CAD-CAM (Emax)
CAD-CAM ağız içi taramalarda hata oranını en aza indirerek hastaya en uygun diş protezinin yapılmasını sağlayan bilgisayar destekli bir uygulamadır.
CAD-CAM (Emax) Nedir?
CAD (Computer-Aided Design), bilgisayar destekli tasarım demektir ve CAM (Computer-Aided Manufacturing) ise bilgisayar destekli üretim demektir. Diş hekimliğinde kullanılan gelişmiş teknolojilerdir. Ülkemizde kullanımı dijital diş hekimliği ile gitgide yaygınlaşmaktadır lakin her diş hekimi kliniğinde bulunmamaktadır. Bu sistemler sayesinde artık yapılan sabit protezlerin hata oranı minimuma indirilir. CAD-CAM sistemlerinin her geçen gün farklı türevleri de çıkarak diş hekimlerine alternatif olabilmektedir. Bu teknoloji ağız ortamını 3 boyutlu bilgisayar ortamına taşımaktadır ve ağız içini ayrıntılı analiz imkânı sunmaktadır. Mümkün olan en kısa sürede hastaların protez tedavisini bitirmesine yardımcı olmaktadır.
CAD-CAM Nasıl Kullanılır?
CAD-CAM sistemlerinin kullanımları birkaç parçadan oluşmaktadır. Bunlar:
- Ağız içi taramalar: Ağız içi tarayıcılar sayesinde ölçü alınma işlemine gerek kalmamaktadır. Bu sayede hastada ölçü alınırken oluşabilecek rahatsızlıkların önüne geçilmiş olunur. Aynı zamanda ölçü alma – alçı model oluşturma gibi zaman gerektiren işlemlerin önüne geçilmiş olunur. Ağız içi tarayıcılar kullanımında özel maddeler diş yüzeyine mikron düzeyinde sürülür. Bu sayede ağız içi tarayıcılar diş ve yumuşak dokuları tarayabilmektedir. Hastaların çene hareketleri de çenelerin uyumu için taranır. Bu işlem süresi, diş hekiminin becerisine ve kullanılan sistemin kalitesine göre değişebilmektedir. Ağız içi tarandıktan sonra oluşan tarama verileri “stl” dosyaları şeklinde oluşturulur ve bu bütün sistemlerde kullanılan dosya şeklidir. Bu veri dünyanın herhangi bir yerine e-posta aracılığı ile gönderilebilir.
- Ağız dışı model taramalar: Ağız içinde ölçü alındıktan sonra alçı modeller oluşturulabilmektedir. Bu modeller taranarak aynı şekilde bilgisayar ortamına “stl” şeklinde oluşturulabilir. Alçı modeller üzerine yine bir madde sürülerek yapılabilmektedir. Bu tarama verileri de dünyanın herhangi bir yerine e-posta aracılığı ile gönderilebilir.
- Bilgisayar ortamında tasarım: Özel teknisyenler ve diş hekimleri bilgisayar ortamında 3 boyutlu bir şekilde oluşturulan tarama verileri üzerinde diş protezlerini tasarlayabilmektedir. Teknisyenin veya diş hekiminin becerisine göre tasarlama süresi değişebilmektedir. Diş hekimi tarama verileri dünyanın herhangi bir yerindeki teknisyene göndererek, o teknisyende tasarlayıp tekrardan diş hekimine e-posta atabilmektedir. Bu sayede diş protezleri daha çok bir kullanım alanı ulaştırılabilmektedir. Dünyanın her yerinden tecrübeler ağız içerisine aktarılabilmektedir.
- 3 boyutlu yazdırma: Tasarlanan diş protezleri özel 3 boyutlu yazıcılar ile oluşturulur. Üretilme işleminde kullanılan malzemeler oldukça farklıdır. Özel olarak monoblok (tek gövde) şeklinde, özellikleri güçlendirilmiş daha sağlam ve dayanıklıdır.
Daha sonra üretilen diş protezleri hasta ağzına takılır ve son kontroller yapılır. İyi bir şekilde tasarlanmış protezlerde, hastaların memnuniyet seviyesi yüksektir.
CAD-CAM Sistemleri ile Üretilen Protez Çeşitleri
CAD-CAM sistemleri ile sabit protezler üretilebilmektedir. Bunlar diş veya implant destekli protezler olabilmektedir. Üretilen diş protezleri tek kron veya köprüler olabilmektedir. Kullanılan malzemelere göre ön veya arka bölgelerde kullanımı değişebilmektedir. Genelde tam seramik diş protezleri üretilmektedir. Seramik diş protezlerinin birçok farklı türevleri vardır ve bunların çoğu CAD-CAM sistemleri ile üretilmektedir.
