6 Yaş Sendromu

6 Yaş Sendromu Nedir?

Çocukluk dönemi kişinin hayatını şekillendirmede oldukça fazla önemi olan birçok dönüm noktasını içererek kişilikte fazlasıyla rol oynayan bir dönemdir. Çocukluk döneminin kendi içerisinde de önemli sayılacak dönüm noktaları bulunmaktadır. Bunlardan biri de hiç şüphesiz okula başlama dönemidir. 

6 yaş döneminde çocukta meydana gelen psikolojik ve sendromik değişimlerden bahsetmeden önce bu dönemde çocukta gelişen motor becerilerden bahsetmekte fayda vardır. 

6 yaş döneminde çocukta ince motor ve kaba motor beceriler gelişmiştir. Çocuk, ince motor becerileri sayesinde harfleri, rakamları yazıp resim çizmede daha başarılı olmaya başlar. Ayrıca ince motor gelişimi ile ince iş gerektiren ayakkabı bağcıklama, makasla düzgün kesimler de yapabilir hale gelir. 

Bu dönemde kaba motor gelişimleri ile de tek ayak üstünde rahatça durabilme, dengeyi sağlamada daha rahat olma veya ip atlama gibi koordinasyon gerektiren işleri yapmada başarılı olabilirler. 

6 yaş sendromu, hemen tüm çocuklarda görülen ve çocuktan çocuğa sürecin şiddetinin farklı olabileceği bir dönemdir. Bu dönemin olması gereken şekilde atlatılması kişiliğin oluşumunda çok ciddi rol oynayacağından önemsenmesi ve bilinmesi gereken bir dönemdir. 

6 Yaş Sendromu Belirtileri

6 yaş dönemi, çocuğun okula gitmeye yani bireysellikten bir nevi toplumsallığa yöneldiği bir dönem olarak kişide çokça değişime neden olur. Bu dönemde çocuk özellikle fazlasıyla isyankar kişiliği ile ön plana çıkar. Karar vermede zorluklar yaşayan çocuğun karar vermeden sonra verdiği karara tabiri caizse körü körüne bağlandığı görülür. Çocuğu kararından döndürmek oldukça zor hale gelir. Çevresiyle uyum sorunu yaşar. Kendi dediğinin olmasını ister ve bunda ısrarcı olur. 

Bu dönemde çocuk özellikle grup oyunlarına ilgi duymaya başlar. Tek başına oyun oynamak istemez. Grup oyunlarında da lider konumunda olmak yani oyunun kurucusu ve bitiricisi olmak ister. Oldukça enerjiktir. Yerinde durmaksızın gün boyu oynayıp zıplayabilir. Oynadığı oyunlarda dikkatsizdir. Bir yerlere çarpabilir, düşebilir, bir yerlerini incitebilir. Kendine ait olan hiçbir şeyi paylaşmak istemez. Başkalarının onunla oyuncağını paylaşmasını isterken kendisi başka kişilerle paylaşmaya yanaşmaz. 

Benmerkezci bir tavırla oynadığı oyunlarda başarılı olanın da kendisi olmasını ister. Bu nedenle haksızlık, hile ile oyun kazanmaya da yeltenir. Başarısızlığa asla tahammüllü değildir. Arkadaşları arasında sözünün dinlenmesine ve kurduğu oyunlara biat edilmesine ihtiyacı vardır. 

Okul öncesi dönemde dikkati oldukça zayıf olan çocuk, 6 yaşına geldiğinde çevresinden ona iletilenlere karşı daha dikkatli olmuştur. Çabuk dağılmayan dikkati ile artık eğitsel dönemin başlayabileceği hale gelmiştir. Bu dönem, özellikle duygusal geçişlerin hızlılığı ile oldukça kaotik geçebilecek bir dönemdir. 

