Sadizm

Sadizm Nedir?

Bir kişiye ya da çevredeki nesnelere; fiziksel veya psikolojik zarar vermeye odaklı davranışlar sonucunda haz alma durumuna ‘sadizm’,

bu davranış örüntülerine de ‘sadistik davranışlar’ denir.

Sadizm ismi de hastalığı tanımlayan fransız aristokrat Markuyis de sade tarafından tanımlanmıştır.

Sadistik davranışlar fiziksel veya zihinsel olarak başka bir kişiye zarar vermeye odaklanır. Saldırganlık farklı şekillerde ortaya çıkabilir. 

Sadizm Belirtileri

Sadistik davranışlar birçok farklı şekilde ortaya çıkabilir. Bunlar saldırganlık, baskılayıcı tarzda konuşma, cinsel sadizm gibi davranışlardır.

Genellikle sadizm saldırganlık şeklinde ortaya çıkar ve çoğunlukla mazoşizm ile birliktelik gösterir.

• Öfke: Kişi öfkeyi kendisine veya bir başkasına duyabilir. Öfke eğer kişinin kendisine duyuluyorsa mazoşistik davranışlar, öfke kendisinden başka birine karşı duyuluyorsa sadistik davranışlardan söz edilir.
• Nefret: Kişi daha önce yaşamış olduğu olaylardan dolayı dışarıda ilgisiz kişilere veya nesnelere yönelik nefret meydana gelebilir.
• Yüksek sesle baskılayıcı tarzda konuşma: Kişi ifade edemediği duygu ve düşünceleri yüksek sesle konuşarak iletmeye çalışır.
• Hızlı nefes alıp-verme: Saldırganlık öncesi kişide yükselen stres hormonlarının etkisiyle hızlı soluk alır-verir. 
•  Çarpıntı: Saldırgan davranıştan vücutta yükselen hormonların bir diğer etkisi de kişide çarpıntı oluşturmalarıdır.
• Bir nesneye zarar verme: Kişi haz alma amacıyla bir nesneye, eşyaya veya daha önce zihnen bağlantı kurduğu bir oyuncağa zarar verebilir. Bunlar tutup fırlatma, kesme tarzı davranışlardır.
• Bir hayvana zarar verme: Sadizm hastalığına sahip kişi haz olmak ve tatmin olmak amacıyla bir kedi, köpeğe zarar verebilir. Bunlar tekme atma, tüylerini çekiştirme, kan akıtma şeklinde olabilir.
• Kötü sözler kullanma: Sadizm hastalığına sahip kişi haz olmak ve tatmin olmak amacıyla karşıdaki kişiye kötü sözler sarf etmek suretiyle hakaret, küfür ya da o kişinin canını acıtacak şekilde konuşmalar yapar.
• Cinsel sadizm: Sadizmi bir diğer belirtilerden biri de cinsel sadizm dir. Cinsel sadizm de, bu hastalığa sahip kişi sadistik davranışları partnerine uygular.

Cinsel sadistlikte ayrıca cinsel partnerini dövme, bağlama, aşağılama, tokatlama gibi davranışlarda bulunulduğu tespit edilmiştir. Cinsel sadizm eylemleri dünya sağlık örgütünün sınıflamasına göre de cinsel sapma bozuklukları arasında yer almaktadır.

• İğrenme hissi: Sadizm hastalığına sahip kişi haz olmak ve tatmin olmak amacıyla iğrenme hissi duymamasına rağmen karşı tarafa bu hissi hissettiğini gösterebilir.
• Güçlü olma isteği: Hakimiyet kurma, denetim sahibi olma hastalık sahibi birey tarafından istenilen özelliklerdendir.
• Güçsüz bir insana zarar verilmesi: Sadism hastalığına sahip kişiler zarar vermeyi bir zevk alma aracı olarak gördüklerinden kendinden güçsüz insanlara rızasız bir şekilde zarar verme eğilimine girebilirler. Bu kişiler daha çok kadınlar ve çocuklardır. Bu tür eylemler beyinde bir bağımlılığa dönüştüğünden, başlarda küçük olan davranışlar gitgide ilerleyerek çok daha büyük davranışlar haline gelebilir.

Sadizm Nedenleri

Sadizm nedenleri hala günümüzde net olarak bilinmemektedir ancak davranış bozuklukları, farklı sebeplerin birbiriyle olan durumları ve birlikte bulunmaları ile ortaya çıktığı düşünülür. Bu sebeplerden ilki, bebek ve çocuk yaşlardaki anne-baba ile ilgili yaşantılar ve olaylar, en başta gelmektedir.

Davranış bozukluklarında sorun, kişinin kendisini ve çevresini anlamasındaki problemler olduğu söylenebilir. 

İnsan benliğini ona verilen duygular ile oluşturur ve benlik sebepli düşünceler ve benlik bilincini meydana getirir.

Davranış bozukluğunun meydana gelmesindeki neden, ergenlik yıllarında, ebeveynler ile olan etkileşimlerinde yaşanan problemlerdir. 

