Boyun Ağrısı

Boyun Ağrısı Nedir?

Boyun ağrısının, kas gerginlikleri gibi basit, akut nedenlerden, zaman içinde gelişen servikal spondiloz (boyun osteoartriti) ve bölgesel veya birkaç kas gurubunda görülen ağrı sendromu gibi durumlara kadar değişen birçok potansiyel nedeni vardır. Sıkışmış sinirler, enfeksiyonlar, kırıklar ve omurilik problemleri boyun ağrısının diğer olası nedenleridir.

Boyun ağrısını teşhis etmek ilk önce ayrıntılı bir tıbbi öykü ile başlar. Bu aşamada hekim ağrını yerini, yoğunluğu ve tipini belirlemeye çalışır. Daha sonra hekim düşündüğü duruma göre bazı testler isteyebilir.

Boyun ağrısının nedenini bulmak ve iyice sorgulamak uygun tedavi için en önemli durumdur. Çünkü doğru bir teşhis doğru bir tedaviyi doğuracaktır.

Boyun bölgesi, omuriliğin üst kısmını oluşturan kemikler, bağlar, diskler, kaslar ve sinirlerden oluşur. Bu yapıların herhangi birinde yaralanma veya hastalık boyun ağrısına yol açabilir. Ayrıca baş ve boyun birbirine yakın bölgeler olduğu için baş ve boyun ağrısı birlikteliği sıkça görülmektedir.

Çocuklarda da boyun ağrısı tıpkı yetişkinlerde olduğu gibi görülebilir. Çocuklarda da en sık neden kas-iskelet sistemidir. Ancak önemli olan küçük çocuk ve bebeklerde hayatı tehdit edebilen menenjitin de boyun ağrısına neden olabilmesidir. Bu durumda vakit kaybetmeden hekime başvurmak gerekir.

Boyun Ağrısı Belirtileri Nelerdir?

Boyun ağrısı zaten başlı başına aslında bir hastalık değil bir belirtidir. Bazen boyundaki ağrı, boynun hareketi veya başın döndürülmesi ile kötüleşir. Boyun ağrısı ile ilişkili olabilecek başka diğer belirtiler de var olabilir.

Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

• Boyun bölgesinde uyuşma ve karıncalanma
• Boyunda hassasiyet
• Boynu hareket ettirmede zorluk
• Boyunda dolgunluk hissi
• Yutma zorluğu
• Kafa bölgesinde terleme
• Baş dönmesi
• Baş ağrısı

Boyun ağrısı yanında görülen baş ağrısı, yüz ağrısı, omuz ağrısı, kol uyuşması veya karıncalanması gibi semptomlar genelde boyundaki sinirlerin sıkışması ile ilişkilidir. Duruma bağlı olarak, bazen boyun ağrısına, ankilozan spondilitte yani omurga ve bel romatizması olduğu gibi üst sırt ve / veya bel ağrısı gibi semptomlar eşlik eder.

Boyun Ağrısı Nedenleri Nelerdir?

Kas-İskelet Sistemiyle İlgili Nedenler

Boyun ağrısı vakalarının çoğu kas-iskelet sistemi problemlerinden kaynaklanır.

Boyun Gerginliği

Boyun kaslarında zorlanma, boyundaki kaslar aşırı gerildiğinde veya yırtıldığında meydana gelir. Bu durum bir yaralanma veya yanlış duruş ve yanlış uyku alışkanlıkları gibi nedenlerden kaynaklanabileceği gibi günlük streslerden de kaynaklanabilir.

Boyun gerginliğindeki ilk ağrı genelde keskin, batma tarzında olur.  Zaman geçtikçe, ağrı genellikle daha fazla şiddetlenir ve zonklayıcı karaktere döner. Ağrının yanı sıra, boyun gerginliğinin diğer semptomları sertlik ve kas spazmlarıdır.

Omurga İncinmesi

Omurga incinmesi, boyun kaslarının aşırı gerilmesine veya boyundaki ligamentlerin yani bağların aşırı zorlanmasına bağlı olarak meydana gelebilir.

