Bebeklerde Kabızlık
Bebeklerde kabızlık, standart süreçten daha seyrek olarak sert ve zor dışkılama olarak tanımlanan bir sağlık sorunudur. Beslenme alışkanlığında değişiklik, ilaç tedavisi ve lavman uygulanarak tedavi edilmeye çalışılır.
Bebeklerde Kabızlık Nedir?
Bebeklerde kabızlık, standart süreçten daha seyrek olarak sert ve zor dışkılama olarak tanımlanan bir sağlık sorunudur. Kabızlık yetişkinlerde beslenme düzenine yönelik problemlere bağlı hayat boyu görülebilir. Kabızlık bebeklerde de yoğun olarak görülen bir tıbbi problemdir.
4, 5 ve 6 aylık bebeklerde kaka yapamama genelde ek gıdaya geçiş olan dönemlerde görülmektedir. Bebeklerde katı gıdayla tanışma ve kullanma yeni olduğu için kabızlık şikayetleri oluşabilir. Bu dönemde mutlaka doğru besinler tercih edilmelidir.
Yenidoğan bebeklerde kabızlık nadir olarak yaşanan bir sorundur. Ancak yeni doğan bebeklerde görülmesi durumunda hemen bir doktora başvurulmalı ve altında yatan nedenlere bakılarak bir tedavi planı yapılmalıdır.
Bebeklerde Kabızlık Belirtileri Nelerdir?
Bebeklerde kaslar küçüklük döneminde zayıf olduğu için ve bağırsak hareketleri yavaş olduğundan dışkılama sürecinde zorlanma ve gaz sancıları oluşabilir. Katı gıdalara geçiş ve beslenme sorunlarında kabızlık şikayetleri oluşabilir.
Bebeklerde kabızlık belirtileri şu şekildedir;
- Bebeklerde karın bölgesinde dokunulduğunda fark edilen bir sertlik oluşması
- Bebeğin iştahın fark edilecek oranda bir azalma olması (Az yiyen çocuklarda bu belirti fark edilemeyebilir)
- Bebeklerin kakasını kokulu bir şekilde yapmaya başlaması
- Bebeğin kabızlığa bağlı olarak nedensiz ağlaması
- Belirli aralıklarla bebeğin sebepsiz huzursuzluklar yaşanması
- Kaka yapmadan önce ağrı duyması sebebiyle hırçınlaşması ve huysuz tavırlar sergilemesi
- Bebeğin kakasının kuru, sert ve topaklanmış biçimde çıkması
Bebeklerde kabızlık belirtileri farklı olabilir. Bazı bebeklerde kaka üzerinde fiziki bir belirti olmasa da genellikle duyduğu rahatsızlık belirtiler arasında olacaktır.
Bebeklerde Kabızlık Nedenleri Nelerdir?
Bebeklerde kabızlık çok çeşitli durumlara bağlı olarak ortaya çıkabilir.
Bebeklerde kabızlık nedenleri şu şekilde sıralanabilir;
- Bebeğin Anne Sütü ile Beslenmemesi: Bebeklerin anne sütü ile beslendiği dönemde kabızlık şikayetleri çok az ortaya çıkar. Bir bebek anne sütünü daha kolay sindirmektedir. Bu yüzden anne sütü alan bebeklerde kabızlık şikayetleri az görülür. Anne sütünün içinde yer alan motilin hormonu bağırsak hareketlerini arttırır ve bebeğin daha sık kaka yapmasında etkilidir. Anne sütü uygun koşullarda saklanarak bebek acıktığında anne sütü ile beslenerek kabızlık şikayetleri azalabilir. Mama ile beslenen çocuklarda kabızlık şikayetleri daha fazla görülür.
- Katı Gıda Dönemine Yeni Geçilmesi: Bebeklerin katı gıdayla ilk tanıştığı dönemler bağırsak hareketlerinin sekteye uğramasına yol açar. Bu dönemde bebekler katı gıdaları kısa süre içinde sindiremez. Bu durum bebeklerin kabızlık şikayetlerini arttırır. Ancak bu dönemde bağırsaklar katı gıdaya alıştığında kabızlık sorunları ortadan kalkacaktır.
