Tese Nedir?

Tese, erkeğin meni örneği içinde hiçbir sperm bulunamaması halinde üremeye yardımcı olan tüp bebek tedavisinde uygulanan mikroenjeksiyon işlemi için sperm elde edilmesinde kullanılan bir yöntemdir. TESE yönteminin tıbbi literatürde açılımı ise “Testiküler Sperm Ekstraksiyonu” şeklindedir. Bir erkeğin meni örneği içerisinde hiçbir sperm olmaması durumuna ise “azospermi” adı verilir. Tüp bebek tedavisinde hamileliğin oluşabilmesi açısından tek bir tane sperm hücresi olması bile yeterli olmaktadır. Bu spermin elde edilmesi için de tese yöntemine başvurulur.

Tese işlemi, ameliyathane şartlarında sedasyon ya da lokal anestezi kullanılarak gerçekleştirilir. Lokal anestezi bölgesel uyuşma sağlarken sedasyon ise şu anlama gelir: İlaçlar kullanılarak hastanın bütün reflekslerinin korunduğu ve derinliğinin kontrollü şekilde ayarlanabildiği bir uyku halidir. İki şekilden biriyle yapılan ameliyatta testisler üzerine ince bir iğne konulur ve bu yerleştirilen iğne sayesinde spermler aspire edilebilir.

Tese ile bazı durumlarda yeterli sonuç elde edilemeyebilir. Yeteri kadar sperm ve doku sağlanamadığı zaman ise açık şekilde bir testis biyopsisi yapılması gerekebilir. Hastada sperm hücresi bulunmaması şu nedenlere bağlı olarak görülebilir:

• Üreme hücresi kanalları içerisinde tıkanıklık olması,
• Hormonal sebepler,
• Üreme hücresi kanallarının hastada doğuştan olmaması durumu,
• Genetik faktörler (Erkek için üreme hücresi üretimini yapan genler, vücutta Y kromozomu üstünde yer alır. Bu genler üzerindeki sorunlar, sperm üretimini de oldukça etkiler.),
• Özellikle de kanser hastalığında kullanılan ilaçlar gibi bazı ilaçlar, kişide sperm üretimini kalıcı bir şekilde durdurabilir.
• Kanser tedavisi gibi sebeplerle radyasyon alınması sonucunda sperm üretimi ortadan kalkabilir ve kalıcı bir durum olabilir. 
• (Kabakulak sonrası) Enfeksiyon oluşması.

Tese yöntemi, sperm bulma noktasında oldukça başarılı sonuçlar verebilen tıbbi bir yöntemdir. Ancak bu anlamdaki ilk uygulamada kişide sperm bulunamaması, tedaviye giren çiftin hiçbir zaman bebek sahibi olamayacağı manasına gelmemektedir. Çünkü bu hastalara farklı protokollerde doktor tarafından üreme ilaçları verilebilmekte ve böylece tedavi desteklenebilmektedir.

Mikro Tese

Mikro tese, tese yöntemi ile aynı amaca yönelik uygulanan bir yöntemdir. Bu durumda eğer tese ameliyatı, mikroskop altında uygulanarak daha seçici tekniklerde sperm alımını sağlıyorsa bu ameliyata “mikro tese” denilmektedir. Mikro tese sayesinde kişide sperm bulunma ihtimali artar ve yumurtalıkların bu yöntemle ameliyat sonrası iyileşme süresi ve hızı da çok daha yüksek olur.

Mikro Tese ameliyatına dair temel bilgiler şu şekildedir:

• Mikro Tese yöntemi, erkeğe bağlı olarak kısırlık vakalarında uygulanan cerrahi bir yöntemdir.
• Meni örneği içinde sperm olmayan (azospermi olan) erkeklerin testisi üzerinden sperm çıkarılması işlemidir. Tese ile farkı ise daha detaylı bir operasyona izin vermesi; mikroskop altında gerçekleşmesidir.
• Mikro Tese yöntemi ile bu kişiler, tüp bebek tedavisi kapsamında çocuk sahibi olabilirler.
• Sperm kalitesi bozuk kişiler olabilmektedir. Nadir de olsa bu kişilerde de bu mikro tese yöntemi uygulanabilir. Bu sayede sağlıklı olan spermler elde edilebilir.
• Meni içerisinde sperm hücresi bulunmamasının (üreme hücresi kanallarındaki tıkanıklık, genetik faktörler, hormonal nedenler vb.) farklı sebepleri olabilmektedir. Mikro Tese yöntemi de, bu farklı nedenlere bağlı olarak çocuk sahibi olamayan erkekler için uygulanabilir. 

