Bebeklerde Gelişim Geriliği

Bebeklerde Gelişim Geriliği Nedir?

Bebeklerin ve çocukların boy ve kilolarının, sosyal ve duygusal becerilerinin yaşıyla doğru orantılı bir şekilde ilerlemesi beklenmektedir. Bebeklerde bazen farklı sebeplerden kaynaklanan gelişim bozukluklarına rastlanabilmektedir. Bebeklerde gelişim geriliği, bebeğin gelişme sürecindeki adımlara kıyasla, gerçekleşmesi gereken gelişiminin olması gereken zamanda tamamlanmaması veya geç tamamlanması olarak tanımlanabilmektedir.

Bebeklerde fiziksel gelişim geriliğinin yanı sıra zihinsel, dil, motor, sosyal ve duygusal gelişim gerilikleri de gerçekleşebilmektedir. Söz konusu fiziksel ya da zihinsel gelişim, biyolojik, çevresel ya da psikolojik pek çok faktörden etkilenmektedir. 

Bebeklerde Gelişim Geriliği Belirtileri Nelerdir?

Gelişim geriliği, bebeğin ebeveynleri veya kendisiyle ilgilenen kişi tarafından anlaşılması zor olan bir durumdur. Bu sebeple ebeveynlerin oldukça dikkatli olmaları gerekmektedir. Eğer bebeğin bazı becerilerinin yaşıtlarına kıyasla geriden geldiği veya gelişim göstermediği durumlar söz konusuysa mutlaka bir uzman pedagog tarafından değerlendirilmesi gerekir. Yürüme ya da konuşma gibi yetilerin kazanılmasının bebekten bebeğe farklılık gösterdiğine yönelik inanışlar bu rahatsızlığın teşhisini aileler açısından zorlaştırabilmektedir. 

Gelişim geriliği olan bebeklerde görülen en belirgin belirtiler şu şekilde sıralanabilmektedir:

• Bebeğin kilo ve boyunun akranlarına kıyasla belirgin bir şekilde geriden gelmesi
• Geç konuşma
• Yürüme, koşma gibi becerilerde gecikme
• Sosyal becerilerde yetersizlik
• Saldırganlık ve hırçınlaşma

Bebeklerde Gelişim Geriliği Nedenleri

Bebeğin gelişimi hamilelik sırasında başlamaktadır. Hamilelikten itibaren birçok etken gelişim geriliğine ve bozukluklarına yol açabilmektedir. 

Bunlar:

• Annenin hamilelik döneminde sigara, alkol ya da uyuşturucu madde kullanması bebeğin doğumunda olması gereken boy ve kilonun altında kalmasına sebep olabilmektedir.
• Bebeğin prematüre yani erken doğması, erken doğan bebeklerde gelişim geriliğine rastlanması olasılığı yüksek olmaktadır.
• Büyüme hormonunun ya az salgılanıyor olması ya da hiç salgılanmaması, gelişim geriliği nedenlerindendir. Çocuğun sene içinde 5 ile 6 cm’den az olacak şekilde boy atması büyüme hormonu eksikliğini akla getirmektedir.
• Çocuğun sosyal anlamda çok sık dışarı çıkma şansı olmaması, ilgi görmemesi ve oyun arkadaşı olmaması gelişim geriliği oranını artırmaktadır.

Gelişim geriliği ile doğan bebeklerin erken teşhisle büyük oranda çözüme kavuşması mümkündür ancak ne kadar gecikilirse iyileşmek de o kadar zorlaşacaktır. 

Bebeklerde Gelişim Geriliği Teşhisi

Bebeklerde gelişme geriliğinin teşhisi için farklı yöntemler kullanılmaktadır:

• Fizik Muayene: Doktor, aileden dinleyecekleri ile bebeğin gelişimini gözlemleyerek değerlendirecektir. Çeşitli kıstaslarla değerlendirerek çocuğun gelişiminde olması gereken yer ile olduğu yeri karşılaştıracaktır.
• Görüntüleme Yöntemleri: Anne karnındaki bebeğin gelişim geriliği tespiti ve takibi ultrason ile mümkün olmaktadır. Hamilelik takibi sırasında kullanılan standart bir ultrason taramasıyla bebeğin gelişiminde bir sorun olup olmadığı değerlendirilebilmektedir.
• Testler: Gebelik sırasında şüphelenilen gelişim geriliği için kesin tanı amniyosentez testi ile mümkün olmaktadır. Amniyosentez testi annenin karnından uzun ve boş bir iğne aracılığıyla amniyon sıvısı örneği alınarak incelenmesidir. Çocuklarda ise gelişim geriliğinden şüphe duyulduğunda pedagoglar tarafından Denver II Tarama testi aracılığıyla değerlendirmeler yapılmaktadır.

