Gaz Sancısı

Gaz Sancısı Nedir?

Gaz sancısı, her yaşta görülebilen; ciddi bir rahatsızlık olmamakla birlikte yaşamı aksatacak boyutlara ulaşabilen bir ağrı türüdür. Bu sancı, her yaşta ve her sosyal sınıfta insanda görülebilir. Gaz sancısı, kişilerin kalın bağırsaklarında bulunan hava boşlukları ve bu boşluklarda bulunan bakterilerden kaynaklanır. Bu gaz dolu boşluklar, bağırsak hareketlerinin yardımıyla, günlük hayatta dışarı atılır. Atılamaması durumlarında oluşan gaz sancıları, kişilerde çok şiddetli karın ağrıları oluşturacak düzeylere çıkabilir.

Bağırsaklarında ve sindirim sisteminde sıkıntısı olmayan kişiler bir günde 12-20 defa gaz çıkarabilirler. Bu sağlıklı bir durumun göstergesidir. Küçük çocuklarda, yaş ile gaz çıkarma sıklığı arasında ters bir orantı vardır. Yani yaş azaldıkça sıklık artar. Bunun temel sebebi, sindirim sisteminin gelişimi ile ilgilidir. Sindirimden dolayı kendiliğinden ve doğal olarak oluşan gaz, bazı küçük veya büyük nedenlere bağlı olarak dışarı atılamayabilir. Gün içindeki aktivitelerden yenilen besinlerin çeşidine kadar birçok sebep gazın çıkışına engel olabilmektedir. Gaz sancıları kabız ve ishalle birlikte görülebilir, şiddetlenebilir.

Gaz sancıları, bağırsaklarda tıkanmış ve çıkarılamamış gazın boyutuna göre değişkenlik gösterebilir. Bu sancılar, süreyle de bağlantılıdır. Yani, uzun bir süre boyunca gaz çıkarmamış kişinin çekeceği gaz sancısı da o kadar artar.

Gaz Sancısı Belirtileri Nelerdir?

Gaz sancısı, belirtileri ve ağrı çeşidi olarak herkeste paralellik gösterir. Bu belirtiler, çok belirgin bir biçimde açığa çıkar. Gün içinde geğirme veya gaz çıkarma şeklinde, sindirim sistemindeki yutulan ve oluşan gaz dışarı atılır. Kişiler beslenirken hava yutarlar. Yenilen besinin türüne göre, bu gazların oluşum miktarı değişkenlik gösterebilir. Besinleri tüketen bireylerdeki, bağırsaklarda bulunan yararlı bakterilere bağlı olarak gelişen gazlara toleransı semptomlara yön verir. Bu belirtilerin şiddeti kişinin ağrı eşiğine göre değişebilir. Bu belirtiler bebeklerde biraz daha farklı olabilir.

Semptomları şu şekilde sıralayabiliriz:

• Geğirme sırasında oluşan karın ağrısı
• Gaz çıkarma sırasında oluşan karın ağrısı
• Sebepsiz bir şekilde ortaya çıkan ani ve şiddetli karın ağrısı
• Karın bölgesinde oluşan kramplar
• Karın bölgesinde oluşan şişkinlik
• Karın bölgesinde oluşan dolgunluk ve basınç hissi
• Karnın fiziksel olarak büyük görünmesi

Bebeklerde:

• Ağlama
• Bacakların karına doğru çekilmesi ile ağlama
• Ellerin yumruk yapılarak ağlanması
• Suratın kızarması
• Karında şişkinlik ve gerginlik

Gaz Sancısı Nedenleri Nelerdir?

Gaz sancısının ana sebebi, oluşan gazların dışarı atılamamasıdır. Gaz oluşumunun birçok nedeni olabilir. Tüketilen besinlerin türüne bağlı olarak gaz oluşacağı gibi, bağırsak florasında bulunan bakterilerin enfeksiyonu ile de gaz oluşabilmektedir. Bazı hormon düzensizliklerinin de gaz oluşumuna sebebiyet verdiği gösterilmiştir. Bu gibi durumlar da sindirim sisteminin işleyişi ve hızı ile alakalıdır. Sindirim sisteminin düzeni üzerine etki eden her durum gaz oluşturabilmektedir diyebiliriz.

