Tinea Corporis

Tinea Corporis Nedir?

Tinea corporis vücudun yüzeyel deri kısmında görülen özel bölgeler hariç mantar enfeksiyonuna verilen isimdir. Hastalık tinea glabrosa, tinea circinata adlarıyla da bilinmektedir. Hastalığın görüldüğü bölgede küçük, çember ya da yüzük şeklinde kızarık döküntüler görülür. Hastalık saç derisi, kasıklar, el ve ayak hariç vücudun diğer bölgelerinde görülmektedir. Tinea corporis çok yaygın ve oldukça bulaşıcı bir hastalıktır. Fakat hayati bir tehlikeye sebep olmaz. Çok ciddi bir hastalık olmamasına rağmen hastayı gündelik hayatında olumsuz etkilemektedir.

Tinea Corporis Belirtileri Nelerdir?

Tinea corporis hastalığının sebep olduğu şikayetler mantarla temastan 4 ila 10 gün sonra ortaya çıkmaya başlamaktadır.

Deride kızarık döküntüler hastalığın temel şikayetidir. Bu döküntüler yüzük veya çember şeklinde deriden hafif yükselmiş şekilde olmaktadır. Ayrıca bu döküntülerin sınırları keskin bir şekilde belirgindir. Döküntüler genişledikçe halka şeklini alır. Döküntüler çevresi kızarık orta kısmı sağlam deri şeklinde seyretmektedir.

Genellikle bu döküntüler kaşıntıya da sebep olur. Hastalık devam ettikçe bu döküntüler vücudun başka bölgelerine de yayılmaya devam etmektedir. Daha ciddi enfeksiyonlarda bu döküntüler çoğalabilir, birleşebilir ve hatta çevresinde büller görülebilir. Ayrıca hastalık döküntünün görüldüğü bölgede kıl dökülmelerine de sebep olmaktadır.

Tinea Corporis Nedenleri Nelerdir?

Bu hastalığa dermatofitler denilen bir mantar grubu neden olmakta ve deri ile direkt temasla insandan insana, hayvandan insana ya da mantarın bulunduğu yüzeyden insana bulaşmaktadır. Ayrıca mantar topraktan direkt temas ile de bulaşmaktadır. Dermatofitler deride keratin denilen bir bölgede yaşamaktadırlar.

Keratin vücudun tırnak, deri, saç gibi birçok bölgesinde yer almaktadır. Bu sebeple bu mantarlar deride tinea corporis hastalığına yol açmaktadırlar. Tinea corporis gibi vücutta bazı bölgelerde bu mantarların sebep olduğu hastalıklar vardır. Tinea pedis ayakta, tinea manum elde, tinea capitis saç derisinde, tinea cruris kasıklarda görülen formlarıdır.

Bazı kişiler tinea corporis hastalığı açısından daha çok risk altındadır.

Bunlar:

• Nemli iklim bölgelerinde yaşayanlar
• Aşırı terleyen kişiler
• Çok sıkı kıyafet giyen kişiler
• Bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler
• Havlu, örtü, kıyafet gibi kişisel eşyalarını paylaşan, ortak kullanan kimseler
• Yakın temas kurmak zorunda olunan spor yapan kimseler
• Havuz, sahil gibi hastalığın bulaşma ihtimali yüksek olan yerlere sık giden kimseler

Tinea Corporis Teşhisi

Bir doktor tinea corporis teşhisi aşamasında hastanın sadece belirti ve bulgularına bakarak karar verebilir. Her kaşıntılı kızarık döküntüler tinea corporis olmayabilir. Böyle durumlarda hastalık zaten reçete edilen antifungal tedaviye cevap vermeyecektir. Bu aşamadan sonra ise doktor bir deri testi yapmak isteyebilir. Çünkü artık hastalığın tinea corporis olup olmadığı belirsizdir. Alınan deri örneği üzerine Potasyum hidroksit uygulanacaktır. Daha sonra alınan ve potasyum hidroksit uygulanan bu deri örneği mikroskopla incelenir. Eğer hastada tinea corporis varsa alınan örnekteki sağlıklı deri hücreleri potasyum hidrokside bağlı ölecek ve mantarlar sağlam kalacaktır. Mikroskopta görülen dallanmış septalı hifler tinea corporsi tanısı koyduracaktır.