- Bebeğin Lif Ağırlıklı Beslenmemesi: Bebekler ek gıdaya geçmeye başladıkları süreçlerde yüksek lifli besinler tüketilmesi önerilmektedir. Bu dönemde lif açısından zayıf besinler tüketilmesi bebekte kabızlık şikayetlerini arttırabilir.
- Bebeğin Yeterli Su İçmemesi: Bebekler özellikle ek gıdaya geçiş döneminde bol miktarda su tüketmelidir. Anneler bebeklere kabızlık sorunlarının oluşmaması için bol su verilmesi önerilmektedir. Buna ek olarak bebeklerin sulu gıdalarla beslenmesi önerilmektedir. Bebeğe ortalama 50 ml kaynatılmış ve soğutulmuş su verilirse kabızlık şikayetleri en aza inecektir.
- Bebekte Demir İlaçlarının Kullanılması: Bebeklerde demir eksikliğine bağlı demir ilaçları kullanılması istenebilir. Bu durumda bebeklerde demir ilaçlarının yol açtığı kabızlık sorunları ortaya çıkabilir.
Bebeklerde Kabızlık Teşhisi
Bebeklerde kabızlık teşhisi için öncelikle ailenin gözlemleri dikkate alınır. Daha sonra çeşitli tanı yöntemleri uygulanabilmektedir.
Tanı yöntemleri şu şekildedir;
- Aile Gözlemleri: Bebeklerde haftada üçten daha az sayıda dışkılama olması kabızlık habercisi olabilir. Bu dönemde doktorlar aileye bebekle ilgili gözlemlerini soracaktır. Dışkılama anında aşırı ıkınma ve ağrıya bağlı huzursuzluk oluşması da tanı için belirti olabilir. Bebeğin dışkısının sert ve parçalı yapıda olması ve iç çamaşırında kirlenme olması kabızlık bulguları arasında yer almaktadır.
- Anorektal Muayene: Aile gözlemleri sonrasında bebeklerde tanı için anorektal bölge parmakla muayene edilebilir. Bu işlem genellikle bebeklerde kabızlık teşhisinde ilk adım olarak uygulanmaktadır.
- Endoskop İncelemesi: Bebeklerde endoskop incelemesi ile de kabızlık tanısı konulabilir. Işıklı bir alet kullanarak ya da baryumlu bir röntgen ile kalın bağırsak detaylı olarak tetkik edilir. Bu işlem sonrasında sorunlar ortaya çıkabilir.
- Fizyolojik Testler: Bebeklerde kabızlık teşhisi için fizyolojik testler de yapılabilmektedir. Anüs ve rektum bölgelerinin fonksiyonları detaylı olarak değerlendirilir. Bu işlemlerde görüntüleme yapılarak dışkılamada görevli anüs kaslarına ait refleksler detaylı olarak değerlendirilmektedir.
Bebeklerde Kabızlık Tedavisi
Bebeklerde kabızlığın giderilmesi için uzman doktor tarafından ilaç tedavisi, beslenme alışkanlıklarında değişiklik ve lavman tedavisi yapılabilir.
Bebeklerde kabızlığı ortadan kaldıracak uygulamalar şu şekilde sıralanabilir;
- Beslenme Alışkanlıklarında Değişiklik: Bebeklerde beslenme alışkanlıkları da kabızlıkla ilgili olabilir. Bebek anne sütü alıyorsa inek sütü belirli bir süreçte diyet listesinden çıkarılmalıdır. Süt ürünlerinden sonra kabızlık devam ediyorsa mama değişimi önerilmektedir. Bu süreçte lif açısından yüksek mamalara geçiş yapılmalıdır. Ayrıca sindirimi daha kolay olan lifli besinlerin tüketilmesi de önerilmektedir.