Nedenleri genel olarak şu şekilde sıralayabiliriz:

• Tüketilen besine karşı kişinin alerji oluşturup oluşturmadığı
• Tüketilen besine karşı hassasiyet
• Hareketsiz kalmak
• Tüketilen besinlerle yutulan hava
• Son kullanma tarihi geçmiş gıdaların tüketimi
• Tüketilen besinlerin iyi çiğnenmemesi
• Tüketilen besinlerin gereğinden büyük lokmalarla alınması
• Bol lifli gıdaların fazla tüketilmesi
• Sindirim sistemini oluşturan organlarda ortaya çıkan hastalıklar veya sorunlar
• Ayakların ve karın-bel çevresinin açıkta kalmasına bağlı olarak gelişen üşütmeler
• Süt gibi besinlerin (peynir, yoğurt...) aşırı tüketimi
• Aşırı tüketilen yağlı gıdalar
• Aşırı tüketilen baharatlı gıdalar
• Aşırı tüketilen şekerli gıdalar
• Aşırı tüketilen asitli içecekler
• Alkol ve sigara gibi alışkanlıklar

Gaz sancıları bazı hastalıkların belirtileri de olabilmektedir.

Bu hastalıkları şu şekilde sıralayabiliriz;

• Divertikülit
• Ülseratif kolit
• Crohn hastalığı

Gaz Sancısı Teşhisi

Gaz sancısı teşhisi, uzman doktor tarafından yapılan tetkiklere ve bireyin verdiği hikayeye bağlı olarak koyulur. Öncelikle uzman doktor, gaz sancısını oluşturan temel nedeni bulmaya çalışır. Bu nedeni belirlemek adına kişinin beslenme alışkanlıklarını sorgular. Son zamanlardaki kilo değişimi sorgulanır. Önceden geçirilmiş, sindirim sistemini ilgilendiren bir hastalık olup olmadığına da bakılır. Bunlarla birlikte yapılan fiziksel muayene ile kişide bir şişkinlik, basınç, ağrı veya hassasiyet gibi rahatsızlıkların olup olmadığına bakılır.

Bu fiziksel muayene doktorun kullandığı araçlara göre değişkenlik gösterebilir. Bu tetkiklerin amacı kişinin sindirim sisteminin düzgün çalışıp çalışmadığı hakkında bilgi almak içindir. Gaz sancısı, bazı sindirim sistemi hastalıklarının sonucu olarak da ortaya çıkabileceği için, kişiden bazı tahliller istenebilir.

Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:

• İdrar tahlili
• Dışkı tahlili
• Kan testi
• Ultrasonografi görüntüleme

Tüm bunlardan sonra uzman doktor teşhisi net bir şekilde koyabilmektedir.

Gaz Sancısı Tedavisi

Gaz sancısı tedavisi, sancıya ve doğal olarak gaz oluşumuna sebep veren durumun ortadan kaldırılmasına yöneliktir. Bu yöntemler diyet programları ve ilaç destekli tedavilerle mümkün hale gelir. Bu tedavi süreçlerini belirleyen doktor, kişinin diyet alışkanlıklarını ve teşhis sürecinde aldığı bilgileri göz önünde bulundurur. Bu bilgiler ışığında, kişiye özel diyetler ve ilaç tedavileri uygulanır.

Tedavi uygulama süreçlerinde uygulanan diyet programları, bireyin beslenme alışkanlıklarının analizi ile mümkündür. Bu diyetler sayesinde, kişinin sindirim sisteminin düzene girmesi beklenir. Ayrıca, uygulanan diyetler sayesinde bu problem tamamen ortadan kalkabilir. Bu ilerlemeyi sağlamak için kişilerin uzman gözetiminde diyet uygulamalarına gereken önemi vermeleri gerekir.

Bahsedilen ilaç tedavileri ise destek amaçlı uygulanan tedavilerdir. Gaz sancısı, tekrarlama ihtimali olan bir ağrıdır. Bundan dolayı uzman doktor, bireylere uyguladığı diyet programları ve ilaç destek tedavilerine mutlaka uyma uyarısında bulunur.

Gaz Sancısı Tedavi Edilmezse

Gaz sancıları tedavi edilmediği takdirde ciddi ağrılara sebep olabilir. Bu ağrılar günlük yaşamı aksatacak düzeyde olabilir. Gaz sancıları, sindirim sisteminde bulunan hava boşluklarının yaptığı basınçtan kaynaklandığı için, gaz dışarı çıkmadığı takdirde sindirim kanalının harabiyetine bağlı hastalıklara sebebiyet verebilir. Gaz sancısı, sindirim kanalında ilerleyemeyen boşluklarla birlikte olduğundan, sindirimin de düzgün çalışmamasına neden olabilir.

