Yenidoğan Bebeklerde Kabızlık

Yenidoğan Bebeklerde Kabızlık Nedir?

Konstipasyon, birkaç gün boyunca dışkılama olmaması ya da dışkının az miktarda ve kuru olmasıdır. Halk arasında kabızlık olarak adlandırılır. Yenidoğanlarda sindirim sistemi gelişimi bir süre daha devam ettiği için, kabızlık görülmesi mümkündür. Bu sorunun sürekli olarak tekrarlaması veya çok uzun sürmesi halinde tıbbi yardım alınması gerekmektedir.

Kaka yapma sıklığı bebekten bebeğe göre değişiklik göstermektedir. Bu nedenle bebeğin düzeni gözlemlenmeli ve herhangi bir anormallik fark edilirse, doktora danışılmalıdır. Anne sütü ile beslenen bebeklerde kabızlık sorununa sık rastlanmaz. Böyle bir durumda ilk akla gelen yetersiz beslenme olacaktır. Eğer yenidoğan bebek sık sık emzirilmesine rağmen kabız olmuşsa, altta yatan bir hastalık olduğu düşünülür.

Yenidoğan Bebeklerde Kabızlık Belirtileri Nelerdir?

Yeni doğan bebeklerde kaka yapamama sorunu ile karşılaşmak mümkündür. Bu nedenle bebeğin altı değiştirilirken dışkının yapısına, rengine ve kokusuna dikkat edilmelidir. Ayrıca bebeğin ne sıklıkta kaka yaptığı da bilinmelidir. Böylece herhangi bir hastalık belirtisi oluştuğunda erken müdahale yapmak mümkün olur. 

Yeni doğan bebeklerde kabızlık belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Nemsiz ve kuru dışkı,
• Siyah ya da koyu renkli dışkı,
• İştah azalması,
• Ağlama nöbetleri ve huzursuzluk,
• Kaka kokusunda değişiklik,
• 3 günden daha uzun süre kaka yapamama,
• Karın bölgesinde sertlik,
• Karın ağrısı,
• Küçük ve taşlaşmış kaka.

Hirschsprung (Mega Kolon) Hastalığı Belirtileri:

• Doğumdan sonraki ilk 2 gün içerisinde hiç kaka çıkışı olmaması,
• Çok az miktarda sulu kaka,
• Karın bölgesinde giderek artan şişlik,
• Rektal tuşe (makatın el ile muayenesi) sırasında fışkırır tarzda dışkı gelmesi,
• Ateş ve kusma.

Yenidoğan Bebeklerde Kabızlık Nedenleri Nelerdir?

Yenidoğanlarda kabızlık görülmesinin en büyük nedeni, yeterince gelişmemiş sindirim sistemidir. Bebek büyüdükçe sindirim sistemi gelişir ve iyi bir beslenme ile kabızlık görülme sıklığı azalır. 

Yenidoğan bebeklerde kaka yapamama sorunu nedenleri aşağıdaki gibidir:

• Açlık: Bebeğin yeterince anne sütü alamaması ve aç kalması halinde, vücutta sıvı açığı olur ve kabızlık sorunu baş gösterir.
• Mama Kullanımı: Anne sütünün yetersiz geldiği durumlarda kullanılan bebek mamaları da yenidoğanlarda kabızlığa neden olabilmektedir.
• Hirschsprung (Mega Kolon) Hastalığı: Doğuştan gelen bu hastalığın sebebi tam olarak bilinmemektedir. Genetik olarak aktarıldığı düşünülmektedir. Bebeğin kalın bağırsağında sinir hücrelerinin gelişmemesi durumudur. Bunun sonucunda bağırsak hareketleri sağlanamaz ve bebekte kaka yapamama sorunu görülür. 

Yenidoğan Bebeklerde Kabızlık Teşhisi

Bir yeni doğan kabızlık sorunu yaşıyorsa, teşhis için ebeveynlerin uzman doktora vereceği bilgiler yeterli olmaktadır. Şikayetler dinlendikten sonra doktor, bebeğin karın bölgesini elle muayene eder ve gerekli tedaviyi planlar. 

