Beta 2 Mikroglobulin

Beta 2 Mikroglobulin Nedir?

Beta 2 globulin (B2m) vücutta neredeyse tüm hücrelerde (eritrosit ve trofoblastik hücreler hariç) üretimi gerçekleştirilen düşük molekül ağırlıklı, protein yapılı bir maddedir. Beta 2 mikroglobulinin görevi hücresel zar yapılarına katılmaktır. Tıbbi açıdan önemli olan boyutu ise çeşitli biyokimyasal testlerde belirteç olarak kullanılmasıdır.

Beta 2 mikroglobulin yapısal bir protein olduğundan dolayı hücre çoğalması ve parçalanması ile ilişkilidir. Tümör veya kanser adıyla bilinen kontrolsüz hücre çoğalması bu durumun vücuttaki en spesifik örneğidir. Bundan dolayı tümör belirteci olarak adlandırılabilir. Ayrıca serum beta 2 globulin seviyesi çeşitli hastalıkların ortaya konmasında önemli bir göstergedir.

Beta 2 Mikroglobulin Normal Değerleri Kaç Olmalı?

Beta 2 mikroglobulin kan, idrar ve BOS için ayrı ayrı bakılabilmektedir. Kan testlerinde Beta 2 mikroglobulin referans aralığı 0,7 - 1,8 mcg/ml olarak kabul edilir. İdrar incelemesinde 300 mcg/L, beyin omurilik sıvısında ise 2.4 mg/L değerlerinin altında olmalıdır.

Beta 2 Mikroglobulin Nasıl Ölçülür?

Beta 2 mikroglobulin testi ile kan, idrar ve BOS’dan ayrı ayrı ölçüm gerçekleştirilmektedir. Spesifik durumlar dışında kan seviyesinin ölçümü yeterli olacaktır.

İdrarda mikroglobulin ölçümü nispeten daha zahmetlidir. 24 saatlik idrarın biriktirilmesi gerekmektedir. Bu amaçla sabah idrarını boşaltan kişi saati kaydeder. Sonraki 24 saat boyunca özel bir kaba idrarını yapar. 24 saatlik idrarın elde edilmesinin ardından gerekli incelemeler yapılır. 24 saatlik idrar alınmasının sebebi ise günün farklı saatlerinde alınan idrarların farklı özellik göstermesinden kaynaklanmaktadır. 

Kan beyin bariyeri adı verilen yapı BOS sıvısı içerisindeki özellikle protein gibi büyük moleküllü maddelerin kana geçişine izin vermez. Bundan dolayı BOS’un kandan ayrı incelenmesi gerekmektedir. LP (lomber ponksiyon) adı verilen uygulama BOS örneği almaya imkan sağlar. Hasta uygulama odasında yan yatırılarak L4 - L5 omur kemikleri arasında bir iğne yardımıyla sıvı aspire edilir. Elde edilen BOS sıvısında beta 2 mikroglobulin seviyesi ölçülerek sinir sistemini etkileyen hastalıklarla ilgili fikir elde edilebilir.

Hamilelikte Beta 2 Mikroglobulin Düzeyi

Sağlıklı bireylerde hamilelik döneminde serum beta 2 globulin düzeyinde değişiklik olması beklenmemektedir. Gebelik döneminde yapılan ölçümler anne adayısın preeklampsi (gebelik zehirlenmesi) geçirmesi açısından risk tespitine yardımcı olabilir. Preeklampsi (gebelik zehirlenmesi) gebeliğin 20 haftasından sonra ortaya çıkan kan basıncı bozukluğudur. Öncelikli olarak böbrek sorunlarına yol açmaktadır. Serum beta 2 mikroglobulin düzeyindeki değişiklikler böbrek hasarının bir göstergesi olarak ortaya çıkabilir.

Bebeklerde Beta 2 Mikroglobulin Düzeyi

Yenidoğanlarda ve yaşamın ilk aylarında serum beta 2 mikroglobulin düzeyleri özel referans aralıkları kullanılarak ölçülebilir. Yetişkinlerden ayrı olarak ay ay farklılık gösterebilir. Ayrıca doğum yaşı, doğum ağırlığı gibi parametreler serum beta 2 mikroglobulin seviyesinde değişikliklere sebep olabilir. Yenidoğanlarda beta 2 mikroglobulin seviyesinin ölçümü böbrek gelişim bozukluklarının tespitinde fayda sağlayabilmektedir.

Beta 2 Mikroglobulin Düşüklüğü Nedenleri ve Hastalıkları Nelerdir?

Kan beta 2 mikroglobulin seviyesinin 0.5 - 0.7 mcg/dl’nin altına düşmesi düşüklük olarak ifade edilebilir. Bu durum genellikle tıbbi açıdan önemsizdir. Düşüklüğün 2 önemli sebebi vardır:

• Gen bozukluğuna bağlı üretim eksikliği
• Atılım fazlalığı

Yapılan çalışmalarda beta 2 mikroglobulin sentezinden sorumlu genlerdeki eksikliklerin serum seviyesinde düşüklüğe sebep olabileceğini ortaya koymuştur. Bu gen sorunlarına sahip olanların bazı enfektif hastalıklara karşı daha duyarlı olabileceğini ortaya koyan bilgiler bulunmakla birlikte kesin değildir. 

