1 Yaş Sendromu

1 Yaş Sendromu Nedir?

1 yaş sendromu, dünyadaki ilk yılını dolduran çocukların benmerkezci olarak hareket etmesine bağlı olarak çevresindeki kişilere emredici davranmasıdır. Bir yaşına kadar genellikle sakin olan çocuklar bir anda huysuz bir ruh haline bürünür ve zamanla daha öfkeli davranışlar sergilemeye başlar. Bu durum bebeğin 1 yaş sendromunu yaşamaya başladığını gösterecektir.

Bu rahatsızlık 1 yaş öfke krizi adıyla da anılmaktadır. Tüm bebeklerin gelişiminde ergenlik, yaşlılık gibi çok doğal bir süreçtir. Ebeveynler bu dönemde doğru hareket ederek bebeklerinin içinde bulunduğu geçici dönemi sağlıklı bir şekilde atlatmasına yardımcı olabilir. 1 yaş sendromu bir sorun yerine çocukların olağan gelişim dönemi olarak algılanmalıdır.

1 Yaş Sendromu Belirtileri Nelerdir?

Bebeklerde 1 yaş sendromu her bebekte görülen bir dönemdir. Bu dönemde bebeklerde birçok davranış değişikliği ortaya çıkabilir.

Bu dönemde ortaya çıkacak belirtiler şu şekilde sıralanabilir;

• Egosantrizm: Bebeğin tüm dünyadaki olayların kendi etrafında gerçekleştiğini düşünmesidir. Benmerkezci tutum olarak da görülen bu süreçte ebeveynlerin tüm ilgi ve dikkatinin bebekler üzerinde olmasına yönelik bir istek vardır. Ebeveynler farklı bir yerle ilgilendikleri anda bebekte huysuzluk başar.
• Bencil Davranışlar: Bebekler bu dönemde bilinçli olarak bencil davranışlar gösterirler. Özellikle yaşıtı olan bebeklerle oyuncaklarını paylaşmazlar. Ayrıca yemeğini, eşyalarını ve annesi ile babasını kimseyle paylaşmamaya yönelik davranışlar sergilerler.
• Kıskanma Davranışı: Bebekler bu dönem içinde kıskançlık davranışları gösterirler. Başka çocuklara olan ilgi en büyük kıskançlık konuları arasındadır. Özellikle ebeveynler başka bir çocuğa ilgi gösterdiklerinde rahatsız olurlar. Ayrıca ebeveynlerin birbirine gösterdiği ilgiyi dahi kıskanabilirler. 
• İnat Etme: Bu dönem içinde bebeklerde en yorucu ve belirgin belirtilerden biri inat etmedir. 1 yaş bebek inatlaşması ebeveynleri çileden çıkaracak duruma gelebilir. Genellikle bu dönemde anne babanın söylediği hareketlerin tersini yapmaya yönelik bir eğilimleri vardır.
• İsteğini Yerine Getirtmeye Çalışma: İnat etme davranışının bir başka versiyonu olarak nitelendirilebilecek bir belirtidir. İstedikleri bir durumun yapılması için ısrarla ağlayabilirler ve kendilerini paralayacak, dikkat çekmeye çalışacak hareketler yapabilirler.
• İtiraz Etmede Sıklık: Bu dönemde bebekler sürekli kendi bildiğini yapmaya çalışır. Anne babalarına itiraz eder ve kendisinden istenen her şey için “Hayır” deme eğilimindedir.

1 Yaş Sendromu Nedenleri Nelerdir?

Bir yaş sendromu birçok nedene bağlı olarak ortaya çıkabilir. Bu dönem bebeklerde normal olarak görülebilecek bir dönem olarak kabul edilebileceği için nedenleri konusundan ziyade nasıl davranılması gerektiği üzerine eğilmek bebeğin gelişimi açısından doğru olacaktır.

Bu durumun nedenleri şöyle sıralanabilir;

• Bağımsızlık İsteği: Bebekler 1 yaşından itibaren bağımsız hareket etmeye yönelik davranışlar sergilemeye başlar. Tam bu dönem içinde bebeklerde emekleme ve yürüme yetenekleri geliştiği için çevresinden bağımsız hareket etmek ister. Bu dönemde bebeğin kendi başına hareket etmesini engelleyen durumlar onu rahatsız edecektir.
• Çevreyi Tanıma İsteği: Bebekler 1 yaşından sonra çevreyi tanımak için yoğun bir faaliyet yürütür. Sürekli olarak çevrelerini gözlemler ve araştırırlar. Merak ettikleri tüm unsurlara hemen erişim sağlayarak tanımak isterler. Bu dönemde bebekler istedikleri gibi hareket edemezse öfke seviyelerinde artış olacaktır.
• Benmerkezci Anlayış: Bebekler 1 yaşından itibaren kendilerini dünyanın merkezinde olarak görmektedir. Egosantrizm olarak nitelendirilen bu durum bebeğin her olayın çevresinde olduğunu düşünmesine yol açar. Bu yüzden kendiyle ilgili olmayan tüm davranışlara karşı bir tepki gösterirler.