Omurga incinmesi ayrıca boynun aşırı, ani hiperekstansiyonunda yani geriye doğru fazla gitmesiyle veya hızlı, aşırı hiperfleksiyon yani aşırı öne gitmesiyle de oluşabilir.

Aslında en sık neden trafik kazası ve spor yaralanmalarıdır. Ayrıca sarsılmış bebek sendromu adı verilen bir durum da omurga yaralanmasına neden olabilir.

Hafif ila şiddetli derece arasında değişebilen boyun ağrısının yanı sıra, diğer omurga incinmesi semptomları şunlardır:

• Boyun veya omuz kası spazmı
• Boyun esnekliğinin azalması
• Boynu hareket ettirememe
• Özellikle başın arkasından genel bir baş ağrısı

Servikal Spondiloz

Boynun osteoartriti olarak da adlandırılan servikal spondiloz, boyundaki küçük eklemlerde ve kıkırdakta dejeneratif olarak aşınma ve yıpranma olayıdır. Servikal spondilozdan dolayı oluşan boyun ağrısı hafif ila şiddetli arasında değişir. Genellikle dinlenme ile iyileşir ve özellikle boynu çevirirken ağrı artabilir.

Boyundaki kıkırdak yıpranmaya devam ettikçe, kemikte büyüme görülebilir. Bu durum yer kaplar ve sonunda omurgadan aşağı inen sinirlere baskı yapabilir. Sıkışmış sinirler, daha sonra kollarda ve omuzlarda uyuşma, karıncalanma ve elektriksel hislere yol açabilir.

Genel olarak, servikal spondiloz, özellikle orta ve daha yaşlı bireylerde son derece yaygın bir durumdur.

Yaşın yanı sıra, bir kişinin servikal spondiloz geliştirme riskini artıran diğer faktörler şunlardır:

• Tekrarlayan boyun hareketleri veya ağır kaldırma
• Sigara içmek
• Boyun bölgesinde yaralanma veya travma
• Ailedeki başka bireylerde de hastalığın varlığı
• Şişmanlık
• Depresyon veya anksiyete

Servikal Diskojenik Ağrılar

Servikal diskojenik ağrı, boyun kemikleri arasında yastık görevi gören bir veya daha fazla diskin yapısındaki değişikliklerle ortaya çıkar. Disk mimarisindeki bu değişiklik bir yaralanmadan kaynaklanabilir veya daha yaygın olarak doğal yaşlanma sürecinin bir sonucu olarak ortaya çıkabilir.

Diskojenik ağrının yaygın belirtileri şunlardır:

• Kafayı çevirirken veya yatırırken boyunda ağrı veya yanma hissi
• Kol veya omuzda ağrı veya garip hisler
• Baş ağrısı
• Uzuvlarda zayıflık
• Omuzlarda, kollarda veya ellerde uyuşma
• Denge sorunları
• Mesane veya bağırsak kontrol sorunları
• Boyundaki ağrının, uzun süre araba kullanma, okuma veya uzun süre bilgisayarda çalışma gibi uzun süre tek bir pozisyondaki durumlarda şiddetlenmesi
• Kas gerginliği ve spazmları

Miyofasiyal Ağrı

Miyofasiyal ağrı, bir kas bölgesine dokunma ile tetiklenen ve bu ağrının başka vücut bölümlerinde de hissedilebildiği bir ağrı türüdür. Miyofasiyal ağrı, boyun yaralanmasından sonra veya kronik olarak kötü duruş nedeniyle gelişebilir.

Kastaki tetik noktalarına basıldığında (veya bazı durumlarda basitçe dokunulduğunda) sadece o bölgede ağrı olmaz, aynı zamanda omuz, üst sırt veya başın arkası gibi diğer alanlara da ağrı hissedilebilir.

Boyun Kırığı

Boyundaki servikal vertebra olarak adlandırılan yedi kemikten birinin kırılması sonucu ağrı ortaya çıkabilir. Bu durum genellikle trafik kazası, yüksek şiddetli spor yaralanması veya düşme gibi büyük bir travmanın sonucu olarak ortaya çıkar.

