Timpanometri Nedir?

Timpanometri, orta kulağın odyometrik değerlendirilmesi için yapılan, kulak kanalında bir hava basıncı yaratarak orta kulağı, iletim kemiklerinin ve kulak zarının hareketliliğini test eden muayenedir.

Timpanometri tek başına işitme kaybı testi olarak kullanılmamaktadır bunun için odyometrik birkaç test daha timpanometri ile beraber değerlendirilmektedir. Timpanometri sadece odyometrik incelemenin bir parçasıdır.

Timpanometri ile değerlendirilen diğer testler saf ses odyometrisi, konuşma odyometrisi ve akustik reflekstir. Saf ses odyometrisinde amaç, hastanın işitebildiği en düşük ses seviyesini belirlemektir. Ses geçirmez özel bir kabinde kulaklık yardımıyla hastaya çeşitli frekans aralığında sesler dinletilir. Konuşma odyometrisinde hastaya belirli frekanslarda sesler dinletilirken konuşması için içerisinde heceler bulunan bir liste verilir. Burada konuşmayı alma eşiği ölçülür. Akustik reflekste ise beyin sapı düzeyinde işitme yollarındaki işitme kaybına neden olan durumun yeri tespit edilir.

Çeşitli kulak rahatsızlıkları şikayetleri ile doktora giden hastaların, orta kulak problemlerinin işitme kaybına yol açabilecek hastalıklarını tetkik etmek ve ortaya çıkarmak için bu test uygulanır. Güvenilirdir ve herhangi bir ağrıya sebep olmaz.

KBB (KULAK BURUN BOĞAZ) uzmanları tarafından öyküsü alınan hasta odyoloji bölümüne yönlendirilir ve buradaki odyometrist ve odyologlar tarafından yapılan test tekrar KBB uzmanları tarafından yorumlanır.

Timpanometri Testi Nasıl Yapılır?

Timpanometri testi için öncelikle kulak zarına giden kanalın açık olup olmadığını kontrol etmek ve bölgede perforasyon (anormal açıklık, delik) olmamasından emin olmak için ilk olarak otoskop adı verilen tıbbi bir görüntü alma cihazıyla kulak içerisine bakılır.

Kulak kanal yolunu kapatan herhangi bir kir veya dış madde ya da perforasyon durumu söz konusu değilse timpanometri cihazı ile kulak içerisine 226 Hz ses gönderilir. Bu ses “timpanik membran” adı verilen dış kulağı orta kulaktan ayıran zara çarparak orta kulak bölgesinde titreşim oluşturur. Orta kulağın yapısı gereği sesin belirli bir kısmı yansıyarak cihaza geri döner. Genellikle orta kulak hastalıklarının çoğu orta kulakta sertleşme yapar ve bu yüzden test sırasında geri yansıyan ses daha yüksek olmaktadır.

Her yaş grubuna yapılabilen bu testte, 4.ayını doldurmamış bebeklerde prob tonunun 226 yerine 1000Hz getirilmesi daha doğru sonuçlar ortaya çıkarmaktadır. Kanal içerisindeki kemikçik sorunlarını ve normal dışı durumlarını tanımlayabilmek için timpanometri 2000hz’e kadar gerçekleşebilmektedir.

Kanala gönderilen frekansların timpanometriye geri yansımasıyla cihaz tarafından ölçüm yapılır ve sonuçlar timpanogram adı verilen çıktıya işler.

Sağlıklı bireylerin kulak kanalındaki normal basıncı orta kulak basıncı ile aynıdır. Östaki borusu basıncı eşitlemek adına orta kulağı havalandırmak suretiyle periyodik olarak açılıp kapanmaktadır. Bu sayede de ortam basıncı ile kulak kanalındaki hava basıncı aynı olur.