Bunun sonucunda birçok hastalık baş gösterebilir. Gaz çıkarmak, sağlıklı bir sindirimin göstergesidir. Sindirimin iyi yapılamaması iyi beslenememeyi beraberinde getirir. Kaliteli beslenememe ve sancıların varlığı bireylerin yaşamında ciddi olumsuzluklar yaratabilir. Bunun yanında tedavi edilmeyen sancılar, gazın gittikçe sıkışmasıyla çok fazla şiddetlenebilir. Bu tür şiddetli gaz sancıları, dayanılmayacak düzeylere çıkabilir.

Gaz Sancısına Ne İyi Gelir?

Gaz sancısına en iyi gelen şey uzman doktorun tavsiyesine paralel olarak diyetlere uymaktır. Bu diyetleri uygularken, önemli olan kişinin, tükettiği besinlere vücudunun nasıl tepki verdiğini bilmesidir. Çünkü, bazı bireylerde lifli gıdalar gaz sancılarına ve gazın oluşumuna iyi gelirken; bazı bireylerde bu lifli gıdalar gaz oluşumuna ve sancılara direkt olarak neden olabilir. Bu noktada çoğunlukla iyi gelen gıdalardan bahsedebiliriz.

Bol su tüketmek sindirim için ve gaz sancılarını ortadan kaldırmak için ilk tavsiyelerdendir. Zencefil, papatya çayı, nane çayı, kimyon, bal kabağı, turunçgiller, defne yaprağı, kabartma tozu, elma sirkesi ve kiraz çekirdeği gibi gıda ve bitkilerin gaz sancılarına iyi geldiği gösterilmiştir. Aynı zamanda bu gibi bitki ve gıdalar, sindirim sistemi üzerinde düzenleyici etkilere sahiptir. Ayrıca yapılan egzersizlerin de sindirim sisteminin düzenli çalışması üzerine olumlu etkileri olduğu gösterilmiştir. Gaz sancısına iyi gelen bir diğer şey sıcak su torbalarıdır. Bunlar ise sindirim kanalının hızlanmasını sağladığı ve gaz sancısına bu şekilde iyi geldiği düşünülmektedir.

Gaz Sancısına Ne İyi Gelmez?

Gaz sancısına, öncelikle kişinin kendisine rahatsızlık verdiği besinleri tüketmek iyi gelmez. Bu noktada, çoğunlukla iyi gelmeyen gıda ve besinlerden bahsedebiliriz. Brokoli, lahana, enginar, soğan, sarımsak, buğday, arpa, fasulye, karnabahar, kepek, elma, armut, ayva, şeftali, kayısı, kurutulmuş meyveler, posalı meyveler gibi birçok gıda bol lif içerir. Bu lifli besinler kişilere göre değişen etkilerine rağmen gaz sancılarına ve oluşumuna iyi gelmediği gösterilmiştir.

Laktozlu besinler olan süt ve süt ürünlerinin tüketilmesi kişilerde şişkinlik, gaz ve dolayısıyla sancıların oluşumuna sebebiyet verebilir. Gazlı ve asitli içeceklerin çok tüketilmesi şişkinliğe ve gaz oluşumuna neden olabilir. Burada önemli olan, kişinin kendi beslenme tarzını iyi bilmesidir. Bireyler hangi gıdanın kendilerine iyi gelip gelmediğini belirleyebilirler. Tüm bunlara rağmen devam eden bir gaz sancısı söz konusu ise mutlaka bir uzmana başvurulmalıdır.

Gaz Sancısı İlaçları

Gaz sancısı, kişilere önerilen diyet programları ile tedavi edilmeye çalışılır. Zorlu gaz sancılarını tedavi etmek ve desteklemek amacıyla doktorlar bazen ilaç tedavisine başvurabilirler. Sadece doktorların tavsiyesi ve reçeteleriyle kullanılan bu ilaçlar genelde, antibiyotik ve antiasit grubunda ilaçlardır.

Bebeklerde Gaz Sancısı

Gaz sancısının en sık görüldüğü grup bebeklerdir. Bebekler dışındaki tüm insanlarda belirtiler, sancılar ve nedenleri genellikle paralellik gösterir. Bu farkı yaratan durum; yeni doğanların ve bebeklerin sindirim kanallarının tam gelişmemiş olmasından kaynaklanır.