Omuzlara ve kollara yayılabilen şiddetli boyun ağrısı ile birlikte, morarma ve şişlik de olabilir. Boyun kırığının en endişe verici sonucu, omuriliğe zarar verip felce ve hatta ölüme neden olabilmesidir. Bu yüzden hastane şartlarında acil müdahale gerektirir.

Diffüz İdiopatik İskelet Hiperostozu

Omurganız boyunca uzanan bağlar ve tendonlar kireçlendiğinde ve sertleştiğinde yaygın idiyopatik iskelet hiperostozu ortaya çıkar. Bu hastalığa sahip birçok insanda herhangi bir belirti yoktur, ancak boyun ve üst sırtta zamanla kötüleşen şiddetli ağrı ve sertlik bildiren hastalar da vardır.

Sinirlerle İlgili Nedenler

Kas-iskelet sistemine ait nedenlere ek olarak, sinir problemleri de boyun ağrısına neden olabilir.

Bazı durumlarda, sinir ve kas-iskelet sistemi sorunlarının kombinasyonunun boyun ağrısına neden olduğu unutulmamalıdır.

Servikal Radikülopati

Radikülopati, omurilikten dallanan ve omurgadan foramina olarak bilinen deliklerden çıkan bir grup sinir kökü üzerine baskı uyguladığında veya başka türlü tahrip edildiğinde ortaya çıkar.

Genellikle, servikal radikülopatinin nedenleri yapısı bozulmuş veya fıtıklaşmış diskler, yaşlanma veya yaralanmalardır.

Servikal radikülopati belirtileri boyun, üst kol veya omuzda ağrı veya yanma hissidir. Bazen boyun ağrısı göğüste veya yüzde de hissedilebilir. Kollarda uyuşma ve halsizlik de görülebilir.

Santral Kord Sendromu

Santral kord sendromu, boyun, omurilikteki tümörler veya servikal omurilik yaralanması sonucu omuriliğe verilen hasarı ifade eder. Merkezi kord sendromu, servikal radikülopatiden çok daha ciddi bir sorundur, çünkü spinal sinir köklerinden daha fazlasını etkiler.

Boyun ağrısı ve boyun hareketlerinin azalmasının yanı sıra, ellerde ve kollarda uyuşma ve halsizlik hissine neden olur. Şiddetli vakalarda, yürüme, bağırsak veya mesane kontrolü bozulur ve cinsel işlev bozukluğu yaşanabilir.

Boyun Ağrısının Diğer Nedenleri

Kas-iskelet sistemi ve sinir sistemi problemlerinin yanı sıra boyun ağrısının diğer nedenleri arasında servikal arter diseksiyonu, menenjit, boyundaki dokulara lokalize enfeksiyonlar ve kanser bulunur.

Menenjit

Menenjit, beyin ve omuriliği çevreleyen zarların iltihaplanması anlamına gelir.

Menenjitin en yaygın belirtileri şunlardır:

• Boyunda sertleşme
• Ani ateş
• Şiddetli baş ağrısı
• Çift görme
• Uyuşukluk
• Işık duyarlılığı
• Bulantı veya kusma
• Nöbet

Meningokokal menenjit adı verilen bir bakteriyel menenjit türünde cilt üzerinde koyu, mor döküntüler oluşabilir.

Servikal Omurga Enfeksiyonları

Nadiren, ancak çok ciddi sonuçlara neden olabilen, bakteri, mantar veya tüberküloz nedeniyle servikal omurgada enfeksiyon oluşabilir.

Üç tip boyun enfeksiyonu sayılabilir:

• Vertebral osteomiyelit: Bir veya daha fazla servikal vertebrayı içeren bir enfeksiyondur.
• Diskit: Boyundaki disklerden birinin enfeksiyonudur.
• Epidural apse: Omuriliği barındıran tünel olan omurilik kanalında irin toplanmasıdır.

Servikal omurga enfeksiyonlarında, sürekli boyun ağrısı en yaygın semptomdur.

Diğer belirtiler arasında şunlar olabilir:

• Boyun tutulması
• Uyuşma
• Titreme
• Gece terlemesi

Nadiren, boynun daha derin doku katmanlarında enfeksiyon meydana gelebilir. Bu durumda boyun ağrısının yanı sıra, enfeksiyonun konumuna bağlı olarak boğaz ağrısı, çeneyi açamama, nefes alma zorlukları ve yutma ile ilgili sorunlarda oluşabilir.

