Mide Şişkinliği

Mide Şişkinliği Nedir?

Şişkinlik, erkeklere kıyasla kadınlarda daha sık bir şekilde gözlemlenen ve kişilerin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen ve günümüzde en sık karşılaşılan sorunlardan olan bir sağlık problemi türüdür. Kişilerin midelerinde ve buna bağlı olarak da bağırsakların da bir miktar gaz oluşumu normal olarak karşılanmaktadır. Bu gaz oluşumu da şişkinliğe sebebiyet verecektir ancak bu durumun uzun süreli olarak devam ediyor oluşu, oldukça ciddi sağlık sorunlarının da belirtisi, habercisi niteliğinde olabilir.

Vücudumuzda bulunan ve yararlı olarak nitelendirilen bazı mide ve bağırsak bakterileri, gaz oluştururlar. Normal oranda oluşan bu gaz, herhangi bir sorun ile karşılaşılmadığı taktirde kişiye rahatsızlık da vermez. Bazı durumlarda ise, vücutta bulunan ve yararlı bazı bakteriler tarafından üretilmekte olan bu gaz miktarı vücut tarafından aşırı olarak algılanıp çıkarılması ya da tahliye edilmesi zorlaşır. Bu durumda ise doğal olarak sindirim sisteminde oluşan bu gaz, hava organlarının gerilmesine ve haliyle de şişkinliğe sebebiyet verir.

Kısaca özetleyecek olursak; midede aşırı miktarda oluşmuş haldeki gazların sıkışması, midenin duvarlarına bulunan sinir uçlarını uyarır. Bu durumda da mide şişkinliği, bir diğer adı ile hazımsızlık problemi ortaya çıkar. Bu durum bebeklerde, çocuklarda, kadınlarda ve erkeklerde karın şişliği olarak baş gösterebilir.

Mide Şişkinliği Belirtileri Nelerdir?

Mide şişkinliği – hazımsızlık problemi birçok nedene bağlı olarak ortaya çıkan bir hastalıktır ve anlaşılması oldukça kolaydır.

• Aşırı miktarda geğirme isteği
• Terleme
• Ateş
• İshal
• Karın şişliği ile birlikte gelişen nefes darlığı
• Mide – karın bölgesinin üst kısımlarında yanma hissi
• Mide – karın bölgesinde ağrı
• Mide – karın bölgesinde görülen spazm hissi
• Mide – karın bölgesinde görülen kramplar (genellikle oldukça şiddetlenerek devam eder)
• Hareket etme esnasında zorlanma, güçlük yaşama ve hatta hareket edememe
• Tuvalete çıkmada zorluk yaşama, özellikle büyük tuvalete çıkamama – kabızlık problemi
• Bağırsaklarda hareketlilik ve hareketliliğe bağlı olarak gelen ses
• Mide bulantısı
• Halsizlik
• Kusma hissi ise mide şişkinliğinin belirtileri arasında gösterilebilir.

Mide Şişkinliği Nedenleri Nelerdir?

Mide – karın şişkinliğinin bir çok ve önemli nedeni bulunmaktadır.

