Boyun Kırılması

Toplamda 33 omurdan oluşan omurganın 7 omuru boyun bölgesinde bulunmaktadır. Boyun bölgesi vücudun tüm bölgelerinden gelen sinirlerin toplandığı bölge olması ve omuriliği koruyan 7 omurun bu bölgede olması dolayısı ile hayati öneme sahiptir. Sinirler ve omuriliğin birlikte çalışması ile kollar ve bacaklardan duyu alınması, diğer duyu fonksiyonlarının çalışması, nefes almayı ve idrar – dışkı yapma gibi fonksiyonların kontrol edilmesi sağlanır.

Boyun Kırılması, genelde yüksek en enerjili travmalara bağlı olarak ortaya çıkan hayati öneme sahip bir omurga yaralanmasıdır. 

Ayrıca uyluk kemiği olarak bilinen femurun kalça eklemi ile birleştiği boyun kısmında meydana gelen kırıklara da femur boyun kırığı adı verilmektedir.

Boyun Kırılması Belirtileri

Boyun Kırılması; eller ve kollarda işlev ve fonksiyon kaybından, parapleji adı verilen her 2 kolun ve bacağın felcine ve hatta ölüme neden olabilir. Boyun kırılması sonucunda zarar gören sinirler ve kaslara göre farklı belirtiler ortaya çıkabilir.

• Ağrı: Boyun kırılması sonucu ortaya çıkan ilk belirti çok şiddetli bir şekilde ağrı hissedilmesidir. Hastalar boynunu sabit tutarak ağrının artmasını önlemeye çalışır.
• Kas spazmları: Özellikle kollar ve bacaklardaki kaslarda ortaya çıkan ağrılı kas kasılmaları boyun kırılması sonrası ortaya çıkan yaygın belirtilerden biridir.
• Kollarda ve bacaklarda uyuşukluk ve hissizlik: Boyun kırılması sonucu sinirlerin hasarlanmasına bağlı olarak kollar ve bacaklarda uyuşma hissi ya da his kaybı ortaya çıkabilir.
• Güç kaybı: Boyun bölgesi vücudun tüm bölgelerine giden sinirlerin geçtiği bölge olup boyun kırılması  sonucu güç kaybı meydana gelir.
• İdrar ve dışkı yapma kontrol sorunları: Hastalarda idrar ya da dışkı tutmada zorluk ya da yapmada zorlanma sorunları ortaya çıkabilir.
• Felç: Boyun kırılmasının en korkulan belirtilerinden ve sonuçlarından biri felçtir. Felç hemipleji adı verilen vücudun bir tarafındaki kollar ve bacaklarda istemli hareket kaybı şeklinde ya da parapleji adı verilen her iki kol ve bacakta meydana gelen istemli hareket kaybı şeklinde ortaya çıkabilir.
• Diyafram kası felci: Boyun kırılması sonucu ortaya çıkabilen diyafram kası felci hastanın nefessiz kalarak ölümüne sebep olabilir.

Boyun Kırılması Nedenleri 

Boyun kırıkları gençlerde genelde ciddi travmalara bağlı olarak ortaya çıkarken, yaşlılarda kemiklerin yumuşaması ve kasların eskisi kadar sağlam olmaması sebebi ile daha hafif travmalar sonucu ortaya çıkabilir.

• Trafik kazaları: En Yaygın sebeplerden biri olan trafik kazalarında hastalarda boyun kırıkları meydana gelebilir. Herhangi bir belirti olmasa bile trafik kazası geçiren kişilerin hastaneye giderken boynunun sabitlenmesi önemlidir.
• Yüksekten düşme: İnşaat işçileri gibi mesleki olarak yüksekten düşen ya da intihar sebebi ile yüksekten atlayan kişilerde sıkça ortaya çıkan bir durum boyun kırılmasıdır.
• Sığ suya balıklama atlama: Ülkemizde en sık görülen boyun kırılması sebeplerinden biri sığ suya atlama yapmadır. Kişiler genellikle baş üstü suya atladığı zaman hem şu yutma sonucu hem de boyun kırılması sonucu hayati tehlike yasarlar.
• Ateşli silah yaralanmaları: Ateşli silah yaralanmaları sonucu boyun kırılması ortaya çıkabilir.
• Spor kazaları: Futbol,  voleybol ve basketbol gibi çoğu gencin ilgilendiği sporlar esnasında meydana gelen çarpışma, düşme gibi kazalar sonucu boyun kırılması meydana gelebilir.

Boyun Kırılması Teşhisi

Herhangi bir trafik kazası, yüksekten düşme ve spor yaralanması sonucu ilk incelenmesi gereken boyun bölgesidir. Hastaların travma sonrası doktora başvurması sonrası hasta öyküsü alınarak fizik muayene yapılmalı ve hastanın herhangi bir duyu kaybı olup olmadığı incelenmelidir.