Çocuk, yapılacak eleştirilere çok duyarlıdır. Kolayca ağlayabilir ve duyguları kolayca incinebilir. Bu nedenle erişkinlerin bunu göz ardı etmemesi ve çocuğa yapacakları eleştirilerin nedenlerini uygun şekilde açıklaması kişiliğin gelişiminde önemli olacak durumlardandır. Çocuğa karşı suçlayıcı olunmamasına ve başarılarının takdir edilmesine özen gösterilmesi çocuğun sağlıklı bir 6 yaş geçirmesi için oldukça önemlidir. 

6 Yaş Sendromunun Nedenleri

6 yaş sendromu çocuğun bağımsızlığının fazlasıyla arttığı bir dönemdir. Kendi başına tuvalete gitmeye, kendi kıyafetlerini kendi kendine çıkarıp giyebilmeye başlayan çocuk bu bağımsızlıkları nedeniyle kendini daha sorumlu hisseder. Başarısızlıklara tahammülü yoktur. En lider, en başarılı, en gözde olmak ister. Bu da çevresiyle uyumsuzlukların boy göstermesiyle sonuçlanır. Bağımsızlığın meydana getirdikleriyle sağlıklı bir şekilde baş edebilmenin öğretildiği çocukların bu süreci daha sakin ve daha az olumsuzluklarla atlattığı görülmüştür. 

Okul döneminde aileden uzaklaşarak bilinmeyen bir çevreye girmenin de çocukta agresyona yani sinirliliklere neden olduğu düşünülmektedir. Bu agresiflikleri ile kendine ve çevresindeki yaşıtlarına zarar verebilir. Bu dönemde çocuğun yaşayabileceği veya yaşatabileceği durumlardan biri de akran zorbalığıdır. Karşısındaki yaşıtı ile empati kuramayan çocuk kendi faydası için zorbalığa başvurabilir. Bu tür akran zorbalıkları yaşayan çocukların bu durumu ebeveynleri veya öğretmenleri ile konuşması için okul öncesi dönemde bunların çocuğa açıklanması oldukça önemli olacaktır. 

6 Yaş Sendromu Teşhisi

6 yaş sendromu teşhisinde en önemli nokta çocukla ve ailesiyle yapılacak konuşmalardır. Çocuktan veya ebeveynlerinden alınacak ayrıntılı bir anamnez yani hastalık öyküsü ile 6 yaş sendromu tanısı konabilir. Burada yöneltilecek sorular şunlar olabilir;

• Uzman başvurusuna neden olan yakınmalar nelerdir?
• Çocuğun yaşı kaçtır?
• Çocuk okula gidiyor mu, gidiyorsa şikayetlerin başlangıcı okul öncesine mi yoksa okul sonrası döneme mi denk gelmektedir?
• Çocukta akran zorbalığını gösteren durumlar meydana geldi mi?
• Çocuğun yaşıtlarına yaklaşımı nasıldır?
• Grup çalışmalarında çocuğun çevresindekilere yaklaşımı nasıldır?
• Daha önce çocukta görülen ve son süreçte değişen özellikler var mıdır?
• Anne ve babanın çocuğun davranışlarına tutumu nasıldır?
• Gün içinde anne ve babanın çocuğa ayırdığı vakit ne kadardır?

Anne ve babanın bu sorulara verdiği cevaplar yanında çocuğun bu sorulara verdiği yanıtlar da değerlendirilerek sürecin 6 yaş sendromu olup olmadığına karar verilebilir. 6 yaş sendromu teşhisinde kullanılacak laboratuvar bulguları veya görüntüleme yöntemleri olmadığı için teşhis tamamen ebeveyn ve çocuk yönlendirmeleri eşliğinde hekimin gözlemlerine kalmıştır. Bu nedenle hekime tüm bilgilerin eksiksiz ve doğru verilmesi oldukça önemli olacaktır. 

6 Yaş Sendromu Tedavisi

6 yaş sendromunu şiddetli geçiren çocuklarda uzman desteğine başvurulabileceği unutulmaması gereken bir konudur. Aksi halde çocuğun bu doğal süreci olumsuz atlatması nedeniyle çocuğun ileriki yıllardaki kişilik özelliklerinde yanlış tutumlar görülebilir. 