• Çocukluk çağı yaşantıları: Sosyal iletişim biçimi, sorumluluktan kaçma, duyguların ifade edilmesi gibi çocukluk çağına ait yaşantıların sebep olabileceği düşünülmektedir. Örneğin duygular yerine güç ve hakimiyet davranışlarının kabul gördüğü kültürde büyümek için vs.
• Anne babanın model alınması: Anne ya da babadan birisi sorunları çözmek amacıyla sadistik davranışlar gösteriyorsa çocuk sorunları çözmek için bunu istemeyerek model alabilir.
• Genetik olarak: Genetik olarak, tek yumurta ikizlerinde yapılan çalışmalarda ikizlerde biri sadistik davranışa sahipse diğerininde bu davranışa sahip olma riski artar. Aynı durum çift yumurta ikizlerinde geçerli değildir. Bu kişilerde sadistik davranışlar bir takıntı haline gelerek sadizm obsesyonuna dönüşebilir.
• Savunma mekanizması: Kişi bir savunma mekanizması olarak sadistik davranışları suçluluk duygularından kurtulmak amacıyla sergileyebilir. Örneğin bir davranışından dolayı kişi yetersizlik ve suçluluk duygusu çekiyorsa kendi kusurunu görmemek için başkasının kusurlarıyla dalga geçmeye başlar.

Sadizm Teşhisi

Psikiyatride görülen birçok hastalık gibi sadizm teşhisi de genellikle, öyküye dayalı konulur. Davranış bozukluklarına sahip bireyler pek kendi istekleriyle doktora başvurmak istemezler.

Bu hastalar genellikle yakınlarının veya ailelerinin yönlendirmesiyle doktora bölümüne başvururlar.

DSM kriterlerine göre kişiye sadizm tanısının konması için öncelikle kişinin artık ilişkilerini; iş, sosyal ve fiziksel yaşamını bozuyor olması gerekmektedir.

Öykü: Öykü sırasında  acı vermekten zevk alma; cinsel eylem sırasında aşağılama, hakaret etme, tokatlama, kulak çekme gibi hareketler yapmadan cinsel hazza ulaşamama; başkasının kusurlarıyla alay etme gibi davranışlar sorgulanarak kişide ne derecede sadizm olduğu araştırılır.

Hasta yakınlarıyla görüşmeler: Hekim kişinin gün içinde yaptığı davranışları hasta yakınıyla konuşarak teşhis konusunda bilgi edinir. Bu yöntemle hekim hastanın farkında olmadığı davranışları konusunda bilgi edinir.

Fizik muayene: Fizik muayenede hastada bir nörolojik muayene yapılarak hastanın organik sebepli bir hastalığa sahip olup olmadığı belirlenir.

Tam kan, biyokimya: Kan tetkiklerinde vücutta genel bir vitamin, mineral eksikliğinin olup olmadığı tespit edilmeye çalışılır.

Madde kullanım testleri: Madde  kullanımSadistik davranışlara sahip bireylerde madde kullanımı sık rastlanan davranışlardan biridir.

Psikoterapi: Hekim psikoterapi esnasında kişinin cinsel yönelimlerini, zevk nesnelerini tespit ederek sadizm tanısını koyabilir.

Sadizm Tedavisi

Sadizm hastalığının kesin bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır. Bazı medikal tedavi yöntemleri, psikoterapiler, bilişsel davranışsal terapiler gibi tedavi yöntemleri bulunmaktadır.

Tedavide ana prensip, birey odaklı terapi, çoklu ve aile terapileridir.

Yıllarca, dinamik analitik psikoterapi tedavileri yapılırken, son yıllarda bilişsel davranışçı, diyalektik veya şema terapilerinin de bu hastaları olumlu yönde etkilediği tespit edilmiştir.

Psikoterapiler: Terapisti ve hastayı bir araya getiren tek neden, hastanın sorunlarının çözüme kavuşturulmasıdır. Bütün terapilerin amacı buna yöneliktir

Psikanalitik psikoterapilerin bir tarafı, hastanın ifade ettiklerinin ve yaptıklarının bütün ve derin anlamlarını saptamak ve hastaya durumu anlatmaktır.

Kişi terapi yapan kişiyi kendi ebeveynleri gibi algılar, onların davrandığı şekilde davrandığını düşünür. Bu şekilde hastada olan sorun çözümlenmeye çalışılır.

Bilişsel davranışçı terapiler: Bilişsel terapide değerlendirmeler en baştaki terapide yapılır. Fakat görüşmelerin nasıl gittiği ne yönde ilerleyeceği terapi süresince devam eder. İlk zamanlarda hastanın sorununu fark etmesine ilişkin konularda görüşülür.

Bilişsel terapide hasta tedaviye etkin olarak katılır. Bu yüzden ilk görüşmeler esnasında tedavideki karşılıklı yardımlaşmanın önemi vurgulanır.

Hastanın bireysel olarak kendisi ile ilgili konularda sürekli bir şekilde hekimi bilgilendirmesinin zorunluluğu hakkında konuşulur.

Hastayla birlikte tedavi hedefleri saptanır. Problemin ortaya çıkmasını kolaylaştıran ortamsal, dürtüsel vb. etkenler incelenir.