• Stres, mide – karın şişkinliğinin nedenlerinden birisidir. Kişi stres altında olduğu zamanlarda bağırsakları, yemek borusu ve midesi normal bir şekilde görevlerini yerine getirmez, düzenli çalışamaz hale gelebilir ve böylelikle de şişkinlik sorunu ortaya çıkabilir. 
• Sağlıksız beslenme alışkanlıkları, mide – karın şişkinliğinin nedenlerinden birisidir. 
• Yüksek miktarda karbonhidrat içeren besinlerin fazla bir miktarda tüketiliyor olması şişkinliğe sebebiyet verebilir. 
• Lif oranı açısından fakir besinlerin tüketiliyor olması da bağırsakların daha az çalışmasına neden olacağı için, özellikle mide şişkinliği ve sertliğine - karın şişkinliği ve sertliğine neden olabilir. 
• Çok hızlı yemek yeme alışkanlığı da mide – karın şişkinliğini tetikler. Bunun nedeni ise hızlı yemek yerken çok fazla miktarda hava yutulması ve bu havanın mide ve bağırsaklarda gaz oluşmasına neden olmasıdır. Bu durum yemekten sonra karın şişliği, hazımsızlık gibi sorunları da beraberinde getirecektir. 
• Sindirim sistemi hastalıkları, mide – karın şişkinliğinin en önemli ve en büyük nedenlerinden birisidir. Mide fıtığı problemi, safra kesesi bozuklukları, çölyak hastalığı, irritabl bağırsak sendromu hastalığı, “dispepsi” adıyla bilinen hazımsızlık problemi, ülser, gastrit, mide ve bağırsak kanserleri ve kabızlık gibi hastalıklar mide – karın ve bağırsak bölgesinde gaz oluşumunu tetiklerler. Bu durum da üst karın şişliği halinde belirtiler verebilir. 
• Ödem, mide – karın şişkinliğinin nedenlerinden birisidir. Hareketsiz olarak devam ettirilen yaşam, yüksek miktarda sodyum (tuz ve benzeri )içeren besinlerin tüketilmesi ve yine potasyum içeren besinlerin (muz ve benzeri) yetersiz miktarda tüketilmesi vücutta ödeme neden olur. Bu durumda vücutta fazla miktarda sıvı birikir ve de biriken sıvı mide – karın bölgesinde şişkinliğe sebebiyet verir. 
• Besin alerjileri, mide karın şişkinliğinin nedenlerindendir. Bazı kişilerde midenin ve bağırsakların doğal florası – ortamı, bazı besinlere karşı daha hassastır. Bu kişiler buğday, mısır, süt, şeker, gluten, soya, yumurta ve benzeri gibi besinleri ve gaz yapmasıyla bilinen nohut, fasulye, mercimek gibi kuru baklagiller, brokoli, karnabahar, lahana gibi besinleri tükettikleri zaman hazımsızlık problemi ile karşı karşıya kalırlar. Hazmedilemeyen bu besinler mide – karın bölgesinde şişkinliğe neden olurlar. 

Mide Şişkinliği Teşhisi

Mide şişkinliği hastalığının teşhisinde en yaygın şekilde kullanılan yöntemler arasında endoskopi ve kolonoskopi bulunmaktadır.

Endoskopi; sindirim sistemini incelemek için cerrahi herhangi bir müdahale olmadan ağızdan girilmek suretiyle gerçekleştirilen bir işlemdir. Genellikle gastroenteroloji uzmanı veya genel cerrah tarafından uygulanan bir yöntemdir.

Kolonoskopi ise; kalın bağırsak ve rektum kısmının incelenmesini sağlayan endoskopik bir işlemdir. Makattan giriş yapılmak suretiyle ucunda ışık bulunan fiberoptik bir kamera aracılığıyla inceleme yapılır. İnceleme öncesinde hastaya müshil verilerek veyahut lavman uygulaması ile bağırsakların tamamen boşaltılması sağlanmalıdır.

Mide Şişkinliği Tedavisi

Mide – karın şişkinliği hastalığının tedavisinde de en temel faktör, hastalığın nedeninin doğru bir şekilde belirlenmesidir. Bunu takiben;

• Doktorunuzun alacağı karar doğrultusunda endoskopi veyahut kolonoskopi yöntemleri gibi tanılama yöntemleri uygulanabilir. 
• Yine aynı şekilde doktorunuzun alacağı karar ve uygunluk doğrultusunda, bazı ilaçlarla tedavi sağlanması da mümkündür. 
• Probiyotik ürünlerin kullanımı uygun olabilir.
• Yaşam şeklinin değiştirilmesi gerekebilir. Duruma göre örneğin daha az tuzlu yiyecekler tercih etmeniz, daha çok lifli gıdalar tüketmeniz gibi alternatifler sunulabilir.
• Kişiye özel beslenme ve diyet programları uygulanabilir. Bu programlarda genellikle düzenli beslenme alışkanlığını yerleştirmek hedeflenmektedir. Bu sebeple 3 ana öğün ve 3 ara öğün olmak üzere yapılan planlama ile kişinin az bir şekilde fakat sık sık yemek yemesi sağlanabilir. Bu durum da midede veya bağırsaklarda gaz birikimini önleyecek ve şişkinliğin oluşmasını engelleyecektir. 
• Gün içerisinde en az 2 litre su tüketimi ile düzenli bir şekilde tuvalet alışkanlığının oturması sağlanabilir. Böylelikle de yine mide ve bağırsaklarda aşırı miktarda gaz ve hava oluşumu görülmeyecek ya da engellenebilecektir. 
• Çeşitli egzersiz ve aktivitelerin yapılması da iyi bir yöntemdir. Bu yöntemle yoga, koşu, pilates, yüzme ve yürüyüş gibi fiziksel olarak yapılabilecek nitelikteki egzersiz ve aktiviteler faydalı olacaktır. 

Mide Şişkinliğine Ne İyi Gelir?