Peki şiddetli geçen ve uzman desteğine gerek duyulan 6 yaş sendromu nasıl olabilir? 

Bu soruya verilebilecek en doğru yanıt çocukta çevresi tarafından fark edilecek olumsuz tutumların had safhaya ulaşması ve ailenin bu durumla tek başların başa çıkamaz hale gelebilmesi olacaktır. 

Bağımsızlığını yeni yeni kazanmış ve elinde özgürlük denilen oldukça cezbedici bir güç olduğunun farkına varan çocuk bunu doyasıya kullanmak isteyecektir. Bu süreçte okula başlanması ile girilen yeni ortamın bilinmezliği de çocukta korkuyla karışık merak duyguları uyandıracaktır. 

Ailenin bu süreci doğru yönetmesi oldukça önemlidir. Benmerkezci tavra sahip olan 6 yaş çocuğu takdir görmek ve tüm ilgiye sahip olmak ister. Bu nedenle abartılı hareketler yapabilir. Yanlış yaptığında ciddi kaygı duyabilir. Tüm bu süreçlerin farkında olan bilinçli ebeveynler olmak süreç sonunda kişiliği düzgün oturabilecek, sağlıklı bir 6 yaş çocuğuna sahip olunacağından hem bireye hem de topluma oldukça önemli bir katkı sağlanmış olur. 

Ailelerin yeterince bilinçli olmadığı durumda uzmana başvurulması çok önemlidir. Çocuk psikiyatristinin anne ve baba ile veya yalnızca çocuk ile davranış terapileri yapması sürecin sağlıklılığı için elzemdir. 

Bilişsel davranışçı terapilerde çocuğun beklentileri, ebeveynlerin beklentileri açık bir şekilde göz önüne serilerek durumun netleştirilmesi sağlanır. 

Psikiyatr tarafından çocukta ek bir psikiyatrik sorun gözlenmiyorsa ilaç tedavisine gerek yoktur. Fakat çocukta fobik sorunların veya anksiyetik durumların varlığında davranış terapisine ek olarak ilaç tedavisi de uygulanabilir.

6 Yaş Sendromu Tedavi Edilmezse

6 yaş sendromunda unutulmaması gereken en önemli nokta şudur ki; tedavide sadece doktor etkin rol oynamamaktadır. Yani 6 yaş sendromunda tedavide doktor başvurusu her zaman gerekli değildir. Özellikle durumun farkında olan ve bilinçli bir şekilde süreci yönetebilecek anne-babaların hafif ve orta şiddetteki sendrom belirtileri için doktora başvurması gerekli değildir. Ebeveynlerin çocukla uygun bir şekilde ilgilenmeleri bu sendromun hafif bir şekilde atlatılmasını sağlayacaktır. İster doktor aracılığıyla olsun ister de ebeveynlerin kendi bilinçliliğiyle olsun bu dönemin uygun bir şekilde tedavi edilmesi şarttır. Aksi takdirde bu sürecin olumsuzlukları çocuğun kişiliğine yansıyacaktır. 

Masum bir bebekten olumsuz karaktere sahip bir canlı meydana gelmesinde çocuklukta yaşanılanların etkisi yadsınamayacak kadar büyüktür. Bu nedenle çocukluğun bu sancılı süreçlerinde takınılan tutumların doğru olması gerekir. Burada anne ve babaya oldukça ciddi bir sorumluluk düşer. Dünyaya bir canlı katmak gibi oldukça önemli bir sorumluluğu kabul etmiş ebeveynlerin bu canlının kişiliğinden ve yaptıkları ile yapacaklarından da sorumlu olacakları gerçeğinden haberdar olmalıdırlar.

6 Yaş Sendromuna Ne İyi Gelir?

6 yaş sendromunun görülmesinde çocuğun okula başlayarak aileden uzaklaşacağı gerçeğinin yarattığı korku da etkili olmaktadır. Bu süreçte çocukta okul fobisi meydana gelebilir. Özellikle kardeşi olan çocuklarda okul fobisi daha sık görülmektedir. Çocuk okuldayken anne ve baba ile en çok vakit geçirecek kişinin kardeşi olacağı düşüncesi çocukta korkuya neden olabilir. Bu korkunun önüne geçmek için okuldan gelecek çocuk ile güzel vakit geçirilmesi önemlidir.

