Köprü Diş Nedir?

Köprü dişler ağız içerisinde dişsiz alanların tedavisinde kullanılan sabit diş protez tedavileridir. Köprü dişler için en az 1 dayanak diş veya implant gerektiğinden tam dişsiz hastalara yapılması mümkün değildir. Protetik diş tedavisi uzmanları tarafından yapılmaktadır.

Köprü diş protezleri, hastaların kaybedilen estetik, fonksiyon (dişlerin kapanış ve çiğneme ilişkisi) ve fonasyonunu (konuşma, ses çıkarma) tekrardan kazandırır. Bu protezler birçok materyalden yapılabilmektedir. Lakin dayanıklılık ve sağlamlık açısından en çok tercih edilen metal altyapılı seramik köprülerdir. Kullanılan diğer materyaller;

• Zirkonyum altyapılı seramik porselenler
• Full metal köprü protezler

Köprü dişler implant üstü protezler şeklinde de yapılabilmektedir. Diş kavsi üzerinde geniş boşluklar olduğu durumlarda hareketli protezler yerine implantlar yapılarak köprü diş protezleri uygulanabilir.

Şekil ve tasarımına göre köprü diş protez çeşitleri şunlardır:

• Klasik köprüler: En az iki dayanak diş kullanılır. Kullanılan dişlerin bütün yüzeylerinden kesim yapılır ve kaplanır.
• Rezin bağlantılı köprü protezler: Dayanak dişlerin arka yüzeyinden minimum ya da hiç kesim yapılmadan üretilen sabit protezlerdir. Çeşitleri şunlardır:
• Direk metodla hazırlananlar (bonded pontics): Hastanın kendi çekilmiş dişi veya akrilik dişi, metal ızgara veya tel ve kompozitlerle yandaki dişlere yapıştırılır ve sabitlenir.
• Mekanik bağlantılar: Rochette köprüleridir. Üretilen köprü gövdesi delikli metaller ile komşu dişlere sabitlenir.
• Maryland Köprüler: Üretilen köprü gövdeleri ve komşu dişler asitlenir. Dentin, adeziv sistemler ile yapıştırılır. Buna mikromekanik retansiyon denir.
• Virgina köprüleri: Köprü diş gövdesinin metal kanatlarının yapıştırma yüzeyi tuz kristalleri ile makro şekilde düzensizlikler yaratılır ve yapıştırılır.
• Kantilever köprüler: Kanat veya balkon köprüler olarak da bilinir. Serbest sonlu diş protezleridir. Gövdenin yalnız bir tarafından dayanak diş vardır, diğer tarafında dayanak diş yoktur.

Köprü Diş Protezi Tedavisi Kimlere Yapılır?

Köprü diş protezleri bölümlü diş eksikliği olan herkese yapılabilmektedir. Lakin diş kavsindeki boşluklar aşırı genişse ve hastalar implant yaptırmayacaksa bölümlü hareketli protezler kullanılır. Öncelikle ağız içerisinde geri kalan dişlerin durumuna bakılır. Dayanak dişler sağlıklı ve sağlam olması lazımdır.

Ağız içerisinde dişler sadece çekilerek kaybedilmez. Bazen genetik olarak belli dişler olmayabilir. Erken yaşlarda planlama ile ortodontik tedavi yapılabilir veya bu boşluklar köprü diş protezleriyle de doldurulabilir.

Köprü Diş Protezi Nasıl Yapılır?

Köprü diş protez tedavileri için başvuran hastalarda öncelikle ayrıntılı hasta hikayesi (anamnez) alınır. Diş protezlerinden beklentileri öğrenilir. Varsa sistemik (kalp, diyabet, kan hastalıkları gibi) bulaşıcı hastalığı sorgulanır. Panaromik radyograflar alınır ve analiz edilir. Ağız içi ayrıntılı muayene yapılır. Köprü diş protez ayağı olarak kullanılacak dişlerin durumuna, tedavi sonrasında sıkıntı yaratabilecek dişlerin tespit edilir ve protezle ilişkisine bakılır. Mevcut dişler üzerinde renk seçimi yapılır. Köprü protezin gövde kısmının tipi (temizlikte önemli bir parametre) belirlenir. Daha sonra şu işlemler sırasıyla yapılır:

• Kesilecek dişler canlı ise ilgili bölgelere lokal anestezi yapılır.
• Diş kesimine (preprasyon) başlanılır. Basamaklı veya basamaksız kesim yapılır.
• Basamaklı diş kesimi yapılmışsa retraksiyon ipi (serbest diş etini dişten ayıran ip) kullanılarak 2 adet ölçü alınır. Daimî restorasyon için silikon, geçici dişler için aljinat ölçü maddeleri kullanılır. Alınan ölçülerden alçı modeller oluşturulur ve laboratuvara gönderilir.
• Aynı gün akrilik materyalinden geçici diş protezleri yapılır ve hastanın ağzına geçici simanlarla (yapıştırıcı) yapıştırılır.
• Diş teknisyenleri tarafından ilk önce alçı model üzerinde metal alt yapı yapılır ve diş hekimine gönderili.
• Diş hekimi metal alt yapıyı hasta üzerinde kontrol eder; tutuculuk, diş eti uyumu, seramik için yeterli alana bakılır. Her şey uygun ise seramik tepme işlemi için tekrar laboratuvara gönderilir.
• Laboratuvarda metal alt yapı üzerine seramik porselenler tepilir ve fırınlanır. Proteze gerekli şekiller verilir.
• Diş hekimi köprü protezi tekrardan hastaya takarak gerekli provaları yapar. Her şey uyumlu ise diş protezi “glaze” denilen işlemle son şekillendirme ve cilası yapılır.
• Ağız içinde nem kontrolü yapılır, dişler kurutulur, ilgili bölgelere pamuk paletler takılır.
• Daimi simanlarla (yapıştırıcılar) protez yapıştırılır. Artık simanlar temizlenir.