Öncelikle midede aşırı gaz oluşumunu engellemek gereklidir. Bu sebeple de hızlı yemek yemek yerine, yavaş ve bol miktarda çiğneme yaparak yemek yemek gereklidir. Çünkü hızlı bir şekilde yemek yeme esnasında çok miktarda hava yutulmaktadır. Aynı zamanda yemek yeme esnasında konuşuluyor olması durumunda da hava yutulması söz konusu olacaktır. Bu sebeple yemek yerken, en az düzeyde konuşulmalıdır. Böylelikle aşırı miktarda hava yutulmasının önüne geçilebilecektir. Buna ek olarak da maden suyu, soda, kola – fanta gibi asitli içecekler tüketilerek de oluşan gazın dışarı çıkması sağlanabilir.

Yine ev ortamında uygulanabilecek bazı doğal – bitkisel yöntemler de bulunmaktadır.

• Bağırsaklarda oluşan parazitleri önlemek için taze zencefil tüketebilirsiniz.
• Ananas bitkisi mide rahatsızlıkları için oldukça etkilidir. Taze ananas tüketebilirsiniz, böylelikle mide şişkinlikleriniz azalacaktır. 
• Maydanoz bitkisi kabızlık problemine birebirdir. Gün içerisinde tüketebilir veya salatalarınıza ekleyebilirsiniz. Böylelikle kabız olmanızın önüne geçerek gereksiz gaz birikmesini de engellemiş olacaksınız.
• İçerisinde aktif halde kültür bakterileri bulunduran yoğurdun tüketimi de mide – karın şişkinliği konusunda oldukça etkilidir. Böylelikle midede bulunan enzimler harekete geçecek ve de besinler daha çabuk bir şekilde sindirilip hazmedilecektir. 
• Toksinleri temizleme özelliği bulunan salatalık bitkisi, aynı zamanda idrar söktürücü olarak da kullanılabilir. Salatalarınıza ekleyerek ya da gün içerisinde tüketerek, sorunlu olan tuvalet alışkanlığını düzene sokmaya yardımcı olabilirsiniz. 
• Kuru nane kullanarak yapacağınız nane çayı veya rezene kullanarak yapabileceğiniz rezene çayı ile mide ve karın bölgesinde oluşan rahatsızlığı giderebilirsiniz.
• Midede oluşan asidin mide duvarlarındaki salınımını azaltmasına yardımcı olabilmek ve böylelikle de mide – karın şişkinliğinin önüne geçebilmek için tarçın tüketebilirsiniz. Bir miktar suyun içinde bekleterek veya sıcak süte ekleyerek tüketilmesi oldukça uygundur. 
• Sindirim sisteminizi koruyabilmek adına gün içerisinde içtiğiniz suları limonlu olarak tüketebilirsiniz. Aynı zamanda karbonat, limon ve su karışımı da yemeklerden sonra tüketildiğinde, hazımsızlık problemini giderecek ve rahatsız edici gaz oluşumunu önleyecektir. 
• Ilık bir duş alarak bedeninizin rahatlamasına yardımcı olabilirsiniz ya da mide – karın bölgenizin üzerine bir sıcak su torbası yardımı ile destekte bulunabilirsiniz. 

Mide Şişkinliğine Ne İyi Gelmez?

Mide – karın şişkinliği hastalığına;

• Aşırı miktarda gazlı içecek tüketimi
• Hızlı yemek yeme alışkanlığı
• Aşırı miktarda yemek yeme alışkanlığı
• Düzenli bir şekilde su tüketmeme 
• Aşırı miktarda alkol tüketimi
• Düşük miktarda proteinli gıdaları, yüksek miktarda sodyum içeren gıdaları ve düşük miktarda lifli gıdaları tüketme
• Stres içerisinde bulunma gibi durumlar iyi gelmez.

Mide Şişkinliği İlaçları

Mide şişkinliği hastalığının tedavisinde kullanılan özel bir ilaç yoktur. Genellikle mide – karın şişkinliğinin altında yatan sebebin tespitini takiben sindirim sistemini harekete geçirebilecek nitelikte veyahut bağırsakları aktif bir şekilde çalıştıracak nitelikte ilaç takviyeleri – tedavileri doktorunuzun önerisiyle uygulanabilir.

Oluşan aşırı gaza bağlı olarak sancı çekilmesi söz konusu ise “lavman” uygulaması yapılarak bağırsakların tamamen temizlenmesi de uygulanabilecek yöntemler arasındadır.

