Beta HCG

Beta HCG Nedir?

Gebelik hormonu olarak da bilinen beta HCG; insan koryonik gonadotropini hormonunun İngilizce tanımlaması olan “beta-human koryonik Gonadotropin” kelimelerinden oluşan kısaltmayla anılır. Çoğunlukla hamilelik sürecinde yükselen bu hormon türü, vücutta çeşitli hücreler tarafından üretilir ve metabolizmanın işleyişinde kilit rol oynayan TSH ve LT hormonları ile benzerlikler gösterir.

BHCG temel anlamda kadın üreme sisteminin düzenlenmesi, gelişimi, progesteron ve östrojen hormon üretimi devamlılığının sağlanmasında görev alır. Bu yüzden hamilelikte ön tanı koyulurken önemli olduğu kadar, hamilelik sürecinin işleyişinde anne ve bebek sağlığı hakkında değerli bilgiler sunar.

Kandaki beta HCG sonucunun yüksek çıkması sadece hamilelikten kaynaklı değildir. Beta HCG hormonunun vücuda etkileri sayesinde bazı sağlık sorunlarının tanı ve teşhisinde de rol oynar. Dolayısıyla genel sağlık taramalarında da uzmanlar tarafında kan testiyle değerlendirilen bir kan parametresidir. 

Beta HCG Normal Değerleri

Sağlıklı bireylerde Beta HCG normal değerleri 0-10 mlU/mL referans aralığında olması gerekir. Kanda bu seviyelerin üzerinde olması durumunda ise hamilelik, hamilelikteki sorunlar ve kanser gibi bazı sağlık sorunlarının olduğunu işaret eder. Dolayısıyla kişinin durumuna ve klinik bulgularına göre diğer kan parametreleri ile birlikte değerlendirilmesi gerekebilir. 

Beta HCG değerleri hamileliğin erken dönemde teşhisinde en güvenilir değer kabul edilir. Çünkü döllenmenin 11. gününden itibaren kanda ve idrarda yükselmeye başlar. Her 24-48 saatlik periyotlar halinde iki kat katlanarak artar. Dolayısıyla beta HCG hesaplama ile gebelik haftası en yakın şekilde hesaplanabilir. Beta HCG pozitif sonuçları hamilelik şüphesi olanlarda gebeliğin söz konusu olduğunu işaret ederken, diğer bireylerde taranan hastalığın olduğuna bir belirteç kabul edilir.

Beta HCG Nasıl Ölçülür?

Beta HCG değerinin belirlenmesi için kan numunesi rutin kan testi ile alınırken, öncesinde herhangi bir hazırlığa gerek yoktur. Beta HCG testi kandaki veya idrardaki beta HCG seviyelerinin belirlenmesi için yapılan bir kan testidir. Hamilelikte beta HCG değerleri döllenme gerçekleştikten 11. gün sonunda artmaya başlarken en güvenilir ölçüm kandan yapılandır. Çünkü idrar numunesindeki beta HCG hormonu toplama ve saklama koşullarından dolayı yanıltıcı olabilir. Beta HCG negatif ise hamilelik veya tanısı konulmak istenilen hastalığın olmadığına, pozitif ise hamilelik ve hastalığın olduğuna işarettir.

Hamilelikte Beta HCG Değeri Kaç Olmalı?

Gebelikte beta HCG değerleri döllenmenin 11. gününden itibaren başlayarak her 24-48 saat periyodunda iki kat katlanarak artarken, 8-11. haftalarda hormon seviyeleri pik yapar ve sonrasında düşmeye başlar. Sağlıklı bir hamilelik için karşılaştırılması gereken hafta hafta beta HCG referans değerleri aşağıdaki gibidir;

• 3 Haftalık gebelikte: 10-50 mIU/mL
• 4 Haftalık gebelikte: 5-425 mIU/mL
• 5 Haftalık gebelikte: 20-7300 mIU/mL
• 6 Haftalık gebelikte: 1,080-56,000 mIU/mL
• 7-12. Haftalık gebelikte: 7,650-290,000 mIU/mL
• 13-16 Haftalık gebelikte: 13,300-250,000 mIU/mL
• 17- 24 Haftalık gebelikte: 4,000-165,000 mIU/mL
• 25- 40 Haftalık gebelikte: 3,640-117,000 mIU/mL

