameliyatından sonra ameliyatlı bölgede veya vücudun farklı bir noktasında kanama oluşabilmektedir. 
• Bütün ameliyatlarda olduğu gibi Whipple ameliyatında da ameliyatlı bölgenin enfeksiyon kapma riski vardır. 
• Whipple ameliyatında görülen risklerin en önemlilerinden biri de uzun süreli anestezi almak ve entübe kalmak sonrası gelişebilmekte olan bir risk olan akciğer yetmezliğidir. Akciğer yetmezliğinin en büyük belirtisi ise solunum sıkıntısıdır. 
• Whipple ameliyatından sonra hastada kalp yetmezliği de görülebilir. Kalp yetmezliği nabız atışlarından ve kalbin ritim bozukluklarından tespit edilebilir. 
• Whipple ameliyatından sonra hastada böbrek yetmezliği görülebilir. Bu durumda hastanın diyaliz makinasına bağlanması gerekebilir.
• Whipple ameliyatı sonrasında iç organların zarar görmesi de muhtemeldir. Hatta bu durumda iç kanama bile görülebilir.
• Whipple ameliyatı esnasında beklenmedik bir şekilde oluşan komplikasyonlar sebebiyle ameliyat operasyon sırasında veya sonrasında ölümle sonuçlanabilmektedir.

Whipple Ameliyatı Sonrası

Whipple ameliyatı olanlar, ameliyat sonrasında stresten uzak bir yaşam sürmesi gerekir. Bununla birlikte ameliyat öncesinde sigara kullananların ameliyat sonrasında sigarayı bırakmaları ve hem beslenme yönünden hem de zihinsel anlamda kendilerine oldukça iyi bakmaları gerekir. Oldukça riskli ve zor bir ameliyat olan Whipple ameliyatı sonrasında ciddi yan etkiler de görülmektedir.

Pankreas Kanseri Ameliyatı Sonrası Komplikasyonlar

Hem hasta için hem de ameliyatı yapan doktor için oldukça zor bir ameliyat olan pankreas ameliyatı sonrasında birçok yan etki görülmektedir. Bu yan etkilerin takip edilmesi gerekir ve geçmemesi durumunda mutlaka doktora başvurmak gerekir. Geniş kapsamlı ve iç organları ilgilendiren bir ameliyat olduğu için yan etkilerin görülmesi normal kabul edilir. Bu yan etkileri aşağıdaki şekilde sıralanabilir;

• Pankreas ameliyatı sonrasında hastalarda zatürre hastalığı görülmektedir. Ameliyatın akciğere yakın bir noktada yapılması bu yan etkinin gelişmesine sebep olur. 
• Pankreas ameliyatından sonra hastalarda nefes darlığı problemleri görülmektedir. Ameliyat sonrası yan etkiler içinde kabul edilen durum baş göstermesi halinde doktora başvurmak gerekir.
• Pankreas ameliyatından sonra hastalarda idrar yapma zorluğu görülebilir. 
• Pankreas ameliyatı sonrasında ameliyat bölgesinde ağrılar olabilmektedir. Ağrıların devamlı olması ve ağrı kesicilerin ağrıyı giderememesi gibi durumlarda doktora başvurmak gerekir.
• Pankreas ameliyatının ağır bir ameliyat olmasının sebebi pankreasın vücutta bulunduğu yerdir. Oldukça kritik bir noktada bulunan pankreas üzerinde yapılan ameliyat bu sebeple bütün vücudu etkilemektedir. Bu bağlamda ameliyat sonrasında cinsel fonksiyonlarda bozukluk da görülmektedir.

Whipple Ameliyatı Sonrası Bakım

Ağır bir ameliyat olduğu için vücut fonksiyonlarının tekrar çalışır hale gelmesi hastanın iyileşme süreci için ameliyat sonrası bakımı da oldukça önemlidir. Bu çerçevede;

• Ameliyat sonrasında doktor tarafından verilen ilaçların kullanımı ve önerileri aksatılmamalıdır.
• Kullanılan ilaçlar genelde enzim düzenleyici oldukları için ilaçların dozu doktor tavsiyesine göre ayarlanmalıdır.
• Ameliyat sonrasında doktor kontrolleri devam edecektir. İlk iki yıl, üç ayda bir yapılan kontroller daha sonra ise altı ayda bir şeklinde devam etmektedir.
• Whipple ameliyatı sonrasında beslenme alışkanlığına dikkat edilmeli, sigara, stres, alkol vb. olumsuzluklardan uzak durmak gerekir. 

Whipple Ameliyatı Sonrası Beslenme

Whipple ameliyatı sonrasında hastanın vücut fonksiyonlarına ve sağlığına oldukça dikkat etmesi, beslenme önem vermesi ve vücut direncini koruması gerekir. Ameliyat sonrasında hastanın beslenmesi ise şu şekilde olur:

• Ameliyat sonrasında kademeli bir şekilde yağ ve protein bakımından daha az olan besinlerle beslenme başlar.
• Ameliyat sonrasında vücudun insülin dengesinin bozulması sebebiyle her gıda dikkatle tüketilmelidir.
• Besin değeri yüksek gıdalar tüketilmeli, yağlı ve ağır besinlerin yanı sıra sigara ve alkol gibi maddelerden de uzak durulması gerekir.
• Ameliyat sonrasında besinlerin daha kolay sindirilmesi açısından hafif porsiyonlarla günde beş veya altı öğün yemek yenmelidir.
• Bunlarla birlikte günde en az 8 bardak su tüketilmelidir.
• Yine ameliyat sonrasında doktor tarafından verilecek olan vitamin ve beslenme listelerine son derece dikkat etmek gerekir.
• Whipple ameliyatı sonrasında aşırı gaz ve lif oluşturan gıdalardan kaçınmak gerekir. Bununla birlikte ameliyat sonrasında kusma görülüyorsa sıvı tüketimi yemeklerden 1 saat önce veya sonra gerçekleştirilmelidir.

Whipple Ameliyatı Sonrası İyileşme

Whipple ameliyatı sonrasında iyileşme süreci, hastanın kendisine ne kadar dikkat ettiğine bağlıdır. Bu çerçevede beslenme düzeni, doktor tavsiyelerine uyma potansiyeli ve verilen ilaçların takibinin doğru bir şekilde yapılması iyileşme sürecini hızlandırmaktadır. Bununla birlikte ameliyat sonrasında genellikle hastalar bir hafta veya 10 gün hastanede gözlem altında tutulur. Bu süre sonucunda taburcu olan hastaların ameliyat sonrası bakımlarına göre iyileşme süreci de değişkenlik gösterir. Whipple ameliyatı sonrasında hastanın en az iki veya üç ay boyunca ağır faaliyetlerden kaçınarak sakin bir yaşam sürmesi gerekir.  Yapılan gözlemler ve kontroller neticesinde herhangi bir aksilik yaşanmadığı takdirde hasta normal yaşamına dönebilir.

Whipple Ameliyatı Sonrası Kemoterapi

Whipple ameliyatı her ne kadar pankreas kanserinin tedavisi için oldukça etkili bir yöntem olsa da hastalığın ilerlediği durumlarda ameliyat yeterli olmamaktadır. Bununla birlikte ameliyat sonrasında gelişen komplikasyonlar neticesinde hastanın ek tedavilere ihtiyaç duyması mümkündür. Bu sebeple hastanın ameliyat sonrasında yapılan düzenli patolojik incelemeleri neticesinde tümör konseyi, hastanın ışın tedavisi veya kemoterapi tedavisi almasını önerebilir.