Hücrelerden üretilen beta 2 mikroglobulin kan yoluyla böbreğe geldiğinde ilk kısımda idrar tarafına geçer. Ardından böbreğin kanallı yapısında belli bir miktarı geri emilerek tekrar kana karışır. Sağlıklı bir bireyin idrar beta 2 mikroglobulin düzeyinin 300 mcg/dl’nin altında olması beklenir. Serum beta 2 mikroglobulin seviyesinde düşüklüğe eşlik eden idrar seviyesinde yükseklik çeşitli böbrek sorunlarına işaret edebilir. Bu bilgiler kreatinin denen ve böbrek fonksiyonlarını yansıtan maddenin ölçülmesi ile desteklenir.

Beta 2 Mikroglobulin Düşüklüğü Tedavisi

Böbrek sorunlarına bağlı olarak ortaya çıkan beta 2 mikroglobulin düşüklüğü hedefe yönelik tedavi ile ortadan kaldırılabilir. Amaç beta 2 mikroglobulin seviyesini yükseltmek değil böbrekteki sorunu ortadan kaldırmaktır. Böbrek hastalığına yönelik ileri incelemeler yapılarak hastalığa spesifik tedaviler uygulanır.

Beta 2 Mikroglobulin Düşüklüğü Tedavi Edilmezse Ne olur?

Beta 2 mikroglobulinin kan seviyesinde düşüklüğe eşlik eden idrar seviyesindeki yükseklik Lupus nefriti gibi böbrek sorunlarına işaret edebilir. Lupus eritematozus sistemik seyreden iltihabi bir hastalıktır. Böbrekleri etkileyen Lupus tedavi edilmediğinde yetmezliğe varan sonuçlar ortaya çıkabilir.

Beta 2 Mikroglobulin Yüksekliği Nedenleri ve Hastalıkları Nelerdir?

Beta 2 mikroglobulin yüksekliği genellikle bir laboratuvar bulgusu olarak ortaya çıkmaktadır. Başlı başına bir hastalık değildir. Çeşitli hastalıklarda farklı belirtilerin yanı sıra beta 2 mikroglobulin yüksekliği görülmesi tanıyı destekler niteliktedir. 

Vücut yapısına katılan bir molekül olduğundan dolayı hücre çoğalmaları beta 2 mikroglobulin seviyesini yükseltir. Kan seviyesinde artışa sebep olan başlıca patolojik durumlar şu şekildedir:

• Akut veya kronik iltihaplanmalar
• Karaciğer hastalıkları
• Böbrek hastalıkları 
• Viral enfeksiyonlar: Sitomegalovirüs, HİV
• İyi huylu kitleler
• Bazı kanserler: Multipl Myeloma, lenfoma
• Uzun dönem diyaliz tedavisi
• Bazı ilaçlar

Beta 2 mikroglobulin yüksekliği lenfoma ve multiple myeloma gibi kanserlerde görülebilmektedir. Bağışıklık sisteminin önemli bir parçasını oluşturan plazma hücrelerinde gelişen kanseri ifade eden multiple myelomada bağışıklık sistemi zayıflar. Lenf düğümlerinden gelişen bir çeşit kanser olan lenfomada beyaz küre üretimini bozduğundan dolayı hastalıklara karşı savunmasız hale getirir. Bu hastalıklarda teşhisin yanı sıra hastalığın seyrinin ve tedaviye yanıtın da belirlenmesinde serum beta 2 mikroglobulin düzeyi önemlidir.

Beta 2 Mikroglobulin Yüksekliği Belirtileri

Böbrek yetmezliği sebebiyle diyalize giren hastalarda beta 2 mikroglobulin atılımında bozukluklar ortaya çıkar. Kan seviyesindeki artışı takiben dokularda birikim ortaya çıkar. Birikim oluşan bölgeye bağlı olarak

• Eklemlerde hareket kısıtlılığı
• Elde uyuşma 
• Bağırsak problemleri
• Ritim bozukluğu
• Çabuk yorulma
• Nefes darlığı
• Göğüs ağrısı
• Öksürük gibi belirtiler ortaya çıkabilir.

Beta 2 Mikroglobulin Yüksekliği Tedavisi

Beta 2 mikroglobulin yüksekliğinin özel bir tedavisi bulunmamaktadır. B2m protein yüksekliğine sebep olan enfektif, iltihabi veya tümöral hastalığın tedavi edilmesi gerekir. Bu duruma sebep olan sorunun belirlenmesi amacıyla diğer kan testleri, biyokimyasal incelemeler ve görüntüleme yöntemleri kullanılabilir.

Beta 2 Mikroglobulin Yüksekliği Tedavi Edilmezse Ne olur?

Daha önce de belirtildiği üzere beta 2 mikroglobulin yüksekliği başlı başına bir sorun olmaktan çok bir laboratuvar bulgusudur. Serum seviyesindeki devam eden yükseklik tedaviye yanıtın yetersiz olduğunu ortaya koyar. Özellikle multipl miyelom gibi hastalıklarda beta 2 mikroglobulin seviyesinin 4 mcg/dl’nin üzerinde olması beklenen yaşam süresi ile ilişkilidir. Ancak bu durum yükseklikten değil hastalığın tedaviye yanıt vermemesinden kaynaklanır. 

Beta 2 mikroglobulin yüksek çıkanlar dokularda “amiloid” adı verilen proteinlerin birikmesi açısından risk altında olabilirler. Beta 2 mikroglobulin amiloidozu olarak adlandırılan bu durum uzun dönem diyaliz hastalarında görülmektedir. Sorunun tedavi edilmemesi durumunda eklem ve kas dokuları arasında biriken amiloid işlev bozukluklarına yol açabilir. Bu da sindirim sistemi, kas iskelet sistemi ve dolaşım sisteminde sorunlara sebep olabilir.