Hamilelikte Mide Hastalığı

Bir çok anne adayı gebelik sürecinde mide şişkinliği problemi ile karşı karşıya kalır. Bunun farklı farklı nedenleri vardır ve bu nedenler, hastalıkların çoğunda olduğu gibi kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Anne adayının bedeninde yaşanmakta olan fizyolojik değişiklikler ve hormonal dalgalanmalar bu durumun temel sebebi olarak gösterilebilir. Anne adayında;

• Normal halinden fazla büyümeye başlayan rahim, bağırsaklara mekanik bir şekilde baskı uygular. Rahmin büyümesiyle birlikte bağırsaklar yer değiştirmeye başlar ve daralmalar ile sıkışmalar kendini gösterir. Alt karın şişliği olarak belirebilir.
• Progesteron hormonunun miktarındaki değişiklikler de hamileliğin genellikle ilk trimester olarak adlandırılan ilk 3 ayının bitiminden itibaren de bağırsakları olumsuz yönde etkilemeye başlar. 
• İlk trimester olarak adlandırılan ve ilk 3 ayı kapsayan gebelik sürecinde mide sıvısının ph seviyesinde yükselmeler görülmeye başlar. Bu yüzden mide öz suyunun asit oranı azalmaya geçer. 
• Düzensiz beslenme ve az miktarda yani yetersiz su tüketimi sebebiyle de olumsuz etkileyen faktörlerdendir. 

Bütün bu sebepler göz önüne alındığında, anne adayının en üst düzeyde öncelikle beslenme alışkanlıklarına dikkat etmesi ve doktorunun tavsiyelerine uyum sağlaması gerekmektedir. Tüp bebek tedavisi ile yaşanan gebeliklerde de durum aynı şekilde seyretmektedir. Tüp bebekte karın şişliği tıpkı normal bir gebelikte olduğu gibi gayet normal bir olgu olarak nitelendirilir.

Kadınlarda aynı zamanda adet döneminde özellikle adet öncesi karın şişliği, cinsel ilişki sonrası karın şişliği, menopozda karın şişliği, adet gecikmesi karın şişliği ve gebeliğin düşükle sonuçlanmasına bağlı olarak görülen düşükten sonra karın şişliği gibi durumların görülmesi de söz konusudur.

Yine bazı kadınlarda “kürtaj” olarak adlandırılan ve gebeliğin olumsuzlukla sonuçlandığı tıbbi süreç sonrasında da tıpkı yeni doğum yapmış kürtaj sonrası karın şişliği ve ağrısı da söz konusu olabilir.

Çocuklarda ve Bebeklerde Mide Şişkinliği

Çocuklarda ve bebeklerde mide – karın şişkinliği genellikle mide ve bağırsaklarda aşırı miktarda gaz birikmesine bağlı olarak kaynaklanır. Mide ve bağırsaklarda biriken gaz, doğal olarak şişkinlik yapar. Aynı zamanda özellikle yeni doğan bebeklerde karın şişliği, bağırsak hareketleri düzene girene ve uyum sağlanana kadar, ağrıya da sebebiyet verebilir. Geçmeyen karın şişliği olarak nitelendirilebilir.

Anne kişisi bebeğiniz emziriyorsa, kuru baklagil tüketimine özen göstermelidir. Fasulye, nohut gibi kuru baklagiller annede gaz oluşumuna sebep olur ve emzirme sırasında süt vasıtası ile bebeğe de geçer. Yine emme esnasında bebek hava yutuyor olabilir. Midede biriken hava da şişkinliğe sebep olacaktır.

Bazı bebeklerde ve çocuklarda ise besin alerjilerine bağlı olarak yaygın bir şekilde mide – karın şişkinliği söz konusu olabilir. Örneğin inek sütü, sindirilmesi oldukça zor bir besindir. Bu sebeple özellikle 1 yaş altı bebeklerde, tüketilmesi çok uygun değildir.

Süreklilik gösteren bir mide – karın şişkinliği problemi var ise, zaman kaybetmeden öncelikle bir Çocuk Hastalıkları ve Sağlığı bölümüne başvurulmalı, sonrasında ise doktor tavsiyesi çerçevesinde Genel Cerrahi veya Gastroenteroloji Polikliniğine gidilmelidir.

Mide Şişkinliği için Hangi Doktora Gidilir?

Mide - karın şişkinliği problemi özellikle uzun süre devam ettiği takdirde mutlaka doktora gidilmesi gereken bir durumdur. Böyle bir durumla karşılaşıldığında, zaman kaybetmeden herhangi bir hastanenin Genel Cerrahi Polikliniğine veyahut Gastroenteroloji Polikliniğine gidilmeli ve alanında uzman bir genel cerrah veya gastroenterolog ile görüşülmelidir.