Tinea Corporis Tedavisi

Hastalığın hafif şiddette görüldüğü kişilerde tedavi olarak deriye sürülen antifungal ilaçlar kullanılmaktadır. Daha ciddi formlarında oral yolla alınan tabletler de tedaviye eklenir.

Tinea corporis teşhisi konulduktan sonra yapılacak ilk tedavi şekli topikal antifungallerdir. Topikal antifungaller bölgesel ve yüzeyel olarak kullanılan kremler, pomadlar, pudralar gibi ilaçlardır.

Topikal ya da oral olarak kullanabilen terbinafin bir tedavi seçeneğidir. Terbinafin keratinde birikmeye meyilli olduğu için tedavide ilk olarak düşünülür. Eğer hastalık çok ilerlememişse, birden fazla bölgeye yayılmamışsa, hasta şeker hastası değilse, bağışıklık sistemi hastalığı yoksa topikal tedavi yeterli olur. Saydığım durumlar varsa oral tedaviyle de verilen tedavinin desteklenmesi gerekir.

Topikal tedavi de naftitin, butenafin, tolnaftat, imidazol, mikonazol, klotrimazol reçete edilebilir. Topikal steroid ise bölgedeki iltihaplanmayı azaltarak ağrıyı azaltmak için kullanılır. Oral tedavide terbinafin başta olmak üzere griseofulvin, itrakonazol, flukonazol kullanılabilir. Hastalığa sekonder olarak bakteriyel bir enfeksiyon da eklenirse antibiyotik de tedaviye katılır. İlaç tedavisini şikayetleriniz geçse bile doktorunuzun tavsiye ettiği sürece kullanmanız gerekir. Yoksa hastalığın tekrar etme riski yüksektir. Tabi ki ilaç tedavisinin yanında hastanın dikkat etmesi gereken birkaç ipucu daha mevcuttur.

Bu ipuçlarını şöyle sıralayabiliriz:

• Hastalık hakkında okuyup bilgi sahibi olun: Etrafınızda yaşayan insanlara hastalık hakkında bilgi verin ve yayılmasını önleyin.
• Vücudunuzu her daim kuru tutun: Banyodan, havuzdan çıktıktan sonra ayak parmaklarınızın araları dâhil iyice kurulayın.
• Rahat ve havadar giysiler giymeye özen gösterin: Kapalı ve sımsıkı kıyafetler içinde vücudunuzun kuru bir şekilde kalması mümkün olmaz.
• Mantarlar nemli ve karanlık yerleri severler: Bu sebeple terlememeye dikkat edilmelidir.
• Hastalığın bulaşma riski yüksek olan hijyene dikkat etmeyen halka açık alanlardan uzak durun. Hamam, havuz, plaj gibi mekanlarda rahat, havadar terlikler giyin. Bulaşma riski olan yerlerden temastan kaçının.
• Tinea corporis olan hastaların terliği, ayakkabısı, havlusu gibi kişisel eşyalarını kullanmayın: Kendi kişisel eşyalarınızı başkalarıyla paylaşmayın.
• Aynı kıyafetleri uzun süre boyunca giymeyin.

Tinea Corporis Tedavi Edilmezse

Tinea corporis tedavi edilmezse daha da ilerleyebilir veya daha başka bölgelere de yayılabilir. Şeker hastalarında ve bağışıklık sistemi hastalığı olanlarda ölümcül olabilir. Hafif vakalarda dahi mantar enfeksiyonu vücutta alerjik reaksiyona sebep verip vücutta büller oluşmasına neden olabilir.