- İlaç Tedavisi: Bebeklerde kabızlık şikayetleri evde yapılan uygulamalarla geçmediğinde ilaç tedavisine geçiş olur. Bu süreçte fitil ve müshil benzeri ilaçlar kullanılmaktadır. Bebeklerde kabızlık için fitil gibi ilaçlar genellikle kabızlık şikayetlerini ortadan kaldırmaktadır.
- Lavman Tedavisi: Bebeklerde ilaç tedavisi dışında lavman tedavisi de uygulanabilir. Bu işlem bağırsakların boşaltılması olarak nitelendirilebilir. Kabızlık tedavisinde diğer yöntemler işe yaramadığı süreçte lavman tedavisi uygulanabilmektedir. Bu durumda ya bağırsaklar hızlı bir şekilde boşaltılır ya da vücutta uzun süre kalma suretiyle dışkının yumuşatılarak çıkarılması sağlanır.
Bebeklerde Kabızlık Tedavi Edilmezse
Bebeklerde kabızlık katı gıdaya geçiş sürecinde kabızlık sorunları görülebilir. Bu dönemde bağırsaklar sindirime alıştığında belirli bir süre sonra şikayetler azalır ve ortadan kalkar.
Bebeklerde kabızlık tedavi edilmediğinde bebekler çok fazla ıkınabilir. Bu durumda anal bölgede çatlak, makat sarkması gibi rahatsızlıklar ortaya çıkabilir. Ayrıca bebeklerin zaman içinde rahatsızlık seviyeleri de artar. Bu süreçte hastalara dışkılama alışkanlığı kazandırılmalıdır. Uzmanlar bu süreçte ıkınmalara mahal vermeden kısa süre içinde tuvalet ihtiyacının giderilmesi önerilmektedir.
Bebeklerde Kabızlığa Ne İyi Gelir?
Bebeklerde kabızlık şikayetleri oluşması durumunda öncelikle evde yapılabilecek bazı işlemler bulunmaktadır.
Bebeklerde kabızlığı önlemek adına şu işlemler yapılabilir;
- Bebek Yüksek Lifli Gıdalarla Beslenmelidir: Lif açısından zengin olan gıdalar daha kolay sindirilmektedir. Bu yüzden bebekler yüksek lifli gıdalarla beslendiğinde sindirim kolaylaşır ve kabızlık şikayetleri ortaya çıkmayabilir.
- Bebeklere Bol Sıvı Verilmelidir: Bebeklerde yeterli sıvı alımı olmaması en önemli sorunlardan biridir. Bebeklerin bol sıvı tüketememesi kabızlık şikayetlerini oluşturabilir. Bu yüzden sıvı alımını arttırarak kabızlık şikayetlerinin ortadan kaldırdığı bilinmelidir.
- Bebeklere Ilık Su ile Banyo Yaptırılmalıdır: Bebeklerde rahatlamak adına ılık su ile banyo yaptırılabilir. Bebeklerin dışkısını rahat bir şekilde yapabilmesi için kaslarının gevşemesi gerekir. Ilık banyo kas gevşemesini sağlayabilir. Bebeğinizi ılık suda kısa süre bekletebilirsiniz.
- Vazelin ve Gliserin Sürülebilir: Bebeklerde kabızlığı ortadan kaldırabilmek için vazelin ve gliserin sürülmesi de etkili bir çözümdür. Bu sayede kabızlık etkileri ortadan kaldırılabilir.
- Kabız Masajı Yapılabilir: Bebeğe kabız masajı yapılabilir. Bu süreçte karın bölgesini rahatlatacak nazik masajlar bebeğin daha rahat etmesini sağlayacaktır. Kabız masajı için uzmanların önerilerine göre hareket edilmesi gerekir. Karın bölgesine yarım ay şeklinde masaj yapılması önerilmektedir. Bu işlem bağırsak fonksiyonlarının daha iyi çalışmasını sağlayacaktır.
- Özel Egzersizler: Bebeklerde kabızlık egzersizleri sindirimi hızlandırır ve bağırsak hareketlerini destekler. Yürüme ve emeklemeye geçmeyen bebeklerde hareket için bu egzersizler düzenli olarak uygulanmalıdır. Kabızlık egzersizleri bebeğin sırt üstü yatırılması ve bacakların karın bölgesine doğru itilerek geri çekilmesi şeklinde olacaktır. Buna ek olarak bisiklet sürer pozisyonda bacakları hareket de ettirilebilir.