1 Yaş Sendromu Teşhisi

Bebeklerde bir yaş sendromu teşhisi ebeveynler tarafından da anlaşılabilir. Bu dönemde bebekte beklenmeyen öfke davranışları ve huysuzlanma seviyesi arttıysa bir yaş sendromu ortaya çıkmış olabilir.  

Ebeveynler bebeklerinin huysuzlanması sebebiyle doktora gittiklerinde genellikle farklı bir rahatsızlık olup olmadığına yönelik incelemeler yapılır. Muayene ve tetkikler sonrasında bebeğin huysuz davranmasına yol açacak bir teşhis bulunmadığında diğer belirtilere beraber 1 yaş sendromu içine girdiği anlaşılabilir.

1 Yaş Sendromu Tedavisi

1 yaş sendromu bir sorun yerine gelişim sürecinin bir parçası olarak kabul edilmelidir. Bu yüzden söz konusu süreç içinde tedavi yerine ebeveynlerin bebeğin sağlıklı gelişimi için dikkat etmesi ve gerçekleştirmesi gereken durumlardan bahsetmek daha doğru olacaktır;

• Ebeveynler bu dönem içinde bebeğin öfke duygusunu yaşamasına yol açan etmenleri gözlemlemesi gerekir. Bebeğin öfkelendiği durumları ve zaman dilimlerini belirleyerek buna yönelik önlemler alınabilir.
• Bebekler bu dönemde rutinlerinin bozulmasını istemezler. Bu yüzden uyku saati, yemek vakti gibi onun için önemli olan rutinler bozulmamalıdır. Fark edemediği aktiviteler yapılması bu dönemde bebeği zorlayabilir. 
• Bebeklerin enerjisini atması gerekir. Bu yüzden gün içinde belirli bir süre koşma, oyun oynama teşviki ile fazla enerjisinden kurtulması sağlanabilir. Enerjisini atamayan bebeklerde daha fazla huysuzluk gözlenecektir.
• Bir yaş sendromu içinde bebekler genellikle reddetme eğilimindedir. Bu yüzden ebeveynler bebekle güç savaşına girmemelidir. Bazı durumlarda seçme şansına sahip olan bebekler süreci daha sağlıklı atlatabilir. 
• Ebeveynlerin yaptıkları en büyük hatalardan biri bebekler hırçın davrandığında hırçınlaşmaktır. Bu anlarda ebeveynler sakinliğini korursa ve geçici bir dönem olduğunu düşünürse süreç daha rahat geçecektir.
• Bebeğin öfke nöbeti geçirdiği anda istediği her şeyin yapılması ve istediklerinin verilmesi bu davranışları pekiştirebilir. Bu durumda bebekler her istediklerini yaptırmak için öfke nöbeti davranışları sergileyebilir.
• Ebeveynler bu dönemlerde bebekle yeterince ilgilenmelidir. Benmerkezci yapısı ve sosyalleşme isteği bebeğin belirli zaman dilimlerinde özel olarak ilgilenme isteği oluşturur. Yeterli oranda ilgilenilmeyen bebekler agresif davranışlar sergileyerek ilgi çekmeye çalışacaktır.

Ebeveynler, bu süreci kolaylaştırmak amacıyla uzman doktorlardan yardım almalıdır.

1 Yaş Sendromu Tedavi Edilmezse Ne Olur?

1 yaş sendromu bir gelişim dönemi olarak algılandığından tedavi edilmemesi yerine ebeveynlerin yanlış davranışlar sergilemesi durumunda neler olacağından bahsedilmelidir. Ebeveynler bu dönemde çocukların her istediklerini yaparsa çocuklarda öfke davranışı bir alışkanlık haline gelebilir ve ilerleyen dönemde de çocuklar bu davranışları sergileyebilir.

Bebekleriyle bu dönemde yeterince ilgilenmeyen ebeveynler varsa bu dönemde bebekler ilgi çekmek için öfkeli davranışlar sergileyecektir. Bebeklerin öfke nöbetleri geçirmesi çok doğaldır. Bu dönemde ebeveynlere düşen doğru ve tutarlı davranarak süreci olması gerektiği gibi yönetebilmektir. Aksi halde öfke davranışı çocuklarda kalıcı hale gelebilir veya diğer yönlerden gelişim olumsuz etkilenebilir.

1 Yaş Sendromuna Ne İyi Gelir?

Bebeklerde 1 yaş sendromu yaşanırken bu sürecin en az sorunla atlatılması tamamen ebeveynlerin davranışlarına bağlıdır. Anne baba bebeklerine bu süreçte destek olursa süreç çabuk atlatılır;

• Dönem içinde bebekle ne kadar fazla konuşulursa bebek o kadar sakin davranışlar sergileyecektir.
• Bebekler bu dönemde kendilerine cevap verilmesinden hoşlanırlar. Çıkardıkları sesler tekrar edildiğinde çevresindeki kişilerin onunla iletişim kurduğunu düşünecek ve rahatlayacaktır.
• Bu dönemde müziğin sakinleştirici etkisinden yararlanılabilir. Sakinleştirici müzikler çalma ve şarkı söyleme yararlı olabilir.
• Bu dönemde bedensel temas bebeğin güvende hissetmesini sağlar. 
• Bebek uyanık olduğunda ve öfkeli davranışlar sergilemediğinde oyun oynandığında ilgilenildiğini düşünür.