Bebekte bağırsak tıkanıklığı gibi bir hastalık olduğu düşünülüyorsa teşhis için aşağıdaki tetkikler yapılır:

• Baryum Lavmanı: Bu işlemde bebeğin bağırsağına özel bir sıvı verilir. Daha sonrasında röntgen ışınları yardımı ile sıvının içerideki dağılımına bakılır ve bağırsaklarda herhangi bir genişlik ya da tıkanıklık olup olmadığı anlaşılır.
• Rektal Biyopsi: Kalın bağırsaktaki sinir hücresi miktarının öğrenilmesi amacıyla uygulanır. Bu tetkikte bebeğin kalın bağırsağının son bölümünden küçük bir doku parçası alınır ve laboratuvar ortamında incelenir. Bu işlem için bebeğe anestezi uygulanmalıdır.
• Karın Grafisi: Bebeğin bağırsağında genişleme ve tıkanıklık olup olmadığına bakılır. Ağrısız ve kolay bir işlemdir.

Yenidoğan Bebeklerde Kabızlık Tedavisi

Yenidoğanlarda kısa süreli kabızlık problemi için ilaç tedavisine gerek yoktur. Ebeveynlerin yapacağı bazı uygulamalar ile sorun kendiliğinden çözülecektir. Fakat sorunun devam etmesi halinde bir uzmana danışılması gerekmektedir. Eğer bebekte mega kolon gibi bir hastalık yoksa, ilaç tedavisi yeterli olmaktadır. Bebekler kabız olduklarında uzman doktorun onayı alınmadan hiçbir ilaç, alternatif tıp yöntemi veya bitkisel takviye kullanılmamalıdır.

Kabızlığın nedeni mega kolon gibi bir rahatsızlık ise tek tedavi yöntemi ameliyattır. Böyle bir durumda bebeğin ailesi detaylı olarak bilgilendirilir ve operasyon için onayları alınır. Teşhis kesinleştikten sonra vakit kaybedilmemesi gerekmektedir.

Yenidoğan Bebeklerde Kabızlık Tedavi Edilmezse

Yenidoğan bebeklerde kabızlık, ciddiye alınması gereken bir sorundur. Özellikle bebek ilk 2 gün içerisinde hiç kaka yapmadıysa bağırsak tıkanıklığı gibi ciddi durumlardan şüphelenilir. Böyle durumlarda müdahale gecikirse, bebeğin hayatı tehlikeye girecektir. Yenidoğanlarda sürekli olarak tekrarlanan kabızlık problemi, bebeğin yetersiz beslendiğinin ya da altta yatan ciddi bir hastalık olduğunun göstergesidir. Bu nedenle tedavi ihmal edilmemelidir.

Yenidoğan Bebeklerde Kabızlığa Ne İyi Gelir?

Bebeklerde kaka yapamama sorunu oluştuğunda ilaç tedavisinden önce uygulanabilecek bazı yöntemler bulunmaktadır. Bu yöntemler uygulanırken dikkatli olunmalıdır. Ayrıca doktorla iletişim halinde olunması tavsiye edilir. Doktorun önermediği hiçbir uygulama yapılmamalıdır. 

Yenidoğanlarda kabızlığa iyi gelen uygulamalar şu şekilde sıralanabilir:

• Emzirme sıklığı artırılmalıdır. Çünkü anne sütü, kabızlığın tedavisinde ve önlenmesinde en etkili seçeneklerden biridir.
• Bebeğin ılık su ile yıkanması, karın kaslarının gevşemesine yardım edecektir.
• Bebek sırtüstü yatırıldıktan sonra ayakları ve bacakları bisiklet sürer gibi hareket ettirilmelidir. Bu yöntem bağırsak hareketliliği oluşmasını sağlar.
• Çeşitli sebeplerden dolayı anne sütü alamayan bebeklerin kullanmış oldukları mama markası değiştirilmelidir.
• Bebeğin karnına hafifçe masaj yapılabilir. Fakat bu uygulamanın yanlış yapılması bebeğe zarar verebileceği için uygulanan kuvvet fazla olmamalıdır.