Sonraki aşamada görüntüleme yöntemleri ile boyun kırığının tespiti sağlanır.

• Direkt röntgen grafi: Travma sonrası boyun kırılması şüphesi olan hastalarda ilk yapılması gereken görüntüleme yöntemi olup X ışınları yardımı ile omurların görüntülenmesini sağlar. Çoğu zaman boyun kırığının başarılı şekilde tespit edilmesini sağlar.
• Bilgisayarlı tomografi (BT): Kemik yapısının görüntülenmesinde kullanılan en iyi yöntem olup bazı hastanelerde rutin istenirken bazı hastanelerde direkt röntgen grafi ile tespit edilen boyun kırığının şiddetinin tespiti için istenir.
• Manyetik rezonans görüntüleme (MRG): Radyo dalgaları kullanılarak yapılan görüntüleme yöntemi omurilik ve yumuşak dokuların görüntülenmesi için tercih edilebilecek en iyi yöntemdir. Boyun kırılması şüphesinde rutin istenmemekle birlikte boyun kırığı şiddetinin ve boyun bölgesindeki yumuşak dokuların hasarlanıp hasarlanmadığının teşhisi için yapılabilir.

Boyun Kırılması tespiti sonrası bunun etkilerinin tespit edilmesi için ek yöntemler kullanılabilir. 

• Elektromiyografi (EMG): Sinirlerde hasarlara sebep olan boyun kırığı vakalarında sinirlerin durumunun ölçülmesi için uygulanır.
• Somatosensoriyel Uyarılmış Potansiyeller (SEP): omurilik hasarlanması tespiti için yapılan yöntemde duyusal uyarılar verilerek hastaların tepkisi ölçülür.

Boyun Kırılması Tedavisi

Boyun kırılmasında tedavi planlaması; yaralanmanın şekline, kırık tipine, kırığın meydana geldiği bölgeye ve ortaya çıkan hasarın şiddetine göre yapılır. Boyun kırılması tedavisinde şartlar uygunsa ortez adı verilen boyunluklar kullanılarak boyun bölgesinin sabitlenerek tedavisi sağlanabilir. Bu amaçla göğüs destekli servikal ortezler ve halo vest ortezler kullanılabilir. Halo vest ortezler yüksek düzey sabitleme sağlayarak cerrahisiz tedaviye olanak sağlar. Yaklaşık 12 hafta boyunca ortezle desteklenen hastalara yatak istirahati önerilir. Boyun kırığı iyileşme süresi 3 – 4 ayı bulabilmektedir. 

Boyun kırığı tedavisinde ağrı kontrolü de oldukça önemlidir çünkü boyun kırılması sonucu ortaya çıkan ağrılar çok şiddetli olabilir. Bu amaçla klasik ağrı kesici ilaçlar ile kontrol altına alınamayan ağrılar için opioid analjezikler denilen narkotik analjezikler kullanılabilir.

Bazı hastalar cerrahi dışı tedavi seçeneklerine uygun olmayabilir ya da kırık cerrahisiz düzenlemeyecek şekilde olabilir. Bu durumda ameliyat kaçınılmaz olur.

Femur boyun kırığı iyileşme süresi oldukça uzun sürmekle birlikte tedavide ilk tercih cerrahıdır. Genç hastalarda kırığın tespit edilmesi halinde kırık bölgesi vida ve plaklarla sabitlenir.

Boyun Kırılması Tedavi Edilmezse 

Boyun Kırılması yanlış müdahale ya da tedavisiz kalma durumunda hayati tehlike içeren bir durumdur. Boyun bölgesi vücudun tüm kısımlarına giden sinirlerin geçtiği bölge olması sebebi ile ciddi sonuçlara sebep olur. Boyun kırılması sonucu felç meydana gelebilir ve kişiler kendi işlerini yapamaz hale gelebilirler. Ayrıca boyun kırılması sonucu diyafram kası felci meydana gelmesi ile hastalar nefessiz kalarak hayatı kaybedebilirler.

Boyun Kırılması İlaçları

Boyun kırılmasında boyunun sabitlenmesinin sağlanması kadar ağrıların kontrol altına alınması da önemlidir. Bu amaçla analjezikler adı verilen ağrı kesici ilaçlar kullanılabilir.

Bu ilaçlar arasında:   

• Asetilsalisilik asit (aspirin)
• Fenilbutazon 
• Parasetamol
• İndometazin 
• İbuprofen
• Naproksen

Sayılabilir.

Bu ağrı kesiciler ile kontrole alınamayan ağrılar mevcut ise:

• Morfin
• Kodein
• Meperidin

Gibi opioid analjezikler adı verilen narkotik analjezikler kullanılabilir.