- Bitkisel Tedaviler: Bebeklerde kabızlık şikayetleri olması durumunda evde uygulanacak bitkisel tedaviler de hayata geçirilebilir. Bebeklerde kabızlığa bitkisel çözüm olarak posalı meyve püreleri yedirilmesi önerilir. Bununla birlikte çorbalarına zeytinyağı karıştırarak bebeğin dışkılarının yumuşaması sağlanabilir.
Bebeklerde Kabızlık için Hangi Doktora Gidilir?
Kabızlık bebeklerde özellikle katı gıdaya geçişte görülen bir durumdur. Bu dönemde şikayet ve rahatsızlıkların artması durumunda Dahiliye ve Gastroenteroloji bölümlerine başvurulmalıdır. Çocuk doktoruna başvurulduğunda da gerekli olan bölüme yönlendirme yapılacaktır.
Bebeklerde Kabızlık ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Anne sütü alan bebeklerde kabızlık nasıl giderilir?
Anne sütü alan 1 – 2 – 3 – 4 – 5 aylık bebeklerde bebeği rahatlatacak ve kaslarını zayıflatacak ılık banyo yaptırılabilir. Ayrıca bebekler bu dönemde emekleme ve yürüme aşamasına gelemediyse bebeklerin hareket edebilmesi için egzersiz de yaptırılabilir.
Yenidoğan bebeklerde kabızlık nasıl giderilir?
Yeni doğan bebeklerde kabızlık şikayetlerinin ortadan kaldırılması için sıvı alımının arttırılması en önemli yöntemdir. Ayrıca yeni doğan bebeklerin daha fazla emzirilmesi ve mama verilmesi kabızlık sorunlarının çözülmesinde de etkilidir.
Bebeklerde yoğurt kabızlık yapar mı?
Bebeklerde pirinç, makarna gibi katı besinler kabızlık şikayetlerini arttırır. Yoğurt aksine sindirilmesi kolay bir besin olduğu için kabızlık şikayetleri olan bebeklerde tüketilmesi önerilen bir üründür. Ek gıdaya yeni geçen bebeklerde kabızlık yaşanmaması için yoğurt ve meyve gibi sindirimi kolay besinler tüketilmesi önerilir.
Bebeklerde zeytinyağı kabızlığa iyi gelir mi?
Bebeklerde zeytinyağı kabızlığa iyi gelen bir üründür. Ancak uzmanlar kabızlık durumunda bebeğe zeytinyağı verilmesi için altıncı ayını doldurması gerektiği önerilmektedir. Bu durumda natürel sızma zeytinyağı kabızlık sorunlarına iyi gelecektir. Bebeğin zarar görmemesi adına belirli oranda zeytinyağı çorba, mama, meyve suyu ve süt gibi ürünlere katılarak verilebilir.
Bebeklerde kan ilacı kabızlık yapar mı?
Kansızlık şikayetleri bebeklerin sıklıkla yaşadığı durumlar arasında yer alır. Bebeklerde kan ilaçları kabızlık, ishal ve gaz gibi bazı yan etkilerin ortaya çıkmasına yol açabilir. Bu durumda ilacın kesilmesi ya da kan ilacının değiştirilmesi doğru bir çözüm olabilir.
Bebeklerde kabızlık ateş yapar mı?
Bebeklerde yaşanan kabızlık sorunları birçok soruna yol açabilir. Bir bebeğin kabızlık şikayetleri yaşaması kusma, dışkıda kan ve kilo kaybı gibi sorunlar yanında ateşe de yol açabilir. Bebeğin çok rahatsız olması durumunda ateş şikayetleri artacaktır.
Bebeklerde kabızlık kaç günden sonra tehlikeli?
