FSH

FSH Nedir?

FSH hormonu, folikül uyarıcı hormon şeklinde bir açılıma sahiptir. Hipotalamustan salınan GnRH ile vücutta hipofiz bezinde salgısı olan bir hormondur. Erkeklerde ve kadınlarda bu hormonun moleküler yapıları benzerdir. FSH, testislerin ve yumurtalığın işlevlerine yardımcı olur.

Erkek ve kadınlarda çocuk sahibi olmak adına çok önemi olan bir hormondur. Çocuk isteyen çiftlerin kesinlikle FSH hormon değerini öğrenmesi, değerin ölçümü için FSH testi yaptırması önerilir.

FSH hormonu görevi ise şu şöyle sıralanır:

• Üreme sistemlerinde görev alır.
• Yumurtalıktaki foliküllerinin büyümelerinden görevlidir.
• Bu foliküller, yumurtalıklarda progesteron ve östrojen üretir.
• Kadınlarda adet düzeninin korunmasına destek alır. 
• Erkeklerde sperm ve gonadların üretiminde yer alır. 

FSH Hangi Hastalıkları Tespit Etmek için Kullanılır? 

FSH testi, erkek ve kadınlarda üreme sistemine dair önemli sonuçlar verir. Şu durumlarda yapılabilir:

• Erkek ve kadınlarda çocuk sahibi olmak istendiğinde bakılması gereken bir hormon ölçümüdür.
• Ayrıca menopoza girme sürecinin ve menopoz süresinin tespit edilmesi için yapılabilir. 

FSH Normal Değerleri Kaç Olmalı?

FSH normal değeri, erkek ve kadınlarda yaş faktörü gibi nedenlerden değişiklik gösterebilir. FSH hormonunun 5-10 arası değerde olması gerekir. Bu değerin 10 üstünde olması, gebelik ihtimalini düşürür. Yüksekliği olması hâlinde tüp bebek konusunda çocuk sahibi olma ihtimalleri de düşmektedir. Ayrıca FSH hormon değerinin 5 altına inmesi de yumurtlama problemine sebep olabileceği düşünülmektedir.

FSH Nasıl Ölçülür?

FSH ölçümü için gerçekleştirilen kan testi, kısırlık durumu bulunup bulunmadığını tespit etmek için uygulanır. FSH kan tahlili, kadınlardaki düzeylerin normal durumda olup olmadığını incelemek amacıyla FSH hormonunun kandaki düzeyini saptar. Daha sonra bu bilgi, yumurtalık işlevi için bir gösterge şeklinde kullanılır.

Her hormon testi uygulamasında ölçüm şekli ve yöntemi değişiklik gösterir. Ancak genel anlamda hormon testleri, başka bir tüpe alınmış kan numunesi üzerinden yapılır. Rahatsızlık tanısı adına hormon kan seviyelerinin yeterli bulunduğu hormon tiplerinde kanda olan hormon düzeyinin tespiti açısından yeterlidir.

Hamile Kalmak için FSH Kaç Olmalı?

Hamilelikte FSH hormonu, 10 mlU/mL üstüne yükseldiği zaman hamile kalma ihtimali de düşmeye başlar. FSH hormon değerleri, 15’i aştığı zaman gebe kalma ihtimali ciddi derecede azalır.

FSH yüksekliği ve gebelik, yakından ilişkilidir. Yüksek FSH düzeyinin önemli bir sebebi, kadının 40 yaşında ya da 40 üzeri olmasıdır. Kadınlar, belli miktarda yumurtaya sahip doğarlar; ergenlikten itibaren sayılarında düşme başlar. Kişi yaş aldıkça yumurta kalitesi de yaşlanır. Bu durum ise FSH düzeyini artırır. Hormondaki yükselme ne kadar çoksa gebelik olasılığı da o kadar azdır.

Çocuklukta FSH Değerleri Nasıl Olmalı?