Zirkonya seramiklerde CAD-CAM sistemlerinde kullanılmaktadır. Hem alt yapı hem de monoblok (tek gövde) şeklinde üretilebilmektedir. Lamine dişlerin de CAD-CAM sistemlerinde üretimi mevcuttur.
CAD-CAM Sistemlerinin Avantajları
Teknolojinin gelişmesiyle dijital diş hekimliği gelişmiştir. Dijital diş hekimliği sayesinde hayatımıza giren CAD-CAM sistemleri birçok konuda bizlere avantaj sağlamıştır. CAD-CAM sistemleri ile üretilen diş protezlerinin avantajları şunlardır:
- Üretilen diş protezler bilgisayar ortamında tasarlanır ve teknisyenlerin her işlemdeki el hataları ortadan kaldırılmış olunur. Minimum hata ile tam uyumlu protezler üretilir.
- Diş protez üretimi çok kısa süre içerisinde üretilmiş olunur ve hastaların tedavi süresi oldukça kısalır. Hatta tek seansta bile tedaviler bitirilebilmektedir.
- 3 boyutlu tarama sayesinde oluşturulan “stl” dosyaları dünyanın herhangi bir yerine gönderilerek başka uzmanlar tarafından görüşler alınmaktadır ve tasarımlar yapılabilmektedir.
- Diş protezleri için kullanılan malzemeler özel olarak üretilir. Bu malzemeler normal bir şekilde üretilen diş protezlerine göre daha dayanıklı ve sağlamdır.
- CAD-CAM sistemleri sayesinde özel olarak ortodontik braketler ve şeffaf plaklar üretilebilmektedir.
- Taranan veriler depo edilebilmektedir. Bu sayede sonraki dönemlerde hastanın ağız içi işlemlerinde yardımcı olabilmektedir.
- Tek seansta bitirilebilen tedavilerde geçici protezlere ihtiyaç duyulmamaktadır.
Emax Diş Protezleri
Emax diş kaplama sistemleri CAD-CAM sistemleri içerisinde bulunan bir dijital diş hekimliği cihazlarıdır. Preslenebilir seramikler kullanılmaktadır. IPS – Empress 2 olan lityum disilikat ve türevleri kullanılmaktadır. Kullanım kolaylığından dolayı diş hekimi kliniklerinde rahatlıkla kullanılabilmektedir. Oldukça estetik tedavi prensipleri vardır. Lamine diş (veener), tek kronlar, 3-5 üyeli köprüler ve implant üstü protezlerin üretiminde kullanılmaktadır. Diş hekimi, protez yapılacak dişi kestikten sonra ölçü almak yerine ağız içi tarayıcılar kullanarak, ağız içi verileri bilgisayar ortamına aktarır. Daha sonra diş hekimi tarafından hemen bilgisayar ortamında 3 boyutlu bir şekilde tasarımı yapılır ve emax sistemi tarafından diş protezleri üretilir.
Bu sistemde metal bir alt yapı olmamaktadır. Tam seramikler kullanılmaktadır. Bu seramikler yüksek basınç altında sıkıştırılarak özellikleri geliştirilir.
Emax diş protezleri sistemlerinin de birçok avantajı vardır. Bunlar;
- Çok kısa süre içerisinde ve tek seansta tedavi tamamlanır.
- Ölçü alınımına gerek yoktur.
- Oldukça estetik bir tedavidir.
- Kullanılan malzemeler özel olarak üretildiğinden özellikleri geliştirilmiş olur.
- Metal alt yapı içermediğinden ışık geçirgenliğine sahiptir.
- Bilgisayar ortamında tasarlanıp üretildiğinden dolayı oluşabilecek hatalar ortadan kaldırılır.
- Pürüzsüzdür. Dental plak tutulumu ve diş taşı oluşumuna engel olur.
- Diş eti uyumu en iyisidir.
- Renk seçenekleri çok fazladır. İstenilen tasarım kolayca yapılabilir.
- Biyouyumludur.
Emax diş protezleri her ne kadar dayanıklılığı iyi olsa da metal alt yapılı protezler kadar değildir. Daha çok ön grup dişlerde yaptırılır. Aşırı sert gıdalar tüketmemeye dikkat edilmesi gerekir. Diş protez tedavi sonrasında ağız içi kötü alışkanlıkları varsa muhakkak bırakılması önerilir. Bu alışkanlıklar protezi, dişi ve varsa dental implantı kırabilmektedir. Diş protezlerinin kullanım süresi aynı şekilde ağız hijyenine de bağlıdır. Kötü ağız hijyeni varlığında diş protezlerinin ömrü kısalacaktır.