Yenidoğan Bebeklerde Kabızlığa Ne İyi Gelmez?

Yenidoğan bebeklerde kabızlığın en etkili çözümü, bebeğin sık sık emzirilmesidir. Bebeğin olması gerekenden daha az emzirilmesi halinde kabızlık sorunu giderek ilerler. Anne sütü alamayan bebeklere inek sütü verilmesi de kabızlık oluşmasına yol açar ve mevcut durumun ilerlemesine neden olur. Yenidoğanlara su içirilmesi de doğru değildir. Çünkü bebekler ihtiyaçları olan suyu anne sütünden almaktadır.

Yenidoğan Bebeklerde Kabızlık Ameliyatı

Yenidoğanlarda kabızlığa neden olduğu bilinen ve nadir görülen mega kolon (hirschprung) hastalığının tek tedavisi ameliyattır. Operasyon, tam teşekküllü bir hastanede uzman cerrahlar tarafından yapılmalıdır. 

Mega kolon ameliyatı için kullanılan yöntemler aşağıdaki gibidir:

• Ostomi: Yenidoğanlarda, çekme ameliyatının yapılamayacağı durumlarda tercih edilen ostomi ameliyatı, geçici bir çözüm sağlamaktadır. Bu ameliyatta bebeğin bağırsak ucu karın bölgesine ağızlaştırılır ve bebeğin dışkısının direkt olarak bir torbaya dolması sağlanır. Bu uygulama korkutucu görünse de bebeğin yaşaması için gereklidir. Bebek 1 yaşına geldikten sonra çekme ameliyatı uygulanır ve bebek doğal yollardan kaka yapmaya başlar.
• Çekme: Bu ameliyatta amaç, bağırsağın sinir hücrelerinden yoksun kısmının alınması ve sağlıklı bölümün aşağı çekilerek anüse bağlanmasıdır. Bu yöntem sayesinde, hayati tehlike ortadan kalkar. Ameliyat sonrası bakıma dikkat edilerek, enfeksiyon oluşumunu riski en aza indirgenmelidir.

Çocuklarda Kabızlık

Özellikle ek gıdaya yeni başlayan bebeklerde ve sürekli olarak katı gıdalarla beslenen çocuklarda kabızlık görülmesi ihtimali yüksektir. Okul çağındaki çocukların kakalarını uzun süre tutmaları da zaman içerisinde kabızlık oluşmasına yol açacaktır. Tuvalet ihtiyacını kendisi giderebilen çocukların da kaka yapma sıklığı takip edilmeli ve 3 günden daha uzun süre tuvalete çıkılmaması halinde bir uzmana başvurulmalıdır. 

Bilinçsiz ilaç kullanımı altta yatan sorunu maskeleyebilir ve hastalığın ilerlemesine sebep olabilir. Bu nedenle kabızlık sorunu yaşayan çocuklarda fitil vb. ilaç kullanmadan önce mutlaka bir uzmana danışılması gerekmektedir.

Yenidoğan Bebeklerde Kabızlık için Hangi Doktora Gidilir?

Bebeklerde kaka yapamama sorunu sık karşılaşılan bir durumdur. Genellikle ciddi sorunlar değillerdir ve evde yapılabilecek küçük müdahaleler ile düzelirler. Fakat bebekte; kusma, 3 günden fazla kaka yapamama, karında şişlik ve idrar yapamama gibi belirtiler görülürse zaman kaybetmeden çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanına başvurulması gerekir. Eğer bebek doğumdan sonraki ilk 48 saatte hiç kaka yapmamışsa, acilen hastaneye gidilmelidir.