Kan Kusmak

Kan Kusmak Nedir?

Kan kusmak genellikle üst sindirim sistemi organlarında meydana gelen kanama odaklarının kusma ile beraber dışarı çıkması durumudur. Çoğunlukla mide kanaması vakalarında ortaya çıkan bu durum özofagus (yemek borusu), on iki parmak bağırsağında ve ince bağırsağın başlangıç bölgelerinde meydana gelen kanamalarda da ortaya çıkabilmektedir.

Kan kusmak ya da bilinen diğer adı ile hematemez farklı nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir. Bundan dolayı görülen kanamalar farklı şekillerde ve farklı şiddette ortaya çıkmaktadır. Örneğin mide kanamasında ortaya çıkan kan kusma durumunda kan besin maddeleri ile karıştığı için normal kan görünümünde olmayabilir.

Kusma yolu ile ağızdan kan gelmesi her zaman ciddi sorunların habercisi olmayabilir. Fakat yine de kişinin tedbirli olması ve kendinde ortaya çıkan belirtileri iyi bir şekilde değerlendirmesi gerekmektedir. Örneğin şiddetli kusmalarda yemek borusunun zedelenmesi sonucunda kusma ile beraber kan görülmesi genellikle zararsızdır ve tek bir sefer görülür. Fakat mide kanamasına bağlı olarak ortaya çıkan kan kusma durumu daha ciddi sonuçlar doğurabilir ve daha uzun süreler ortaya çıkabilir. Ayrıca yemek borusundaki kan kusma mide kanamasına bağlı olarak görülen kan kusmaya oranla daha az miktarda kan çıkmasına neden olmaktadır.

Üst sindirim sistemi organlarında meydana gelen kanamalar sonucunda orta çıkan kan kusma vakalarında yaklaşık 10 hastadan 1’i kanamanın hemen sonrasında ortaya çıkan şiddetli şikayetler sebebiyle acil servise başvurmaktadır. Bu başvuruların da bir kısmı ölümle sonuçlanabilmektedir.

Kan Kusmak Belirtileri

Aslında kan kusmak başlı başına bir belirti olup altta yatan sağlık sorunları sonucunda ortaya çıkmaktadır. Fakat bu belirtinin yanı sıra hastalarda başka semptomlar da ortaya çıkabilmektedir.

Kan kusma durumunda altta yatan nedene göre farklılık göstermekle beraber ortaya çıkan belirtiler şu şekilde sıralanabilir;

1. Eğer gastrointestinal sistem içerisinde meydana gelen kanamaların dışında herhangi bir nedene bağlı olarak kan kusma meydana geliyorsa kanama genellikle daha parlak renktedir ve miktar olarak azdır. Bu tür kanlı kusmuklar da genellikle tek sefere mahsustur ve bir daha tekrarlamaz.
2. Kan kusan hastalar üzerinde yapılan değerlendirmeler sonucunda bu durumun genellikle mide kanamasına bağlı olarak ortaya çıktığı gözlemlenmiştir. Mide kanamasına bağlı olarak görülen kan kusma durumunda kan gelmesinin yanı sıra solunum güçlüğü, şiddetli karın ağrısı, dışkıda kan, kalp çarpıntısı ve bayılma gibi belirtiler ortaya çıkabilmektedir.
3. Kan kusma durumunda mideden gelen kan sindirim enzimlerinin sindirilmesi sonucunda kahverengi bir renk alabilir.
4. Kan kusma durumunda görülen bu belirtilerin yanı sıra hastalarda mide yanması, mide ekşimesi, kötü ağız kokusu ve boğazda yanma gibi belirtiler de ortaya çıkabilmektedir.

Kan Kusmak Nedenleri

Kusarken kan gelmesi pek çok faktöre bağlı olarak ortaya çıkabilen bir sağlık sorunudur. Kan kusması şikayeti ile hastaneye yapılan başvuruların pek çoğu üst sindirim sistemi organlarında meydana gelen kanamalara bağlı olarak meydana gelmektedir. Öyle ki bu vakaların da yüzde 10’u mide dokusunda meydana gelen kanama odaklarına bağlı olarak görülmektedir.