CAD-CAM ve Emax Sistemleri ile Ne Kadar Sürede Protez Üretilir?
CAD-CAM sistemleri üretilen protezler 1 veya 2 seansta üretilebilmektedir. Ağız içi tarama süresi diş hekiminin tecrübesine ve kullanılan sistemin kalitesine göre değişebilmektedir. Bu süre ise 2 dakikadan 15 dakikaya kadar çıkabilmektedir. Diş tasarlanma süresi de kullanılacak protez tipi ve sayısına göre değişebilmektedir lakin çok kısa bir süredir. Diş protezi üretildikten sonra hasta ağzında protezin son işlemleri yapılır. Bu sistemlerle üretilmiş protezler oldukça iyi olduğundan hata payı çok düşüktür. Bu yüzden teslim süresi ortalama 5 ila 15 dakika arası sürmektedir.
Emax diş protez sistemlerinde ise çoğunlukta tek seansta bitirilir. Diş hekimi, diş kesimini yaptıktan sonra ağız içini tarar ve diş protezini tasarlar. Bu sürede ortalama 10 dakikadan 30 dakikaya kadar değişebilmektedir. Daha sonra diş 3 boyutlu bir şekilde üretilir. Son işlemler yapıldıktan sonra diş protezi teslim edilir. En başından beri bütün geçen süre diş protez sayısına ve tipine göre 1 saatten 2 saate kadar değişebilmektedir.
CAD-CAM (Emax) ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
CAD-CAM sistemlerinde üretilen protezlere insan eli değiyor mu?
CAD-CAM sistemlerinde üretilen protezler insan eli değmemektedir. Her şey bilgisayar ortamında tasarlanıp üretilmektedir. Diş protez üretimi tamamlandığında ağız içi provalar ve teslim yapılır. Ancak bu süreçte çok küçük düzenlemelere ihtiyaç varsa diş hekimi tarafından düzeltilebilir. Bunun dışında hiçbir şekilde insan eli değmemektedir.
CAD-CAM ve E-Max sistemleri hangi hekimler tarafından kullanılmaktadır?
Bu sistemler diş protez uzmanları (prostodontist) tarafından kullanılmaktadır. Bu işin eğitimini almış tecrübeli diş hekimleri tarafından da kullanılabilmektedir. Bu sistemlerin özel eğitim olmadan kullanılması zordur. Diş protez tasarlama aşamasında ise özel eğitim almış diş teknisyenleri de bu sistemleri kullanabilmektedir.
Klasik protezler mi, CAD-CAM mi?
CAD-CAM diş protez tedavilerinin oldukça fazla avantajı vardır. Kullanılan malzemelerin bile klasik protezlere göre üstünlükleri vardır. Klasik diş protez üretiminde diş teknisyenleri tarafından üretildiğinden oluşabilen hatalar CAD-CAM sistemlerinde ortadan kaldırılır. Oldukça kusursuz diş protezleri üretilir ve uyum problemleri gibi durumlar oluşmaz. Klasik protezlerde ölçü aşaması olduğundan oluşabilecek hatalara karşı CAD-CAM sistemlerinde ağız içi tarayıcılar mevcuttur. Bu sayede daha hızlı ve rahat bir şekilde ağız ortamı dışarı aktarılır.
CAD-CAM ve Emax protez sistemlerinde kullanılan malzemeler klasik protezlere göre farklı mıdır?
Klasik protezlerde kullanılan malzemeler, diş protezi üretim aşamasında yüksek sıcaklıkta üretilir. CAD-CAM ve Emax sistemlerinde kullanılan malzemeler ise daha ayrıntılı sıcaklık ve basınç analizi yapılarak, malzemenin en iyi özelliklerini gösterileceği sıcaklık ve basınç altında monoblok (tek gövde) şeklinde üretilir. Bu sistemlerde üretilen malzemeler daha dayanıklı ve sağlamdır.
CAD-CAM ve Emax protezlerin zararları var mıdır?
CAD-CAM ve Emax protezlerinin zararları minimuma indirilmiştir. Emax sistemlerde metal alt yapı olmadığından alerji gibi durumların önüne geçilmiş olunur. Bu sistemler ile üretilen diş protezleri daha uyumlu olduğundan diş eti gibi çevre dokularla ilişkisi iyi olur ve rahatsızlık vermezler. Aynı şekilde üretilen malzemeler, üretim aşamasında artık madde kalma gibi durumu çok daha düşük olacağından hastalara zararı önlenmiş olunur.