Laktoz İntolerans Testi Nedir?

Laktoz intolerans testi, kişide bazı belirtilerin baş göstermesi sonucunda laktoz intoleransı şüphesinden dolayı başvurulan bir testtir. Kişide laktoz intoleransı olduğuna işaret edebilecek olan belirtiler ise şu şekilde sıralanır:

• Bulantı yaşanması,
• Kramplar şeklinde karın ağrısı şikayeti görülmesi,
• Gaz sorunu yaşanması,
• Şişkinlik sıkıntısı olması,
• İshal ya da kabızlık şikayeti görülmesi.

Bu belirtilerin olduğu kişilerde laktoz intoleransından şüphelenilir ve laktoz intoleransı testi yapılarak laktoz değerlendirmesi açısından gerekli ölçümler yapılır. Laktoz intolerans testleri sonucunda kişinin laktoz intoleransı açısından risk durumu tespit edilir. Testin sonucuna bağlı olarak da laktoz içermeyecek besinlerden oluşan bir diyet listesi ve hastaya uygun olan ilaçlar verilerek hastanın tedavi süreci başlatılmış olur.

Laktoz İntoleransı Nedir?

Laktoz; süt içerisinde olan doğal yapıda bir şeker olarak tanımlanır. Sütte ve aynı zamanda süt ürünleri içerisinde yer alan laktozun sindirimi ise kişilerin ince bağırsaklarında yer alan laktaz enzimi desteğiyle gerçekleşebilmektedir.

Sağlıklı olan bir kişide laktaz enziminin yeterli oranda sürdürülen üretimi ise kalıtsal (genetik) özelliklerle beraber belirlenir.

Laktoz intoleransı bulunan hastalar ise bu süt ve süt ürünlerinde yer alan laktozu alıp parçalayabilecek olan laktaz enzimini yeteri oranda salgılayamaz ve neticede bu besinleri sindirme konusunda zorluk yaşar. Bu noktada 2 tip laktoz intoleransından bahsedilebilir:

• Primer Laktoz İntoleransı: En fazla rastlanan besin intoleransı tipidir. Bu anlamda hem dünya üzerinde hem de Türkiye üzerinde görülme sıklığı, yaklaşık %70 orandadır. Bu hastalık, bebek hastalarda ek gıdaya geçilmesinin ardından laktaz enziminin vücutta azalma neticesinde ortaya çıkmaktadır. Bu semptomlar ise bu laktoz intoleransının sık olduğu ülkeler üzerinde ortalama 1-2 yaşlarındayken başlangıç gösterirken, daha nadir de olsa erişkin yaştaki hastalarda da ortaya çıkabilmektedir. 
• Sekonder Laktoz İntoleransı: Bu intolerans tipi, daha seyrek görülmektedir. Ayrıca sıklıkla da çölyak veya gastrit hastalığı gibi farklı besin intoleransları yaşanan durumlarla beraber görülür. Hastanın sindirim kanalı içerisinde meydana gelen enflamasyon (yangı, inflamasyon veya iltihaplanma olarak da bilinen durum), kişinin laktaz üretimi üzerinde de bir azalmaya yol açmaktadır. 

Laktoz İntolerans Testi Kimlere Yapılır?

Laktoz intolerans testi yapılan kişiler, yeteri kadar laktaz enzimi salgılayamayan yapıya sahip kişilerdir. Laktaz, kişinin bağırsakları tarafından laktoz ürünlerin sindirilmesi açısından sentezlenmekte olan doğal yapıda bir enzime verilen isimdir. Laktaz enziminin yetersiz şekilde salgılanması ya da yeteri oranda bulunmaması neticesinde sindirim sistemi üzerinde bazı bozukluklar oluşabilir. Bu durum ise laktoz intoleransı bulunan hastalarda şu gibi semptomların yaşanmasına neden olur:

• Gaz sorunu,
• Şişkinlik hali,
• Midede kramp oluşması,
• İshal olma

Bu semptomlar, genelde kişinin laktoz intoleransı bulunduğunu gösteren şikayetlerdir. İşte bu tip şikayetleri olan hastaların, laktoz intolerans testi yaptırması uygun bulunmaktadır. Testten alınan sonuçlara bağlı olarak da diyet vb. programlarla tedavi etme yoluna gidilmektedir.

Laktoz İntolerans Testi Nasıl Yapılır?

Laktoz intolerans tespiti için farklı farklı testler uygulanabilmektedir. Bu noktada genel olarak hastalara uygulanan laktoz intolerans testleri şu şekilde sıralanır:

• Glisemik Yanıt Testi,
• Hidrojen Nefes Testi,
• İnce Bağırsak Biyopsisi,
• Dışkı Asitliği Testi,
• Genetik Test.

Bu testlerden hangisinin yapılması gerektiği ve uygun olduğu, hem hastanın genel sağlık durumu ve şikayetlerine bağlı olarak hem de muayene sonrası doktorun vereceği karara göre tespit edilir. Bu testler içerisinde “glisemik yanıt testi” olarak adlandırılan laktoz intolerans testi yapılışı şu şekildedir:

• İlk olarak, hastanın başlangıçtaki glisemi seviyelerinin ölçülebilmesi amacıyla hastadan kan alınır.
• Daha sonrasında hastaya, toplam 2 saat sürede, her 30 dakikada bir olacak şekilde 50 gram kadar aşırı dozda laktoz verilir. Bu 30 dakikada bir yapılan laktoz verme işlemi ise toplamda 4 defa tekrarlanır.
• Bu adımdan sonra ise hastadaki glikozun ölçülebilmesi adına yeniden kan alınır.
• Ölçümler aynı çıkarsa laktaz gerektiği şekilde hareket sağlayamıyor anlamına gelir. 
• Ayrıca bununla beraber diyabet rahatsızlığı gibi glisemide değişiklik yapabilecek başka bozukluklar da olduğu için bu test, tek başına çok spesifik (özellikli) değildir. 

Çocuklarda Laktoz İntoleransı

Çocuklarda laktoz intoleransı testi yapıldıktan sonra hastada laktoz ürünlere karşı bir hassasiyet teşhis edilirse tedavi yoluna gidilir. Çocuklara yapılan test sonucuna göre doktor, hastayı, çocuk gastroenteroloji (sindirim sistemi kaynaklı hastalıklar ile ilgili olan bilim dalı) bölümüne sevk edebilir. Bu durumda gastroenteroloji uzmanı, hastadan endoskopi (kameralı teknik) ile alınmış olan ince bağırsak örneği üzerinden hem laktaz hem de diğer enzimlerin ölçümlerini yapabilir. Uygulanan bu tıbbi prosedür neticesinde doku üzerinden örnekler alınır ve bağırsak iç kısmının görüntülenmesi sağlanmış olur.

Laktoz intoleransı tespit edilen çocuklar açısından verilen diyet programlarında pek çok seçenek vardır. Başlangıçta aileler, hem besin alışverişlerinde hem de diyeti uygulama konusunda zorluk çekebilmektedir. Ancak laktoz intoleransı olan çocukların ve ailelerinin yaşamı, hem diyetisyen hem de bir çocuk doktoru desteğiyle beraber kolaylaşacaktır. Bu destekler neticesinde aileler, günlük hayatlarına rahatlıkla devam edebilecektir.