Gebelikte beta HCG değerleri katlanarak arttığı için beta HCG değerine göre gebelik haftası hesaplaması yapılabilirken, beta HCG değerine göre cinsiyet tahmini yapıldığına dair kesin bir bilimsel veri yoktur. Hamilelikle ilgili pek çok koşulun değerlendirilmesinde önemli rol oynayan bu hormonun seviyeleri, koşullara göre düşer ya da çıkar. Göz önünde bulundurulması gereken durumlar şunlardır;

• Boş gebelikte beta HCG değerleri: Artar
• Mol gebelikte beta HCG değerleri: Artar
• Kimyasal gebelikte beta HCG değerleri: Düşer
• İkiz gebelikte beta HCG değerleri: İkiz olduğunu gösteren düzeyde hızla artar.
• Dış gebelikte beta HCG değerleri: Düşer

Beta HCG düşmesi ve kanama aynı anda görüldüğünde bu dış gebeliğin tanısının doğrulanmasını sağlar.

Beta HCG Düşüklüğü Nedenleri ve Hastalıkları Nelerdir?

Hamilelik sürecinde beta HCG değerleri döllenmenin 6. gününden itibaren artmaya başlarken bu artış 8-11. haftaya kadar istikrarlı olarak devam eder. Böyle istikrarlı bir yükselme yoksa bu beta HCG düşüklüğü anlamına gelir. 24-48 saat periyodunda beta HCG 2 katına çıkmazsa, bu durum düşüklük olarak değerlendirilir ve gebelikle ile ilgili bir sorun olduğunu gösterir. Beta HCG’nin yavaş yükselmesi nedenleri arasında dış gebelik, kimyasal gebelik veya düşük gelir. Ancak beta HCG değerinin yavaş yükselmesi her zaman kötü bir durumu işaret etmeyebilirken, bazı durumlarda sağlıklı gebelikte de rastlanabilir.

Beta HCG Düşüklüğü Belirtileri

Gebelik hormonu olarak da tanımlanan beta HCG hormonunun istikrarlı olarak artmamasının altında yoğunlukla düşük, dış gebelik veya kimyasal gebelik yatar. Bu üç koşulda da ortak bazı belirtiler vardır ve bu belirtiler şu şekildedir;

• Sırt ağrısı
• Menstrüel mide krampları 
• Bulantı ve kusma
• Ateş ve halsizlik 
• Karın bölgesinde bıçak saplaması gibi keskin ağrılar
• Vajinal lekelenmeler ve kanamalar
• Rektal basınç
• Baş dönmesi ve bayılma
• Kilo kaybı
• Sindirim sistemi bozuklukları

Beta HCG Düşüklüğü Tedavisi

BHCG testi sonrası düşük çıkan sonuçlar diğer klinik bulgular ve kan parametreleri ile kıyaslanır. Düşük, boş gebelik veya dış gebelik tanısı konmasının ardından gerekli müdahale veya tedavi uygulanır. Ancak bazı durumlarda bebek sağlıklı olduğu halde seviyeler düşük olabilir. Böyle bir durumda uzmanlar genelde progesteron hormonunu güçlendirecek ilaçlar veya takviyeler reçete ederler. Ancak bu süreçte değerlerin her 2 günde bir yakından takip edilmesi gerekir.

Beta HCG Düşüklüğü Ne İyi Gelir?

Beta HCG değerleri başlangıçta yükseliyor sonra düşüyorsa bu düşüğü işaret edebilir. Böyle bir durumda uzmanın uyguladığı tedaviyle değerlerin yakın takibi gerekir. Ancak klinik bulgular düşüğü işaret etmiyorsa, istirahat etmek ve stresten uzak durmak da seviyelerin iyileştirilmesine yardımcı olabilir. Ayrıca progesteron hormonunu destekleyen besinler tüketilmesi de seviyelerin yükseltilmesinde faydalıdır. Bu besinler arasında; bektaşi üzümü, dereotu, ceviz, avokado, proteinli besinler, fermente soda, lif kaynakları olan yeşil gıdalar, C vitamini, arjinin ve E vitamini bakımından zengin besinler gelir.

Beta HCG Düşüklüğü Tedavi Edilmezse Ne Olur? 