Çocuklukta FSH hormonu, önemlidir; çünkü bir tip ergenlik hormonudur. Ergenlik sürecinde daha fazla meydana gelen FSH, beyinde bulunan hipotalamustan salgılanır. Beraberinde hipofiz bezi üzerinden de salgılanır. FSH normal değerleri şu şekildedir:

• 0-7 yaş aralığındaki çocuklarda FSH normal düzeyi 6,7 mlU/ml değerden az olmaktadır. 
• Kızlar çocuklarda 8 yaştan başlayıp ergenlik dönemine ve sonrasında ise adet dönemine bağlı şekilde FSH değerleri değişir.
• Erkek çocuklarda 8 yaş sonrası süreçte ve ergenlik süreçlerinde ise FSH değer aralığı 1,3 – 19,3 mlU/ml şeklindedir. 

FSH Düşüklüğü Nedenleri ve Hastalıkları Nelerdir?

FSH eksikliği nedenleri, bu hormon düşüklüğü altında yatan bazı sağlık sorunları kaynaklı olabilir. Bu noktada FSH değerlerinde düşmeye neden olacak hastalık ya da durumlar şu şekildedir:

• Hızlı ve ani şekilde kilo kaybı olması kaynaklı hipofiz bezi rahatsızlıklarından birinin gelişmesi,
• Hep zayıf olma kaynaklı hipofiz bezi rahatsızlıklarından birinin gelişmesi,
• Kişilerin yaşlarının ilerlemesi, vücuttaki FSH gibi hormon salınımlarında düşüş olmasına neden olur.

FSH Eksikliği Belirtileri

FSH eksikliği belirtileri ve nedenleri, erkek ve kadınlarda farklı olabilir. FSH eksikliği belirtileri aşağıdaki gibidir:

• Yumurtalıkların ergenlik döneminde daha az çalışması,
• Yumurtalıklarda ve yumurtada  yetersiz gelişim,
• Yumurtalık fonksiyonlarında zayıflık,
• Erkeklerde en önemli olan belirti, sperm eksikliğidir. Bu durumda kişiler, sperm üretemez, ergenlik dönemine daha geç girer. 

FSH Eksikliği Tedavisi 

FSH ile LH hormonları, ergenlik gelişimi açısından çok gereklidir. FSH eksikliği olması halinde yerine koyma tedavi yolu üzerinden iyileştirme sağlanır.

Eğer hipofiz yetmezliği tanısı konulursa sonrasında bunun tedavisi uzman tarafından uygulanmalıdır. Bu tedavide ise eksik olan hormonlar, doktorun verdiği hormon ilaçlarıyla ve uygun dozlarla yerine konulur. Tedavi, vücutta eksilmiş hormonun eksiklik düzeyine göre hayat boyu da devam edebilir. Bu yüzden endokrinolojik açıdan takibi gerekmektedir. Hastaya uygun bir tedavi yolu ve takip süreci ile bu hastalığa bağlı bozukluklar yüksek seviyede geri döner.

FSH Eksikliğine Ne İyi Gelir?

FSH eksikliğine iyi gelen hormon ilaç takviyeleri, doktor tarafından reçete edilebilmektedir. Ancak buna ek olarak FSH yükselten besinler de fayda sağlar. FSH yükselten yiyecekler şu şekilde gruplandırılabilir:

• Temel Yağlar (Temel Yağ Asidi Barındıran Besin Kaynakları): Zeytinyağı, aspir yağı, balık yağı, keten tohumu yağı ve keten tohumu, çuha çiçeği yağı.
• Yeşil Sebzeler: Ispanak, brokoli, lahana, buğday çimi.
• Deniz Yosunu: Kelp (bir su yosunu türü), suşi, wakimi (deniz yosunu türü).
• Arı Sütü: Yiyecek şeklinde ya da destek ürünü biçiminde tüketimi.
• Antioksidan Gıdalar: Çilek, narenciye, siyah çay, yaban mersini, üzüm, yeşil çay. Ayrıca koyu renkli sebzeler ve zerdeçal, tarçın gibi baharatlar. 

FSH Eksikliği Tedavi Edilmezse Ne Olur?

FSH eksikliği tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Çünkü FSH hormonu, kadın bireylerde yumurtanın ve erkeklerde spermin gelişimi açısından çok önemlidir. FSH eksikliği tedavi edilmezse şunlara yol açar:

• Çiftlerin çocuk sahibi olma ihtimalleri çok azalır.
• Kişilerde cinsiyete özgü özellikler gelişemez.
• Bazı hastalıklar yüzünden görülen FSH hormon eksikliğinde kadınlarda erkekleşme ve erkeklerde kadınlaşma görülebilir.
• Vajinal kuruluk ve cinsel isteksizlik gibi sorunlar olur. 