Tinea corporis tedaviye karşı inatçı bir hastalıktır. Tedaviden sonra bile tekrarlama riski yüksektir. Bu hastalığa ek olarak bakteri kaynaklı bir hastalık da eklenebilir. Etkilenen bölgenin iltihaplanma bulguları daha da şiddetlenerek bu bölge daha ödemli daha kızarık hale gelebilir.

Buna ek olarak ateş de eklenir. Buradan lenfatik sisteme de enfeksiyon sıçrayarak lenfanjitlere sebep olabilir. Lenfatik sistem bağışıklık sistemi hücrelerinin taşındığı vücudumuzdaki üçüncü bir dolaşım sistemidir. Bu hücrelerin taşındığı kısımdaki iltihaplanmalara lenfanjit denmektedir. Tedavi edilmeyen hastalarda nadir de olsa görülme ihtimali vardır.

Tinea Corporise Ne İyi Gelir?

Tinea corporis hastalığında ilaç tedavisinde dışında dikkat edilmesi gereken birçok durum vardır:

• Tedaviye en kısa zamanda başlanmalı ve doktorunuzun tavsiye ettiği süre boyunca kullanın.
• Havlularınızı sürekli ve düzenli bir şekilde yüksek sıcaklıkta yıkayın.
• Cildinizi her daim temiz tutun. Hayvanlara, toprağa, kirli yerlere dokunduktan sonra ellerinizi iyice yıkayın.
• Şüpheli temas sonrası cildinizi düzenli olarak kontrol edin.
• Evcil hayvanınız varsa bu tip hastalıkların kontrolü için veterinere götürün.

Tinea Corporise Ne İyi Gelmez?

Tinea corporis hastalığına yakalananların yapması sakıncalı olan durumlar:

• Havlularınızı, örtülerinizi, kişisel eşyalarınızı başkaları ile paylaşmak.
• Hasta olan kişilerin havlu gibi eşyalarını kullanmak.
• Döküntüleri kaşımak. Hastalığın yayılmasına sebep olur.
• Dar ve sıkı kıyafetler giymek.
• Hastalığın olabileceği hijyene dikkat etmeyen havuz gibi ortak alanlara gitmek.

Tinea Corporis İlaçları

Topikal, yüzeysel uygulanan, deriye sürülen anlamına gelmektedir. Topikal ilaçlar krem, merhem, sprey, pudra gibi şekillerde kullanılabilir.

Antifungal ilaçlar ise mantarlara karşı kullanılan ilaçlardır. Topikal antifungaller olarak klotrimazol, ketokonazol, ekonazol, mikonazol, cicloprox, tolnaftat, griseofulvin, naftifin, undesilenik asit, butenafin, oksikonazol, sulkonazol gibi ilaçlar kullanılır.

Terbinafin hem oral olarak (hap) hem de topikal olarak kullanılır. Terbinafinin keratin içeren dokuda birikmeyi sevmesi tedavide kullanılması için bu ilacı ön plana çıkarmaktadır.

Betametazon, klotrimazol ile topikal yolla kullanılan steroid grubunda bulanan bir ilaçtır. Topikal steroidlerin bu hastalıkta kullanılmasının amacı iltihaptan dolayı meydana gelen ağrıyı engellemektir. Steroidlerin mekanizması ağrı kesmeye yönelik değildir fakat iltihabı bastırmaya yöneliktir. Böylelikle dolaylı yoldan ağrıyı azaltmaktadır.

Lütfen doktorunuzun reçete etmediği ve tavsiye etmediği ilaçları kullanmayınız.

Hamilelikte Tinea Corporis

Gebelikte tinea corporis tedavisinde sirkeli su, topikal kremler, spreylerle tedavi edilebilmektedir. Topikal azollerin sistemik etkisinin hiç olmaması ya da çok az olması gebelerde bebeğin sağlığı için tedavide tercih edilmelerinde etkilidir.