Beta HCG düşüklüğü boş gebelik, düşük ve kimyasal gebelikle ilgili bir durumdur. Düşük riski olması durumunda görülen tedavi ile değerlerin yükseltilmesi ve düşüğün önlenmesi hedeflenir. Ancak hamilelikte genel bir kural vardır, ne devam edecek bir gebeliği düşürmek, ne de düşecek bir bebeği yerinde tutmak mümkün değildir. Çünkü tüm koşullar birbirini tamamlar. Dolayısıyla yapılan beta HCG tedavisi sadece bu düşüğün önüne geçilmesinde atılan bir adımdır.

Beta HCG Yüksekliği Nedenleri ve Hastalıkları

Beta HCG değerlerinin normalin üstüne çıktığı durum beta HCG yüksekliği olarak tanımlanır. Hamilelikte yerleşme kanamasından sonra beta HCG 4-6. günde yükselmeye başlar. Değerlerin yükselmesine hamilelik harici başka nedenler ve hastalıklarda sebep olabilir. Beta yüksekliği nedenleri ve hastalıkları şu şekilde sırlanabilir;

• Boş gebelik 
• Mol (üzüm) gebelik 
• Down sendromu gibi doğumsal anormallikler
• Testis kistleri ve kanseri
• Gastrit
• Yumurtalık kistleri ve kanseri
• İkiz veya çoğul gebelik 
• Karaciğer tümörü, gonadal tümör ve trofoblastik tümör
• Akciğer kanseri 
• Rahim kanseri veya koryokarsinom,
• Mide kanseri türleri
• Meme kanseri 
• Progesteron içeren besinlerin aşırı tüketilmesi

Tüm bunlar yanında ayrıca, enflamatuar bağırsak hastalıkları, ülser ve siroz gibi bazı kanser içermeyen sağlık koşullarında da beta HCG değerleri yükselebilir.

Beta HCG Yüksekliği Belirtileri

Beta HCG değerlerinin yükselmesi altta yatan nedene göre farklı belirtiler gösterir. Örneğin hamilelik söz konusu ise hamileliğe dair belirtiler görülür. Değerlerdeki yükselme ile beraber ortak görülen şikâyetler genelde şu şekildedir;

• Sık idrara çıkma
• Kokulara hassasiyet 
• Sık görülen mide bulantısı 
• Kusma
• Vajinal akıntı
• Baş dönmesi
• Hormonal değişiklikler

Beta HCG Yüksekliği Tedavisi

Beta HCG yüksekliği tedavisi yapılırken, bu yükselme hamilelikten kaynaklı ise istikrarlı artış olması hamileliğin sağlıklı olduğunun bir işaretidir. Ancak adet gecikmesi olmayan ve hamilelik planlamayan bireylerde yükselme söz konusu ise bu altta yatan nedenin belirlenmesi için daha fazla test ve tahlil yapılacağı anlamına gelir. Tanı ve teşhis konduktan sonra hastalığa yönelik bir tedavi planı başlatılırken, tedavi şekli hastalığa göre değişir.

Kanser türlerinde ilaçlı, radyoterapi, kemoterapi veya cerrahi bir müdahale gerekebilirken, gastrit veya ülser kaynaklı bir durumda diyet veya ilaç tedavisi gerekebilir. Bunun yanında Down sendromu gibi doğumsal bir anormalliğin belirtisi ise üçlü ve dörtlü testler, amniyosentez ve CVS (Koryon Villus Örneklemesi) ile daha ileri düzey testlerle doğrulanması gerekir.

Beta HCG Yüksekliğine Ne İyi Gelir?

Beta HCG yüksekliği hamilelik harici bir durumda, herhangi bir hastalık olmadan yükseliyorsa progesteron kaynaklı besinlerin çok tüketilmesinden kaynaklanıyor olabilir. Bu yüzden diyette bu gıdaları sınırlandırmak seviyelerin düşürülmesine yardımcı olur. Bu besinler arasında Bektaşi üzümü, ay çekirdeği, ıspanak, domates, dereotu ve avokado sayılabilir.

Beta HCG Yüksekliği Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Beta HCG yüksekliğine neden olan hastalıklar tedavi edilmediği sürece daha ciddi hastalıklara sebep olabilirken bunlar yaşamı tehdit edebilir. Mesela tümörden kaynaklı bir yükselme varsa ilaçla veya cerrahi tedavi ile iyileştirme imkânı varken, kötü huyluya çevirebilir ve başka organlara sıçrayabilir ya da bulunduğu organda yetersizliğe neden olabilir.