Kan kusmasına neden olan risk faktörleri ve oluşumları şu şekilde sıralanabilir;

1. Kusarken kan gelmesinin bilinen en yaygın nedeni mide kanamasıdır. Mide dokusunda çeşitli nedenlere (ilaç kullanımı, alkol, kanser, mide ülseri vs.) bağlı olarak görülen kanama odakları kusmukla beraber kan gelmesine neden olabilir. Normalde midede bulunan bu kan yemek borusunun tersi yönde peristaltik hareket yapması sonucunda mide içeriği ile beraber dışarı çıkabilir.
2. Mide kanamasından sonra kan kusmaya yaygın olarak neden olan diğer bir faktör de mide dokusunda meydana gelen ülser (yara) oluşumlarıdır. Peptik ülser olarak da adlandırılan bu hastalık sonucunda mide dokusundaki yaralar kanayabilir ve kusmuk ile ağızdan gelebilir. Ayrıca mide dokusunun iltihaplanması olarak geçen “gastrit” hastalığı da kan kusmaya neden olabilmektedir.
3. Alkolden sonra kan kusmak yaygın olarak görülen bir durumdur. Alkol kullanan kişinin kusmaya çalışırken aşırı miktarda öğürmesi mide dokusunun girişini zedeler ve kanamaya neden olur. Bu da kusarken ağızdan kan gelmesine yol açar.
4. Bu nedenlerin yanı sıra sindirim sistemi organlarında meydana gelen kanser hastalıkları, kimyasal maddelere bağlı zehirlenme, yemek borusu ve mide varisleri, karaciğer sirozu ve yemek borusu yırtılmaları gibi nedenler de kan kusmaya neden olabilmektedir.

Kan Kusmak Teşhisi

Kan kusmak farklı nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilen bir durum olduğu için teşhisinin de farklı yöntemlerle konulabilmesi mümkündür. 

Teşhiste kullanılan yöntemler şu şekilde sıralanabilir;

1. Birçok sağlık probleminde olduğu gibi kan kusmada da hastaların dile getirdiği şikayetler büyük bir öneme sahiptir. Kan kusması şikayetiyle gastroenteroloji doktoruna sevk edilen hastaların iyi bir şekilde anamnezi alınarak olası nedenler belirlenir. Hastalık öyküsünün dinlenmesinin yanı sıra fiziki muayene ile de hastaların genel bir şekilde değerlendirilmesi gerekir. Ardından diğer klinik teşhis yöntemlerine geçilir ve kesin teşhis koyulur.
2. Kan kusmak genellikle üst sindirim sistemi organlarında meydana gelen sağlık sorunlarına bağlı olarak ortaya çıktığı için endoskopi en yaygın kullanılan teşhis yöntemidir. Bu teşhis yönteminde hastaların gastrointestinal sistem kanalına (sindirim yolu) ucunda kamera olan bir araç ilerletilir ve buradaki organ ve dokular incelenir. Endoskopi ile belirlenemeyen durumlarda diğer teşhis yöntemlerine geçilir.
3. Kan kusmada başvurulan diğer bir tanı yöntemi ise görüntüleme sistemleridir. Radyolojik, radyasyon içerikli ve ultrasonik görüntüleme yöntemlerinin kullanılması kesin tanıyı koymakta büyük bir öneme sahiptir. Bu amaçla manyetik rezonans, sintigraf, ultrasonografi, tomografi ve röntgen gibi görüntüleme yöntemlerine başvurulabilir.

Kan Kusmak Tedavisi

Kan kusmasının tedavi edilebilmesi için altta yatan nedenin tespit edilmesi gerekmektedir. Kan kusmaya neden olan faktör belirlendikten sonra hastalığın iyileştirilmesine yönelik spesifik tedaviler uygulanır ve kan kusma ortadan kalkar.

