Gebelikte Zeka Testi

Gebelikte Zeka Testi Nedir?

Gebelikte yapılan tarama testlerine zeka testi de denilmektedir. Bunlar; ikili tarama testi, üçlü tarama testi ve dörtlü tarama testi olarak sıralanabilir. Ancak hamilelikte zeka testi yapılmasının amacı bebeğin zekasını ölçmek değil, Down sendromu, Trizomi x gibi kromozomal anomalilerin tespit edilmesidir. Anomaliler açısından riskin hesaplanması için işlemler gebeliğin belirli haftalarında yapılmaktadır.

Gebelikte Zeka Testi Neden Yapılır?

Gebelikte zeka testleri genel olarak bebekte var olabilecek kromozom anomalileri, gelişim sorunları, zeka geriliğine neden olabilecek durumların ve organ anomalilerin tespit edilmesi için kullanılmaktadır. Zeka testleri ile değerlendirilen durumlar aşağıdaki gibidir.

İkili Tarama Testi:

• Trizomi 21 (Down sendromu)
• Trizomi 18 (Edward sendromu)
• Bebeğin kalp aktivitesi
• Kafatası gelişimi
• Büyüme takibi
• İdrar torbası ve mide
• Kollar ve bacakların gelişimi

Üçlü ve Dörtlü Tarama Testi:

• Trizomi 21 (Down sendromu)
• Trizomi 18 (Edward sendromu)
• Nöral tüp defektleri (Spina bifida, anensefali, iniensefali)

Gebelikte Zeka Testi Ne Zaman Yapılır?

Zeka testleri hamileliğin belirli haftaları arasında yapılmaktadır. Bu haftalar tüm testlerde farklılık göstermektedir. İkili tarama testi gebeliğin 11 – 14. haftaları arasında yapılmaktadır. Üçlü ve dörtlü tarama testleri ise gebeliğin 16 – 20. haftalarında yapılmaktadır. Ancak test için en uygun zaman 18. haftadır.

Ayrıca bazı anne adayları genetik faktörler nedeniyle risk grubundadır. Bu nedenle zeka testlerinin mutlaka yapılması gerekmektedir.

Risk faktörleri aşağıdaki gibidir:

• Anne adayının 35 yaş üstü olması
• Anne adayının önceki gebelikte düşük yapmış olması
• Önceki gebelikte genetik kusur tespit edilmiş olması
• Anne adayının şeker hastası olması

Gebelikte Zeka Testi Nasıl Yapılır?

Hamilelikte zeka testleri iki aşamadan oluşmaktadır. İkili ve dörtlü test, detaylı ultrasonografiden sonra anne adayından alınan kanın incelenmesi ile gerçekleştirilmektedir. Üçlü test ise direkt olarak anneden alınan kanın incelenmesi ve yorumlanmasını içermektedir.

Gebelikte zeka testlerinin yapılışı aşağıdaki gibidir:

İkili Test:

• Ultrasonografi incelemesi yapılarak bebeğin baş – popo mesafesi ve ense saydamlığı kalınlığı ölçülür. Ayrıca burun kemiği de değerlendirilir.
• Anne adayının kolundan kan örneği alınır. 
• Alınan kan örneğindeki beta hCG ve PAPP – A hormonu düzeyleri saptanır.
• Ultrasonografi incelemesinin sonuçları ile kan testi sonuçları bir araya getirilerek değerlendirilir. 

Üçlü Test:

Anne adayından alınan kan örneğindeki beta hCG, Alfa – feto protein (AFP) ve Estriol (E3) düzeyleri incelenmektedir.

Dörtlü Test:

• Detaylı bir ultrasonografi incelemesi yapılır.
• Anne adayının kolundan kan alınır.
• Alınan kan örneğindeki beta hCG, Alfa – feto protein (AFP), estriol (E3) ve inhibin – A düzeyleri tespit edilir.
• Yapılan ultrasonografi incelemesinden alınan sonuçlar ile kan testi sonuçları birlikte değerlendirilir.

Tüm testler değerlendirme aşamasında annenin yaşı, sigara kullanıp kullanmadığı, kilosu, gebelik haftası, son adet tarihi, kan testi sonuçları ve ultrasonografi sonuçları bilgisayar programına kaydedilerek sonuçlandırılır.

Gebelikte Zeka Testi Sonuçları Nasıl Olmalı?

Gebelikte zeka testi sonuçları pozitif ve negatif olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

• Pozitif: Test sonucunun belirlenen normal değerlerin üzerinde olduğu ve bebeğin kromozomal anomaliler açısından yüksek risk taşıdığı anlamına gelmektedir. Ancak tarama testleri tanı koymak için tek başına yeterli olan tetkikler değildir. Bu nedenle ileri tetkikler de uygulanarak sonucun doğrulanması gerekmektedir. Bu aşamada genellikle amniyosenteze başvurulmaktadır.
• Negatif: Test sonucunun belirlenen normal değer aralığında olduğu ve bebeğin kromozomal anomaliler açısından düşük riskli olduğu anlaşılmaktadır. Bu durumda bebeğin sağlıklı olduğu düşünülmektedir. Ancak tarama testlerinin yanılma payı da olduğu için ek tetkikler de yapılması gerekebilir.

Gebelikte Zeka Testi Sonrası

Zeka testi olarak da bilinen prenatal tarama testleri, hata payı olan ve tanı koymak için yeterli olmayan yöntemlerdir. Bu nedenle hamilelikte zeka testi yaptıranların aldığı sonuçların farklı yöntemler ile doğrulanması önerilmektedir.

Gebelikte zeka testinden özellikle pozitif sonucu elde edilmesi halinde öncelikle tekrardan detaylı ultrasonografi incelemesi yapılmaktadır. Ultrasonografi ile testin pozitif çıkmasına neden olan etkenler araştırılmaktadır.

Son aşama olarak ise kesin tanı yöntemi olan amniyosentez yapılmaktadır.