Kavernom

Kavernom Nedir?

Kavernomya dakavernözhemanjiom, çoğunlukla beyin ve daha nadir olarak omurilikteki kan damarlarının anormal olması durumudur. Hemanjiom da anormal damarlanmalara verilen isimdir. Ancak kavernomlarda farklı olarak damarlar küçük bir dut şeklinde görünür ve beyin veya omurilikte problemlere neden olur.  Halk arasında beyin damar yumağı olarak da bilinir. Kavernomların çapları ortalama 2 milimetre ile birkaç santimetre arasında değişir. Kavernözhemanjiomlar veya malformasyonlar kalıtsal olarak ortaya çıkabilse de çoğunlukla kendiliğinden hayatın ilerleyen dönemlerinde oluşma eğilimindedir.  

Kavernomlar, anormal damarlanmadan dolayı kanı damar içinde tutamayıp sızdırabilirler. Bu durumda da beyinde ve omurilikte kanamalar meydana gelir. Beyin veya omurilik içine oluşan kanamalar sonucunda kavernom hastaları, anormal yapılanmanın konumuna bağlı olarak değişmekle birlikte çok farklı, hafif veya şiddetli nörolojik problemlere sahip olabilmektedir. 

Kavernom Belirtileri Nelerdir?

Kavernomlar genelde fazla miktarda kanama yapmadığı için büyük ve belirgin semptomlara neden olmaz. Ancak şiddetli kanamalarda ve kavernomun yerinin tehlikeli olduğu yerlerde bazı belirtiler ortaya çıkabilmektedir. Bu belirtiler şu şekilde sıralanabilir: 

1-) Kanama (hemoraji)

2-) Uyku hali

3-) Nöbet

4-) Baş ağrısı

5-) Baş dönmesi

6-) Konuşma bozukluğu (dizartri)

8-) Çift görme

9-) Denge sorunları

10-) Titreme gibi nörolojik problemler

11-) Halsizlik, uyuşma, yorgunluk, hafıza problemleri ve konsantrasyon güçlüğü

12-) Hemorajik inme adı verilen bir tür inme

Semptomların şiddeti ve süresi, kavernomun türüne ve bulunduğu yere bağlı olarak değişebilir. Kavernom beynin belirli bölgelerine kanarsa veya baskı yaparsa sorunlar ortaya çıkar. Bir kavernomu kaplayan hücreler genellikle normal kan damarlarını çevreleyen hücrelerden daha incedir, bu da kan sızdırmaya yatkın oldukları anlamına gelir. Çoğu durumda, kanama küçüktür ve başka semptomlara neden olmaz. Ancak şiddetli kanamalar yaşamı tehdit edebilir ve uzun süreli sorunlara yol açabilir. Yukarıdaki semptomlardan herhangi birinin ilk kez yaşanması durumunda bir hekime başvurmak gerekir. 

Kavernom Nedenleri Nelerdir?

Çoğu kavernom vakası, belli başlı bir neden olmadan veya herhangi bir şekilde ailede kavernom gözlenmeden ortaya çıkmaktadır. Bununla birlikte, etkilenen kişilerin kabaca yüzde 20'si, bozukluğun ailesel (kalıtsal) bir biçimine sahiptir. Çoğu durumda, bu tür ailelerde benzer şekilde etkilenen aile üyeleri bulunur ve birden fazla malformasyona sahiptirler. Kalıtsal formun teşhisi, genetik testlerle doğrulanabilir. 

Yapılan çalışmalarda üç farklı genetik farklılığın bu kavernomlara neden olabileceği tespit edilmiştir. Eşlerden birinde kalıtsal tipte kavernom olması durumunda, çocuklara bunun geçmesi ve onlarda da kavernom oluşma olasılığı ortalama % 50'dir. Bazı kavernözmalformasyonlar, fokal yani belli bir alan uygulanan beyin radyasyon tedavisinin ardından da ortaya çıkabilmektedir. 

Kavernom Teşhisi

Genellikle, serebralkavernözmalformasyonları olan kişiler, herhangi bir belirti veya semptom göstermez. Bu yüzden belirtilere bağlı tanı koymak mümkün olmamaktadır. Kavernom teşhisi genelde, başka bir nedenle yapılan beyin görüntüleme çalışmaları sırasında veya bazı spesifik semptomlardan şüphelenilmesi durumunda yapılan daha kapsamlı testleri ile konur. 