Bu ilaçların bu etkisinden dolayı yan etkileri çok yoktur. Bu sebeple topikal antifungallerden klotrimazol, terbinafin, ciclopirox, naftitin kullanılmasında sakınca görülmemiş. Oral antifungallerden sadece terbinafinin kullanılması uygun görülmüştü. Fakat terbinafinin de plasental geçişi konusunda yetersiz veri olması sebebiyle reçete edilmesi uygun görülmemiştir. Kısacası oral formda verilen ilaçlar gebelik ve emzirme döneminde tavsiye edilmez. Yine de herhangi bir ilaç kullanmadan önce kadın doğum doktorunuzla mutlaka görüşün.

Çocuklarda Tinea Corporis

Yetişkine göre tanı ve tedavide çok fark yoktur. Çocuklarda topikal tedaviler yetişkinlere göre çok daha iyi cevap vermektedir. Bunun sebebi çocuklarda deri yapımının daha hızlı olmasıdır. Ağızdan alınan ilaçlara gerek kalmadan hastalık genelde iyileşmektedir. Ağızdan alınan ilaç tedavisine ihtiyaç olursa yani hastalık topikal tedaviye cevap vermiyorsa yapılan çalışmalar terbinafinin oral olarak kullanılmasında sakınca olmadığını göstermiştir. Terbinafinin yanında itrakonazol da oral yolla kullanılabilir. Griseofulvin, itrakonazol tedavisi işe yaramadığı zaman kullanılır. 1 aydan küçük bebeklerde kullanılmamalıdır.

Burada ebeveynlerin dikkat etmesi gereken durumlar ise;

• Çocuğunuza çok sıkı kıyafetler giydirmeyin.
• Terlemesini engelleyin. Terlediği zaman ıslak kıyafetlerini değiştirin.
• Etkilenen alanı temiz ve kuru tutun.
• Hastalığın yayılabileceği toplu ortamlardan çocuğunuzu uzak tutun.

Bebeklerde Tinea Corporis

Bebeklerde de belirtiler, bulgular ve tedavide çok farklılıklar yoktur. Tedavide topikal azoller kullanılabilir. Deri yapımı hızlı olduğu için bebeklerde de topikal tedaviye yanıt iyidir. Griseofulvin 1 aydan küçük bebeklerde kullanılmaz.

Fakat bebekler annelerine bağımlı oldukları için bu durumda annelerin almaları gereken önlemler vardır:

• Bebeğe çok sık ve kat kat kıyafetler giydirilmemeli ki bebek çok terlemesin.
• Yürüme çağına gelmiş bir bebekse havuz, banyo gibi yerlerde dikkatli olunmalı.
• Diğer bebeklerle kişisel eşyalarını paylaşması engellenmeli.
• Ailede mantar enfeksiyonu olan varsa hemen tedavi edilmeli.
• Evde yaşayan evcil hayvanlarda vücudunda kel kalmış bölgeler varsa mantar enfeksiyonu açısından şüphelenip veterinere götürülmeli.

Tinea Corporis için Hangi Doktora Gidilir?

Tinea corporis tedavisi antifungal spreyler, kremler ve haplarla birkaç haftada rahatlıkla tedavi edilebilir. Fakat hastalık tedaviye karşı inatçıdır. Tekrarlama riski yüksektir. Aile Hekiminize başvurup bu ilaçları rahatlıkla reçete ettirebilirsiniz. Fakat tedaviye yanıt alınamazsa, hastalık sürekli tekrar ediyorsa, hastalık vücudun başka yerlerine de geçmişse, diyabetiniz (şeker hastalığı) varsa, herhangi bir bağışıklık sistemi hastalığınız varsa bir uzman doktora başvurmanız önerilir. Bu hastalıkla ilgili branş Dermatolojidir. Yani tinea corporis olan hastalar, bir dermatolog (cildiyeci) uzmanına başvurmalıdır.