Boyun Kırılması Ameliyatı

Boyun kırığı tedavisinde cerrahi dışı tedaviler uygun olmadığı zaman ameliyat yapılarak boyun omurlarının birbirine sabitlenmesi sağlanır. Bu amacla spinal füzyon ameliyatı yapılabilir.

• Spinal füzyon cerrahisi: Boyun kırılması sonucu hangi omurların kırıldığı tespit edildikten sonra bu omurlar vida ile sabitlenir. Bu amaçla genel anestezi uygulanan hastanın kırık olan omur bölgesinden giriş yapılır ve özel vidalar ile sabitleme yapılır. Bu vidalar boyun omurları kaynayınca çıkarılabileceği gibi ömür boyu kalmasında da bir sakınca yoktur.

Boyun Kırılmasına Ne İyi Gelir?

Boyun kırılmasında en önemli nokta yanlış hareketler yapılmamasıdır. Bu amaçla boyun bölgesinin sabitlenmesi oldukça önemli olup boyunluk kullanılmalıdır.

Boyun Kırılması sonucu hastalar uzun süre hareketsiz kalacağı için ve bazı durumlarda felç ortaya çıkacağı için boyun kırığının iyileşmesi sonrası fizik tedavi planlanarak hastaların düzenli egzersiz yapmasının sağlanması  hastaların normal hayata dönmeleri için faydalı olacaktır.

Hamilelikte Boyun Kırılması

Hamilelik dönemi meydana gelen hormonal ve fiziksel değişiklikler nedeni ile travmalara oldukça açık olunan bir dönemdir. Hormonal değişiklikler sonucu kas ve bağlarda gevşeme meydana gelir.

Herhangi bir kaza ya da düşme sonucu boyun kırığı şüphesi olan hamilelerin en büyük çekincesi yapılan görüntüleme yöntemlerinin bebeklerine zarar verip vermeyeceğidir. Sanılanın aksine görüntüleme yöntemlerinin yaydığı radyasyon miktarı bebeğe zarar verebilecek dozun oldukça altında olduğu için bu yöntemlerin hamilelerde uygulanması bir sorun oluşturmaz.

Tedavi aşamasında öncelik cerrahi dışı tedavi seçenekleri olup  göğüs destekli servikal ortezler ve halo vest ortezler kullanılarak boyun bölgesinin sabitlenmesi sağlanır. Ağrı kontrolü de oldukça önemli olup doktorun önereceği bebeğe zararı olmayan ağrı kesiciler kullanılabilir. Narkotik analjezikler denilen opioid analjezikler hamilelik döneminde kullanılmaz.

Bebeklerde ve Çocuklarda Boyun Kırılması

Bebeklik dönemi yürümenin yeni öğrendiği ve dengenin sağlanamadığı, çocukluk dönemi ise fazla hareketli olunan dönemler olması sebebi ile kazalar ve travmalar fazlasıyla sık ortaya çıkar. Boyun kırılması bu dönemlerde meydana geldiği zaman ciddi anlamda hayati tehlike barındırır. 

Herhangi bir travma sonrası en kısa sürede doktora başvurulması sonrası gerekli görüntüleme yöntemleri ile boyun kırığı olup olmadığı tespit edilir. Boyun kırılmasının bıraktığı hasarlar için de gerekli testler yapılır ve sinirlerde hasarlanma olup olmadığı tespit edilir. 

Tedavide öncelikli olarak çocuklara uygun ortezler ile boyun sabitlenmesi uygulanır. Ağrı kontrolü için ağrı kesici ilaçlar kullanılabilir. Cerrahi dışı seçeneklerle tedavi edilemeyen boyun kırılması vakalarında ameliyat yapılır. Bebeklik ve çocukluk dönemi yenilenme hızının yüksek olduğu dönemler olup erişkinlere göre daha kısa sürede iyileşme gözlenir.

Boyun Kırılması için Hangi Doktora Gidilmeli?

Boyun bölgesine herhangi bir darbe alınması, herhangi bir kaza sonrası boyun sabitlenerek en kısa sürede bir hastaneye başvurulması gerekir. Bu tip durumlarda yapılan yanlış ilk yardım müdahaleleri felç ve hatta hayat kaybına sebep olabilir. 

Boyun Kırılması şüphesi oluşturabilecek bir travma sonrası ortopedi ve travmatoloji bölümünde ortopedi ve travmatoloji uzmanına muayene olunmalıdır. Boyunda kırık tespit edildiği durumda omurilik ve sinir hasarlanması var mı tespit etmek için beyin ve sinir cerrahi bölümünde beyin ve sinir cerrahi uzmanının muayene yapması gerekir.