Tese Ameliyatı

Tese ameliyatı ile tedavi süreçleri, hastadan hastaya göre değişiklik gösterebilmektedir. Tese ameliyatlarında amaçlanan kişide sağlıklı olan sperm hücrelerinin bulunup elde edilmesidir. Ameliyata dair genel bilgiler ise şunlardır:

• Tese Ameliyatı İçin Anestezi Türü: Genel ya da lokal anestezi,
• Tese Ameliyatı Süresi: 1,5 ila 2 saat,
• Tese Ameliyatı Sonrası Hastanede Kalma Süresi: 4 ila 8 saat gözlem,
• Tese Ameliyatı Sonrası İşe Dönme Süresi: 2 ila 5 gün kadar sonra.

Sağlıklı sperm elde edilmesi amacıyla ameliyat sırasında testisler üstünde bölgeler belirlenir. Kişi, lokal veya genel anestezi kullanılarak uyuşturulur. Ardından belirlenmiş olan noktalar üzerinden girilir ve canlı olan sperm hücreleri bulunup toplanır. Sonrasında bu giriş noktalarının kapatılması sağlanır. Böylece ameliyat tamamlanır. Elde edilmiş olan sperm hücreleri ise saf bir şekle getirilip dondurulur.

Hastanın kendinden kaynaklı olabilecek başka bir neden olmadığı takdirde bu ameliyat ile sperm elde edilmesi noktasındaki başarı oranı kişiden kişiye farklılık göstermektedir. Ameliyat ardından operasyon bölgesi üzerinde veya çevresinde şişlikler oluşması ihtimali de vardır. Ancak bu sorunlar, kalıcı olmamaktadır.

Tese Yöntemi ile Sperm Nasıl Alınır? Nasıl Elde Edilir?

Tesa yöntemi ile sperm alınması ve Tese yöntemi ile sperm elde edilmesi iki maddede açıklanır:

• Tese(Testisten İğne Yardımıyla Sperm Alınması – Testiküler Sperm Aspirasyonu): Bu yöntem için ince tip iğneler kullanılır. Sperm doğrudan yumurtalıklar içerisinden toplanır. Bu yöntem, hastaya lokal anestezi uygulanarak ve deride herhangi bir kesik oluşturmadan yapılır.
• Tese (Testisten Biyopsi Yapılarak Sperm Elde Edilmesi): Bu yöntemin uygulanması sayesinde hastanın testisleri içerisinden sperm elde edilir. Bu ameliyat genel ya da lokal anestezi uygulanarak yapılır.

Mikro Tese Ameliyatı

Mikro tese ameliyatı ile testise bir tane kesi yapılarak tamamıyla açılır. Doku ise mikroskop kullanılarak 24 kat kadar büyütülür. Bu sayede sperm yapımı olması mümkün olan bölgelerin tespiti sağlanır. Sperm üreten kanallar çok geniş biçimde görülebildiğinden dolayı kolayca ayırt edilebilir. Neticede gerekli olan dokuları, operasyonu yapan ürolog toplamış olur. Bu doku örnekleri içinden, bazı işlemler sonrasında canlı spermler ayrıştırılır. Eğer canlı spermler yakalanırsa ve bu noktada anne adayından alınan yumurtalar hazır durumdaysa aynı gün içerisinde tüp bebek işlemine geçilebilir.

Mikro tese ameliyatı ile fazla sayıda hastadan sperm elde edilebilirse kullanılmayacak spermler dondurulma işleminden geçirilerek saklanabilir. Böylece bu spermler, ileriki dönemde yapılacak tüp bebek tedavileri için çözülmesi sağlanarak kullanılabilir.

