Mide Kanseri

Mide Nedir ve Fonksiyonları Nelerdir?

Mide, vücudumuza aldığımız protein içerikli besinlerin kimyasal sindirime uğradığı sindirim sistemi organımızdır. Sindirim kanalının en geniş kısmıdır. Sindirim sisteminde yemek borusundan sonra ve oniki parmak bağırsağından önce yer alır.

Periton, karın boşluğundaki birçok organı örten ve sabit pozisyonlarda kalmalarını sağlayan zardır ve mide bu boşlukta yer alır. Büyük kurvatür ve küçük kurvatür denilen iki adet kıvrımı vardır. Büyük kurvatür, vücudun dış kısmına yakın olan tarafta yer alan dışbükey bir kıvrımdır. Küçük kurvatur ise vücudun iç tarafına yakın kısmında yer alan içbükey bir kıvrımdır. Anatomik olarak 4 kısımdan oluşur. Bunlar kardia, fundus, korpus ve pilordur. Kardia ve fundus midenin yemek borusuna yakın tarafındadır. Kardia, yemek borusunun mideye açıldığı kısımdaki dar mide parçasıdır. Bu bölgede besinlerin mideye girişi düzenlenir. Fundus ise midenin en üstünde yer alan esnek mide parçasıdır, kubbe formundadır. Korpus, midenin büyük kısmını oluşturan gövde parçadır. Pilor, midenin son 1/3'lük kısmıdır. Midenin yemek borusuna uzak tarafında yer alır. Antrum ve pilor kanalı olarak 2 kısma ayrılır. Huni formundaki bu bölgede, besinlerin mideden oniki parmak bağırsağına geçişi kontrol edilir.

Midenin dokusal katmanları da, mide kanseri evrelerini anlamak açısından önemlidir. Lümen dediğimiz sindirim kanalı boşluğundan, sindirim kanalı dış duvarına kadar dört katman vardır. Bunlar mukoza, submukoza, düz kas tabakasının yer aldığı muskularis eksterna ve en dıştaki kısım olan serozadır.

Mide Kanseri Nedir?

İnsan vücudunda yer alan hücreler, beklenen sağlıklı koşullarda bölünerek çoğalırlar, farklılaşırlar ve görevlerini yerine getirirler. Ömürlerini tamamladıklarında ise parçalanarak ölürler. Fakat hücrenin bu döngüsünde eğer hücre kontrolden çıkarsa hiçbir kurala bağlı kalmaksızın kontrolsüz bölünmeye gider ve ölümsüzleşir. Hücrelerin sayısında ciddi bir artış gözlenmesi sonucu hücrelerin yer aldığı dokuda, normalin dışında bir büyüklük artışı gözlenir. Sayıları artan hücrelerin oluşturduğu kitlelere tümör denir. 

Tümörler de ikiye ayrılır. İyi huylu dediğimiz benign tümörler ve kötü huylu dediğimiz malign tümörler. İyi huylu tümörler, yavaş büyürler ve diğer dokuları istila etmezler fakat kötü huylu tümörler çok hızlı ve agresif bir şekilde büyüyüp diğer dokulara yayılmak eğilimindedirler. Başka bir dokuya yayılmalarının adı metastazdır. Kötü huylu tümörlerin etkinlikleri sonucu kanser hastalıkları ortaya çıkar. Kanser süreci, kötü huylu tümörlerin etkinliklerinin sonucudur.

Mide kanseri, midenin çeşitli bölgelerindeki dokularının kötü huylu tümörlerle karakterize olmasının sonucu ortaya çıkan bir kanser türüdür. Dünya genelindeki sayısal verilere göre kanser hastalıkları içerisinde %7 paya sahiptir ve dünya geneli sıralamada en yaygın 5. kanser türüdür. Mide kanseri ölümcüldür ve kanserden ölümlerin %9'luk payına sahiptir. Bu payla kanser sebebi ölümlerin en fazla görüldüğü 3. kanser türüdür. Şu anda dünya genelinde en çok Doğu Avrupa ve Doğu Asya toplumlarında görülmektedir.

Bunun yanında 1930' lara gidecek olursak tüm dünya genelinde, batılı gelişmiş toplumlarda bile en sık görülen kanser ölüm sebebiydi. Fakat günümüze doğru ölüm oranlarında ve yaygınlık olarak ciddi bir azalma söz konusudur. Bazı bilim insanları bunun buzdolabı, dondurucu gibi gıdaları saklamaya yönelik teknolojinin gelişmesine ve insanların beslenme alışkanlıklarını değiştirmesine bağlamaktadır. Çünkü mide kanserinin sebepleri arasında yoğun tuzlanarak salamura edilmiş gıdalar ve tütsülenerek pişirilmiş et ve balıklar olduğu kuvvetli kanıtlarla düşünülmektedir. Ölüm oranlarının azalmasında tıbbi teknolojilerin gelişmesinin de büyük payı vardır.