Bağımsızlık hissini yeni yeni yaşayan çocuğun bu bağımsızlığının tadını çıkarmasına izin verilmelidir. Fakat bunu yaparken henüz yeterince bağımsız olamayacağı ve bunun da vaktinin olduğu çocuğa sezdirilmelidir. 

Akran zorbalığı yaşayan çocuğun bunu ailesine veya okuldayken öğretmenine söylemesi gerektiği akran zorbalığının içeriği öğretilerek kavratılmaya çalışılmalıdır. 

Çocuktaki agresiflik veya fazla enerji olumlu aktiviteler ile atılmaya çalışılmalıdır. Bunun için çocuğa yeterli zaman ayırılmalıdır. Çocuktaki her şeyin lideri olma isteği uygun bir şekilde yumuşatılmalıdır. Bunun için çocuğun grup oyunlarındaki takındığı tutum izlenmelidir. Uygun olmayan davranışları için uyarılmalıdır. Güzel davranışları da takdir edilmelidir. 

6 Yaş Sendromuna Ne İyi Gelmez?

6 yaş sendromu yaşayan çocuğun duyguları karışık ve yoğundur. Bu duygularını önemsizleştirmek veya hissettiklerini küçümsemek çocukta ego karmaşaları yaratacaktır. Hissettiklerine saygılı olmak ve yanlışları ile uygun bir şekilde baş etmek gerekir. 

Ailenin bilinçsiz tavırları burada oldukça etkilidir. Çocuğun bağımsızlık isteğine saygı duyulmaması ve bu bağımsızlığın yeterince sağlanamaması ileride olumsuz kişilik özelliklerine sahip olacak bir birey yetişmesine neden olur. Okul döneminin çocukta sorunlu geçmesinde etkili olan durumlardan biri de ebeveynlerden kopmak istememektir. Çocuğun bu kaygısının yersiz olduğu gösterilmelidir. Çocuk okuldan geldikten sonra bir süre aile ile vakit geçirmesi için uygun koşulların sağlanamaması halinde çocuğun bir sonraki gün okula gitmek istemeyeceği açıktır. Bu nedenle tüm bu yaşanılanların kişilik belirleyici, oldukça önemli bir dönemin sonuçları olduğu ne aile tarafından ne de çevredeki kişiler tarafından unutulmayarak çocuğa buna uygun şekilde davranılması oldukça önemlidir. 

6 Yaş Sendromu için Hangi Doktora Gidilir?

6 yaş sendromu hemen her çocuğun yaşadığı, gelecek yıllardaki kişiliğin önemli belirleyicilerinden olan durumlara sebebiyet vermesiyle ciddiyetle ele alınması gereken bir sorundur. Çocukta benmerkezciliğin devam ettiği fakat grup içine karışmaların olduğu bu dönem özellikle bu yönüyle dikkat edilmeyi hak eden bir konu olmaktadır. Çevresindeki yaşıtların isteklerini görmezden gelerek kendini ön plana koyan çocuk, hem kendine hem de çevresindekilere sorun yaşatabilir.

Bağımsızlığı kazanmaya başlayarak kendi tuvaletini yapan kendi yemeğini yiyen kendi giysilerini kendi değişebilen çocuk söylenenleri yapmamaya ve kendi bildiğini okumaya başlar. Okul dönemine geçilmesiyle de evden kısa süreli uzaklaşmaların yaşanacağı bu sürecin doğru yönetimi oldukça mühimdir. 

Bu sürecin zorluklarıyla baş edebilmek için gerekirse uzman görüşüne de başvurulabilir. Çocukta ağır geçirilen 6 yaş sendromunda başvurulacak bölüm Çocuk Psikiyatridir. Çocuk psikiyatrının çocukla ve ebeveynleriyle yapacağı görüşmeler ile bu sendromik dönem rahat geçirilebilir.