Durumdan neden şüphelenildiğine bağlı olarak, doktorlar kavernomları doğrulamak veya diğer ilgili koşulları belirlemek veya dışlamak için özel olarak testler isteyebilir. Kanamayı veya herhangi bir yeni malformasyonun ortaya çıkmasını ortaya çıkarmak için herhangi bir yeni semptomun ortaya çıkmasından sonra mümkün olan en kısa sürede beyin görüntülemesi de istenir. Bu yapılabilecek testler şunlardır: 

Manyetik rezonans görüntüleme: Bu testte, beynin veya omurganın detaylı bir görüntüsü çıkarılır. Beyindeki kan damarları da görüntülenebilir. Bazen hekim, beyin dokusuna biraz farklı bir şekilde bakmak veya beyindeki kan damarlarına daha iyi bakmak için manyetik rezonans anjiyografi veya manyetik rezonans venografi adı verilen yöntemleri kullanır. Bu yöntemlerde koldaki damardan kontrast adı verilen bir damar enjekte edilir. 

Genetik testler: Kavernom açısından aile geçmişi olan kişilerde, genetik danışmanlık ve testler, genlerdeki veya kromozomlardaki kavernözmalformasyonla ilişkili olabilecek değişiklikleri belirlemede yardımcı olur. Kalıtsal kavernom teşhis edilen hastalara genetik danışmanlık yapılarak, çocuklarına bu durumu geçirme olasılığı anlatılır. 

Kavernom Tedavisi

Kavernom, beyin ve sinir sistemini ilgilendiren bir durumdur. Bu yüzden tedavi sırasında nörolog, beyin cerrahı gibi birçok alan birlikte çalışır. Kavernomların tedavisi için yapılabilecek tedaviler şu şekilde sıralanabilir: 

1-) Gözlem: Kavernom varlığı olmasına karşın herhangi bir semptomun ortaya çıkmaması durumunda, hekim başlangıç aşamasında kavernözmalformasyonunuzu izlemeye karar verebilir. Özellikle de semptom göstermeyenler için risk genellikle daha düşüktür. Bazen malformasyondaki herhangi bir değişikliği izlemek için manyetik rezonans görüntüleme (emar) gibi aralıklı testler önerilir. Bu sırada kavernomlarda oluşan değişikliklere göre tedavi kararı verilebilir. Hasta da bu süreçte herhangi bir semptom yaşarsa bunu hekime bildirmelidir.

2-) İlaçlar: Kavernomlardaki ilaç tedavileri genelde oluşan semptomlara yöneliktir. Özellikle kavernomlara bağlı oluşan nöbet gibi durumları durdurmak için ilaç tedavileri başlanır.  

3-) Ameliyat: Cerrahi olarak ulaşılabilen kavernöz bir malformasyonla ilgili semptomlar yaşandığı durumda hekim malformasyonu gidermek için ameliyat önerebilir. Tedavi planı ameliyat şeklinde yapılırsa, fonksiyonel emar ve traktografi gibi daha gelişmiş görüntüleme teknolojileri de belirli bağlamlarda yararlı olabilir.

Çeşitli görüntüleme teknolojisi alanları, hem bazı spesifik alanlarda hastalığın seyrinin tahminlerini iyileştirmek hem de belirli bir hastanın, hastalık durumu hakkında mevcut bilgi düzeyini artırmak için, görüntülemedeki potansiyel ilerlemeler ile umut vaat etmektedir. Dinamik kontrastlı emar gibi alternatif emar kontrast ajanlarının kullanımı görüntüleme yöntemlerinin daha da ilerlemesini, dolayısıyla tedavide de bir farklılık yaratılmasını sağlayacaktır. Ancak bu tarz durumlar hala deney aşamasındadır.  

Kavernom Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Kavernom veya kavernözmalformasyonlar, belirli komplikasyonlara yol açabilmektedir. Kavernomlar ile en ilgili komplikasyonlar, ilerleyici nörolojik hasara yol açabilen tekrarlayan kanamalardan kaynaklanır. Kanamaların, daha önceden kavernomlarda kanama tanısı almış kişilerde tekrarlama olasılığı daha yüksektir. Ayrıca beyin sapında bulunan malformasyonlar varlığında yeniden ortaya çıkma olasılıkları daha yüksektir. Bu kanamalar birçok nörolojik fonksiyonu kalıcı olarak kısıtlayabilir. 

Kavernom İçin Hangi Doktora Gidilmeli?

Kavernom için gidilmesi gereken bölüm beyin ve sinir cerrahisidir. Bazı durumlarda nörologlar da durumun teşhisini yapabilir ve hastayı uygun yerlere sevk eder. Herhangi bir nöbet belirtisi veya beyin kanamasını düşündüren belirti ve semptomlarla karşılaşıldığında derhal tıbbi yardım alınmalı ve hekime gidilip durum teşhis edilmelidir. Aşağıdaki semptomların yaşanması durumunda bir hastaneye başvurulmalıdır:

1-) Ani, şiddetli baş ağrısı

2-) Mide bulantısı

3-) Kusma

4-) Vücudun bir tarafında zayıflık veya uyuşma

5-) Konuşmada veya konuşmayı anlamada zorluklar

6-) Görme kaybı

7-) Çift görme

8-) Denge zorlukları