Kan kusma tedavisinde altta yatan nedenlere yönelik tedavi yöntemleri şu şekilde sıralanabilir;

1. Eğer kan kusma mide dokusunda meydana gelen kanama odaklarından dolayı ortaya çıkmış ise mide kanamasında kullanılan tedavi yöntemleri ile kan kusmanın önüne geçilebilir. Mide kanaması tespit edildiğinde tedavi edilmesi oldukça kolay olan bir sağlık sorunudur. En çok kullanılan yöntemlerin başında kanama olan yere klips takılarak kanamanın durdurulmasıdır. Bu yöntemde endoskopi esnasında bir klips yardımı ile kanayan doku kapatılır. Birkaç gün içerisinde kendiliğinden düşen bu nesne sonrasında mide kanamasının önüne geçilir. Eğer mide kanaması midedeki yaralanmalara bağlı olarak ortaya çıkıyorsa vasopressin, somatostatin ve proton pompa inhibitörü türevindeki ilaçlar tedavide yer alabilir. Eğer klips takılmasına ve ilaç kullanılmasına rağmen iyileşme görülmezse cerrahi yöntemlere başvurulabilir. Mide kanamasının ameliyatla tedavisinde hasta anestezi altında uyutulur ve mide dokusundaki kanama odakları cerrahi yöntemler ile kapatılır.
2. Eğer intihara bağlı olarak ya da yanlışlıkla kimyasal maddeler yutulmuşsa ve kişi zehirlenmişse kan kusma meydana gelebilmektedir. Bu durumda kimyasalın vücuttan atılması sağlanarak kan kusma engellenebilir. Bu amaçla aktif kömür yaygın olarak kullanılmaktadır.
3. Alkole bağlı kan kusma genellikle alkolden hemen sonra kesilmektedir. Fakat uzun süreler boyunca alkol tüketen kişilerde kan kusma durumu artış gösterebilir. Bu duruma bağlı olarak görülen kan kusma durumunu engellemenin tek yolu alkolü kesmektir.

Kan Kusmak Tedavi Edilmezse

Kan kusma pek çok sebebe bağlı olarak ortaya çıkabilen bir sağlık sorunudur. Bundan dolayı kimi faktörler ciddi sağlık sorunlarının habercisi olabilirken kimi faktörler bu kan kusma durumunu yalnızca bir defa ortaya çıkarmaktadır. Eğer şiddetli kusma durumunda ortaya çıkan hafif miktarlı kan kusma durumu varsa herhangi bir tedaviye ihtiyaç duyulmaz. Ama eğer sindirim sisteminin üst kısmında meydana gelen bir sağlık sorunu kan kusmaya neden oluyorsa mutlaka tedavi edilmesi gerekmektedir. Eğer tedavi edilmezse kısa süre içerisinde sindirim sistemine bağlı olarak görülen belirtiler ortaya çıkar ve kişinin yaşam kalitesi olumsuz bir şekilde etkilenir. Bu da uzun vadede kişide iştah kaybına, kilo kaybına, kan değerlerinin düşmesine (kansızlık) ve daha birçok sağlık sorununa neden olur.

Kan Kusmaya Ne İyi Gelir?

Kan kusma eğer sindirim sisteminde meydana gelen bir sağlık sorunu sonrasında ortaya çıkmış ise sindirim sistemini yormayan besinler ile beslenmek gerekmektedir. Hafif besinlerin yer aldığı bir diyet programı kan kusmanın önüne geçilmesini sağlayabilir ve kişi daha rahat eder. Ayrıca alkolden hemen sonra ortaya çıkan kan kusma durumlarında alkolü kesmek de kan kusmaya iyi gelen nedenler arasında yer alabilir.

Kan Kusmaya Ne İyi Gelmez?

Çok fazla beslenmek ve diyet programında ağır besin maddelerine yer vermek kan kusmayı tetikleyen nedenler arasında yer almaktadır. Aşırı yağlı, kızartılmış ve sindirimi zor besinler kan kusmaya iyi gelmeyen şeyler arasında yer almaktadır. Ayrıca aşırı alkol tüketimi de kusmayı tetiklediği için kan kusma durumunda kesilmesi gereken maddeler arasında yer almaktadır.