Bebeklerde kabızlık şikayetleri 2-4 gün arasında devam eder. Bu sürenin üzerinde olan ve kan görülmesiyle devam eden kabızlık sorunlarında sorun tehlikeli bir boyuta gelebilir. Bu durumda en yakın zamanda bir uzmana başvurulması gerekmektedir.
Emziren annenin kabızlığı bebeğe geçer mi?
Bebeklerde ortaya çıkan kabızlık şikayetleri anne sütüyle beslenmesi durumunda anneyle de ilgili olabilir. Annenin tükettiği besinler annesini emen bebeklerde kabızlık sorunlarına yol açabilir. Ancak annenin kabız olmasının bebeği etkileyeceğine dair kesin bir yargı yoktur.
İnek sütü bebeklerde kabızlık yapar mı?
İnek sütü bebeklerde kabızlık sorunlarına yol açabilir. Çünkü bazı bebeklerde inek sütü protein alerjisi şikayetleri ortaya çıkabilir. Ancak inek sütü her bebekte kabızlık yapmayabilir. Burada bebeğin bağırsaklarının çalışma hızı da önemlidir.
Kabızlık bebeğe zarar verir mi?
Bebeklerde kabızlık sık görülen bir durumdur. Kabızlık belirli bir süre sonra geçmediğinde hemen bir uzmana başvurulmalıdır. Kabızlık şikayetleri genellikle evdeki bazı uygulamalar ve yaşam tarzı değişiklikleriyle ortadan kalkacaktır. Genel olarak kabızlık bebeğe çok büyük zararlar vermeyen tedavi edilebilecek bir rahatsızlıktır.
Rezene çayı bebeklerde kabızlık yapar mı?
Bebeklerde kabızlığa iyi gelen bitkiler arasında rezene çayı da bulunur. Ancak rezene çayının ölçüsüne dikkat edilmelidir. Fazla verildiği takdirde rezene çayı bebeklerde bağırsak sorunlarına yol açabilir. Bebeklerde 1 yaşına kadar 1-2 gram kadar rezene çayı verilmesi önerilmektedir.
Bebeklerde kabızlık kaç güne kadar normal? Bebeklerde kabızlık kaç gün sürer?
Bebeklerde kabızlık süresi bebeğin rahatsızlık durumuna göre değişmektedir. Bir bebekte ortalama kabızlık 2-3 gün sürmektedir. Bebeklerin 3 güne kadar olan kabızlık şikayetleri normal kabul edilmektedir. Daha uzun sürmesi durumunda hemen bir uzmana başvurulmalıdır.
Bebeklerde diş çıkarırken kabızlık olur mu?
Diş çıkarma sürecinde bu değişimin etkileri her bebekte farklı olarak ortaya çıkar. Diş çıkarma döneminde bebeklerde görülen durumlardan biri de kabızlık olmaktadır. Bebeklerde diş çıkarma döneminde kabızlıkla birlikte ishal, iştahsızlık ve huysuzluk gibi şikayetler de ortaya çıkabilir.
D vitamini bebeklerde kabızlık yapar mı?
Kalsiyum ve D vitamini arasında çok önemli bağlantı söz konusudur. Bebeğin bağırsaklarında D vitamini oranı yükseldiğinde bağırsaklarda emilimi olan kalsiyum miktarı da artmaktadır. Kalsiyum miktarının artmasına bağlı olarak kabızlık şikayetleri artabilir. D vitamini direkt olarak bebeklerde kabızlık oluşturmasa da bağırsak hareketlerini olumsuz etkileyebilir. Kalsiyumla ilgili problemleri tetiklediği için kabızlığı dolaylı yoldan etkileyebilir.
Demir ilacı bebeklerde kabızlık yapar mı?
Bebeklerde demir eksikliği olması durumunda demir ilaçları kullanılır. Demir ilaçları bebeklerde kabızlık sorunlarına yol açabilir. Bu durum geçici bir şikayet olduğu için genellikle demir ilaçlarının bırakılması önerilmez. Demir ilacı kullanımında kabızlık şikayetleri görüldüğünde hemen bir uzmana başvurulabilir.