FSH Fazlalığı Nedenleri ve Hastalıkları Nelerdir?

Referans değer aralığının üstünde FSH oranına rastlanılması halinde bu durum yükseklik olarak ifade edilir. FSH yüksekliği nedenleri, kadında ve erkekte değişkenlik gösterebilmektedir. Erkekte FSH yüksekliği, testislerdeki problemlere işaret ederken kadınlarda FSH yüksekliği, yumurta sayılarındaki düşüşlerin belirtisidir. Buna göre bu hormonun yüksekliğine yol açan FSH yüksekliği hastalıkları şunlardır:

• Kadın yumurta sayısının azalması,
• Erkeklerde testis sorunları,
• Ergenliğe geçiş evresi,
• Hormon tedavisi görülmesi,
• Kadınlarda menopoz süreci,
• Erkeklerde andropoz süreci,
• Tümör tipi vücut kitleleri olması (düşme veya yükselmeye neden olabilir),
• Aşırı derecede sigara ve alkol kullanımı,
• Ayrıca ateşli ve iltihaplı hastalıklar esnasında FSH değerleri yüksek çıkabilir. 

FSH Yüksekliği Belirtileri

FSH değerinin erkek ve kadınlarda yüksek çıkmasının öncelikli belirtileri içerisinde yumurtalık ve testislerde meydana gelen problemler vardır. FSH hormon seviyesinin gerekenden yüksek olmasının farklı nedenleri vardır. Buna göre şu tip sağlık sorunları, bu artışa işaret kabul edilebilecek FSH yüksekliği belirtileri arasındadır:

• Yumurtalık ve testislerde iltihaplanma,
• Böbrek yetmezliği,
• AIDS,
• Kadınlarda menopoz görülmesi ile polikistik over sendromu (doğurganlığı negatif etkileyen bir tür hastalık) olması. 

FSH Yüksekliği Nasıl Tedavi Edilir?

FSH yüksekliği tedavisi için seçenekler yetersizdir. Çünkü bu hormonu yükselten nedenler, bir yandan da yaşamın doğal bir getirisi gibi görülür. Kadınlarda azalmış yumurtalık, over yetmezliği, menopoz gibi nedenlere bağlı FSH yüksekliğinde tedavi olmadığı gibi erkeklerde de ilaç tedavisi gibi bir tedavi yoktur.

Buna karşın kadınlarda FSH düşüren ilaçlar olarak östrojen ilacı verilerek FSH baskılanması daha basittir. Ancak sadece FSH düşürülmesi, yumurtaların kalitesinde düzelme için yetersizdir. Kişinin sağlık durumuna ve ihtiyaçlarına bağlı olarak beslenme listesi de hazırlanabilir.

FSH Yüksekliğine Ne İyi Gelir? 

FSH yüksekliğine iyi gelen besinler, ilaçlar ve yaşam alışkanlıklarından bahsedilebilir. Tıbbi açıdan yapılabilecekler haricinde beslenme ve yaşam şekline bağlı olarak da yapılabilecekler vardır. Buna göre FSH düşüren bitkiler ve diğer bilgiler şu şekildedir:

• Zayıflamak,
• Düzenli uyumak,
• Stresten uzak durmak,
• Hareketli yaşamak,
• Düzenli egzersiz,
• Aslanpençesi,
• Sarısabır,
• Civanperçemi kürü,
• Adaçayı,
• Hayıt tohumu.

FSH Yüksekliği Tedavi Edilmezse Ne Olur?

FSH yüksekliği tedavi edilmezse hastanın klinik durumunda düzelme olmayacaktır. Kadın üreme organlarından yumurtalıklarda ya da erkeklerde testislerdeki tümör oluşumlarının, bazen çıkarılması gerekir. Alınmayan tümörler büyüyebilir ve yayılabilir. Kadınlarda şiddetine bağlı baskı ve karın ağrıları olabilir. Erkeklerde de testislerde gerginlik, büyüme olabilir. Bunların ilerlemesi ise yaşamsal tehdit oluşturabilir.