Bilişsel terapilerde ana esas olarak bir eğitim temelli modelleme de bulunur. Bu nedenle problemle ilgili olarak kişiyi rahatsız eden içten kaynaklı ve dıştan kaynaklı sebeplerde tespit edilmeye çalışılır.

Fizyolojik değişiklikler, bilişler, kişiler arası etkenler incelenir.

Değerlendirme görüşmeleri sırasında tedavi programına ilişkin bilgi verilir. Terapinin kaç görüşme olacağı, her görüşmenin vakit olarak ne kadar süreceği, görüşmelerin hangi koşullarda yapılacağı gibi hususlarda hastanın bilgi sahibi olması sağlanır.

İlk görüşülmesi gerekli konulardan biri de evde yapılması gereken ödevlerdir. Bilişsel davranışçı terapilerde evde verilen ödevlerin önemi ve mantığı görüşme yapılan kişiye doğru bir şekilde anlatılmalıdır.

Medikal tedaviler: Medikal tedavi olarak kişiyi duygusal olarak gelgitlerden kurulmak, depresyon olduğu süreçte kişinin kendisine ve bir başkasına zarar vermesinin engellenmesidir.

Sadizm Tedavi Edilmezse

Sadizm eğer tedavi edilmezse çevreyle ilişkilerin bozulmasından büyük yasal problemlere kadar çok ciddi sorunlarla karşılaşılabilir.

Sadizmde kişi kendisine ve bir başkasına zarar verebilir. Eğer bu durum engellenmezse kişi intihara kadar ilerleyebilir. Bu yüzden sadizm gibi bir psikiyatrik hastalığa sahipse kişi, vakit kaybetmeden bir uzmandan yardım alınmalıdır.

Sadizme Ne İyi Gelir?

Sadizm hastalığında kişi yaptıklarının ve çevrenin çok iyi farkında olmalıdır. Bilişsel davranışçı tedavilerinde amacı kişide farkındalık oluşturmaktır.

Sadistik davranışlara sahip hastalar bireysel sorunları kadar, çevresindeki insanlar için de büyük bir sorun ve sıkıntı nedeni olabilirler.

• Kişinin güçlü ve zayıf yanlarının farkına varması
• Spor  etkinlikleri, doğa yürüyüşü, sanatsal bir aktiviteyle uğraşmak
• Gün içinde yapılan etkinlikler ve hareketleri gözlemlemek         
• Bu durumu yaşayan başka bireylerinde olduğunu ve bu konuda yalnız olmadığını bilmek

Sadizme Ne İyi Gelmez?

Sadistik davranışlar gösteren hastalar kişisel sorunları kadar, etrafındaki bireyler için de büyük bir problem ve sıkıntı sebebi olabilirler. 

Bu yüzden kişinin bu hastalığını olumsuz yönden etki eden olay ve davranışların farkına varması gerekir.

• Kişinin, haz oluşturan davranışlarda aşırılığa gitmesi
• Sigara ve alkol kullanımı
• Madde kullanımı
• Sadistik düşünce ve davranışların gün içinde aşırı düşünülmesi
• Kötü bir uyku düzeni
• Aynı hastalığa sahip bir çevrenin olması

Sadizm İlaçları

Sadizm hastalığına sahip bireylerde kesin bir medikal tedavi yoktur. Medikal tedavi semptomlara göre planlanır.

Haloperidol: Haloperidol, antipsikotik bir ilaçtır. Öfke, saldırganlık ve sadizm tedavisinde kullanılabilir.

Klorpromazin: Klorpromazin de bir antipsikotik ilaçtır. Sadizm ve saldırganlığın tedavisinde de kullanılabilir.

Anksiyolitikler: Diazepam, lorazepam, alprazolam gibi kaygı giderici ilaçlar doktorun tedavi planına göre sadizmde kullanılabilir.

Not: Bu ilaçların ciddi yan etkileri olabilir. Kesinlikle bir doktor kontrolünde kullanılmaları gerekir!!

Sadizm için Hangi Doktora Gidilir?

Yetişkinler görülen sadizm için ‘Ruh Sağlığı Ve Hastalıkları Bölümüne’ ve bir ‘Ruh sağlığı ve Hastalıkları Uzmanına’ başvurulmalıdır. Çocuklarda görülen sadizm için ‘Çocuk Psikiyatri Bölümüne’ ve bir ‘Çocuk Psikiyatri Uzmanına’ başvurulmalıdır.

Acı vermekten zevk alma; cinsel eylem sırasında aşağılama, hakaret etme, tokatlama, kulak çekme gibi hareketler yapmadan cinsel hazza ulaşamama; başkasının kusurlarıyla alay etme gibi istemeden de olsa davranışlar sergiliyor iseniz bir ruh sağlığı ve hastalıkları uzmanından yardım alınmalıdır.

Bu makaledeki yazılar bilgilendirme amacıyladır. Eğer kendinizde sadizm olduğunu düşünüyorsanız bir ruh sağlığı ve hastalıkları uzmanına başvurunuz!