Mikro Tese yöntemi, önceki dönemlerde uygulanan çoklu biyopsi tekniğine nazaran çok daha iyi kalitede ve daha fazla sayıda sperm elde edilmesine olanak tanır. Bu yöntemin başka bir avantajı da işlemde kullanılan mikroskop sayesinde hasta testisini beslemekte olan damarların çok daha iyi şekilde gözlemlenebilmesi ve hasta testisine verilen zararın asgari seviyeye indirilebilmesidir.

Mikro Tese Nasıl Yapılır?

Mikro tese yöntemi sırasında azospermik (spermi bulunamayan) hastalarda testis dokuları açılır; sperm tüpleri ve kanalları arasındaki spermler bulunur ve sonrasında alınır. Bu yöntem kullanılarak sperm elde edilmesi hâlinde hamilelik açısından döllenmenin oluşma koşulu, tıbbi şartlarda yapılmasıdır. Bu anlamda ilk akla gelen tedavi yöntemi de tüp bebek yöntemidir. Çünkü tüp bebek uygulamasında erkeğin spermleri ile kadının yumurtaları laboratuvar ortamı içerisinde birleştirilir ve döllenme sağlanır. Sonuçta elde edilmiş olan embriyo ise uygun zamanda kadının rahmi içerisine transfer edilir.   

Tese Ameliyatı Sonrası

Tese ameliyatı sonrası dikkat edilmesi gerekenler şu şekildedir:

• Operasyon ardından hastalar, narkozun verdiği etki geçene kadar (ortalama 2-3 saat kadar) gözlem altında tutulmalıdır ve sonrasında evlerine dönmelidirler.
• Hastaların, operasyon ardından eve giderken herhangi bir araç kullanmaması tavsiye edilir.
• Operasyon ardından hastanın hastanede yatması gerekmez ancak ortalama 10 gün kadar ağır şekilde fiziksel aktivitelerden kaçınması ve cinsel ilişkide bulunmaması tavsiye edilir.
• Ameliyat ardından 48 saat geçmesi sonucunda hastanın pansuman yaptırması gerekir.
• Hasta, ameliyattan 3 gün geçtikten sonra duş alabilir. 
• Ameliyatta eriyen dikiş kullanıldıysa ortalama 1 hafta içerisinde bu dikişler erir ve bu durumda dikiş aldırılmasına gerek kalmaz.

Tese Ameliyatı Sonrası Hamile Kalanlar

Tese ameliyatı sonrası hamile kalanlar için normal yollardan hamile kalanlara göre gebelikleri ile ilgili yaşayacakları birbirinden farklı değildir. Mikro Tese operasyonu ile bulunan spermler sayesinde tüp bebek yöntemi uygulanır ve bu yöntem, çiftler için çocuk sahibi olma konusunda büyük bir şans tanır.

Tese veya mikro tese ameliyatı ardından oluşan gebeliklerin, normal gebelikler ile seyri aynıdır. Dolayısıyla normal gebelikler sırasında anne adaylarının yaşadığı zorluklar dışında herhangi bir zorluk yaşanmamaktadır. Tese sonrasında hamile kalanlar, hamilelik kontrollerinde de diğer tüm gebeler gibi bir sürece uyum sağlarlar.

Genetik faktörler dikkate alınarak düşük riskini ortadan kaldırmak amacıyla gebeliğin ilk dönemlerinde sağlıklı ve konforlu bir yaşama önem verilmelidir. Düşük riski ortadan kalktığında sağlıklı bir doğum gerçekleşebilir.

Mikro Tese Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci Nasıldır?

Mikro tese ameliyatı sonrasında yara bölgelerinde dikişler bulunur, bu normal bir durumdur. Ameliyatta hastaya atılan dikişlerin türüne göre iyileşme süreci de değişir. Genel olarak eriyen dikişler uygulanır. Ancak bu tür dikişler kullanılmadıysa iyileşme sürecinde dikişlerin alınması da gerekecektir. Ameliyat sonrasında yara yerlerinin iyileşmesi ise ortalama 7 ila 10 gün kadar bir sürede tamamlanır. Ameliyat ardından yara yerleri de iyice iyileştikten sonra doktor bilgisi dahilinde, kişiyi de çok rahatsız etmeyecek tempoda spora başlanması da mümkündür.