Mide Kanseri Türleri

Mide kanseri türleri, kanserleşmenin görüldüğü farklı doku ve farklı hücrelere bağlı olarak sınıflandırılır. %85-90 adenokarsinom kaynaklıdır. Daha sonra ise en sık lenfomadır.

1.Karsinomlar

Karsinomlar, epitel doku dediğimiz özelleşmiş dokularda belirirler. Epitel doku vücudumuzdaki temel dokulardan birisidir ve örtü epiteli, bez epiteli olmak üzere ikiye ayrılır. Örtü epiteli derimizi ve organlarımızı örten üst tabaka dokusudur. Bez epiteli ise vücut salgılarından sorumlu bez hücrelerinin yer aldığı dokudur. Karsinomlar kötü huylu tümörlerdir. Mide kanseri karsinomları beş çeşittir. Bunlardan adenokarsinomlar çok önemlidir çünkü mide kanseri oluşumlarının onda dokuzunu oluşturur.

Adenokarsinomlar

Adenokarsinomlar, glandüler yani bez yapılı hücrelerin kansere tutulumudur. Histolojik olarak olarak dörde ayrılır. Bunlar papiller, tübüler, müsinöz ve taşlı yüzük hücreli adenokarsinomlardır. Bir arada karışık olarak bulunurlar ve nisbeten fazla olan tipe göre tanımlanırlar. Taşlı yüzük hücreli adenokarsinomlar önemlidir çünkü %90 sıklıkla mide kanserinde görülürler. Normalde akciğer kanserinde görülmesi beklense de istisnai vakalar mevcuttur. Metastaz yapma eğilimleri yüksektir. Genç hastalarda ve kadın hastalarda görülme sıklığı yüksektir.

Erken evre mide kanseri hastalarında, farklılaşmamış mide karsinomlarına sahip hastalarda prognoz taşlı yüzük hücreli adenokarsinomlara sahip hastalardan daha kötü seyrederken ileri evre mide kanseri hastalarında tam tersi olarak taşlı yüzük hücreli adenokarsinom mevcut olduğunda prognozun daha kötü olduğu görülmüştür. Şayet meme kanseri hastalarında taşlı yüzük hücreli adenokarsinomlar tespit edilirse mide kanserinden kuşku duyulmalıdır.

Genel olarak iki tip üzerinden tanımlanırlar. Bunlar diffüz tip ve intestinal tiptir.

• Diffüz Tip Adenokarsinomlar

Hücrelerin birbirleriyle ilişkileri ve bağlantıları yoktur. Buna e-kadherin adındaki çok önemli hücre bağlantı proteininin yoksunluğunun sebep olduğu düşünülmektedir. Her bir hücre, mide iç duvarını kalınlaştırır ve lokasyonel olarak bir noktada tepeleşme, bir noktada çukur benzeri dengesiz hücre kümelenmeleri görülmez. Özellikle daha çok genç hastalarda meydana gelir. Kardia da dahil tüm mide boyunca ortaya çıkar. Gastrik duvarın (mide duvarı) esnekliğini kaybetmesi sonucu ''linitis plastica'' ya da ''leather bottle'' yani, tulum görünümü ortaya çıkar. Bu kişilerde hastalığın seyri ve tedavi süreci kötü geçecektir.

• İntestinal Tip Adenokarsinomlar

Doku kaybı gözlenir. Uzun bir süreçte henüz kanserleşmemiş ama kanserleşmesi beklenen bozulmalara yol açarlar. Erken kanser tanısı sayesinde tedavi edilebilirler.

2.Gastrik Lenfomalar

Lenf dokularının kanserleşmesi sonucu gastrik lenfomalar görülür. Mide kanserleri içerisinde %4'lük paya sahiptir. Lenf damarları aracılığıyla çevre lenf düğümlerine ve organlara yayılma riski taşıması yönüyle önemlidir. Başka noktalardan da mideye yayılabilir. Bu da mide kanserine sebep olur.

3.Gastrointestinal Stromal Tümörler

Sindirim sistemi organlarının mezenşimal dokusunda (embriyoda ilk olarak görülen bağ dokusu çeşidi), kök hücre DNA mutasyonu sonucu ortaya çıkan kötü huylu tümörlerdir. Çoğunlukla en üst kısmında görülürler. Lenf düğümlerine yayılma yapmaz ama karaciğer ve akciğere yayılma yaparlar. Midede oluşan bu tümörler diğer sindirim organlarındaki türdeşlerine göre daha az kötü huylu karakter gösterir. Yine de gastrointestinal stromal tümörlerin tümünün kötü huylu olduğu düşünülmekte ve tedavi edilmezse ölümcüldür.