İmplant üstü köprü protezlerde diş kesimi aşaması yoktur. Kesilmiş dişler yerine implantın üstünde abutment (dayanak) denilen tıpkı kesilmiş diş görüntüsünde olan metaller vardır. Ağzın ölçüsü alınır, alçı modeller oluşturulur ve geri kalan işlemler aynıdır. Sadece köprü protezlerinin sabitlenmesi konusunda bir farklılık vardır. Yapıştırılır ya da vidalarla mekanik olarak sabitlenir. Bunun kararı tedaviye başlamadan önce alınır. Vidalanan köprü diş protezler üzerinde vida boşluğu vardır. Vidalama işlemi bitince bu boşluğun üzeri kompozit dolgularla kapatılır.

Köprü Diş Yaptıranların Dikkat Etmesi Gerekenler

Köprü diş protezi yaptırdıktan sonra ağız hijyeni en önemli durumdur. İyi bir ağız hijyeni ile sabit protezler ve dişlerin ömrü uzatılabilir. Kötü ağız hijyeni durumlarında hem kötü tat oluşur hem de protezin ömrü ciddi derecede azalır. Dikkat edilmesi gereken diğer durumlar şunlardır:

• Aşırı sert gıdalar tüketilmemesi gereklidir. Yapılan sabit köprü protezleri doğal dişler kadar sağlam değildirler. Aksi halde kırılabilir, yerinden çıkabilir.
• Uyumadan önce her akşam köprü gövde altınının temizlenmesi gereklidir.
• Sabit protez kullanımının ilk günlerinde farklılık hissedilebilir lakin ileriki zamanlarda dişlerde yükseklik, protezlerde sivri noktalar hissedilir ise mutlaka diş hekimine başvurulmalıdır.

Köprü Tedavisi Zararları ve Yan Etkileri

Köprü tedavilerinin ister istemez bazı zararları ve yan etkileri vardır. Bunlardan en önemlisi dişsiz boşlukları kapatmak için komşu dişleri dayanak olarak kullanmaktır. Komşu dişler sağlıklı ise bu tedavi için o dişleri kesip, inceltmek gereklidir. Bu durumda da sağlamlık ve dayanıklılığı kaybedilmiş olunur. Her ne kadar üzerine sabit protez yapılsa da eskisi gibi olmaz. Diğer durumlar şunlardır:

• Dişsiz boşluklar belli bir seviyeye kadar köprü diş protezleriyle tedavi edilebilir. Uzun boşluklar köprü protezleri ile tedavi edildiğinde, köprü protezin gövdesi zamanla esner. Protezin ömrü kısalabilir. Dayanak dişler zamanla boşluğa doğru eğilirler.
• Bazen sabit protezlerin tasarımlarında karmaşıklık olabilmektedir. Bu durumlarda çok fazla diş dayanak olarak kullanılır ve kesilir, mekanik kurallar oluşturulmasında zorlanılır.
• İyi yapılmamış ve yanlış köprü gövde tasarımı seçilen sabit protezlerde dental plak ve diş taşı oluşumu artar. Özellikle köprü protezlerinin genel sorunu olan gövde altında gıda birikimi temizlenmezse kötü koku ve tat oluşturabilir.
• Köprü sabit protezlerinde metal altyapılı seramik porselenler kullanılır. Seramikler karşıt dişlerde aşınmaya neden olurlar.
• Kullanılan metaller nadirde olsa alerji yapabilir.
• Yapıştırma esnasında artık simanlar (yapıştırıcılar) iyi temizlenmezse diş etinde iltihaplanmaya neden olabilir.

Köprü Diş Yapımı Ne Kadar Sürer?

Köprü diş protezleri için en az 3 seans gereklidir. Seanslar ortalama 15 ila 90 dakika arasında sürer. Bu süre kesilen diş sayısı, konumu, zorluğu ve protez tipine göre değişebilmektedir. Seanslar arası süre diş hekimi – laboratuvar iş birliğine göre değişebilmektedir. 2. ve 3. seanslarda yapılan hatalarda tekrardan metal altyapı seansına dönülür. Bu durumlarda tedavi süresi uzayabilir.

Sabit köprü protezler CAD-CAM (bilgisayar destekli yazılım ve üretim) ile de üretilebilir. Bu şekilde üretilen protezler daha kısa sürede üretilebilir.