Kanser

Tükürük bezi kanseri gibi bazı baş ve boyun kanserleri boyun ağrısına neden olabilir.

Ek olarak, vücudun başka bir bölgesinden servikal omurgaya yayılan (metastaz yapmış) kanser de boyun ağrısına neden olabilir.

Servikal Arter Diseksiyonu

Servikal arter diseksiyonu, atardamar duvarının katmanlarındaki bozulmadan kaynaklanan şah damarı veya vertebral arterin duvarındaki yırtılmadır. Bu hayatı tehdit eden duruma genellikle fark edilmeyen küçük travmalar da dahil olmak üzere genel travmalar neden olur. Vakaların % 50'sinden fazlasında inme veya geçici iskemik ataklara (geçici felç) yol açar.

Diğer semptomlar şunlardır:

• Boyunda veya yüzde, özellikle gözlerin etrafında ağrı
• Baş ağrısı
• Etkilenen tarafta sarkık göz kapağı
• Çift görme
• Tat alma duyusunda ani düşüş
• Vücudun bir tarafında zayıflık
• Baş dönmesi
• Kusma

Boyun Ağrısı Teşhisi

Boyun ağrısının nedenini teşhis etmek bazen zorlu olabilmektedir. Ancak yine de günümüzde birçok test ve muayene yöntemi vardır.

Teşhis sürecine başlamak için öncelikle boyun ağrısının travmatik mi yoksa nontravmatik mi olduğunu belirlenir. Akut travmadan kaynaklanan boyun ağrısı genellikle acil bir durumdur ve daha hızlı müdahale gerektirir.

Travmatik Boyun Ağrısının Değerlendirmesi

Travma yaşayan ve buna bağlı boyun ağrısı gelişen hastalarda tedavinin ilk aşaması hastayı stabilize etmektir. Bu süreçte de ileri adımlar için gerekli bilgiler hastadan edinilmeye çalışılır. Buna uygun olarak da tedavi planlanır.

Travmatik Olmayan Boyun Ağrısının Değerlendirmesi

Yakın zamanda büyük bir boyun travması yaşanmadıysa, hekim tıbbi öykü ve ayrıntılı boyun ve nörolojik muayene ile teşhis sürecine başlayacaktır.

A. Tıbbi Geçmiş

Tıbbi geçmiş sorgulaması sırasında, hekim boyun ağrısının yoğunluğu, süresi, kalitesi ve yeri hakkında bilgi edinecektir. Ayrıca ciddi veya potansiyel olarak hayatı tehdit eden bir hastalığı (örneğin, omurilik sinir sıkışması, kanser, enfeksiyon vb.) gösterebilecek belirtileri de değerlendirecektir.

B. Boyun Muayenesi

Fizik muayene sırasında boyun bölgesinde herhangi bir morarma, şişme veya kitle gibi durumların olup olmadığı değerlendirilir. Ayrıca boyun hareket aralığı, hassasiyet, spazm ve tetik noktaları da kontrol edilir.

C. Nörolojik Muayene

Çoğu boyun ağrısı vakasında nörolojik muayene de yapılır. Kas gücü, cilt hissi değerlendirmesi ve refleks testlerinin yanı sıra, tanı için hekim durumla ilgili uygun manevra testleri yapabilir. Örneğin spurling testi adı verilen bir testte, özellikle spinal sinir kökünün tahrişi veya baskı sonucu bazı bölgelerde meydana gelen işlev kaybı yani servikal radikülopati belirtileri değerlendirilir.

Bu testte, hekim hastanın başını tepeden bastırır. Daha sonra başı ağrının olduğu bölgeye doğru eğer. Ağrı, karıncalanma gibi hisler oluşuyorsa veya ağrı boyundan üst ekstremiteye doğru yayılırsa test pozitiftir.