Yaygın olarak timpanometri testi istenilen durumlar aşağıdaki gibidir;

İşitme zorluğu: Kişinin sıklıkla normal frekanstaki sesleri duymasındaki zorluklar ve kesilmeler

Denge sorunu: Denge sağlanmasında iç kulak önemli rol oynamaktadır. Kişide aralıklarla oluşan küçük çaplı denge kayıplarında iç kulak incelemesi gerekmektedir.

Konuşma zorluğu: Kişi konuşurken kendi sesini belli belirsiz duyuyor ve konuşurken sorun yaşıyorsa timpanometri testi istenir.

Kulak çınlaması (tinnitus): Kulak çınlaması kişinin herhangi bir psikolojik problemi olmamasına rağmen var olmayan frekansları tını şeklinde duyması anlamına gelir. Tanı koyulması ve tetkik edilmesi adına işitme testleri uygulanması gerekmektedir.

Kulak ağrısı: Kulak ağrısı kulak içerisindeki enfeksiyonlara bağlı olarak gelişebilmektedir ve bu durumun saptanmasında timpanometri testi uygulanmaktadır.

Timpanometri Tipleri

Timpanometri tipleri, timpanometri testi ile timpanogramda işlenen çizelgeye bağlı grafiklerdir ve timpanogramda 3 tipte incelenmektedir.

A Tipi Timpanogram

Orta kulaktaki normal basıncı gösterir (+/-) 50 daPA normal olarak değerlendirilir. Kokleaya giden sesi engelleyecek anormalliklerin ya da sıvıların olmadığını gösterir. Kendi içinde 3’e ayrılır.

Tip A: Orta kulak normal basınç.

Tip As (stiffness): Orta kulak efüzyonları (orta kulakta sıvı birikimi), otoskleroz (iç kulak kireçlenmesi), Kemikçik zinciri sertleşmesi.

Tip Ad (deep): Kemikçik zincir kopukluğu.

B Tipi Timpanogram

Timpanik membran (kulak zarı) arkasındaki sıvı ve enfeksiyon gibi orta kulak patolojilerini gösterir.

C Tipi Timpanogram

Otitis media son aşamaları, sinüs, alerji tıkanıklığı. Statik esneklik değeri değişkenlik göstermektedir. Esneklik değeri normal düzeyde ise östaki bozukluklarını, düşük olması mayi birikimini gösterir.

Normal dışı Timpanogram sonuçları aşağıdaki durumları ifade eder;

• Kokleaya giden kanalda tıkanıklık olabilir.
• Östaki bozuklukları
• Kulakta sıvı birikintisi bulunabilir.
• Orta kulak büyümesi ve sertleşmesi görülebilir.

Normal sonuçlar ise şu şekilde yorumlanmaktadır;

• Orta kulak baskı seviyesi normaldir.
• Orta kulakta sıvı bulunmamaktadır.
• Kulak zarı ve kemikçikleri normaldir.

Geniş Bant Timpanometri

Geniş bant timpanometri, orta kulak değerlendirilmesinde kullanımı henüz çok yeni olan bir ölçme tekniğidir. Çalışma amacı klasik timpanometri ile aynı olsa da yöntemi farklılık göstermektedir.

Geniş bant timpanometri ile geniş bir frekans aralığında klik uyaran kullanılırken klasik timpanometride prob ile dış kulaktan farklı saf ses frekansları kullanılmaktadır. Test sonucunda 3D Timpanogram adı verilen 3 boyutlu grafik şablon ortaya çıkar ve bu şablonda x, y ve z eksenleri yer alır. Buradaki x ekseni basıncı, y ekseni orta kulak absorbans (orta kulak tarafından soğurulan ses) miktarını ve z ekseni ise frekans değerlerini göstermektedir.

Geniş bant timpanometri, orta kulaktan soğurulan ses ve orta kulaktan yansıyan ses ile değerlendirme yapmaktadır. Bu cihaz sayesinde:

• 3D timpanogram,
• Basınçlı ve basınçsız Absorbans grafiği,
• Averajlanmış geniş bant timpanogram,
• Geniş bant 226-1000 Hz timpanogramlar tek seferde ölçülebilmektedir.