4.Leiomyosarkomlar

Retroperitoneal yani periton (karın zarı) arkasındaki düz kasların kanserleşmesidir. Sarkom latincede et büyümesi anlamına gelir. Büyük kitle görünümü ile karakterizedir. Nadir görülen kötü huylu bir tümör çeşididir. Tedaviye geç evrede dirençlidir. Erken evrede tedavi edilmesi gerekmektedir. Yıllarca inaktif kaldıktan sonra aktif olabilir ve kendini tekrarlayabilir.

Mide Kanseri Belirtileri

Mide kanseri tam bir tedavi sağlanabileceği erken evredeyken ne yazık ki kuvvetli belirtiler vermez. Hasta kanser olduğundan ancak kuvvetli belirtiler sonrası şüphelenir. Mide kanserinde erken tanı çok önemlidir.

Erken evrede mide kanseri belirti vermeyebilir. Verse bile verdiği belirtiler özgül olmayan, başka hastalıklarda da görülebilecek, ayırt edici olmayan belirtilerdir. Erken evre mide kanserinde midede hazımsızlık ve mide öz suyunun yemek borusuna çıkması ile ortaya çıkan mide ekşimesi olabilir. Karnın üst kısmına vuran karın ağrısı ve özellikle et tüketimine karşı iştahsızlık bize erken evre mide kanserini düşündürebilir. Bu belirtiler hafife alınmamalıdır çünkü hazımsızlık şikayetiyle doktora başvuran her 50 hastadan 1'ine mide kanseri tanısı konmaktadır.

İleri evrelerde mide kanseri hastalarında şiddetli belirtiler ortaya çıkar. Ama ne yazık ki hasta belirtilerin farkına vardığında kanser metastaz yapmış olabilir. Tüm bunların yanında tedaviden beklenen başarı da azalmıştır. İleri evre mide kanserinde şiddetli üst karın ağrıları görülmektedir. Hastada güçsüzlük ve yorgunluk hissiyatı kuvvetlidir. Yemek esnasında erken beliren doygunluk mevcut mide şişkinliğinin bir sonucudur. Mide bulantısı , bazen kusma, ishal ve kabızlık görülür. Kanser dokusunun daha da büyümesinin sonucu olarak kilo kaybı ve/ veya mide kanaması görülür. Mide kanaması kendini kan kusma yoluyla ya da dışkıda kan görülmesi yoluyla belli eder. Bunun sonucunda anemi gelişebilir. Yani kan yetmezliği ortaya çıkar. Disfaji yani yutkunma güçlüğü, kardiyada bulunan ya da özofagusa metastaz yapmış bir tümörün varlığına işaret edebilir.

Mide Kanseri Nedenleri

Mide kanserinin nedenleri %90 genetik dışı etkenlerden kaynaklanırken; %10 genetik etkenlerden kaynaklanır. Genel etkenler, yaşam tarzından kaynaklanan etkenler, genetik etkenler ve diğer hastalıklardan kaynaklanan etkenler olarak gruplara ayırabiliriz.

Yaşam Tarzı Unsurları

Beslenme Alışkanlıkları: Özellikle Doğu Asya toplumlarına ait et ve balığın tütsülenerek pişirilme teknikleri ve yoğun tuzlanmış salamuralar, mide kanseri açısından risk oluşturmaktadır. Çünkü tütsülenerek pişirilen ette, siklik hidrokarbon yapılı, kanserojenik etkiye sahip benzopiren halkaları tespit edilmiştir.

İşlenmiş etlerden de kaçınmak gerekir. İçinde yer alan nitrat ve nitritleri, bazı bakteriler ( ör: Helicobacter Pylori) kanserojenik nitrözaminlere çevirir.

Proteinler ve vitaminlerden fakir, nişastadan zengin beslenme programı da mide kanseri riski oluşturur. Ayrıca iyot tüketiminden fakir bir beslenme tarzı da mide kanseri ilişkilidir.

Sigara Tüketimi: Sigara kullanan bireyler, kullanmayan bireylere göre 3 kat daha fazla risk taşır. Sigaranın yanında alkol tüketimi, sigaranın kanserojenik etkisini artırmaktadır.

Sedanter Yaşam Tarzı: Sedanter yaşam tarzı, spordan ve hareketten yoksun durağan yaşam tarzıdır. Obezite sorunlarına yol açmak suretiyle mide kanseri açısından risk oluşturur. Çünkü obezite ile kanser arasında azımsanmayacak bir ilişki vardır.