Kan Kusmak İlaçları

Kan kusmaya neden olan gastrointestinal sistem hastalıklarında ilaç kullanımına yer verilebilmektedir. Sindirim yolu kanamalarında vasopressin, somatostatin ya da proton pompa inhibitörü ilaçları kullanılmaktadır. Ayrıca kanama önleyici hemostatik ilaçlar ve kusma engelleyici ilaçlar (metoklopramid, Hcl vs.) da kan kusmada kullanılabilmektedir.

Kan Kusmak Ameliyatı

Kan kusmak sindirim yolunda meydana gelen bir kanamaya bağlı olarak görüldüğünde cerrahi yöntemlere başvurulabilmektedir. Kan kusmanın ameliyatla tedavi edilmesinde hastanın anestezi altında kanama odaklarının kapatılması yoluna başvurulur ve hastalar iyileştirilir.

Mide kanaması kaynaklı kan kusma durumunda endoskopi cihazı ile sindirim sistemi yolundan mide dokusuna inilerek kanamanın yeri tespit edilir. Tespit edilen yer mide klipsi yardımı ile kapatılır. Bu klips kanamayı keser ve birkaç gün içerisinde kendiliğinden düşer. Eğer kan kusma mide reflüsü hastalığına bağlı olarak görülüyorsa laparoskopik yöntemler ile mide ile yemek borusu arasında yer alan kaslar güçlendirilir ve reflünün iyileşmesi sağlanır. Bu sayede kan kusma problemi de sona erer.

Çocuklarda Kan Kusmak

Çocuk yaşlarda mide kanaması oldukça yaygın olarak görülen bir sağlık sorunudur. Özellikle çocuklar için yanlış olan ve fazla dozda kullanılan ilaçlar çocuklarda kan kusmaya neden olabilmektedir.

Çeşitli ilaçlar (özellikle antibiyotik etkili) zaman zaman çocuklarda kan kusmaya neden olabilmektedir. Bunun temel sebebi çocuğun bu ilacı kaldıramaması ve sindirim yolunda kanama odaklarının meydana gelmesidir. Bu yan etkiye neden olabilen ilaçlar günümüzde kullanımı durdurulsa da zaman zaman bazı çocuklarda yine kan kusmaya neden olabilmektedir. Eğer sindirim yolunda herhangi bir sağlık sorununa yol açmadıysa ilaç kullanımı durdurulabilir ya da yerine başka ilaç koyulabilir. Bu süreçte çocuğun yakından izlenilmesi gerekmektedir.

Hamilelikte Kan Kusmak

Hamilelikte kan kusmak her ne kadar sık görülen bir durum olmasa da zaman zaman bazı kişilerde ortaya çıkabilmektedir. Hamilelikte kusarken kan gelmesi genellikle normal bireylerde ortaya çıkan kan kusma ile aynı nedenlere bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Fakat gebelikte kan kusmak iştah kaybına ve kilo kaybına neden olabileceği için bebek açısından risk yaratabilmektedir. Bundan dolayı hamilelik döneminde ortaya çıkan kan kusma durumunun üzerine daha fazla düşülmelidir.

Kan Kusma için Hangi Doktora Gidilir?

Kan kusmak genellikle sindirim sisteminde meydana gelen sağlık sorunlarına bağlı olarak görülen bir durumdur. Fakat ilk başvurular genellikle hastanelerin Acil Polikliniğine gelmektedir. Çünkü kan kusmak öncesinde herhangi bir belirti vermez ve aniden ortaya çıkar.

Kişi acile kan kusma şikayeti ile başvurduktan sonra hastaların yaşam bulguları stabil olduktan sonra en kısa sürede alanında uzman olan bir gastroenteroloji doktoruna yönlendirilmesi gerekmektedir. Gastroenteroloji doktorlarının yaptığı çeşitli tarama ve teşhis programlarının ardından kesin tanı konulur ve en kısa sürede tedaviye başlanır.

Kan kusmak altta yatan nedene göre ciddi sağlık sorunlarının habercisi olabildiği gibi bir defaya mahsus olarak görülebilir ve herhangi bir zarar meydana gelmeyebilir. Ancak yine de kan kusma durumu ortaya çıktığı andan itibaren üstünde durulmalı ve en kısa sürede alanında uzmanlaşan bir gastroenteroloji doktoruna görünmelidir.