Her bebeğin düzenli olarak uzman bir pedagog tarafından değerlendirilmesi önemlidir. 0-3 yaş aralığında her bebeğin senede 2 kere pedagog kontrolünden geçmesi önerilmektedir. 3 yaşını geçmiş çocukların ise senede 1 kez olacak şekilde pedagog kontrolünden geçmesi önemlidir. 

Gelişim geriliğinin tedavisi erken teşhis edildiği takdirde hızlı olmaktadır. Bu sebeple bebeğin düzenli olarak pedagog kontrolünde olması faydalı olacaktır.

Bebeklerde Gelişim Geriliği Tedavisi

Bebekte gelişme geriliği tedavisi, ebeveynlerin desteği ve yoğun programlarla aşılabilecek bir sorundur.

Yaşam Tarzında Değişiklik: Bebekte gelişim geriliği tespit edildikten sonra uzmanlar tarafından rahatsızlığın durumuna ve boyutuna uygun tedavi programı hazırlanır. Ailenin de katılımıyla birlikte yoğun bir gelişim programı devreye sokulur ve çocuğun geride olduğu konular desteklenerek akranlarıyla aynı seviyeye gelmesi için çalışılır.

Burada aileye büyük sorumluluk düşmektedir. Bebeğin yaşam alanında büyük değişimlere gidilmesi gerekmektedir. Çocuğun bütün çevresi ona göre düzenlenmelidir. Çocuğun yaratıcılığını ortaya koyarak oyunlar oynayabileceği, kendini geliştirebileceği ve dikkatini kontrol edebileceği bir alan gerekmektedir. Bu sebeple yatak odası, oyun odası hatta bahçe gibi onun yaşamını geçirdiği tüm alanlar onun gelişimine destek olacak şekilde düzenlenir.

Programa uygun hareket edilerek gelişim geriliği tedavisinde olumlu sonuçlar almak mümkündür. Tedavisi nispeten kolay bir rahatsızlıktır. Bu sebeple gelişim geriliği için en kritik nokta olabildiğince erken teşhis edilerek tedaviye başlanmasıdır. 

İlaç Tedavisi: Gelişim geriliği tedavisinde herhangi bir ilaç kullanımı bulunmamaktadır. İlaç yerine yoğun eğitim programları kullanılmaktadır. Bu programlar, çocuk psikolojisinde uzman olan kişilerin yönlendirmeleriyle oluşturulmakta ve uygulanmaktadır. 

Bebeklerde Gelişim Geriliği Tedavi Edilmezse

Bebekte gelişme geriliği olması bebeğin hücre, doku ve organlarını olumsuz etkileyebilmekte ve pek çok sorunun ortaya çıkmasına sebep olabilmektedir. Gebelikte fark edilmesi durumunda bazen erken doğuma neden olabilmektedir. 

Gelişme geriliği olan bebekler büyüdükçe kalp ve kan damarlarında sorun oluşması ihtimali daha yüksek olmaktadır.

Oksijen ve kan şekeri seviyesinin düşük olması, kan içinde kırmızı kan hücrelerinin fazla olması, vücut ısısının korunamaması, beslenme problemleri ve nörolojik sorunlar bebekte gelişme geriliğinin sebep olabildiği olumsuzluklar arasındadırlar.

Bebeklerde Gelişim Geriliği için Hangi Doktora Gidilir?

Bebeğin rutin kontrollerinde göze çarpmayan ama süreç içinde bebeğin ebeveynlerinde gelişim geriliği şüphesi doğuran herhangi bir sebep ya da belirti gözlendiği takdirde vakit kaybedilmeden bir Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümüne başvurulmalıdır. Çoğu hastalıkta olduğu gibi gelişim gerilikleri de erken teşhis ile tedavisi mümkün olabilen rahatsızlıklardandır.