Endüstriyel Çalışma Şartları: Ağır sanayi ve maden işçileri, çok fazla kanserojenik maddeye maruz kalabilir. Mesela kömür dumanı ve asbest kanserojenik maddelerdendir.

Genel Etkenler

Yaş: Özellikle 50 yaş grubu ile 70 yaş grubu insanlar risk grubundadır.

Cinsiyet: Erkeklerde görülme oranı kadınlarda görülme oranının 2 katıdır. Ve daha şiddetli seyreder.

Kan Grubu: Kan grubu A olan bireylerin, 0 grubu bireylerine göre mide kanserine yakalanma riski daha fazladır.

Irk: Siyahi bireylerde görülme oranı daha fazladır.

Bölgesel: Doğu Avrupa, Doğu Asya, Latin Amerika toplumlarında daha fazla görülür. Düşük sosyoekonomik durumla ve beslenme kültürü ile ilişkili olduğu düşünülür.

Genetik Etkenler

Normalde mide kanserinin genetik nedenlerle ortaya çıkışına çok rastlanmaz. Her on mide kanseri hastasından birinin aile öyküsünde mide kanseri yer alır. Fakat sadece her yüz hastadan üçünde genetik miras olarak kalıtım yoluyla ortaya çıkar. Bazı genetik sendromlar doğrudan ya da dolaylı olarak mide kanseri ile ilişkilidir.

Herediter Diffüz Mide Kanseri Sendromu: Doğrudan mide kanseri ilişkilidir. Otozomal baskın olarak nesillere aktarılır.

Herediter Nonpolipozis Kolon Kanseri (HNPKK) - Lynch Sendromu: Farklı gen dizilerinde görülen mutasyonlar sonucunda sindirim sisteminin farklı organlarında kanserleşme meydana gelir. Mide de bu organlardan biridir. Ortalama tanı yaşı 55- 60 arasıdır.

Normal bir bireyin mide kanserine yakalanma ihtimali %1-2 iken Lynch sendromlu hastanın yakalanma riski %13'tür.

Juvenil Polipozis: Sindirim kanalında poliplerin ortaya çıkması ile karakterize bir hastalıktır. Otozomal baskın aktarılan bir bozukluktur. Mide kanseri oluşma riskini artırır.

BRCA1 ve BRCA2 Gen Mutasyonları: BRCA1 ve BRCA2 genlerinin mutasyonu meme kanseri ile ilişkilidir. Fakat bu mutasyonları miras alan bireyler mide kanseri açısından risk altındadır. Bu yüzden meme kanseri tanısı koyulan bir hastaya, mide kanseri teşhisi yapılmalıdır.

Diğer Hastalıklardan Kaynaklanan Etkenler

Helicobacter Pylori Enfeksiyonu: Helicobacter pylori, mide kanseri ilişkili enfekte edici bir bakteridir. Gastrit hastalığına sebep olarak mide asidi salgısında azalmaya sebep olur. Helicobacter pylori enfeksiyonlarında hastaların %2-3'ü mide kanserine yakalanır. Fakat mide kanseri hastalarının %65-80'inde Helicobacter pylori enfeksiyonu mevcuttur. Özellikle MALT tipi lenfomalara sebep olur.

Epstein-Barr Virüsü: Epstein-Barr virüsü (EBV), mide kanseri hastalarının yüzde 5 ila 10'unun hücrelerinde görülür. Mide kanseri ilişkili olduğu düşünülmektedir.

Pernisiyöz Anemi: Pernisiyöz anemi, B12 vitamini eksikliği ile karakterize bir anemi hastalığı türüdür. Hastada mide polipleri olabilir. Bu durum mide kanseri riskini artırmaktadır.

Ayrıca diyabet hastaları ve menetrier hastalığına sahip bireyler de risk grubu içerisinde yer alır.

Mide Kanseri için Hangi Doktora Gidilir?

Mide kanseri, sindirim sistemine ait bir kanser hastalığı olduğu için Gastroenteroloji bölümüne başvurulmalıdır. Kanser türü bir hastalık olduğu için de Onkoloji bölümü hastalığın direkt tedavi sürecini planlar. Ana tedavisi ise cerrahi bir operasyon olduğu için Genel Cerrahi bölümü ilgilenir.

Mide kanserinin erken evrede tespiti çok önemlidir.

Çünkü ilerlemiş evrelerde tedavi girişimlerinin başarı oranları azalmaktadır. Bu yüzden bireyler kendilerini hasta hissetmese de düzenli sağlık kontrolleri yaptırmalıdırlar.