Doktorun yapabileceği başka bir manevra, kişinin boynu öne doğru büküldüğünde elektrik şoku benzeri bir his yaşaması ile tanımlanan Lhermitte bulgusudur. Bu test pozitifse, boyun ağrısına neden olabilecek servikal kord kompresyonu var olabilir. Ayrıca fıtıklaşmış disk, tümör veya multipl sklerozda yani hareket aksaklığı, kaslarda güçsüzlük, kısmi felç gibi semptomlar da pozitiflik görülebilir.

D. Görüntüleme Yöntemleri

Akut boyun travmasının yanı sıra, boyun ağrısı ile ilişkili fizik muayene bulgusu olan kişilerde genellikle görüntüleme istenir. Ayrıca alarm belirtileri veya yeni, kalıcı, kötüleşen boyun ağrısı ve / veya nörolojik semptomlar yaşayan kişiler için de gerekli olabilir.

Örneğin, servikal radikülopati değerlendirmesi için servikal omurganın emar görüntülemesi istenebilir. Enfeksiyon veya tümörden da şüpheleniliyorsa servikal omurganın emarı çekilebilir.

Ayrıca, servikal omurga röntgeni ve / veya bilgisayarlı tomografi (BT) taraması, şüpheli bir boyun kırığını doğrulamak veya servikal spondiloz tanısı koymak için istenebilir.

E. Kan Testleri

Kan testlerinde, özellikle menenjit, servikal omurga enfeksiyonu gibi durumlardan şüphelenildiğinde istenir. Bu durumda beyaz kan hücresi sayımı, kan kültürü en sık yapılan testlerdir.

Boyun ağrısı sıklıkla boyun bölgesinden kaynaklanan durumlardan kaynaklansa da başka hastalık ve durumlar da boyun ağrısına neden olabilir. Örneğin, safra kesesi hastalıkları, rotator cuff kası yırtılması, gerginlik tipi baş ağrısı, migren, kalp krizi gibi durumlar da boyun ağrısı ile ilişkili olabilir.

Boyun Ağrısı Tedavisi

Boyun ağrısı tedavisi tamamen altta yatan nedene bağlı değişir. Ancak genellikle ilaç ve fizik tedavi gibi terapilerin kombinasyonu ile tedavi gerçekleştirilir.

A. Buz ve Isı Terapisi

Boyun zorlanmaları için, etkilenen bölgeye bir seferde 15 ila 30 dakika, yaralanmadan sonraki ilk iki ila üç gün boyunca günde dört kez soğuk kompresyon uygulamak iltihabı azaltabilir ve ağrıyı hafifletebilir. Bunun ardından belli aralıklarla, sıkı kasları gevşetmek için boyun bölgesine ılık sıcaklık kompresleri uygulanabilir.

B. İlaçlar

Kas-iskelet sistemi veya sinir sistemine bağlı boyun ağrıları için, doktor tarafından kas gevşeticiler, steroid olmayan antienflamatuarlar (NSAID'ler), asetaminofen veya ağrı şiddetli ise opioidler dahil çeşitli ilaçlar önerilebilir.

Servikal radikülopati veya santral kord sendromu için oral steroidler veya steroid (kortizonlu ilaçlar) enjeksiyonu önerilebilir. Steroidler sadece ağrıyı hafifletmek için değil, aynı zamanda iltihabı azaltmaya da yardımcı olurlar.

Menenjit veya boyun enfeksiyonunda da, damar yolu ile antibiyotik, anti-viral veya anti-fungal ilaçlar önerilebilir.

C. Fizik Tedavi

Boyun zorlanmaları ve servikal radikülopatide boyun ağrısını hafifletmek, boyun kaslarınızı güçlendirmek ve boyun hareket aralığını iyileştirmek için özel egzersizler önerilebilir. Servikal spondiloz için, kasları germenin yanı sıra, duruş tedavisi de yapılabilir.

D. Tamamlayıcı Tedaviler

Bazen tamamlayıcı tedaviler, boyun ağrısını hafifletmek için ilaç ve fizik tedavinin yanında kullanılabilir. Örneğin, masaj terapisi, akupunktur veya biofeedback boyun gerilmeleri için yararlı olabilir. Miyofasiyal ağrıyı tedavi etmek için tetik nokta enjeksiyonları kullanılabilir. Ayrıca boyun ağrısı egzersizleri faydalı olabilir.