Bebeklerin acı eşiği düşük olduğundan, bu sancılar bebekler için çok rahatsızlık vericidir. Sindirim kanalları tam gelişmediği için ve sadece sütle beslenmeye başladıkları için, gaz oluşumları zamanla artar ve bu gazları çıkarmakta zorlanmaya başlarlar. Yukarıda bahsedilen; karına doğru ayakları çekerek ağlama, yüzün kızarması ve ellerin yumruk yapılarak ağlanmasında ortak olan en belirgin semptom ağlamaktır. İlaçlar sadece doktor tavsiyesi ile verilmelidir. Yanlış ilaç kullanımı bebekte ciddi sonuçlar doğurabilir.

Bebeklerde gazın oluşmasının asıl sebebinin, yetişkin bireylerden farklı olarak; bağırsakların dış dünyaya alışma ve gelişme süreci ile alakalı olduğu düşünülmektedir. Anne sütünün, annenin beslenmesine bağlı olarak değişen içeriği de sütle beslenen bebeğe etki eder. Bundan dolayı annede gaz oluşturan tüm besinler, sütten dolayı bebekte de oluşturabilir.

Mamaya yavaş yavaş geçen bebeklerde gaz daha sık görünmeye başlar. Bunun nedeni, bağırsak bakterilerinin de bu şekilde yavaş yavaş olmasından kaynaklanır.

Gaz oluşumu ve sancılarının önüne birkaç küçük önlemle geçilebilir. Bebek süt emerken ve beslenirken fazla hava yutar. Bunun önüne geçilerek gaz oluşumu ve sancılarının önüne geçilebilir. Bebeğe sırt masajı yapmak, rahatlatıcı müzikler dinletmek de bebeğin gaz sancısının önüne geçilebilmek için uygulanabilir.

Hamilelikte Gaz Sancısı

Gebe kadınlarda gaz sancılarının oluşumu diğer herkes gibi, çoğunlukla yutulan hava ve bakterilerin  oluşturduğu gazdan kaynaklanmaktadır. Ancak, diğer insanlardan biraz daha sık görülebilir. Bunun nedeni olarak progesteron hormonu gösterilmiştir. Progesteron, bağırsak duvarını gevşeterek, besinler ve bakterilerden gaz oluşumunu artırır. Bu artış gebe kadınlarda rahatsızlık yaratabilir. Bu sancı ve rahatsızlıkların önüne geçebilmek için, bireyin hangi besinlerle çok gaz oluşturduğunu belirleyerek, bu besinleri daha dikkatli tüketebilirler.

Gebeliğin ilerleyen zamanlarında, üzerinde baskı oluşan bağırsaklar, sindirimi ve hızını yavaşlatır. Bu da gaz sıkışmalarına sebebiyet verebilir. Hamilelikte, gaz oluşumunun ve sıkışmasının önüne tamamen geçilemez fakat dikkatli beslenme ve düzenli egzersizlerle, gaz oluşumu en aza indirilebilir.

Yetişkinlerde Gaz Sancısı

Yetişkinlerde gaz sancısı, cinsiyet gözetmeksizin birçok insanda benzer semptomlarla birliktedir. Gaz sancıları sadece bebeklerde ve hamile kadınlarda farklı yönlerden incelenir. Ayrıca, midede bazen gaz sıkışması olabilir. Midede görülen bu gaz sancıları çoğunlukla yetişkinlerde görülür. Bu sancılar, genelde keskin kramplar şeklindedir.

Yetişkinlerde sırt ve karın masajları, gaz sancılarına iyi gelebilir. Bu masajlar, sıcak su torbaları ve sıcak kompresler ile yapılır. Bu termal masajlar, karın ve bel çevresindeki kasları gevşetir. Bu sayede, sindirim kanalının da düzgün ve hızlı çalışması beklenir.

Gaz Sancısı için Hangi Doktora Gidilir?

Gaz sancısı çeken birey, ilk olarak kendisi hakkında bilgilenmeli ve diyetindeki besinlerle ağrıları arasında bir bağın olup olmadığını kontrol edebilmelidir. Bir neden bulunamadığı ve sancılarının devam ettiği durumlarda, bir Dahiliye (İç Hastalıkları) uzmanına başvurmalıdır. Ani ve şiddetli başlayan karın ağrılarının tehlikeli olduğu unutulmamalıdır.

Gaz sancısı, birçok hastalığın sonucu veya sebebi olma potansiyeli taşır. Bu yüzden bireyler, gaz sancısını göz ardı etmemelidir.