Boyun Ağrısı Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Boyun ağrısı genelde kas-iskelet sistemi kaynaklı basit sebeplerden kaynaklandığı için tedavi edilmediğinde de zamanla geçebileceği için çok bir soruna neden olmaz. Ancak başka sebeplerden kaynaklı, altta yatan hastalığa bağlı olan boyun ağrılarında hastalığa bağlı farklı sorunlar oluşabilir. Bunlar kişiden kişiye değişebileceği için hekim ile görüşmek gerekir.

Boyun Ağrısına Ne İyi Gelir?

Boyun ağrısı için bir hekime başvurmak en doğru yaklaşımdır. Ancak bazı durumlarda özellikle hafif boyun ağrılarında veya boyun kaslarının zorlanması gibi bilinen nedenlerde boyun ağrısına iyi gelen bazı durumlar uygulanabilir.

Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

• Ağrıyan bölgeye soğuk veya sıcak kompres uygulamak
• Belirtileri, özellikle ağrıyı arttıran aktivitelerden belli bir süre uzak durmak
• Ağır kaldırmamak
• Her gün hafif derecede boyun egzersizleri yapmak
• Çok uzun süre aynı pozisyonda durmamak
• Boyun bölgesine nazikçe masaj yapmak

Boyun Ağrısına Ne İyi Gelmez?

Boyun ağrısına iyi gelmeyen ve olası nedeni olabilen bazı durumlar bulunmaktadır:

• Ağır kaldırmak
• Kişiyi zorlayıcı egzersizler yapmak
• Bilgisayar karşısında uzun süre oturmak
• Stres
• Şişmanlık
• Depresyon
• Sigara

Boyun Ağrısı İlaçları

• Parasetamol
• İbuprofen
• Opioid
• Prednizolon

Boyun Ağrısı Ameliyatları

Cerrahi yöntemler, boyun ağrısını tedavi etmek için yaygın olarak kullanılmaz, ancak bazı durumlarda gerekli olabilir.

Örneğin, kalıcı veya şiddetli servikal radikülopati vakalarında, genellikle yapılabilecek üç ameliyat vardır:

Ön servikal diskektomi ve füzyon: Siniri sıkıştıran fıtıklaşmış veya dejenere olan diskin çıkarılması ve ardından omurların füzyonu yöntemi ile tedavi gerçekleştirilir.

• Yapay disk değişimi: Dejenere diskin yapay bir diskle değiştirilmesi yöntemidir.
• Posterior servikal laminoforaminotomi: Etkilenen siniri sıkıştıran kemik ve çevre dokuların çıkarılmasıdır.
• Ek olarak, servikal arter diseksiyonunda da cerrahi gerekli olabilir. Bu tip cerrahi genellikle girişimsel bir kardiyolog veya kalp-damar cerrahı tarafından yapılır.

Boyun Ağrısı için Hangi Doktora Gidilir?

Boyun ağrısının esas nedeni kas-iskelet sistemi sorunları olduğu için başvurulması gereken bölümler Fizik Tedavi ve Ortopedi'dir. Daha sonra altta yatan duruma göre hekim sizi başka bölümlere yönlendirebilir. Boyun ağrısının birçok potansiyel nedeni olduğu düşünüldüğünde, tıbbi yardım almak önemlidir. Bu durum özellikle boyunda herhangi bir yaralanma veya travma yaşandığı durumda, ağrı şiddetli ve uzun süreli devam ettiğinde önemli bir hal alır.

Hekime zaman kaybetmeden başvurmayı gerektiren ilişkili semptomlar şunlardır:

• Kollarda veya bacaklarda karıncalanma, uyuşma ve / veya halsizlik
• Baş ağrısı ve baş dönmesi
• Görüş problemleri
• Mesane veya bağırsaklardaki kontrol kaybı
• Denge kaybı
• Ateş veya titreme
• Kilo kaybı

Basit boyun ağrıları ve kısa süreli olanlar için hekime başvurmak gerekmeyebilirken, şiddetli boyun ağrısında, geçmeyen boyun ağrısında, sürekli boyun ağrısında veya altta yatan ciddi bir durum olduğunda hekime başvurulmalıdır.